Varsağı

Varsağı, özel bir ezgiyle söylenen koşmaya denir. İlk olarak Güney Anadolu’da yaşayan Varsak Türkmenleri tarafından söylendiği için bu adla anılır. Güney Anadolu'da Maraş'tan Mersin'e kadar uzayan bölgede yaşayan Varsak Türkleri, Selçuklular zamanında Anadolu'ya yerleşmişlerdi. Varsağı, Varsak Türkleri'nin kendilerine özgü bir ezgiyle söyledikleri türkü biçimidir.

Semâiye benzer, hece ölçüsünün en çok sekizli kalıbıyla yazılır. 4+4 duraklı veya duraksız olur. Kafiye şeması şöyledir: xaxa bbba ccca Semâiden ezgi yönüyle ayrılır. Varsağı yiğitçe bir havayla okunur. Çoğunlukla "bre", "hey", "hey gidi", gibi ünlemler yer alır. Bu ünlemlerin bulunmadığı varsağılar ezgisiyle fark edilir.^[1]

Özellikleri

• Güney Anadolu’da yaşayan Varsak Türkmenlerine ait halk şairleri tarafından söylenen şiirlerdir.
• Özel bir bestesi vardır.
• Sekizli hece ölçüsü ile söylenir.
• Varsağıda hayattan ve talihten şikayet gibi konular da işlenir.
• Şiirin sonuna doğru mahlas kullanılır.
• Yaygın olmayan bir nazım şeklidir.
• En güzel örneklerini Karacaoğlan vermiştir.

Örnek

Bre ağalar bre beyler

Ölmeden bir dem sürelim

Gözümüze kara toprak

Dolmadan bir dem sürelim

Aman hey Allahım aman

Ne aman bilir ne zaman

Üstümüzde çayır çemen

Bitmeden bir dem sürelim

Bana felek derler felek

Ne aman bilir ne dilek

Âhir ömrümüze helâk

Etmeden bir dem sürelim

Karacaoğlan der cânân

Güzelim sözüme inan

Bu ayrılık bize heman

Ermeden bir dem sürelim

Kaynakça

1. Aşık edebiyatında türler, Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı, Erişim tarihi: 5 Haziran 2016