Âdile Sultan

Âdile Sultan
Eş(leri)	Damad Mehmed Ali Paşa
Çocukları	Hayriye Hanımsultan Sıdıka Hanımsultan Aliye Hanımsultan Sultanzade İsmail Bey
Hanedan	Osmanlı Hanedanı
Babası	II. Mahmud
Annesi	Zernigâr Kadınefendi
Doğum	23 Mayıs 1826(1826-05-23) İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm	12 Şubat 1899 (72 yaşında) İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Defin	Hüsrev Paşa Türbesi, Eyüp, İstanbul
Dini	İslam

Günümüzde müze olarak faaliyet gösteren Galata Mevlevîhânesi'nin avlusundaki 1846/47 tarihli Âdile Sultan Şadırvanı ve Kitabesi.

Âdile Sultan (d. 23 Mayıs 1826 - ö. 12 Şubat 1899), Türk Divan edebiyatı şairi. Sultan II. Mahmut'un kızı, Sultan Abdülmecid'in kız kardeşi.

Hayatı

Âdile Sultan 1826 yılında, İstanbul'da, Sultan 2. Mahmut ile eşlerinden Zernigar Sultan'ın kızı olarak doğdu. Babası Sultan 2. Mahmut sanatçı kişiliği ile öne çıkmış, özellikle hat ve musiki ile yakından ilgilenmiş bir padişahtı. Âdile Sultan sarayda çok iyi bir eğitim görmüş, daha sonra da Kaptan-ı Derya Mehmet Ali Paşa ile evlenmiştir. Mehmet Ali Paşa daha sonra sadrazam olacak, ama çiftin mutlu evliliği ciddi kayıplarla yüzleşecektir. Öncelikle üç çocuklarını kaybederler, daha sonra Mehmet Ali Paşa ölür, son olarak da genç kızı Hayriye Hanım Sultan vefat eder. Ölümlerle sarsılan Adile Sultan yoğun bir kedere gömülür, Nakşibendi tarikatına girer. 1898'de vefat eder. Mezarı İstanbul Eyüp'te, Bostan İskelesi yakınında, Hüsrev Paşa Türbesinde, kocası Mehmed Ali Paşa ile birliktedir.^[1]

Çalışmaları

Döneminin kadın şairleri Leylâ ve Fıtnat hanımlardan yetenek ve teknik bakımdan daha az başarılı sayılsa da Âdile Sultan özellikle Osmanlı tarihine tuttuğu ışık nedeniyle önemlidir. Babası, annesi, kardeşleri ve çevresi hakkında yazdıkları dönemin saray erkanının ve yönetiminin anlaşılmasına yardımcı olur. Bunun dışında Adile Sultan'ın önemli bir vasfı da Osmanlı hanedanından Divan tertip etmiş tek kadın şair olmasıdır. Ayrıca Muhibbî (Kanuni Sultan Süleyman) Divanı'nın basılmasını sağlamıştır.

Hayatında bir dönüm noktası teşkil eden kayıplarının etkisini şiirlerinde görmek mümkündür; Çocuklarının ve eşinin arkasından hissettiği hüznü çeşitli şiirlerinde yoğun bir biçimde işlemiştir. Aruzun yanı sıra hece vezniyle (ölçüsü) de şiirler yazmıştır. Şiirlerinde Yunus Emre, Fuzûlî ve Şeyh Gâlip gibi ünlü şairlerin etkisini görmek mümkündür. Şiirleri 1996'da "Adile Sultan Dîvânı" ismiyle yayımlanmıştır.

Eserlerinden örnekler

Gazel

Aşkta kanun imiş âşıklara cevr eylemek
Âşık oldur kim cefâ-yı yâre sabretmek gerek

Aşk nâz ü şîve evvel gösterir âşıklara
Âşık ol demde ona cânı fedâ etmek gerek

Âşıkın ancak murâdı dostunun maksûdudur
Çekse de bin derd ü mihnet hep sebât etmek gerek

Arzû-yı dü-cihândan geçmedir aşka nişân
Terk-i cân edip reh-i cânâna azm etmek gerek

Âftâb-âsâ bilip her zerresin nûr-ı safâ
Her belâ dosttan gelir kim merhabâ etmek gerek

Havf-ı a'dâ eylemez olan müsellah aşk ile
Yanmadan Hakka erilmez pertev-i tevhîd gerek

Nefsle cehd et tecellî eylesin aşk-ı Hudâ
Beyt-i kalbi Âdile ma'mûr ü pâk etmek gerek

Kaynakça

↑ Haskan, Mehmet Nermi:Eyüplü Meşhurlar, Eyüp Belediyesi Yayınları, cilt.2, s. 29., İstanbul 2014

