Kozmetik

Çeşitli kozmetik ürünler.
Makyaj yapan genç bir bayan.

Kozmetik, bir kimseyi daha çekici hale getirmek ya da görünüm sorunlarını gidermek için kullanılan ürünleri, uygulanan bakım ve tedavileri kapsayan bir kavram.[1] Kozmetiğin bir alt alanı olan makyaj; ruj, maskara ve fondöten gibi yüzü ve çevresini güzelleştirmek veya farklı bir görünüm vermek için uygulanan kozmetik ürünleri ve işlemleri kapsar.[2] Makyaj malzemeleri haricinde saç boyası, saç spreyi, saç jölesi, parfüm, banyo tuzu, vücut yağ ve kremleri gibi pek çok ürün kozmetik sınıfına girer.

Etimoloji

Kozmetik kavramı Türkçeye Fransızcadan geçmiştir.[3] Bu kavramın kökeni yunanca kozmos (düzen veya güzelleştirme, çeki düzen verme) kavramına dayanır.[1] Bu kökten Yunanca kosmein (güzelleştirmek, çeki düzen vermek) fiili ve kosmetikos kavramı türemiştir.[1]

Tarihçe

Nefertiti'nin gözlerine kalem çekilmiş bir büstü.

Arkeolojik bulgular, tarih öncesi insanların pigmentleri nasıl hazırlayacaklarını ve bulacaklarını, ayrıca bunları yağlı maddeler ile karıştırarak mağara duvarlarını boyamak ve vücudu süslemek için kullanılabilen Kimyasal karışımları üretmeyi bildiklerini göstermektedir. O dönemde vücudu boyama hem bir çeşit süslenme hem de sihirlerden korunma şekli idi. Tarih öncesi pigmentlerin analizi 17 farklı rengin kullanılmış olduğunu göstermektedir. En çok kullanılanlar beyaz kurşun, tebeşir veya jips denen bir maddeden elde edilen beyaz; taş kömürü veya mangandan elde edilen siyah, kırmızı, turuncu ve yeşil olmuştur.

Kozmetiğin Asya'da başladığı kuvvetli bir ihtimaldir. Vücuda gösterilen büyük özene alışık ve görevleri kocalarına cezbedici görünmek olan Hindu kadınlar için kozmetik ürünleri ve parfümler gereklilik arz etmiştir. Meşhur Hindu makalelerinde, (Kama Sutra) kadınlara dövme ve dişleri, giysileri, saçı, tırnakları ve vücudu renklendirme sanatını öğrenmeleri tavsiye edilir. Şu an bile birçok Hindu kadını kozmetikleri hala eski yolla kullanır; göz kapakları bazlı bir boya ile boyanır; yüz ve kolları safran tozu ile sarartılır ve ayak tabanları da kına ile kızıllaştırılır.

Yunanlar zamanında Hipokrates ve arkadaşları dermatoloji üzerinde çalışarak perhizin, jimnastiğin, güneşin, banyoların ve masajın sağlığa ve güzelliğe olan faydalarını belirterek kozmetolojinin gelişmesinde etkili olmuşlardır. Galenus'un M.S. 130 - 200'de Local Remedies isimli kitabı ilk kozmetik kitabı olarak düşünülebilir.

Eski Romalılar kozmetikleri küçük görürlerdi ve çok az ilgi gösterirlerdi. Kozmetikler Yahudi ve Müslüman dünyasında kutsal kitaplarda açıkça ve ayrıntılı bir şekilde belirtildiği gibi bolca kullanılmıştır. Kur'an'da sürmenin kullanılması bir sürede tavsiye edilmiştir. Fatih'in saray doktoru olan Abdekar, Güzelliği Koruma Sanatı isimli, o devrin hijyen ve kozmetik pratiğini belirten bir kitap yazmıştır.

Britanya'nın ilk sakinlerinin ham kozmetikleri kullanmaktan çok zevk aldığı sanılmaktadır. Yeni ve daha etkili kozmetik ürünlerine duyulan istek geliştikçe, kullanılan tehlikeli ya da öldürücü malzemelerin sayısında bir artma olmuştur. Fucus kırmızısı, dudak boyası olarak kullanılmış olup, gerçekte kırmızı civa sülfürü idi; vitriol yağı ( sülfürik asit ) saçları ağartmak için kullanılabilirdi.

Kozmetik kullanımındaki sıçrama 18. yüzyıl Avrupa'sında özellikle de her iki cinsin tamamen yapay bir görünüme ulaşmaya çalıştıkları İngiltere ve Fransa'da meydana gelmiştir. 1880'lere doğru teknolojideki ve bilhassa yayıncılıktaki gelişmeler ve reklamın keşfi ile kozmetik tarihinde yeni bir devir açılmıştır.

