Olur

Koordinatlar: 40°49′47″K 42°7′43″D / 40.82972°K 42.12861°D / 40.82972; 42.12861

Olur
—  İlçe  —
Türkiye'de bulunduğu yer
Erzurum İli Siyasi Haritası
Koordinatlar: 40°49′47″K 42°7′43″D / 40.82972°K 42.12861°D / 40.82972; 42.12861
Ülke Türkiye
İl Erzurum
Coğrafi bölge Karadeniz Bölgesi
Yönetim
 - Kaymakam Muhammet Kaya [1]
 - Belediye başkanı Rüstem Polat (AK Parti)
Yüzölçümü
 - Toplam 978 km2 (377,6 mi2)
Rakım 1.228 m (4.029 ft)
Nüfus (2015)[2]
 - Toplam 6,708
 - Kır -
 - Şehir 6,708
Zaman dilimi UDAZD (+3)
Posta kodu 25650
İl alan kodu 442
İl plaka kodu 25
İnternet sitesi: Olur Belediyesi

Olur, Erzurum'a bağlı ilçe. Karadeniz Bölgesi'nde bulunmaktadır. Erzurum'un kuzeyinde yer alan ilçe Ardahan ile Artvin'e sınır komşusudur.

Tarihçe

Olur, komşusu olan Şenkaya, Oltu, Tortum ve Yusufeli ilçeleriyle birlikte, Ermeni tarihinde Tayk' (Gürcüce Tao, Yunanca Taokhi) adı verilen bölgenin bir parçasıdır. 3. ila 9. yüzyıllarda Mamikonyan sülalesine ait bir beylik olmuştur. Bugün Çataksu adı verilen Tavusker (Ermenice Tayotskar), Şenkaya ilçesine bağlı Penek ve Yusufeli'ne bağlı İşhan kasabaları bu beyliğin başlıca merkezleri idi.

9. yüzyıldan itibaren Tayk' beyliği, Ermeni asıllı Bagratuni hanedanının Gürcüleşme politikası izleyen kolunun egemenliğine girmiştir. Bu tarihten itibaren bölgeye Gürcü kültürü ve Gürcü mezhebi damgasını vurmuştur. Yörenin Gürcü halkı 16. yüzyılda Osmanlı egemenliğinin kurulmasından sonra hızla Müslümanlığı kabul ederek Türkleşirken, azınlıkta kalan Ermeni nüfusu özellikle 1828 Rus harbinden sonra topluca Rus egemenliğindeki Ermenistan'a göçmüştür.

Olur ilçesi, Osmanlı-Çarlık Rusyası savaşlarına da sahne olmuş ve 1878-1918 döneminde Rus yönetimi altında kalmıştır. 1917 sonunda Ekim Devrimi sonucunda Rus ordusu dağıldığında Olur ilçesi bir süre Ermenistan'ın egemenliğinde kalmış, bu dönemde Ermenilerle yerli Türk halkı arasında çatışmalar olmuştur. Bölgeye düzenli ordunun gelmesiyle 28 Mart 1918'de ilçe yeniden Osmanlı topraklarına dahil olmuştur.

İlçenin idari merkezi Osmanlı döneminde Tavusker (Çataksu) kasabası idi. Nahiye merkezi 19. yüzyılda Olur kasabasına taşındıktan sonra da bölgenin adı Cumhuriyet dönemine dek Tavusker olarak anılmış ve Olur merkezine de bazen bu isim verilmiştir. 1958 yılına kadar Oltu ilçesine bağlı bir bucak olan Olur bu yıldan itibaren Erzurum'a bağlı bir ilçe olmuştur.[3]

Olur adı, kasabanın içinden akan Olur deresinden gelir. Sözcüğün aslı Ermenice olup "büklüm" (deresi) anlamına gelmektedir.

Olur ilçe hastanesi

Coğrafi yapı

Coğrafi olarak Karadeniz bölgesinin doğusunda olup rakımı ise 1327 metredir. Erzurum İl merkezine 160 km. mesafede, yüzölçümü 820 km² olup, İlçeye bağlı bucak merkezi yoktur. Doğusunda Göle ve Şenkaya ilçeleri, Batısında Yusufeli ilçesi, Güneyinde Oltu ilçesi, Kuzeyinde Artvin ili, Ardanuç ilçesi bulunmaktadır.

1- Önemli Dağları: İlçenin kuzey ve güney istikametinde sıra dağlar ve bu dağları kesen derin vadiler mevcuttur. İlçenin kuzeyinde platolara da rastlanır. İlçenin en önemli dağları şunlardır. İlçemizin güneyinde Akdağ 2342 m, kuzeyinde Zamp Dağı 2745 m, Sarıbaba Tepesi 2605 m. ve Pancarlı Tepesi 2697 metredir.Horasan tepesi 2842 metredir.

2- Akarsuları: Çoruh Nehri’nin bir kolu olan Oltu Çayı ilçemiz sınırları içerisinde doğu-batı istikametinde devam ederken tamamen ilçemiz sınırları içerisinde kaynağını alan ve ilçenin kuzey doğu istikametinden güneye doğru yol alarak Oltu Çayı’na kavuşan Alabalık Suyu ile Kızılçay akarsuları önemli akarsularındandır.

