Yakakaya, Kızılcahamam
| Yakakaya | |
| — Mahalle — | |
 |
|
| Ülke |  Türkiye |
|---|---|
| İl | Ankara |
| İlçe | Kızılcahamam |
| Coğrafi bölge | İç Anadolu Bölgesi |
| Nüfus (2000) | |
| - Toplam | 127 |
| Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
| İl alan kodu | 0312 |
| İl plaka kodu | |
| Posta kodu | 06890 |
| İnternet sitesi: | |
Yakakaya, Ankara ilinin Kızılcahamam ilçesine bağlı bir mahalledir.
Tarihçe
Köy, adını doğal görünümünden kayalar ile çevrili olmasından aldığı tahmin ediliyor.Bir tahmine görede Oğuz Türklerinin "Kayı boyundan"gelmeleri,yamalık ve yaka bir yere yerleşmelerinden "YAKAKAYI" ismi zamanla söyleniş kolaylığından dolayı Yakakaya olma ihtimali vardır,Anadoluda Yakakayı isimli çok köy vardır.Çünkü Kayı ve kaya aynı anlamlardadır.Sağlam,pek ve kuvvetli anlamlarına gelir.
Köy diger çevre köylere nazaran daha iyi bir konuma sahiptir.Yakakaya K.Hamam'ın yerleşim olarak en eski köylerinden biridir, mahallenin mezarlığı dışında ayrı bir "eski mezarlığı " buna delildir.Mahallenin kökeninin Oğuz Türklerine dayandığı tahmin edilmektedir,Civarındaki Kızık,Bayındır,Kınık,Peçenek vb...Oğuz boyları isimlerinin varlığı bunun delili olması kuvvetle muhtemeldir.Çoğunlukla aynı boyun insanları birbirlerine yakın yerleşmişlerdir.Aynı zamanda Yakakaya'nın bir Oğuz-Türkmen mahallesi olma ihtimali kullandığı dilden tahmin edilmektedir.Çünkü kullanılan lisan-dil Yörüklerin kullandığı kelimelerdir.Mesela Yörükler; Kıldan dokunan saman koymaya yarayan büyük çuvala :Harar derler.Bunun gibi birçok kelime bu mahallede de kullanılmaktadır.Yabanabad yöresinde yerleşen Türk boylarının daha çok Oğuzların Üç-Oklara mensup olduğu köylerin taşıdığı boy isimlerimden anlaşılmaktadır Yakakaya mahallesinin kurulmasını sağlayan sülaleleri Hasançavuşlar,Acarlar,Alimeler,Çevikler,Konurlar(Okkalar),Gırdılar, Sıkılar,Karaosmanlar,İmamlar, Arıkanlar (Muhacirler)ve Marılar(Arslan'lar)'dır. K.Hamam yöresinin insanlarına "Çıtak" denilmektedir.
Sağlam bir rivayete göre, Orta Asya’dan en son Kıpçak Türklerinin bir kolu olan Çıtaklar Kızılcahamam ve Çevresine yerleşmiştir.Ankara Savaşı’nda (1402), Osmanlı Hükümdarı Yıldırım Bayezid’in, ordusu ile, Yıldırım Ormanları’nda otağ kurduğunu, Timur’un fillerini Işık Dağı ‘nda sakladığı belirtilir. Bu savaşta Osmanlı ordusundaki Rumeli kuvvetleri içindeki Çıtak boyu Türkleri’ nin, savaşdan sonra geri dönmeyip bölgede yerleşmiş olmaları ve bu günkü Çıtak kökünün temelini teşkil etmiş olmaları kuvvetle muhtemeldir. Bu yüzden bölge halkı Çıtak olarak anılır. Kuvvetli bir rivayete göre: Orta Asyada Oğuz ve Kıpçak Türklerinin melezine denir.Bir rivayette ise"Çiğil Türkleri"nin bir kolu olarak söylenmektedir.Ancak K.Hamamın bütün köylerinin çıtak olduğu kesin değildir.Yıldırım Çatak ve Berçin Çatak köylerinin bu isimle alakası olabilir.Hazırlayan:Yusuf ÜNAL
Kültür
Yakakaya mahallesinin yemekleri;Tarhana,tovga çorbası,cılbır,kaygana,mıhlama,borana, gavut,şebit yufkası,bazlama ekmeği,hoşmerim tatlısı,kedi batmaz,ocak(kül)çöreği,kapama eti ve pilavı bilinen yemekleridir. Eskiden mahallede öz Türkçe isimler yaygındı bunlar:Durbey,Dursun,Durmuş,Duran,Durkız,Akkız,Akgül,Anakız,Satılmış,Turan,Yeter,Yaşar... gibi isimlerdir. Düğünlerde,erkekler sinsin adı verilen Anadolunun çoğu yerinde oynanan bir yiğitlik gösterisi olan oyunu oynarlarlar, gelinler ise üç etek ve bindallı giyerlerdi.Günlük giyimde ise çinti giyer başlarına ise beyaz cember örterler.Gelin ata bindirilip yeni evine getirilir, bereketli olsun diye başına buğday saçılırdı. Bayramlarda herkes akranlarıyla ev ev gezer bayramlaşır ve bayram geceleri köy odasında mahalli