Yıldız Savaşları: Bölüm V - İmparator

Yıldız Savaşları: Bölüm V - İmparator
Star Wars Episode V-The Empire Strikes Back
Film afişi.
Yönetmen Irvin Kershner[1]
Yapımcı Gary Kurtz
Hikâye George Lucas
Uyarlama Leigh Brackett
Lawrence Kasdan
Oyuncular Mark Hamill
Harrison Ford
Carrie Fisher
Billy Dee Williams
Müzik John Williams
Görüntü yönetmeni Peter Suschitzky
Kurgu Paul Hirsch
Stüdyo Lucasfilm
Dağıtıcı 20th Century Fox
Cinsi Sinema filmi
Türü Aksiyon, bilim kurgu, fantazi, macera
Renk Renkli
Yapım yılı 1980
Çıkış tarih(ler)i 21 Mayıs 1980
Süre 124 dakika (sinema)
127 dakika (özel sürüm)
Ülke ABD
Dil İngilizce
Bütçe 18 milyon $
Hasılat $534.1–538.4 milyon
Önceki film Yeni Bir Umut
Devam filmi Jedi'ın Dönüşü

Yıldız Savaşları: Bölüm V - İmparator (Özgün adı: Star Wars Episode V - The Empire Strikes Back), Irvin Kershner'ın yönettiği 1980 yapımı[2] uzay operası filmi. Senaryoyu, George Lucas'ın hikâyesini temel alan Lawrence Kasdan ve Leigh Brackett yazdı. Yıldız Savaşları (Star Wars) serisinin gösterime giren ikinci filmidir. Devam filmi Yıldız Savaşları: Bölüm VI - Jedi'ın Dönüşü'dür ve kronolojik sıraya göre serinin beşinci filmidir.

Film Ölüm Yıldızı'nın imha edilmesinin üç yıl sonrasında geçer. Luke Skywalker, Han Solo, Prenses Leia Organa ve Asi İttifak ekibinin geri kalanı Darth Vader ve İmparatorluk'un elit güçleri tarafından takip altına alınır. Luke, Dagobah'a Jedi Ustası Yoda'dan eğitim almaya gider. Han Solo da Leia Organa'yı yanına alıp eski dostu Lando Calrissian'nın yöneticisi olduğu Bulut şehrine gider. Luke kendisine gizli bir tuzak hazırlayan Darth Vader'dan şok edici bir gerçeği öğrenecektir.

Zor bir yapım aşamasından sonra İmparator, 21 Mayıs 1980 tarihinde gösterime girdiğinde karışık eleştiriler aldı ama zamanla serinin en iyi bölümü ve sinema tarihinin gelmiş geçmiş iyi filmlerinden biri olarak kabul gördü.[3][4][5][6] Orijinal gösterimlerde ve tekrar gösterimlerde 538 milyon Amerikan doları kazanan film, 1980 yılının en çok kazanan filmi oldu. Enflasyon ölçümüne göre Birleşik Devletler'de en çok hasılat yapan 12. film oldu.[7]

Özet

Yavin Savaşı'ndan 3 yıl sonra, İsyan Güçleri'nin üç kahramanı Luke Skywalker, Han Solo ve Prenses Leia Organa, Hoth gezegeninde konuşlanan isyancılarla beraberdirler ve imparatorluk güçleri tarafından aranmaktadırlar. Luke devriye gezisi sırasında bir yaratığın saldırısına uğrar. Yaratığın ininden kaçmayı başaran Luke soğuk yüzünden fazla ilerleyemez. Yere yığılır. Bu sırada Obi-Wan Kenobi'nin ruhu kendisine görünür ona Dagobah sistemine gitmesini ve kendisinin de eski ustası olan Master Yoda'yı bulmasını söyler. Geri dönmeyişi üzerine aramak için dışarı çıkan Han, Luke'u donmak üzere iken bulur. Sonunda, İmparatorluk Donanması galaksinin bir ucundaki Hoth buzul gezegeninde üs kuran asi ittifağının yerini tespit eder. Darth Vader komutasındaki imparatorluk ordusu asileri ablukaya alır. Asiler ciddi kayıplarla Buzul Gezegeni'nden kaçmayı başarırlar fakat Millenium Falcon gemisindeki Han ve Leia imparatorluk tarafından galaksi boyunca takip edilir. Bu arada Luke, Vader ve İmparatorun Klon ordusunu da kullanarak başlattığı meşhur Jedi katliamından kurtulan ve esrarengiz Dagobah gezegeninde yaşayan en bilge Jedi ustası Yoda'yı bulmak için onlardan ayrılır. Gezegene zorunlu iniş yapar ve kamp kurar. Kısa süre sonra Yoda ile karşılaşır. Yoda başlangıçta onu eğitmeyi istemez. Luke ısrar eder. Böylece eğitime başlarlar. Luke, Yoda'dan Güç hakkında pek çok şey öğrenir. Bu öğrendikleri Luke'un kaderi ile olan yüzleşmesinde ve Darth Vader ile karşılaşmasında ona kılavuzluk edecektir.

Millenium Falcon'un hasarlı durumu yüzünden iniş yapma zorunluluğu hisseder. En yakın yer gibi görünen Bulut şehrinde bir maden işletmecisi olan eski arkadaşı Lando Calrissian'ın kendisine yardım edeceğini ummaktadır. Sıcak şekilde karşılanırlar. Lando, Leia'ya fazlasıyla nazik davranır. Ancak hiçbir şey sandıkları gibi değildir. Gezgeni çoktan ablukaya almış olan Darth Vader kendilerini beklemektedir. Luke eğitimini yarıda keser çünkü Leia ile Han'ın tehlikede olduğunu hisseder. Güç ile bütünleşmiş Obi-Wan ve Yoda'nın ısrarlarına rağmen yola çıkar. Yoda eğitimini tamamlamamış ve hala gücün karanlık tarafının cazibesine çabucak kapılacak zayıflıkta olan Luke'u kayıp olarak görür. Oysa o son umutlarıdır. Obi Wan bir tane daha olduğunu hatırlatır. Vader'ın işkencesine maruz kalan Han, Lando ile dostça sayılmayan bir konuşma yapar. Lando, şehri ve insanları için seçim yapmıştır. Aslında tüm olanların Vader'ın Skywalker adındaki birine tuzak kurmak için tasarladığı planının bir parçası olduğunu söyler. Han ve Leia, Vader'ın Luke'u neden istediğine bir anlam veremezler.