3- İklim ve Bitki Örtüsü: Doğu Anadolu ile Doğu Karadeniz iklimi arasında bir geçit iklimi hüküm sürmektedir. İlçenin rakımı yüksek kuzey kesimlerinde iklim oldukça serttir ve kar yağışı çokça görülmektedir. Bu kesimlerde kışları 2 metreye varan kar yağışları nadiren de olsa görülür. İlçe merkezi ile güney kesimleri de gayet ılıman bir iklime sahip olup, daha ziyade Doğu Karadeniz iklimi hüküm sürmektedir. Yağışlar daha ziyade yağmur şeklinde olmaktadır. İlçenin ortalama yıllık yağış toplamı 350,6 m³' dür.[4]

Nüfus

Olur ilçe nüfusu Etnik nüfus yapısı olarak Sırasıyla;Kıpçak Türkleri, Türkmenler[5] ve az sayıda Lom-Poşalar(Çingene)'dan oluşur.

Yıl Toplam Şehir Kır
1965[6] 18.915 1.228 17.687
1970[7] 19.930 1.617 18.313
1975[8] 19.360 1.782 17.578
1980[9] 19.937 2.333 17.604
1985[10] 18.452 3.050 15.402
1990[11] 15.497 2.713 12.784
2000[12] 10.871 3.271 7.600
2007[13] 8.812 2.429 6.383
2008[14] 8.327 2.177 6.150
2009[15] 8.085 2.141 5.944
2010[16] 7.915 2.225 5.690
2011[17] 7.689 2.193 5.496
2012[18] 7.473 2.157 5.316
2013[19] 7.181 7.181 veri yok
2014[20] 7.082 7.082 veri yok
2015[21] 6.708 6.708 veri yok

Şive

Olur ilçesinde kullanılan Türk şivesinin Doğu Anadolu ağızları içindeki konumu Prof. Dr. Leyla Karahan'ın Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması (Türk Dil Kurumu yayınları: 630, Ankara 1996) adlı çalışmasına göre şöyledir:

1. Doğu Anadolu ağızları

1.1.1. Ağrı, Malazgirt
1.1.2. Muş, Bitlis
1.1.3. Ahlat, Adilcevaz, Bulanık, Van
1.1.4. Diyarbakır
1.1.5. Palu, Karakoçan, Bingöl, Karlıova, Siirt

1.2.1. Kars (yerli)
1.2.2. Erzurum, Aşkale, Ovacık, Narman
1.2.3. Pasinler, Horasan, Hınıs, Tekman, Karayazı, Tercan (kısmen)
1.2.4. Bayburt, İspir (güney), Erzincan, Çayırlı, Tercan (kısmen)
1.2.5. Gümüşhane
1.2.6. Refahiye, Kemah
1.2.7. Kars (Azeriler ve Terekemeler)

1.3.1. Posof, Artvin, Şavşat, Ardanuç, Yusufeli
1.3.2.1. Ardahan, Olur, Oltu, Şenkaya, İspir (Hunut grubu), Tortum<br /[22]

1.4.1. Kemaliye, İliç, Ağın
1.4.2. Tunceli, Hozat, Mazgirt, Pertek
1.4.3. Harput
1.4.4. Elâzığ, Keban, Baskil

Kaynakça

  1. ↑ http://www.olur.gov.tr/
  2. ↑ "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6WFCsS7SD. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
  3. ↑ http://www.olur.gov.tr/default_B0.aspx?content=199
  4. ↑ Kaymakamlık
  5. ↑ ARTVİN VE ÇEVRESİ KIPÇAK TÜRK TARİHİ: Kurat ,Akdes Nimet-Türk kavimleri ve Türk Devletleri,s83,84. Kırzıoğlu,kıpçaklar s.148-M.Fahrettin Kırzıoğlu).-- Çoruh boyu kıpçak Türkleri kitabı-M.Fahrettin Kırzıoğlu ,Yukarı kür ve Çoruh boylarında kıpçaklar Ankara 1992
  6. ↑ "1965 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BsphQ5FZ. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  7. ↑ "1970 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtnB5mCG. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  8. ↑ "1975 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtpfYwsL. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  9. ↑ "1980 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtuW7lI4. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  10. ↑ "1985 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtwWfjF3. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  11. ↑ "1990 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtyCCMCX. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  12. ↑ "2000 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu0F7uxY. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  13. ↑ "2007 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu1s2QH8. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  14. ↑ "2008 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu3gItHe. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  15. ↑ "2009 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuCs3Oul. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  16. ↑ "2010 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuEww4cP. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  17. ↑ "2011 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuGoMoZ4. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  18. ↑ "2012 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6EZxX8Z0W. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
  19. ↑ "2013 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6NPUp5Gz6. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
  20. ↑ "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6WFCsS7SD. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
  21. ↑ "2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
  22. ↑ Türkiye Türkçesi ağızları - Vikipedi

Dış bağlantılar

Olur mahalleleri
Erzurum'un ilçeleri
This article is issued from Vikipedi - version of the 9/7/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.