İtalya Krallığı (1805-1814)
| İtalya Krallığı Regno d'Italia | ||||
| ||||
|
| ||||
 | ||||
| Başkent | Milano | |||
| Dil(ler) | İtalyanca | |||
| Din | Katoliklik | |||
| Yönetim | Anayasal Monarşi | |||
| Kral | ||||
| Naip | ||||
.svg.png){kind=small}
İtalya Krallığı, (İtalyanca: Regno d'Italia), I. Napoléon'un İtalyan Cumhuriyeti'nin yerine kurduğu (Mart 1805) ve hükümdarlığını yaptığı devlet. Genel valisi Eugène de Beauharnais idi. 1814'te ortadan kalktı.
1804'te imparator unvanını alan Napoléon Bonaparte, ertesi yıl kendisini İtalya kralı ilan etti. İtalya Cumhuriyeti'nin yerini alan İtalya Krallığının özerk yönetim biçimini daha da sınırladı. Napoléon Bonaparte krallık tacını giydi, ülkeyi kral naibi olarak Eugène de Beauharnais'nin yönetimine bıraktı. Austerlitz Muharebesi'nden (1805) sonra krallık, Venedik'in ilhak edilmesiyle genişledi. Bunu izleyen dönemde ilhak ve antlaşmalar yoluyla Marche, Liguria ve Toscana da İtalya Krallığı'na bağlandı. İllirya illeri doğrudan doğruya İmparatora bağlandı, Cenova ise Fransa'ya ilhak edildi.
Aynı dönemde köylülerin desteğini güçlendirmek için vergi sistemi ve feodal yükümlülüklere ilişkin bazı ılımlı reformlar uygulayan Napoli kralı Ferdinando, 1806 başlarında Fransız işgali üzerine yeniden Sicilya'ya sığındı. Napoli Krallığı, kolayca gerçekleşen bir işgalden sonra, İki Sicilya kralı ilan edilen Napoléon'un kardeşi Joseph Bonaparte'a (1806) verildi. Joseph Bonaparte 1808'de İspanya kralı olunca, yerine Napoli kralı olarak Joachim Murat geçti. Napoléon'un komutanlarından olan Joachim Murat, Paris'ten bağımsız davranarak kapsamlı reformlar gerçekleştirdi. Bourbon Hanedanının yerleştiği Sicilya'da İngilizlerin baskısıyla mutlakiyetçi yönetim bir ölçüde yumuşatıldı. Bu arada Savoia Hanedanının sığındığı Sardinya da Napoléon'un egemenlik alanının dışında kaldı.
Marengo'dan sonra yeniden Roma'ya yerleşebilen Papa VII. Pius, 1801 temmuzunda Napoléon ile bir anlaşma imzalayarak yarımadadaki din kavgalarına son verdi. Ama onun 1807'de başlayan Kıta Ablukasını uygulamayı reddetmesi üzerine, Napoléon Roma'yı da ilhak etti. VII. Pius, Savona'ya sürgün edildi (1809). Yeniden Toscana büyük dukalığına dönüştürülen Etruria toprakları 1809'da Elisa Bonaparte'a verildi. 1809'a gelindiğinde bütün Orta ve Kuzey İtalya'da kesin Fransız denetimi kurulmuş bulunuyordu.
Napoléon artık birleştirme ve reform politikasını engellenmeden sürdürebilecekti; bu süre içinde feodal kalıntıların (derebeylik ve serflik düzeni) çoğu ortadan kaldırıldı. Hukuk, eğitim ve ulaşım alanlarındaki atılımlarla hızlı bir toplumsal gelişme sağlandı. Avrupa'da süren savaş, makine yapımı ve metalurji gibi sanayilerin gelişmesini hızlandırdı. Kilise malları satıldı, bir medeni kanun getirildi. Kuzey ve Orta İtalya yönetim bölgelerine ayrıldı. Yalnız Sardinya ve Sicilya Fransız denetiminin dışında kalmıştı. Bu arada yarımadanın iktisadi açıdan değerlendirilmesine de başlanmıştı. Ama Kıta Ablukası yüzünden, 1796'ya kadar İtalya'nın başlıca ticaret ortağı olan İngiltere Avrupa ile bağını kaybetti.
Napoléon'un Avrupa'da gerilemeye başlamasından sonra, 1813'te Joachim Avusturya kuvvetleriyle birleşti. 1814'te Napoléon'un düşmesiyle İtalya'daki Fransız rejimi çöktü ve Eugène de Beauharnais geri çekilmek zorunda kaldı. Böylece İtalya'daki Fransız işgali sona erdi (1814). Joachim Murat da Waterloo'dan sonra tahtından el çekmeye zorlandı. Eski krallığına bir çıkarma yapmayı deneyince de kurşuna dizildi ve Napoli Krallığı Ferdinando di Borbone'ye bırakıldı.
Kaynaklar
- Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi
- Encyclopædia Britannica