Luke, Bulut Şehre sorunsuzca iniş yapar. Buradan onu bekleyen Vader'ın yanına gider. Han Solo, Luke için planlanan karbon dondurucuda dondurulur. Jabba the Hutt'a teslim edilecek bir kargo olarak götürülür. Lando, Leia için pazarlık yapar ama Vader anlaşmaya sadık kalmaz. Sonuçta Lando, Leia ve beraberindekilerin kaçmasına yardım eder ve kendisi de onlara katılır. Luke, Leia'nın götürülüşünü görür. Klonların açtığı ateş yüzünden ona bir yardımı dokunmaz. Çok geçmeden Darth Vader'la karşı karşıya gelir. Luke eğitiminin henüz çok başında ve deneyimsizdir. Düello yaparlar ve Luke sağ elini kaybeder. Vader ona önce karanlık tarafın sağladığı Güç'ten bahseder ve ardından babası olduğu gerçeğini söyler.

Luke yaşadığı derin şokla beraber buna inanmayı reddeder. Vader gücün karanlık tarafıyla, beraber galaksiye hükmedebileceklerini ekler. Sonuçta Luke ya teklifini kabul edecek ya da ölecektir. Seçimini kendisini üzerinde zorlukla tutunabildiği platformdan aşağı atmaktan yana kullanır. Şans eseri hayatta kalır ama tek kolunu kullanamadığı için düştüğü yerde asılı kalır. Önce Obi-Wan'a sonra Leia'ya seslenir. Millenium Falcon gezegeni terk etmek üzeredir. Kokpit koltuğundaki Leia, Luke'un kendisini çağıran sesini duyar. Gemi peşindeki avcı gemilere rağmen geri döner ve Luke'u platformdan alırlar. Bundan sonraki adım Han'ı kurtarmaktadır. Lando ve Chewbacca buluşmak üzere Millenium Falcon'la ayrılırlarken Luke ve Leia bulundukları gemiden onların gidişini izler.

Oyuncular

Televizyon dizisi Cheers'taki Cliff Clavin rolüyle ve birçok Pixar animasyonunda yaptığı seslendirmeyle tanınan John Ratzenberg güverte subayı Binbaşı Bren Derlin rolüyle filmde yer aldı. Önemli karakter oyuncusu Treat Williams da Hoth'taki asker ve bulut şehrindeki asker dahil olmak üzere birkaç rolü canlandırdı.

Yapım

George Lucas'ın 1977 tarihli Yıldız Savaşları filmi, kâr bakımında beklentilerin üstüne çıktı, sinema endüstrisinde bir devrim yaptı ve kültürel bir fenomene dönüştü.[14] Lucas, önceki film sayesinde borçlarını kapayınca, filmi Hollywood sanayinden bağımsız olarak çekti.[14] Filmin yapımcısı olan Lucas özel efekt şirketinde ve finansal görevlerdeki rolü yüzünden filmi çekmek istemedi. Bu yüzden filmi yönetmesi için sinema okulundaki öğretmenlerinden biri olan Irvin Kershner'ı düşündü.[15] İlk filmin kalitesini hiçbir devam filminin aşmayacağını düşünen Kerhner, teklifi en başta reddetti. Sonra Kershner, onun sekreterini arayıp işi kabul ettiğini söyledi.[14] Ayrıca Lucas da, kendi yazdığı orijinal hikâyeyi temel alan bir senaryo yazmaları için Lawrence Kasdan ve Leigh Brackett'i kiraladı.[14][16] Brackett, 1978'de ilk taslağı tamamlamayı başardı. Brackett'ın taslağı, Darth Vader'ın Luke Skywalker'a onun babası olduğunu söylememesi dışında filmin son senaryosu ile neredeyse aynıydı. Bu taslakta, Luke'un babası ona bilgi vermek amacıyla bir hayalet olarak görülüyordu.[17] Lucas, metni gördüğünde hayal kırıklığına uğradı. Ancak Lucas, senaryoyu ile tartışma fırsatı bulamadan, senarist Leigh Brackett kanserden öldü. Bu yüzden Lucas, sonraki senaryo taslağını kendisi yazmak zorunda kaldı. Yönetmen bu taslakta ilk kez filmleri episodik bir şekilde ayırdı ve İmparator'u Bölüm II olarak listeledi.[18] Lucas muhtemelen ilk taslağın kendisinde yarattığı hayal kırıklığından dolayı filmin olay örgüsünde bazı değişiklikler yaptı.[19] Yönetmenin yaptığı en büyük değişiklik Darth Vader'ın Luke Skywalker'ın babası olmasıydı. Lucas, ilk film için uzun yıllar süren senaryo yazımı aşamasına göre, bu taslağı yazarken nispeten daha çok eğlendi ve 1978'in Nisan ayında iki taslağı hızlıca yazdı.[20] Ayrıca senaryoya Han Solo'nun karbonitle dondurulması fikrini de ekledi.[21]

İmparator'un ikinci ve üçüncü taslaklarının yazımından sonra Lucas, hikâyeye yeni bir nokta ekledi. Buna göre; Anakin Skywalker, Obi-Wan Kenobi'nin öğrencisiydi ama İmparator Palpatine tarafından karanlık tarafa çekildi. Anakin, Obi-Wan bir volkanda karşılaştı ve oldukça ağır bir şekilde yaralandı. Ama yine de, Darth Vader olarak tekrar dirildi. Darth Vader, Jedi şövalyeleri bulup yakalarken bu arada Obi-Wan Kenobi de Luke Skywalker'ı yeni kurulan cumhuriyetten korumak için Tatooine'de saklıyordu.[22] Lucas, eklenen yeni hikayler ile seriyi bir üçleme yapmayı kararlaştırdı ve sonraki taslağın adını Empire Strikes Back olarak değiştirdi.[20] Lucas Kutsal Hazine Avcıları için yazdığı senaryoyu çok beğendiği Kasdan'ı ikinci taslağı yazması için kiraladı.[23]

Stop-motion tekniğiyle yaratılan ve Huth Savaşı'nda kullanılan AT-AT'ler.

