Nansen pasaportu

1922 yılına ait bir Nansen pasaportunun ön kapağı

Alman NANSEN seyahat belgesi, 1932

Nansen pasaportu Milletler Cemiyeti tarafından verilen, uluslararası alanda kabul görmüş, vatansızlara ve mültecilere verilen seyahat belgesi.

Tarihi

Nansen pasaportu, Rus Mültecileri Kimlik Belgeleri Hükümetlerarası Konferansı'nda varılan uluslararası anlaşma sonrasında basıldı. Milletler Cemiyeti için Mülteciler Yüksek Komiserliği rolüyle 3-5 Temmuz 1922 tarihleri arası Cenevre'de Fridtjof Nansen tarafından toplandı.^[1] 1942 tarihinde, 52 ülkenin hükümetleri tarafından tanındı. Yaklaşık 450.000 Nansen pasaportu vatansız kişilere ve mültecilere sağlandı.^[2] Nansen pasaportu aslında Rus İç Savaşından kaçan mültecilere sağlandı. Vladimir Lenin, 1921 yılında tüm Rus gurbetçilerin vatandaşlığını iptal ettiğinde, yaklaşık 800.000 Rus mültecinin vatansız kaldığı tahmin edilmektedir.^[3]

1933 yılında ki düzenleme de, Suriye'li Ermeni ve Türk mültecileri kapsayacak şekilde genişletildi.

1930 yılında Nansen'in ölümünün ardından bu pasaport, Milletler Cemiyeti bünyesinde Mülteciler Nansen Uluslararası Ofisi tarafından ele alındı. Bu noktada pasaport artık 1922 konferansında bir başvuru dahil, fakat Birlik adıyla basıldı. Ofis 1938 yılında kapatıldı ve pasaport daha sonra Londra'da Mülteciler Yüksek Komiserliği adlı yeni bir ajans tarafından basıldı.

Nobel Barış Ödülü

Nansen Uluslararası Mülteciler Ofisi, Nansen pasaportunu kurma çabalarından ötürü 1938 Nobel Barış Ödülü'ne layık görüldü.^[4]

Önemli sahipleri

• Robert Capa
• Marc Chagall
• Alexander Galich
• Alexander Grothendieck^[5]
• G. I. Gurdjieff
• Anatol Heintz
• Vladimir Nabokov
• Aristotle Onassis
• Anna Pavlova
• Jadwiga Piłsudska
• Sergey Rakhmaninov
• Rabbi Menachem Mendel Schneerson
• Otto Skorzeny
• Igor Stravinsky^[6]

Kaynakça

1. "Documents from the League of Nations Archives" (PDF). Refugee Survey Quarterly 22 (1): 71–73. 2003. DOI:10.1093/rsq/22.1.71. http://rsq.oxfordjournals.org/content/22/1/71. Erişim tarihi: June 25, 2014. 
2. Nansen-pass Store Norske Leksikon, retrieved December 11, 2012
3. Arkivverket.no (in Norwegian), retrieved December 11, 2012
4. Fridtjof Nansen, Nobelprize.org, 1922. Retrieved 22 February 2011.
5. Mumford, David (2015) (English). (Obituary) Alexander Grothendieck (1928-2014) Mathematician who rebuilt algebraic geometry.. http://www.nature.com/articles/517272a.epdf. Erişim tarihi: 2015-10-14. 
6. Nansenkontoret Arkivverket.no (in Norwegian), retrieved December 11, 2012