OpenDocument

OpenDocument Metin

Dosya Uzantısı:	.odt
Geliştirici:	OASIS
Biçim tipi:	Metin dosyası biçimi
Standard(lar):	ISO/IEC 26300

OpenDocument Hesap tablosu

Dosya Uzantısı:	.ods
Geliştirici:	OASIS
Biçim tipi:	Hesap tablosu dosya biçimi
Standard(lar):	ISO/IEC 26300

OpenDocument Sunum

Dosya Uzantısı:	.odp
Geliştirici:	OASIS
Biçim tipi:	Sunu dosyası biçimi
Standard(lar):	ISO/IEC 26300

OpenDocument ya da tam adıyla OASIS OpenDocument XML biçimi, sayısal ortamda metin, hesap tablosu, çizim ve sunu gibi belgelerinizi saklamaya yarayan bir açık ve özgür belge standardıdır. İlk sürümü 3 Mayıs 2006 tarihinde kabul edilen OpenDocument biçimi, açık bir standart olma iddiasını doğrular bir şekilde, çok sayıda kelime işlemci ve ofis yazılımı tarafından desteklenmektedir.

1.2 sürümü 29 Eylül 2011 tarihinde yayınlanan, 17 Temmuz 2015 tarihinde ISO/IEC 26300:2015 adıyla ISO tarafından bir uluslararası standart olarak kabul edilen^[1] OpenDocument biçimi, günümüzde pek çok ülke tarafından kamuda temel belge saklama biçimi olarak kabul edilmektedir.

OpenOffice.org 2.0'dan itibaren tüm OpenOffice.org bileşenleri (Writer, Calc, Impress, vb) standart OASIS OpenDocument XML biçimini kullanmaya başladı. Bu sayede üreticiden bağımsız bir şekilde hazırlanan belgeler, herhangi bir editör yardımıyla açılıp incelenebilmektedir. Bu belge biçimi LibreOffice, Apache OpenOffice, açık kaynak kodlu Calligra, Google Dokümanlar arayüzü, StarOffice ve Lotus Notes ürünleri tarafından da kullanılmaktadır.

13 Aralık 2007 tarihinde Wikimedia Vakfı tarafından yapılan açıklamayla^[2], Wiki yazılımlarında da OpenDocument standardının destekleneceğini duyurdu. WikiEducator isimli bir projenin bir parçası olarak düşünülen bu özellikle ansiklopedik Wiki maddelerinin eğitim kurumları ve öğrenciler tarafından kolay indirilebilir ve okunabilir bir biçimde sunulması hedefleniyor.

21 Mayıs 2008 günü Microsoft firması yaptığı basın duyurusu^[3] ile 2009'un ilk çeyreğinde yayınlanan SP2 (Service Pack 2) ile birlikte, OpenDocument standardı Office 2007 ve sonrasındaki tüm Microsoft Office ürün aileleri tarafından desteklenmeye başlandı.

Dosya biçimleri

En yaygın OpenDocument dosya biçimleri şu şekilde sıralanabilir:

• .odt ve .fodt kelime işlem için (Open Document Text bir başka deyişle Açık Belge Metni)
• .ods ve .fods hesap tabloları için (Open Document Spreadsheet bir başka deyişle Açık Belge Hesap Tablosu)
• .odp ve .fodp sunular için (Open Document Presentation bir başka deyişle Açık Belge Sunusu)
• .odg ve .fodg grafikler ve çizimler için (Open Document Graphic bir başka deyişle Açık Belge Çizimi)
• .odf matematik formülleri için (Open Document Formula bir başka deyişle Açık Belge Formülü)
• .odb veritabanı için (Open Document Base)

Sıkıştırma

Aslında birer XML belgeleri olan OpenDocument dosyaları, kayıpsız ZIP sıkıştırma algoritmasını desteklemektedir. Bu nedenle OpenDocument dosyaları Microsoft Office belgelerine (.doc) kıyasla yüzde 40 ila 70 oranında daha az disk alanı kaplamaktadır.