Yıldız Savaşları filminin gösteriminden sonra ILM, gelişmek için çalışan bir şirket olmaktan çıktı ve California'da bulunan Marin County'ye taşındı.[14] Yıldız Savaşları: Bölüm V - İmparator filmi şirkete yeni olanaklar sağladı. Yıldız Savaşları' genellikle uzay sekanslarına yer veriyordu, ama İmparator yalnızca uzaydaki it dalaşı sekanslarına yer vermedi, ayrıca bir buz gezegeninde geçen savaşlara ve gökyüzündeki bulutların arasında yer alan bir şehre de yer verdi. Hoth'taki buzullarda yapılan mücadele sahnesi için ilk düşünce, imparatorluğa ait olan robotların mavi ekran önünde yürütülmesiydi. Onun yerine görüntüyü oluşturması için bir sanatçı kiralandı ve impatorluğa ait robotların yürüyüşünde stop-motion tekniği kullanıldı. Phil Tippett, AT-AT'ların orijinal tasarımını "büyük tekerlekleri olan zırhlı araçlar" olarak düşünmüştü. Bitmiş birçok tasarım Port of Oakland konteynır vinçlerini andırıyordu, ama Lucas bunu reddetti.[24]

Stuart Freeborn, Jedi Efendisi Yoda'nın yüz modeli için Albert Einstein'ın bazı görünümlerinden yararlandı.[25] Dagobah setinde, Yoda'nın kuklacılarına kolaylık sağlayabilmek için beş fit yüksekliğinde set inşâ edildi. Yoda'yı canlandıran Frank Oz, bazı sahnelerde sorun yaşadı.[26] Ardından Mark Hamill, aylarca setteki tek insan karakter olduğu için dehşete düştüğünü açıkladı. Hamill kendini makinelerin, hareket eden kuklaların ve hayvanların arasında önemsiz bir öğe gibi hissetmeye başlamıştı. Yönetmen Kershner, Hamill'i kuklalar ile olan performansı için tebrik etti.[14][27] Filmin çekimleri 5 Mart 1979'da Norveç'te başladı. Yeni Bir Umut'un çekimlerinde çok sevilen Tunus'ta yeniden çekim yapan film ekibi, bölgede elli yıldır ilk kez meydana gelen yağmur fırtınasıyla karşı karşıya kaldı. Çekimler için Norveç'teki Hardangerjøkulen buzullarına giden ekip, son elli yılda çıkan en kötü kış fırtınasıyla karşılaştı. Sıcaklık −28.9 °C'ye kadar düşerken kar kalınlığı 5.5 m'ye çıkmıştı.[14] Mark Hamill, Yeni Bir Umut filminin final sahnesinin çekiminden bir gün önce arabası ile kaza yaptı. Mark Hamill'ın burnu ve elmacık kemiği kırıldı.[28] Bu yüzden Hamill, yüzündeki yaralar ile oynamak zorunda kaldı. Lucas sonradan ona yardım ettiğini itiraf etti.[27] 13 Mart'ta yapım için Londra'daki Elstree Stüdyoları'na gidildi.[23] Ocak ayında Sahne 3'te çıkan yangın (Stanley Kubrick'in Cinnet filminin çekimleri sırasında) yüzünden filmin bütçesi 18 milyon dolardan 22 milyon dolara çıktı. Temmuz ayında bütçeye 3 milyon dolar daha eklendi. Filmin çekimleri Eylül ayının ortasında bitirildi.[23]

Filmdeki bir diyalog, yapım için büyük bir reklam oldu. Gerçekte, Lucas'ın yazdığı, Leia Organa'nın Han Solo'ya aşkını itiraf ettiği sahnede Solo'nun repliği "Ben de seni seviyorum" cümlesiydi. Harrison Ford karakterizasyonu etkin kullanmıyordu ve yönetmen Kershner da bunu kabul etmişti. Birkaç denemeden sonra, Kershner, Ford'a cümleyi doğaçlama söylemesini önerdi. Sonuçta da Han Solo'nun cümlesi "Biliyorum" olarak değişti.[14]

Yapım sırasında, Darth Vader'ın Luke'un babası olduğu gerçeği büyük bir gizlilik içinde korundu. Çekimler sırasında David Prowse'ye ve bütün film ekibinin geri kalanı gibi, Vader'ın filmde konuştuğu bütün cümlelerin yer aldığı sayfada yanlış bilgilendirme amacı olan "Senin babanı Obi-Wan öldürdü" cümlesi yer aldı.[29][30] Filmin gösterimine kadar gerçeği sadece Mark Hamill, George Lucas, Irvin Kershner ve James Earl Jones biliyordu. James Earl Jones, cümleyi gördükten sonra verdiği ilk tepkinin "Oh, yalan söylüyor!" olduğunu söyledi.[14] Filmde, kameranın uzaktan çektiği, Vader'ın maskesini takmadığı sahne ile izleyicilere Vader'ın bir robot olmadığı aksine organik - belki de insan olduğunun gösterilmesiydi. Bu gerçek biraz kafa karıştırıcı olsa da, Vader'ın Luke'un babası olduğu öğrenildikten sonra önemli bir yer teşkil etti.[27]

Filmin dramatik açılış sekansını korumak için Lucas, ekran kredilerinin filmin sonunda yer almasını istedi. Şimdilerde daha alışıldık olmasına rağmen o zaman için oldukça olağandışı bir seçimdi. Amerikan Yazarlar Derneği ve Amerikan Yönetmenler Derneği, ilk Yıldız Savaşları için izin verdi ama Lucas'a, filmin deneme gösterimleri sırasında 250,000 doların üzerinde ceza kesti ve filmi sinema salonlarından çekmeyi denedi. Yönetmenler Derneği sonra da Irvin Kershner'a gitti. Yönetmenine sahip çıkan Lucas, derneklere bütün cezaları ödedi. Lucas'ın çektiği bu eziyet ve hissetmeye başladığı duygular bu derneklerden ayrılmasına neden oldu.[14] İmparator'un yapımı 35,000,000 dolar bütçe ile sonlandırıldı ve tarihin en pahalı filmlerinden biri yapıldı.[31] Banka çektiği kredi için borcunu isteyince Lucas, 20th Century Fox şirketi ile anlaşmak zorunda kaldı. Lucas, stüdyo ile yapımın devam filminin ve ticari haklarının kaybı olmadan bir anlaşma yaptı.[14]

Gösterim

İmparator için 21 Mayıs 1980'de basit bir gala yapıldı. Yeni Bir Umut gibi, İmparator da Amerika Sinema Filmleri Birliği'nden "bilimkurgu/aksiyon şiddet" öğeleri nedeniyle PG sertifikası aldı.[32] Bu filmin 1980 sürümünün VHS ve Laserdisc versiyonları birkaç kez 1980'lerde ve 1990'larda piyasaya sürüldü.

