Rapparee
Rapparee (İrlandaca: Ropairí[1] kelimesinden gelir) 1690'lı yıllarda İrlanda'daki II. James taraftarları Savaşı[2] sırasında savaşan İrlandalı gerillaları anlatır. Bu terim bölgede hırsızlık ve haydutluk yapanlar için de kullanılmıştır. Doğu Avrupa'daki hajduklarla benzer yanlar taşımaktadır.
İrlanda'da gerilla geleneği
İrlanda'da 17. yüzyıldan çok öncelere dayanan bir gerilla geleneği vardır. 16. yüzyılda İrlandalı düzensiz ordu birliklerine ve buradaki milislere ceithearnaigh , wood-kerne denmektekteydi. 1642-1652 yılları arasında varlığını sürdüren İrlanda Katolik Konfederasyonu[3] döneminde konfedere askerlerine takipçi anlamına gelen tóraidhe veya tory de denmekteydi.
1649-1653 dönemi İrlanda'nın Cromwell tarafından fethi döneminde toryler İngiliz Parlamento yanlısı Yeni Ordu birliklere karşı verdikleri gerilla savaşında cephe gerisinde büyü kziyat verdirmişlerdir. Gerillalar ancak köy boşaltmalar ve sokağa çıkma yasağı ilan edildikten sonra görülen herkesin sorgusuz sualsiz öldürülmesiyle yenilmiştir. İşgalin ardından yapılan tek yanlı uygulamalar ve İrlandalı Katoliklerin mallarına el konmasıyla beraber adadaki muhalif damar alttan alta devam etmiştir.
James taraftarları Savaşı
1690'lı yıllarda, Muhteşem Devrim döneminde tory terimi II. James taraftarı İngilizlere verilen aşağılayıcı bir takma addır, böylece bir önceki dönemde faal olmuş olan İrlandalı isyancılarla bağ kurulması amaçlanmıştır. İrlanda'da James'i destekleyen Katoliklere Jacobite denilmiştir. Tyrconnell Earlü Richard Talbot iktidarında her bölge James için savaşmak üzere bir birlik meydana getirmek zorunda bırakılır. Ancak buna rağmen James ve destekçisi Fransa mali kaynak eksikliğinden dolayı herkese yetecek maaş, giyecek ve silah tedarik edemeyince bir kısmı dağıtılır. Dağıtılan bu kişilerin bzaılar rapparee olarak bilinen gerilla birlikleri olarak örgütlenir. Bulabildikleri tüm silahları kullanan rappareeler bıçak, mızrak ve türlü ateşli silahla silahlanmıştır.
Savaş sırasında rappareeler işgalci orduya lojistik sorun teşkil edecek saldırılarda bulunmuş, cephe gerisinde askeri hedeflere saldırmışlardır. Ancak yerel nüfus nezdinde, rappareeler taraf gözetmeden yaptığı yağmalama nedeniyle kötü bir şöhrete sahip olmuştur. Halkın arasına kolayca karışabilen rappareeler işgalci ordunun denetimi almasında büyük zorluklara sebebiyet vermiştir. En ünlü rappareelerden birisi olan Galloping Hogan 1690 yılındaki Limerick Kuşatması sırasında William yanlısı orduyu tuzağa düşürmeyi başarmıştır.
Kaynakça
| |||||||||||||||||||||||||||||||
.svg.png)