İşarî hava sürati

Tipik bir hava sürati saati değerleri IAS cinsinden gösterir.

İşarî hava sürati^[1] (IAS), hava taşıtlarındaki ana sürat göstergesinde görülen hız.^[2] IAS, İngilizce indicated airspeed kavramının kısaltmasıdır. İşarî hava sürati, pito-statik sistemden gelen dinamik ve statik basınç verileri ile hesaplanır. Uçağın performans ve aerodinamik hesaplamalarında kullanılan ana sürattir. Pek çok hava taşıtında sürat knot (deniz mili/saat) cinsinden kullanılır ve sürat saatlerindeki değerler KIAS (knots indicated airspeed) olarak verilir.

Uçak burnunda veya kanadında pitot tüpü denilen ve uçak hareket ettikçe oluşan toplam basıncı ölçen bir alet bulunur. Bu basınç uçağın ileri hareketi sonucu hava kütlelerine çarpmasıyla oluştuğu için darbe veya koçbaşı basıncı olarak da adlandırılır. Aynı zamanda genellikle uçak gövdesinde (yanlarda) bulunan deliklerden gelen verilerle statik (hareketsiz) basınç ölçülür. Toplam ve statik basınç arasındaki fark (dinamik basınç) işarî süratin hesaplanmasında kullanılır. İşarî sürat genellikle KIAS olarak sürat saatinden okunur.^[3]

İşarî hava sürati, uçak deniz seviyesinde ve standart atmosfer basıncında (1013,25 hPA) uçarken gerçek hava süratine (TAS) eşittir. Uçak yükseldikçe havanın yoğunluğu azalır ve pito tüpüne çarpan hava molekülü miktarı azaldığı için IAS TAS'tan daha düşük bir değer gösterir. Uçağın hareket karakteristikleri de hava yoğunluğu ile değişeceğinden IAS pilot için gerçek hava süratinden daha önemli hale gelir. Bu nedenle uçaklardaki ana sürat saati kontrol süratlerini (V1, V2 vs.) işarî hava sürati cinsinden gösterir.^[2]

Kaynakça

↑ Temel uçuş aletleri Havacıyım.net. Erişim: 5 Mart 2012.
1 2 Indicated airspeed Skybrary.com. Erişim: 5 Mart 2012.
↑ Types of airspeed Aerospaceweb.com. Erişim: 5 Mart 2012.

Havacılık

Hava araçları	Askerî uçak • Balon • Cayrokopter • Hafif hava aracı • Helikopter • Paraşüt • Planör • Uçak • Yamaç paraşütü • Yelken kanat • Yolcu uçağı • Zeplin

Uçuş türleri ve safhaları	Alet uçuşu • Aerobasi • Bekleme • Gece uçuşu • Görerek uçuş • İniş • Kalkış • Kol uçuşu • Meydan turu • Rule • SFVR • Yaklaşma

Kurum ve kuruluşlar	DHMİ • EASA • EUROCONTROL • FAA • ICAO • JAA • SHGM • THK

Mürettebat	Hostes • Kaptan pilot • Kontrol pilotu • Loadmaster • Pilot • Seyrüseferci • Silah sistem subayı • Sorumlu pilot • Uçak komutanı • Uçuş öğretmeni • Uçuş teknisyeni

Lisans ve derecelendirmeler	ATPL • JAR-FCL • NR • Pilot lisansı • CPL • PPL

Havacılık tıbbı	Barotravma • Dekompresyon hastalığı • g kuvveti • Hipoksi/Anoksi • İrtifâ rahatsızlığı • Jet lag • Kinetozis • Uçuş muayenesi

Hava sahaları	Kontrollü • Kontrolsüz • ATZ • CTA • CTR • Uçuşa yasak bölge • FIR • Havayolu • MATZ • Sınıflar • TMA/TCA

Hizmetler ve birimler	ACC • AFIS • A/G radio • ALRS • AMS • ATAS • ATC • ATIS • ATS • ATSOCAS • FIS • LARS

Belge ve yayınlar	AIP • NOTAM • Uçuş planı • Uçuşa Elverişlilik Yönergesi

Sürat	CAS • EAS • IAS • Mach sayısı • RAS • TAS • V süratleri • GS

Yükseklik	AAL • AGL • AMSL • DA • Geçiş irtifası • Geçiş katmanı • Geçiş seviyesi • İrtifâ • Maximum elevation figure • Minimum Safe Altitude • Minimum Sector Altitude • Rakım • Uçuş seviyesi (FL)

Atmosfer	DA • ISA • PA • QFE • QNE • QNH

Seyrüsefer yardımcıları	ACAS/TCAS • ADF • DF • DME • EGPWS • GPS • IFF • ILS • NDB • Nirengi • Radar • RNAV • TACAN • Transponder • VDF • VOR

Hava tahmin ve raporları	Meteoroloji kodları • AIRMET • ATIS • METAR • SIGMET • SPECI • TAF • TREND • VOLMET

Acil durum ve kazalar	CFIT • Ditching • Mayday • Pan-pan • SOS • Tehlike sinyali • Zorunlu iniş

This article is issued from Vikipedi - version of the 4/18/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.