1997 yılında çıkarılan DVD'nin kapağı

1997 yılında Yıldız Savaşları'nın 20. yıldönümü nedeniyle İmparator, serinin diğer iki filmi Yeni Bir Umut ve Jedi'ın Dönüşü'nün dahil olduğu paketi Yıldız Savaşları: Özel Versiyon adı altında satışa çıkarıldı. Lucas bu fırsatı kullanarak filmde birkaç küçük değişiklik yaptı. Hoth'taki canavar temeli korunarak değişiklikler yapıldı. Millenium Falcon'un Bulut Şehrine girişindeki bazı detaylar değiştirildi. Kısa bir sahnede de, yaptığı düellodan sonra gemiden çıkan oğlunu izleyen Vader'a, Jedi'ın Dönüşü filminden bazı eklemeler yapıldı. Değişikliklerin çoğu küçük ve estetikti, ancak bazı hayranlar bunların filme olumsuz etki yaptığına inandı.[12]

İmparator'un DVD'si 2004 yılının Eylül ayında satışa çıkarıldı. DVD Box-setinde diğer iki film Yeni Bir Umut ve Jedi'ın Dönüşü'ün diskler ile bir de bonus disk yer aldı.[33] Filmler dijital olarak yenilendi ve George Lucas tarafından birkaç değişiklik daha yapıldı.[12] Filmlerin bonus özellikleri, George Lucas, Irvin Kershner, Ben Burtt, Dennis Muren, ve Carrie Fisher'in sesli yorumlarını ve İmparatorun Rüyası: Yıldız Savaşları Üçlemesinin Hikayesi adlı bir belgeseli kapsıyordu. Ayrıca tanıtımlar, fragmanlar, TV spotları, resim galerileri, video oyun demoları ve Yıldız Savaşları: Bölüm III - Sith'in İntikamı filmi ile ilgili görüşler de yer aldı.

DVD gösterimi için Lucas ve ekibi İmparator ve prequel üçleme arasında bağlantı kurmak için değişiklikler yaptı. Bu versiyonda, İmparator'un da dahil olduğu orijinal üçleme filmleri ve prequel üçleme filmlerine yeni dijital baskı yapıldı. Bonus diskin bulumadığı, yalnızca üçlemenin diskinin buluduğu set 2005 yılının Kasım'ında satışa çıkarıldı.[34]

Film, diğer yapımlardan ayrı olarak iki diskli sınırlı versiyon olarak 12 Eylül 2006 ve 31 Aralık 2006 tarihlerinde satışa çıkarıldı. Bu sefer filmin değişikliğe uğramamış, orijinal sürümü yer aldı. Üçlemenin DVD seti 4 Kasım 2008'de tekrar piyasaya sürüldü.[35] Satışa verileceği zaman, DVD'de, orijinal filmlerin 1993'te yayınlanan anaformik olmayan Lazerdisk sürümlerine yer verilip verilmemesi tartışıldı. Anaformik ekran yerine, yarım ekranın kullanılması seçimi karşısında birçok hayran hayal kırıklığına uğradı.[36]

Eleştiriler

Her ne kadar günümüzde serinin iyisi olarak kabul edilse de,[3][4] İmparator, gösterime girdiğinde karışık eleştiriler aldı.[27] Film, finansal olarak beklentileri aştı, Lucas'ın filme yatırdığı 30 milyon dolar üç ay içinde kâra dönüştü.[14] Birleşik Devletler'deki ilk haftasonunda 10,840,307 dolar kazandı. 1997 yılındaki ABD'deki tekrar gösterimlerin açılış haftasonunda 21,975,993 dolar kazandı. 2007'de ABD'deki kazancı 290,475,751 dolar ve dünya çapındaki brüt kazancı da 538,375,067 dolara erişti.[37]

Bazı eleştirmenlerin filmin öyküsüyle ilgili olumsuz görüşleri olsa da film, teknik açıdan başarılı bulundu. Örneğin The New York Times'den Vincent Canby film hakkında çok olumsuz bir yazı yazdı.[38] Daha sonra San Francisco Examiner'dan Bob Stephens filmi "Yıldız Savaşları serisinin en büyük filmi olarak nitelendirdi.[39] Empire dergisi, İmparator'un serinin en ahlâki ve duygusal açıdan karmaşık filmi olduğunu yazdı.[40] Roger Ebert, 1997'deki incelemesinde filmin orijinal üçlemenin en güçlü ve tahrik edici filmi olduğunu yazdı.[41] Rotten Tomatoes sitesinde %97 "Fresh" derecesi alan İmparator, serinin sitedeki en yüksek puana sahip bölümü oldu.[40] Darth Vader, filmdeki rolüyle Amerikan Film Enstitüsü'nün 2003'te açıkladığı "En Büyük 100 Kahraman ve Kötü Adam" listesinde üçüncü sırada yer aldı.[42] Wizard dergisi, filmin finalindeki dövüş sekansını "Tüm Zamanların En Büyük Kapışma Sahnesi" olarak adlandırdı.[43] Filmin en büyük şöhrete sahip repliği olan "Hayır, senin baban benim" (No, I am your father) çoğunlukla yanlış aktarılarak "Luke, senin baban benim" (Luke, I am your father) diye geçti.[44]