Sınıflandırılma

Kozmetik ürün ve işlemler iki şekilde sınıflandırılır:

  1. Uygulanış yerlerine göre,
  2. Temel etki alanlarına göre.

Uygulanış yerlerine göre kozmetik ürünler

  1. Deriye Uygulanan Kozmetik Preparatlar
    1. Yumuşatıcı kremler
    2. Yumuşatıcı losyonlar
    3. Temizleyici kremler
    4. Temizleyici losyonlar
    5. El krem ve losyonları
    6. Temel kremler
    7. Günlük kremler
    8. Hormon kremleri
    9. Sterat kremleri
    10. Yüz maskeleri
    11. Cildin rengini açan ve ciltteki lekeleri gideren preparatlar
    12. Güneş ışınlarına karşı koruyucu ve bronzlaşmayı sağlayıcı preparatlar
    13. Terlemeye mani olan (antiperspiran) preparatlar
    14. Ter kokularını önleyen (deodoran) preparatlar
    15. Traş preparatları
  2. Tozlar ve Pigmentli Preparatlar
    1. Yüz pudraları
    2. Allık
    3. Dudak boyaları
    4. Tırnak cilaları
    5. Göze uygulanan kozmetik preparatlar
  3. Saça Uygulanan Kozmetik Preparatlar
    1. Saça şekil veren preparatlar
    2. Saçı düzleştiren preparatlar
    3. Şampuanlar
    4. Saç boyaları
    5. Saç rengini açan preparatlar
    6. Saçlara parlaklık verici ve saç şeklini koruyucu preparatlar
    7. Saçları besleyici preparatlar
    8. Saç lakları
  4. Dişlere ve Ağız Boşluğuna Uygulanan Kozmetik Preparatlar
    1. Diş patları ve diğer preparat şekilleri
    2. Takım dişlerin temizlenmesi için kullanılan preparatlar
    3. Ağız suları
  5. Diğer Kozmetik Preparatlar
    1. Ayağa uygulanan kozmetik preparatlar
    2. Bebek preparatları
    3. Banyo preparatları
    4. Vücut pudraları
    5. Depilatuvarlar

Temel etki alanlarına göre kozmetik ürünler

  1. Tabaka oluşturan maddeler
  2. Keratinli maddeler
  3. Sebatrop maddeler
  4. Endirekt dermatrop maddeler
  5. Direkt dermatrop maddeler

Söz konusu bu kozmetikler insan görünüşünün düzeltilmesi için sistematik bir biçimde incelenir ki bu da Kozmetoloji Bilimi'nin içeriğidir.

Hammaddeler

Kozmetik hammaddeler üçe ayrılır;

  1. Ana Maddeler
    1. Bitkisel yağlar ve yağlı maddeler
    2. Hayvansal yağlar ve yağlı maddeler
    3. Mineral yağlar ve yağlı maddeler
    4. Vakslar ve esterler
    5. Yağ asitleri
    6. Yağ alkolleri
    7. Poli glikol eter
    8. Diğer alkoller
    9. Su
    10. Pudralar
  2. Yardımcı Maddeler
    1. Emülgatörler ve stabilizatörler
      1. Yüksek moleküllü yağ asitlerinin alkali tuzları
      2. Yüksek moleküllü yağ asitlerinin amonyum tuzları
      3. Yağ alkolü sülfürik asit esteri
      4. Polioksialkileneter yağ asidi esteri
      5. Polioksialkilen yağ asidi esteri ve yağ alkollerinden polioksialkileneter
      6. Fosforik asit esterleri
    2. Nemlendiriciler
    3. Antioksidanlar
    4. Çözücü sağlayıcılar
    5. Koku maddeleri
    6. Boyalar ve pigmentler
  3. Etken Maddeler
    1. Eterik yağ ve bitki ekstreleri
    2. Pigment leke gidericiler
    3. İtici ve kovucu maddeler
    4. Silikonlar
    5. Güneşe karşı koruyucular
    6. Doymamış yağ asitleri
    7. Vitamin[4]

Kaynakça

  1. 1 2 3 "cosmetic." Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003.
  2. ↑ "make-up." Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003.
  3. ↑ "kozmetik." Güncel Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu. Erişim: 26 Aralık 2011
  4. ↑ Kozmetik Preparatlar / Doç. Dr. Günsel Bayraktar Alpmen
This article is issued from Vikipedi - version of the 3/12/2015. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.