Kullanım

OpenDocument biçimini kullanan yazılımlar

Bir ISO standardı olan OpenDocument dosya biçimi, her geçen gün artan sayıda yazılım tarafından desteklenmektedir. Bu yazılımların en önemlilerini, hangi sürümlerinden itibaren OpenDocument biçimlerini destekledikleri (desteğin geldiği sürüm numarası ve "artı" işareti) bilgisiyle birlikte aşağıdaki listeden görebilirsiniz:

AbiWord 2.4+ Adobe Buzzword Apache OpenOffice Calibre Calligra (Eski adıyla KOffice) 1.5+ Corel WordPerfect Office X3+ Evince Gnumeric 1.8.0+ gretl Google Docs IBM Lotus Notes 2.0+

Inkscape 0.44+ (.odg grafikleri) LibreOffice NeoOffice 2.0+ Okular OnlyOffice Scribus 1.2.2+ (.odt ve .odg) StarOffice 8.0+ TextEdit Zimbra (eklenti ile) Zoho Office Suite (web tabanlı)

Microsoft Office 2003 and Office XP (OpenXML/ODF Dönüştürücü eklentisi kurulunca destekler)[4] Microsoft Office 2007 (Service Pack 2 ve 3 sürümleri) ODF 1.1'i destekler[5] (Sadece Windows) Microsoft Office 2010 ODF 1.1'i destekler (Windows sürümü destekler, OS X sürümü desteklemez) Microsoft Office 2013 ODF 1.2'yi destekler (Windows sürümü destekler, OS X sürümü desteklemez) Microsoft Office 2016 ODF 1.2'yi destekler (Windows: okuma/yazma; OS X: çevirimiçi dönüştürme sonrasında okuma desteği[6]) Microsoft OneDrive / Office Online[7]

OpenDocument biçimini tercih eden ülkeler

OpenDocument standardını kullanan ülkeler

  Yerel standart

  Zorunlu NATO standartı

28 ülkenin üye olduğu Kuzey Atlantik Paktı (NATO), Kurallar ve Standartlar Uyumluluğu listesine açık endüstri standardı olan OpenDocument'i eklemiş durumdadır. NATO üyesi tüm ülkeler, ordularında OpenDocument dosya biçimlerini kullanmak zorunda.

Yeni OASIS OpenDocument XML standardı, Avrupa Komisyonu tarafından da tüm AB üyesi ülkelere öneriliyor^[8].

OpenDocument standardı, günümüzde aralarında Türkiye'nin de bulunduğu çok sayıda ülke ve özerk yönetim birimi tarafından kamusal bilgi ve hizmetlerde tercih edilmektedir. Kamusal bilgi ve hizmetlerde OpenDocument biçimini tercih eden ülkelerin listesi aşağıdadır:

Uluslararası	NATO[9], Avrupa Birliği[10][11]
Ulusal	Afrika	Güney Afrika
	Asya	Japonya Malezya Hindistan Rusya Güney Kore
	Avrupa	Avrupa Birliği[10][11] Belçika Hırvatistan Danimarka Fransa Almanya Macaristan İtalya Hollanda[12] Polonya[13] Portekiz[14] Slovakya[15] İsveç[16] Birleşik Krallık (UK)[17] Norveç[18][19] Rusya Sırbistan İsviçre Türkiye[20]
	Güney Amerika	Brezilya Uruguay[21] Venezuela
Eyalet vb.	Endülüs (İspanya) Assam (Hindistan) Ekstremadura (İspanya) Hong Kong (Çin) Kerala (Hindistan) Massachusetts (ABD)[22] Misiones (Arjantin) Münih, Bavaria (Almanya)[23] Paraná (Brezilya)

Dış bağlantılar

• OpenDocument 1.2 Standart belirtimleri (İngilizce)
• OpenDocument ile Hibrit PDF işbirliği
• ODF'yi korumak için OOXML'e karşı bir bildiri