1981'deki Akademi Ödülleri'nde İmparator, Bill Varney, Steve Maslow, Craig Landaker ve Peter Sutton ile En İyi Ses dalında ödül kazandı. Ayrıca film, görsel efektleri hazırlayan Brian Johnson, Richard Edlund, Dennis Muren, ve Bruce Nicholson ile Akademi Özel Başarı Ödülü'nü aldı.[45] John Williams ile En İyi Müzik, En İyi Orijinal Müzik dallarında, Norman Reynolds, Leslie Dilley, Harry Lange, Alan Tomkins, ve Michael Ford ile de En İyi Sanat Yönetimi-Set Tasarımı dallarında aday oldu. Film, BAFTA Ödülleri'nde En İyi Orijinal Müzik ödülünü kazandı. Ayrıca En İyi Ses ve En İyi Yapım Tasarımı dallarında aday oldu. Williams besteleriyle Grammy ve Altın Küre ödülü aldı.[45] İmparator, Saturn Ödülleri'nde Mark Hamill ile En İyi Aktör, Irvin Kershner ile En İyi Yönetmen, Brian Johnson ve Richard Edlund ile En İyi Özel Efekt ödüllerinin yanı sıra En İyi Bilim-Kurgu Filmi dalında da ödül sahibi oldu. Hugo Ödülleri'ndeki Altın Ekran Ödülleri'nde En İyi Dramatik Sunum dalında ödül kazandı. Yazarlar Derneği Ödülleri'nde de Başka Bir Türden Uyarlanan En İyi Komedi ödülü kazandı.[46] Yapım, İngiliz sinema dergisi Empire'ın 2006 yılında hazırladığı "Tüm Zamanların En Muhteşem 201 Sinema Filmi" listesinde Esaretin Bedeli (Shawshank Redemption) filminin ardından ikinci sırada yer aldı.[47] Aynı derginin 2008 yılında düzenlediği "Tüm Zamanların En Muhteşem 500 Sinema Filmi" anketinde ise Baba (The Godfather) ve Kutsal Hazine Avcıları'nın ardından üçüncü sırada yer aldı.[48][49] İmparator, birçok kişiye üstün bir devam filmi yapmak konusunda örnek oldu. X-Men filminin devamı olan X-2'nin yapımcısı Tom DeSanto ve yönetmeni Bryan Singer, filmdeki karakter incelemesini taklit etti.[50] Christopher Nolan da Kara Şövalye'nin devam filmini yönetip yönetmeyeceği sorusuna "Eğer devam filmini kötü çekerseniz göze batar ve 'Neden tüm bu karakterleri tıkıştırmışlar ki?' denir. Ama iyi giderse, Baba II veya Yıldız Savaşları: Bölüm V - İmparator'da olduğu gibi kimse ağzını açıp şikayet edemez" dedi.[51]

Sinema ve edebiyattan alıntılar

Önceki film Yeni Bir Umut gibi, İmparator da dünya dinleri ve mitolojik öykülerden bazı öğeler içeriyordu. Bunlara George Lucas'ın çocukluğundaki favori film serisi olan Flash Gordon'daki gökyüzünde bulunan bulutlardaki şehir de dahildi.[52][53]

Film müziği

Filmin müzikal besteleri John Williams tarafından hazırlanıp bestelendi ve Londra Senfoni Orkestrası tarafından gerçekleştirildi. RSO Kayıt şirketi, filmin orijinal soundtrack albümünü Amerika Birleşik Devletleri'nde çift LP ve 8 parça formatında dağıttı. Albümün ön kapağına Darth Vader'ın maskesinin resmi yerleştirildi.[54] RSO Kayıtı ve onun müzik kataloğunu içine alan Polydor Kayıt, filmin ilk compact disk (CD) sürümünü yayımladı. 20th Century Fox şirketi 1993 yılında Star Wars Trilogy: The Original Soundtrack Anthology adında özel dört CD'lik bir kutu hazırladı. Bu antolojinin içindeki disklerde, üç orijinal Yıldız Savaşları filmi için bestelenen müzikler yer aldı.[55] 1997 senesinde RCA Victory, orijinal üçlemenin üç filmi için hazırladığı iki disklik seti satışa sundu. Bu sette 32 sayfalık bir kitapçıkta bulunuyordu. Bu kitapçıkta Yıldız Savaşları Üçlemesi: Özel Versiyon için hazırlanmış posterler bulunuyordu. Bütün parçalar dijital olarak yenilendi. RCA Victory, daha sonra seti yeniden paketledi. Bu set, sınırsız olarak satışa sunuldu ama önceki sette yer alan kitapçık yer almıyordu.[56] 2004 yılında, üç devam filmin (Gizli Tehlike, Klonların Saldırısı, Sith'in İntikamı) soundtrack albümleri yayınladıktan sonra bunların yayın hakkını isteyen Sony Classical, bu amacına ulaşırken aynı yıl İmparator'u da kapsayan 1997'deki RCA Victor sürümünü tekrar dağıtıma soktu. Filmin DVD sürümü, yeni bir albüm kapağı çalışmasıyla dağıtıldı. Sony'nin bu 2004 sürümü, aslında 1997'deki RCA Victor sürümüyle aynıydı.[57]

Pazarlama

Romanı

Filmin romanı 12 Nisan 1980 tarihinde Del Ray Kitapçılık tarafından yayımlandı. Romanı, Leigh Brackett ve Lawrence Kasdan'ın senaryosunu temel alan Donald F. Glut yazdı.[58]

Filmin çizgi roman uyarlamasından bir illüstrasyon.

Roman ilk önce Star Wars: The Empire Strikes Back adıyla yayımlandı. Ancak sonraki basımlarda serideki filmlerin adlarına uygun olacak şekilde romanın adı Star Wars Episode V: The Empire Strikes Back olarak değiştirildi. Diğer Yıldız Savaşları filmleri için çıkarılan romanlarda olduğu gibi, bu romanda da hikâyenin arka planına yer verildi ve öykünün ekrana yansımayan kısımları genişletildi. Yine de romanın bazı ayrıntıları prequel üçleme ve Jedi'ın Dönüşü için yazılan romanın ayrıntılarıyla ile ters düştü. Örneğin; İmparator'da Boba Fett'in kökenleri belirsiz ve giydiği zırh savaşçı bir grup olan mandalorianların kostümlerinden biriydi. Bobo Fett'in gerçek kökenleri Yıldız Savaşları: Bölüm II - Klonların Saldırısı filminde açıklanmıştı. Marvel Comics, Archie Goodwin'ın yazıp Al Williamson ve Carlos Garzon'un çizdiği bir çizgi roman uyarlaması yayımladı. Filmin gösterim tarihi ile aynı zamanda yayımlanan çizgi roman ayrıca eş zamanlı olarak dergilerde ve cep kitapçıklarında yayımlandı.

