Tlgadintsi

Tılgadindzi

Harput Getronagan okulunun 1910'daki mezunları

Tılgadindzi veya Tlkatintsi (Ermenice: Թլկատինցի, doğum adı Hovhannes Harutünyan, d. Harput 1860, ö. 20 Temmuz 1915) Osmanlı Ermenisi yazar, öğretmen, ve Ermeni kırsal edebiyatının önemli temsilcilerinden biri.^[1] 1915 Ermeni Kırımı kurbanıydı.^{[1][2][3][4][5]}

Tılgadindzi fakir bir Ermeni çiftçi ailenin çocuğu olarak Harput yakınlarında olan Tılgadin köyünde doğudu. Köyünün bugünkü adı Kuyulu'dur. Genç yaşında babasını kaybetmiş. Sımpadyan Ermeni okulu bitirdikden sonra Kiğı ve Palu'da öğretmen oldu. Onun öğrencilerin birkaç tanesi meşhur yazar oldular (Rupen Zartaryan 1874 - 1915, Hamasdegh 1895 - 1966). Sonra ise Çüngüş'de öğretmen olarak çalşıtı.

1887 senesinde Tılgadindzi, Harput'ta kendi Azkayin getronagan varjaran okulunu kurdu ve 1888 yılında rektörü oldu. Okul Kırmızı Koleji olarak da tanılıyordu ve Aziz Hagop Kilise'nin yanındaydı. Okulu 1895 senesinde Hamidiye katliamları dönemde yakıldı 1900 yılında eski yerine geri döndü.

Ermeni Kırımı döneminde Türk bir çocukluk arkadaşı Tılgadindzi'yi evinde sakladı. Fakat Osmanlı hükûmeti onu buldu ve tutukladı. Tılgadindzi 20 Temmuz 1915'te Harput dışında öldürüldü. Ölüm yeri doğrudan doğum yerinin yanındaydı.^[1] Ölmeden once polisten eşinin ve yedi çocuğunun tehcir edildiğini öğrendi.^[1] Tılgadindzi'nin eşi ve yedi çocuğu bir daha görülmedi.^[1]

Eserleri

• Kara köşelerden
• Sadece bir bardak
• Ben kendi parçamı yaptım

Kaynaklar

1. The Heritage of Armenian Literature, By Agop J. Hacikyan, Gabriel Basmajian, Edward S. Franchuk, Wayne State University Press, 2005, pp. 497-498
2. Council on National Literatures (1984). Review of National Literatures. Published for the Council on National Literatures by Griffon House. http://books.google.com/books?id=RGlZAAAAMAAJ&q. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2013. "The two most accomplished writers in this group on the eve of the Armenian genocide of 1915 were R. Zar- tarian and Tlgadintsi, both of whom perished in that national disaster." 
3. Mattiosian, Vartan. "The Great Crime that Was Brewing: The Meaning of ‘Medz Yeghern’ before 1915". Armenian Weekly. http://www.armenianweekly.com/2012/12/20/the-great-crime-that-was-brewing-the-meaning-of-medz-yeghern-before-1915/. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2013. "The Catholicos bore witness to the annihilation of his flock three years later in a much bigger “eternal affront” that also took the lives of Aknuni and Tlgadintsi, and was condemned by the Allied Powers (Great Britain, France, and Russia), as early as May 24, 1915, as the “new crimes of Turkey against humanity and civilization,” as reported by the U.S. State Department." 
4. Hovannisian, ed. by Richard G. (2002). Armenian Tsopk / Kharpert. Costa Mesa (Calif.): Mazda Publ.. s. 266. ISBN 9781568591506. http://books.google.com/books?id=9ZptAAAAMAAJ&q. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2013. "The Literary School Tlgadintsi and Zartarian were killed during the Armenian Genocide." 
5. edited, Kersam Aharonian ;; Jabourian], with a preface by Edmond Y. Azadian ; [translated from Armenian by Krikor H. Maksoudian ; illustrations by Zaven (1989). A historical survey of the Armenian case. Watertown, Mass.: Baikar Publications. s. 60. ISBN 9780936893020. http://books.google.com/books?ei=opOWUYOYBqukiAfXwIGwAQ&id. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2013.