Kaynakça

1. Vignoli, Italo. "Open Document Format (ODF) 1.2 published as International Standard 26300:2015 by ISO/IEC". 5 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150905111436/https://blog.documentfoundation.org/2015/07/17/open-document-format-odf-1-2-published-as-international-standard-263002015-by-isoiec/. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2015. 
2. "Wikis Go Printable". 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160306083853/https://wikimediafoundation.org/wiki/Wikis_Go_Printable. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2013. 
3. "Microsoft Expands List of Formats Supported in Microsoft Office". 18 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20120218194738/http://www.microsoft.com:80/presspass/press/2008/may08/05-21expandedformatspr.mspx. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2013. 
4. "OpenXML/ODF Translator Add-ins for Office". 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151222195252/http://odf-converter.sourceforge.net:80/download.html. Erişim tarihi: 31 Ocak 2014. 
5. "Microsoft Expands List of Formats Supported in Microsoft Office". Microsoft Corporation. 21 May 2008. 18 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20120218194738/http://www.microsoft.com:80/presspass/press/2008/may08/05-21expandedformatspr.mspx. Erişim tarihi: 10 September 2012. 
6. "View OpenDocument Format (ODF) files in Office 2016 for Mac". Microsoft. 11 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160411115424/https://support.office.com/en-us/article/View-OpenDocument-Format-ODF-files-in-Office-2016-for-Mac-97644726-c089-487c-aac4-07b19fe92cc0. Erişim tarihi: 17 February 2016. 
7. Foley, Mary Jo (17 April 2012). "Microsoft adds ODF support, URL shortening to its SkyDrive storage service". ZDNet. 5 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20140305180619/http://www.zdnet.com/blog/microsoft/microsoft-adds-odf-support-url-shortening-to-its-skydrive-storage-service/12480. Erişim tarihi: 13 August 2012. 
8. "IDA promotes the use of open document formats for e-government interoperability". 1 Haziran 2004. http://ec.europa.eu/idabc/en/document/3197.html. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2013. 
9. "NATO Interoperability Standards and Profiles". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160304120545/https://nhqc3s.hq.nato.int/Apps/Architecture/NISP2/standard.aspx?vndb=standards&vsbn=y&refid=iso-iec-26300&sbbs=y. Erişim tarihi: 21.11.2014. 
10. "IDA promotes the use of open document formats for e-government interoperability". IDA Report 22. IDABC. June 2004. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160304220751/http://ec.europa.eu/idabc/en/document/3197.html. Erişim tarihi: 10.10.2012. 
12. "ODF 1.2 on Dutch "apply or explain" list". https://lijsten.forumstandaardisatie.nl/open-standaard/odf12. 
13. "Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 2012 r. w sprawie Krajowych Ram Interoperacyjności, minimalnych wymagań dla rejestrów publicznych i wymiany informacji w postaci elektronicznej oraz minimalnych wymagań dla systemów teleinformatycznych". Internetowy System Aktów Prawnych. 18 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160318234755/http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20120000526. Erişim tarihi: 2016-05-17. 
14. "ESOP » Portugal publishes open standards catalog. ODF, PDF and several other standards are mandatory". Esop.pt. 31 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20140531195220/http://www.esop.pt/portugal-publishes-open-standards-catalogodf-pdf-and-several-other-standards-are-mandatory/. Erişim tarihi: 2013.05.01. 
15. "Štandardy pre informačné systémy verejnej správy". 15 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160315022912/http://www.informatizacia.sk/standardy-is-vs/596s. Erişim tarihi: 29 Mart 2015. 
16. "Öppna standarder - Programvaror och tjänster 2014". https://www.avropa.se/contentassets/c5e98243c85f4ac997f905555e504f3b/oppna-standarder---programvaror-och-tjanster--v-1.00--20150617.pdf. 
17. "Guidance: Open Document Format (ODF) and procurement". 7.03.2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160307215602/https://www.gov.uk/government/publications/open-document-format-odf-procurement/open-document-format-odf-and-procurement. Erişim tarihi: 27 Mart 2015. 
18. "New obligatory IT standards for the state sector adopted". 02 Temmuz 2009. http://www.regjeringen.no/en/dep/fad/press-centre/press-releases/2009/new-obligatory-it-standards-for-the-stat.html?id=570650. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2013. 
19. "Norveç'ten OOXML'ye kısmi veto". Sol Haber. 16 Temmuz 2009. http://haber.sol.org.tr/bilim-teknoloji/norvecten-ooxmlye-kismi-veto-haberi-15742. Erişim tarihi: 14 Haziran 2015. 
20. "Birlikte Çalışabilirlik Esasları Rehberi, Sürüm 2.1". T.C. Kalkınma Bakanlığı. 14 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160114052459/http://www.bilgitoplumu.gov.tr/wp-content/uploads/2014/04/Birlikte_Calisabilirlik_Esaslari_Rehberi_2.1.pdf. Erişim tarihi: 22 Nisan 2015. 
21. "Estándares de ofimática". Agestic.gub.uy. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160304232110/http://www.agesic.gub.uy/innovaportal/file/497/1/estandares_ofimatica_v20.pdf. Erişim tarihi: 2013-05-01. 
22. "Massachusetts Verdict: MS Office Formats Out". eWeek. 24 September 2005. http://www.eweek.com/c/a/Linux-and-Open-Source/Massachusetts-Verdict-MS-Office-Formats-Out/. Erişim tarihi: 23.10.2012. 
23. Stefan Krempl (5.01.2010). "Munich administration switches to OpenDocument Format". 28 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160328143158/http://www.h-online.com/open/news/item/Munich-administration-switches-to-OpenDocument-Format-895415.html. ""Open source OpenDocument Format (ODF) is now the main document exchange standard, with PDF being used for non-editable files.""