Video oyunları

Filmden uyarlanan video oyunları çeşitli konsollar için piyasaya sürüldü. Ayrıca filmden esintiler taşıyan ama tamamen filme dayalı olmayan video oyunları da çıkarıldı. Parker Brothers, 1982'de AT-AT'ların Hoth'taki saldırısının da yer aldığı Star Wars: The Empire Strikes Back oyununu Atari 2600 konsolu için çıkardı.[59] Bunu 1985'te çıkarılan arcade oyunu takip etti. Karakterler ilk kişi perspektifinden kontrol ediliyordu ve filmdeki savaş sekansları takip ediliyordu. Hoth Savaşı'ndaki mücadeleleri ve Millenium Falcon'un bir asteroid alanından kaçışını kapsıyordu.[60] Başka türler de ZX Spectrum, Amstrad CPC, Commodore 64, BBC Micro, Atari ST ve Commodore Amiga için yayımlandı. 1992 yılında JVC, LucasArts tarafından Nintendo Entertainment System konsolu için hazırlanan Star Wars: The Empire Strikes Back isimli oyunu piyasaya dağıttı. Oyunda Luke Skywalker karakteri kontrol ediliyor ve baştan sona dek Skywalker'ın filmdeki hikâyesini izleniyordu. Aynı yıl Ubisoft da oyunun Game Boy versiyonunu dağıttı. Önceki oyun gibi bu oyunda Luke Skywalker'ın hikâyesini takip ediyordu.[61] LucasArts'ın Shadows of the Empire adlı video oyunu, Nintendo'nun üçüncü nesil konsolu Nintendo 64 ve ayrıca Microsoft Windows için hazırlanmış ilk oyunlardan biri oldu. Shadows of the Empire, Nintendo 64 adlı konsolun 1996 yılının Aralık ayında piyasaya sürülmesinden dört ay sonra dağıtıldı. Oyunun bilgisayarlar için hazırlanmış versiyonu ise, yaklaşık bir yıl sonra, Eylül 1997'de dağıtıldı. Bu oyunda, oyuncular kendi çabaları ile Prenses Leila'yı ve Luke Skywalker'ı Prens Xizor'un elinden kurtarıyordu.

İmparator filmi sırasında geçen Star Wars: Rebellion, filmden farklı olaylar içerir.

Radyo dramı

Filmin radyo dram uyarlaması Brian Daley tarafından yazıldı ve 1983 yılında Ulusal Halk Radyosu'nda yayınlandı.[64] Karakterler ve olaylar Leigh Brackett ve Lawrence Kasdan'ın senaryosundan uyarlandı. Dram, John Madden tarafından yönetildi. Ses miksajı Tom Voegeli tarafından yapıldı. John Williams'ın bestesine ek olarak Ben Burtt'un ses tasarımı da kullanıldı. Mark Hamill, Billy Dee Williams, ve Anthony Daniels sırasıyla Luke Skywalker, Lando Calrissian ve C-P3O rollerini tekrarladı. Yoda'yı John Lithgow seslendirdi. Dram beş saatlik bir süreye sahipti.[65] 14 Şubat 1983 tarihinde yaklaşık 750,000 insan radyoları ile seriyi dinledi.[66]