oyunlar oynanırdı.bayram arifesi ikindi namazından sonra mezarlıklar ziyaret edilir ve fatihalar okunur. Yakakaya mahallesinde kullanılan bazı mahalli öztürkçe kelimeler: Sındı= Makas , Buymak = Üşümek , Salım = Nezle,Edik = Çocuk ayakkabısı , Dal =Ağaç, Dal = Omuz , Gadak= Küçük kalın çivi , Çekelez =Sincap , Ark =Su kanalı, Tuluk = Yanak, Bazlama = Ekmek , Şebit = Kalın yufka, Tombalak= Yuvarlak, Cerge- Alaçık = Küçük bağ kulübesi, Çon = Kıç, Böğür = Karnın yan tarafı, Aga= Ağabey, Döşek = Yatak, Sıracalı = Hastalıklı , Çükündür = Pancar, Göbele = Yaramaz , Kömüş =Dişi manda , Eşme = Küçük kaynak su, Koyak = Sarp geçit ,Sergen- Seren= Raf,Mayıs= Yeni, cıvık sığır pisliği,Yunak = Hamam,İtişmek = İddialaşmak , Zıngıldamak= Titremek , Badak=Tek yumurtalı erkek keçi , Cebiş=Bir yaşına girmiş keçi ,Seyirtmek= Koşmak, Peşkir=Küçük havlu,Tokaç= Çamaşır yıkarken kirin iyi çıkması için çamaşıra vurulan ağaçtan yapılan alet, Anay-Hanay= Evin salonu,Annaç=Karşı,Çıkla=Yavan, ASAR=Kale , Hisar (Bazıları Ağsar diye kullanırlar,aslı:Asar'dır.Yörükler, kaleye :Asar derler.
Coğrafya
Ankara iline Tem Otobanından 89 km, Kızılcahamam ilçesine 41 km uzaklıktadır.Etrafı dağlarla çevrilidir ancak ekime müsait toprakları da vardır.Batısında Köroğlu dağlarının uzantısı olan Kurumcu dağı vardır.Güney batısında "Asar" dağı vardır ve Asar'ın üstünde de tarihi bir kale vardır.Mahallenin kuzeybatısında yaylası ve merası niteliğinde "Ötüyüz" isimli çayırlığı vardır.Komşu köyleri Kızık ve Kuşçuören köyleridir.Mahallenin etrafı çoğunlukla meşe ağaçları,en üst tarafları ise çamlıktır. Güneyinden Kirmir ırmağının bir kolu olan Pazarçayı geçer.Bu Pazara Yabanabad yöresinde "Eski Pazar" da denilir. Mahallenin geçimi tarım ve hayvancılıktır.Arazisi "Ankara Tiftik Keçisi"yetiştirmeye çok müsaittir.Köy ceviz ve armut yetiştirmeye de son derece uygundur.Eskiden bilinen armut çeşitleri;göksulu,kısabacak,gül armudu,kış armudu,destebasan gibi armutlardır.Mahallenin güneyinde Yakakaya mahallesine ait "Çeltikçi Beldesi"nde çeltik tarlaları vardır.
İklim
Mahallenin iklimi, KARASAL İKLİM GÖRÜLÜR.Fakat mahallenin kuzey tarafına yapılan "Çamlıdere Barajı" iklimin biraz ılımanlaşmasına yol açmıştır.Yakamahallesinin havası çok güzeldir.İnsanı rahatsız etmez ve oksijeni boldur.Mahallenin yaban hayatı ile ilgili bulanan hayvanlar çeşitli cinste bulunan kuş çeşitleri bu yıl görünen ayı, domuz, tilki, akbaba, tavşan, sansar,kirpi, porsuk, gelincik kartal ve kurt görülmüştür. Bu çeşitlilik mahallenin yaban hayatına uygun olması nedeniyle artmaktadır.Buna en büyük engel koye sürekli gelen avcılardır.Ayrıca mahallenin güneyinden geçen Kirmir (Pazar)Çayında ise Sazan,çay balığı ve bekir balığı ( o yöreye ait bir balık cinsi),yengeç(kıskaç)gibi hayvanlar bulunmaktadır.Alicin isimli Kanyona baraj tüneli yapıldıktan sonra ,oraya piknikçilerin gelmesiyle hem balık cinsi azalmış hem de yörenin tabi güzelliği çevre kirletilmesiyle bozulmuştur.Yakakaya mahallesinin çayderesi mevkiinde Soğulcuören ve AcıKiraz isimli tatlı ve buz gibi kaynak suları vardır.Piknik yapanlar bu suları ve çayderesi çevresini tatil alanı olarak değerlendirmektedirler.Hazırlayan:Yusuf ÜNAL
Nüfus
| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2007 | 55 |
| 2000 | 65 |
| 1997 | 75 |
Altyapı bilgileri
Mahallede, ilköğretim okulu vardır ancak kullanılamamasının yanı sıra taşımalı eğitimden yararlanılmaktadır. Mahallenin içme suyu şebekesi vardır ancak kanalizasyon şebekesi yoktur. PTT şubesi ve PTT acentesi yoktur. Sağlık ocağı ve sağlık evi yoktur. Mahalleye ulaşımı sağlayan yol asfalt olup mahallede elektrik ve sabit telefon vardır.