Ayrıca bakınız

Kaynaklar

  1. ↑ Star Wars Episode 5
  2. ↑ "Yıldız Savaşları: İmparator - Star Wars: The Empire Strikes Back". Beyazperde.com. 26 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160726175415/http://www.boxofficemojo.com/alltime/adjusted.htm. Erişim tarihi: 19 Haziran 2009.
  3. 1 2 "The Best Star Wars Film Ever - The Empire Strikes Back". MSN Movies UK. 18 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20070818111009/http://movies.uk.msn.com:80/features/moviereviews/Empirestrikesback.aspx. Erişim tarihi: 08 Şubat 2009.
  4. 1 2 "The Empire Strikes Back (1980)". The 80s Movies Rewind. 11 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160611143601/http://www.fast-rewind.com/. Erişim tarihi: 08 Şubat 2009.
  5. ↑ "100 Greatest Movies Of All Time". TotalFilms.com. 17 Ekim 2006. 7 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20141007033440/http://www.totalfilm.com/features/100-greatest-movies-of-all-time. Erişim tarihi: 08 Şubat 2009.
  6. ↑ "The 100 Greatest Films". Channel 4. 7 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20100107111221/http://www.channel4.com:80/film/newsfeatures/microsites/G/greatest/results/control.jsp?resultspage=01. Erişim tarihi: 08 Şubat 2009 2009.
  7. ↑ "Adjusted for Ticket Price Inflation". Box Office Mojo.com. 26 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160726175415/http://www.boxofficemojo.com/alltime/adjusted.htm. Erişim tarihi: 17 Haziran 2009.
  8. ↑ Ian Nathan (Temmuz 2007). "Han Solo". Empire: s. 63.
  9. ↑ "Is it true about Burt Reynolds and Han Solo?". About.com. 22 Haziran 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20060622213751/http://scifi.about.com:80/od/starwarsfaqs/f/swburtreynolds.htm?. Erişim tarihi: 11 Haziran 2009.
  10. ↑ Dan Jolin (Temmuz 2007). "Boba Fett". Empire: s. 60.
  11. ↑ Palpatine, Star Wars Databank sitesinde Sahnenin Ötesi; 17 Haziran 2009 tarihinde erişildi.
  12. 1 2 3 "Star Wars: The Changes". 10 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160410015126/http://www.dvdactive.com/editorial/articles/star-wars-the-changes-part-two. Erişim tarihi: 13 Ocak 2009.
  13. ↑ "Lucasfilm Defends DVD Changes". Sci-Fi Wire. 2 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20081002115333/http://www.scifi.com:80/scifiwire/art-film.html?2004-09/09/11.30.film. Erişim tarihi: 17 Haziran 2009.
  14. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 İmparatorun Rüyası: Yıldız Savaşları Üçlemesinin Yapımı Star Wars Trilogy Box Set DVD belgeseli, [2004]
  15. ↑ "Behind the Scenes: The Empire Strikes Back". American Cinematographer. 25 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151225151149/http://www.theasc.com:80/magazine/starwars/index.html. Erişim tarihi: 08 Şubat 2009.
  16. ↑ "Star Wars: Episode V - The Empire Strikes Back (1980)". Internet Movie Database. 2007. 29 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160729182355/http://www.imdb.com/title/tt0080684/. Erişim tarihi: 08 Şubat 2009.
  17. ↑ Biodrowski, Steve. "Star Wars : The Original Trilogy - Then And Now". Hollywood Gothique. 13 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20141013095759/http://www.hollywoodgothique.com:80/starwarstrilogy1997.html. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2009.
  18. ↑ Bouzereau 1997, s. 135
  19. ↑ Kaminski 2007, s. 161
  20. 1 2 Bouzereau 1997, s. 123
  21. ↑ Star Wars Episode V: The Empire Strikes Back (DVD). 20th Century Fox. 2004.
  22. ↑ Kaminski 2007, ss. 164–165
  23. 1 2 3 Marcus Hearn (2005). "Cliffhanging". The Cinema of George Lucas. New York City: Harry N. Abrams Inc. s. 122–7. ISBN 0-8109-4968-7.
  24. ↑ Peter Hartlaub (27 Haziran 2008). "Nah, dude, they weren't cranes, they were garbage trucks". San Francisco Chronicle. http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/c/a/2008/06/25/DDMH11DRSK.DTL. Erişim tarihi: 08 Şubat 2009.
  25. ↑ Nick Maley. "A tribute to Stuart Freeborn". 13 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160413021420/http://1001resources.com/hosting/users/cinesecrets/StuFreeborn/. Erişim tarihi: 08 Şubat 2009.
  26. ↑ "Star Wars Trilogy DVD Super-Feature". Underground Online. 15 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20110615030720/http://www.ugo.com/channels/dvd/features/starwarstrilogy/makingthetrilogy.asp. Erişim tarihi: 08 Şubat 2009.
  27. 1 2 3 4 Star Wars Episode V: The Empire Strikes Back DVD commentary featuring George Lucas, Irvin Kershner, Ben Burtt, Dennis Muren and Carrie Fisher, [2004]
  28. ↑ Just The Best : Sienn's Mark Hamill Page : Interviews 1970
  29. ↑ Chris Chiarella (2004). "Mark Hamill Interview". Home Theater. 9 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20090809170611/http://www.hometheatermag.com:80/news/100104hamill/. Erişim tarihi: 09 Şubat 2009.
  30. ↑ Dalton Ross. "Secrets and Jedis". EW.com. 17 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20140817060557/http://www.ew.com/ew/article/0,,698013,00.html. Erişim tarihi: 08 Şubat 2009.
  31. ↑ "Business Data for Star Wars: Episode V - The Empire Strikes Back (1980)". Internet Movie Database. 2007. 20 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151220023830/http://www.imdb.com:80/title/tt0080684/business?. Erişim tarihi: 08 Şubat 2009.
  32. ↑ "Star Wars Episode V The Empire Strikes Back (1997)". Motion Picture Association of America. 2002. 10 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160410015725/http://www.mpaa.org/FlmRat_SrchReslts.asp. Erişim tarihi: 10 Haziran 2009.
  33. ↑ "Star Wars Episode V - The Empire Strikes Back (1980 & 2004 Versions, 2-Disc Widescreen Edition) (1980)". Amazon.com. 2004. 28 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20131028182321/http://www.amazon.com:80/Star-Wars-Episode-Versions-Widescreen/dp/B000FQJAJG. Erişim tarihi: 10 Haziran 2009.
  34. ↑ "Star Wars Trilogy (Tam Ekran Edisyonunun Bonus Diski) (1977)". Amazon.com. 2007. http://www.amazon.com/Star-Trilogy-Widescreen-Without-Bonus/dp/B000BKJ78U/sr=8-2/qid=1171901470/ref=pd_bbs_sr_2/104-0625267-2007955?ie=UTF8&s=dvd. Erişim tarihi: 10 Haziran 2009.
  35. ↑ "Star Wars Saga Repacked in Trilogy Sets on DVD". Lucasfilm. StarWars.com. 28 Ağustos 2008. 5 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20110805153435/http://www.starwars.com:80/movies/saga/20080826news.html. Erişim tarihi: 10 Haziran 2009.
  36. ↑ Ian Dawe. "Anamorphic Star Wars and Other Musings". Mindjack Film. 14 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160414092855/http://www.mindjack.com/film/archives/2006_05_01_archive.html. Erişim tarihi: 10 Haziran 2009.
  37. ↑ "The Empire Strikes Back (1980)". Box Office Mojo.com. 4 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160204113009/http://www.boxofficemojo.com:80/movies/?id=starwars5.htm. Erişim tarihi: 08 Şubat 2009.
  38. ↑ Vincent Canby (15 Haziran 1980). "'The Empire Strikes Back' Strikes a Bland Note'". NYtimes. http://www.nytimes.com/library/film/061580empire.html. Erişim tarihi: 08 Şubat 2009.
  39. ↑ Stephens, Bob (17 Şubat 1997). ""Empire Strikes Back' is the best of "Star Wars' trilogy". Sfgate.com. 16 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20121116065857/http://rogerebert.suntimes.com/apps/pbcs.dll/article?AID=/19970221/REVIEWS/702210302/1023. Erişim tarihi: 08 Şubat 2009.
  40. 1 2 "The Empire Strikes Back". Rotten Tomatoes. 23 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20071123100850/http://www.rottentomatoes.com:80/m/empire_strikes_back/about.php. Erişim tarihi: 08 Şubat 2009.
  41. ↑ Ebert, Roger (21 Şubat 1997). "The Empire Strikes Back". Roger Ebert.com. 16 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20121116065857/http://rogerebert.suntimes.com/apps/pbcs.dll/article?AID=/19970221/REVIEWS/702210302/1023. Erişim tarihi: 08 Şubat 2009.
  42. ↑ "AFI's 100 Years... 100 Heroes & Villains". American Film Institute. 18 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20100518170544/http://www.afi.com/tvevents/100years/handv.aspx. Erişim tarihi: 09 Şubat 2009.
  43. ↑ Jake Rossen (05 Ağustos 2007). "THE TOP 25 CLIFFHANGERS OF ALL TIME!". Wizard. http://www.wizarduniverse.com/magazine/wizard/005467042.cfm. Erişim tarihi: 08 Şubat 2009.
  44. ↑ Michael French (2003). "The Common Concept of Indiana Jones". TheRaider.net. 10 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160410075707/http://www.theraider.net/features/articles/indy_concept.php. Erişim tarihi: 09 Şubat 2009.
  45. 1 2 "The Empire Strikes Back - Awards & Nominations". Yahoo! Movies. 4 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20110604004758/http://movies.yahoo.com/movie/1800061638/awards. Erişim tarihi: 09 Şubat 2009.
  46. ↑ "Awards for Star Wars: Episode V - The Empire Strikes Back (1980)". Internet Movie Database. 19 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160119054150/http://www.imdb.com:80/title/tt0080684/awards. Erişim tarihi: 08 Şubat 2009.
  47. ↑ "Empire's 201 Greatest Movies Of All Time". The List of Bests. http://www.listsofbests.com/list/2377. Erişim tarihi: 20 Haziran 2009.
  48. ↑ "Star Wars Episode V: The Empire Strikes Back (1980)". Empire. http://www.empireonline.com/500/97.asp. Erişim tarihi: 20 Haziran 2009.
  49. ↑ Kamuran Kara (29 Eylül 2008). "Empire'den Top 500". Film.com.tr. http://film.com.tr/haber/index.cfm?hid=4650. Erişim tarihi: 20 Haziran 2009.
  50. ↑ Chris Hewitt (28 Mart 2008). "The X Factor". Empire. s. 76.
  51. ↑ Dan Join (Temmuz 2008). "Yalnızca Bir Çift Ucubeyiz...". Empire. s. 48-49.
  52. ↑ "Star Wars Origins - Flash Gordon". Star Wars Origins. 28 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20140728234908/http://www.jitterbug.com/origins/flash.html. Erişim tarihi: 09 Şubat 2009.
  53. ↑ "Flash Gordon (1980)". The 80s Movies Rewind. 11 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160611143601/http://www.fast-rewind.com/. Erişim tarihi: 09 Şubat 2009.
  54. ↑ "The Original Soundtrack from the Film The Empire Strikes Back". Star Wars Collectors Archive. 10 Kasım 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20061110233838/http://www.toysrgus.com/index.php?action=disp_item&item_id=38253. Erişim tarihi: 10 Haziran 2009.
  55. ↑ "Star Wars Trilogy: The Original Soundtrack Anthology [BOX SET [SOUNDTRACK]"]. Amazon.com. 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151222024501/http://www.amazon.com:80/Star-Wars-Trilogy-Soundtrack-Anthology/dp/B000002VI7. Erişim tarihi: 10 Haziran 2009.
  56. ↑ "The Empire Strikes Back: The Original Motion Picture Soundtrack (Special Edition) [SOUNDTRACK"]. Amazon.com. http://www.amazon.com/Empire-Strikes-Back-Original-Soundtrack/dp/B000003G8Z/sr=1-2/qid=1169317751/ref=pd_bbs_sr_2/104-0625267-2007955?ie=UTF8&s=music. Erişim tarihi: 10 Haziran 2009.
  57. ↑ "Star Wars / The Empire Strikes Back / Return of the Jedi (Original Soundtracks – 2004 reissue)". 10 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160410025604/http://www.musicweb-international.com/film/2004/Sep04/star_wars.html. Erişim tarihi: 10 Haziran 2009.
  58. ↑ "Star Wars, Episode V - The Empire Strikes Back (Mass Market Paperback)". Amazon.com. http://www.amazon.com/Star-Wars-Episode-Empire-Strikes/dp/0345283929/ref=ed_oe_p/103-8116183-3683038. Erişim tarihi: 17 Ocak 2007.
  59. ↑ "Star Wars: The Empire Strikes Back". GameSpot. 8 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20081008001337/http://uk.gamespot.com/atari2600/action/starwarstheempiresb/index.html.
  60. ↑ "Empire Strikes Back, The". The Killer List of Videogames. http://www.klov.com/E/Empire_Strikes_Back,_The.html. Erişim tarihi: 8 Haziran 2009.
  61. ↑ "Star Wars: The Empire Strikes Back for Game Boy". Moby Games. 10 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160410020751/http://www.mobygames.com/game/gameboy/star-wars-the-empire-strikes-back. Erişim tarihi: 10 Haziran 2009.
  62. ↑ "LucasArts.com - LEGO Star Wars II: The Original Trilogy". LucasArts. 28 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20140528025202/http://www.lucasarts.com:80/games/legostarwarsii/. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2009.
  63. ↑ "Star Wars: Battlefront II". MobyGame. 22 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160422084450/http://www.mobygames.com/game/star-wars-battlefront-ii/. Erişim tarihi: 17 Haziran 2009.
  64. ↑ "Empire Strikes Back". High Bridge. 7 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20090607072323/http://www.highbridgeaudio.com:80/emstrikbac.html. Erişim tarihi: 17 Haziran 2009.
  65. ↑ "Empire Strikes Back Produced by NPR". HighBridge Audio. 7 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20090607072323/http://www.highbridgeaudio.com:80/emstrikbac.html. Erişim tarihi: 10 Haziran 2009.
  66. ↑ "Star Wars Radiodrama". NPR Shop. 28 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20070528194144/http://shop.npr.org:80/webapp/wcs/stores/servlet/ProductDisplay?catalogId=10051&storeId=10051&productId=12992&langId=-1&parent_category_rn=10302. Erişim tarihi: 10 Haziran 2009.

Dış bağlantılar

Yıldız Savaşları: Bölüm V - İmparator
Karakterler
Gezegenler
Hoth · Dagobah · Bespin
Yıldız Gemileri
Escort Frigate · Imperial Lambda-class Shuttle · Imperial Star Destroyer · Millennium Falcon · Slave I · Super Star Destroyer · TIE Bomber · TIE Fighter · TIE Shuttle · X-wing · Y-wing
Araçlar
AT-AT · AT-ST · Snowspeeder · Twin-Pod Cloud Car
Yıldız Savaşları
Esas filmler
Ayrıca bakın
Devam üçlemesi  · Sinema ve video yayınları arasındaki değişiklikler
Yan filmler
Caravan of Courage  · The Battle for Endor  · Star Wars: Klon Savaşları
Diziler
Droids  · Ewoks  · Klon Savaşları (2003)  · Klon Savaşları (2008)  · Canlı dizisi
Özel yayınlar
Holiday Special · The Great Heep
Belgeseller
The Making of Star Wars · SP FX: The Empire Strikes Back · From Star Wars to Jedi: The Making of a Saga · Classic Creatures: Return of the Jedi · Empire of Dreams · Star Wars: The Legacy Revealed
Diğer ortamlar
Kitaplar  · Çizgi roman (Liste)  · Manga  · Radyo  · Video oyunu (Liste)  · Oyunlar  · Müzik  · Genişletilmiş evreni  · İmparatorluğun Gölgesi  · The Force Unleashed  · Star Tours  · Star Tours: The Adventures Continue  · Star Wars: In Concert  · Star Wars Insider · Yıldız Savaşları Kutlaması  · Yıldız Savaşları Haftasonu
İlgili konular
Mimarî · İlke  · Kast  · Karakterler  · çatışmaları  · Yaratıklar · Kültürel etkisi · Tarihler · Diller · Yerler · Açılış · Physics · Vehicles · Silahlar
Star Trek'le karşılaştırması
This article is issued from Vikipedi - version of the 8/7/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.