Dış bağlantılar

Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü'nde Âdile Sultan

Osmanlı padişah kızları

1. nesil	Fatma Hatun

2. nesil	Şehzade Hatun Fatma Hatun (Orhan Bey'in kızı) Hatice Hatun

3. nesil	Nefise Melek Hatun

4. nesil	Paşa Melek Hatun

5. nesil	Selçuk Hatun Hafsa Hatun (I. Mehmed'in kızı) Ayşe Hatun

6. nesil	Fatma Sultan (II. Murad'ın kızı)

7. nesil	Gevher Sultan (II. Mehmed'in kızı)

8. nesil	Ayn-i Şah Sultan Kamer Sultan

9. nesil	Beyhan Sultan Hatice Sultan (I. Selim'in kızı) Fatma Sultan (I. Selim'in kızı) Şah Sultan (I. Selim'in kızı)

10. nesil	Mihrimah Sultan Raziye Sultan

11. nesil	Gevherhan Sultan (II. Selim'in kızı) Esmehan Sultan Şah Sultan (II. Selim'in kızı) Fatma Sultan (II. Selim'in kızı)

12. nesil	Ayşe Sultan (III. Murad'ın kızı) Fahriye Sultan Fatma Sultan (III. Murad'ın kızı)

13. nesil	Hatice Sultan (III. Mehmed'in kızı)

14. nesil	Ayşe Sultan (I. Ahmed'in kızı) Fatma Sultan (I. Ahmed'in kızı) Hatice Sultan (I. Ahmed'in kızı) Gevher Sultan (I. Ahmed'in kızı) Hanzade Sultan Atike Sultan Cemre Sultan Abide Sultan

15. nesil	İsmihan Kaya Sultan Gevherhan Sultan (İbrahim'in kızı) Beyhan Sultan (İbrahim'in kızı)

16. nesil	Hatice Sultan (IV. Mehmed'in kızı) Ümmü Gülsüm Sultan Safiye Sultan Fatma Sultan (IV. Mehmed'in kızı)

17. nesil	Asiye Sultan Atike Sultan (II. Ahmed'in kızı) Hatice Sultan (II. Ahmed'in kızı) Ayşe Sultan (II. Mustafa'nın kızı) Emine Sultan (II. Mustafa'nın kızı) Safiye Sultan (II. Mustafa'nın kızı) Emetullah Sultan Rukiye Sultan Fatma Sultan (III. Ahmed'ın kızı) Esma Sultan (III. Ahmed'in kızı) Ümmü Gülsüm Sultan (III. Ahmed'in kızı) Zübeyde Sultan

18. nesil	Şah Sultan (III. Mustafa'nın kızı) Beyhan Sultan (III. Mustafa'nın kızı) Hatice Sultan (III. Mustafa'nın kızı) Esma Sultan (I. Abdülhamid'in kızı) Hibetullah Sultan Ayşe Dürrüşehvar Hanım Hatice Sultan (I. Abdülhamid'in kızı)

19. nesil	Saliha Sultan (II. Mahmud'un kızı) Mihrimah Sultan (II. Mahmud'un kızı) Atiye Sultan Âdile Sultan

20. nesil	Fatma Sultan (Abdülmecid'in kızı) Refia Sultan Cemile Sultan Münire Sultan Behice Sultan Seniha Sultan Mediha Sultan Naile Sultan

21. nesil	Saliha Sultan (Abdülaziz'in kızı) Ulviye Sultan Emine Sultan Hatice Sultan (V. Murad'ın kızı) Zekiye Sultan Esma Sultan (Abdülaziz'in kızı) Fehime Sultan Naime Sultan Naile Sultan (II. Abdülhamid'in kızı) Şadiye Sultan Ayşe Sultan (II. Abdülhamid'in kızı) Refia Sultan (II. Abdülhamid'in kızı) Fatma Ulviye Sultan Sabiha Sultan

Divan Edebiyatında Önemli Müellifler

13. Yüzyıl	Şeyyad Hamza · Hoca Dehhani · Ahmed Fakih · Mevlana· Sultan Veled

14. Yüzyıl	Gülşehri · Aşık Paşa · Ahmedi · Kadı Burhaneddin · Kul Mesud · Nesimi · Ahmed-i Dâ'i

15. Yüzyıl	Şeyhi · Süleyman Çelebi · Ali Şir Nevai · Sinan Paşa · Ahmed Paşa · Babür Şah · Mercimek Ahmed · Necati · Hamdullah Hamdi · Mihri Hatun · Aşık Paşazade

16. Yüzyıl	Fuzûlî · Sehi Bey · Latifi · Baki · Bağdatlı Ruhi · Seydi Ali Reis · Zati · Piri Reis · Kara Fazlı · Lami Çelebi · Hoca Sadeddin · Gelibolulu Mustafa Ali

17. Yüzyıl	Nefi · Şeyhülislam Yahya · Nâ'ilî · Neşati · Nabi · Katip Çelebi · Evliya Çelebi · Azmizade Haleti · Naima · Koçi Bey · Veysi · Nergisi · Peçevi

18. Yüzyıl	Nedim · Şeyh Galip · Yirmisekiz Mehmet Çelebi · Enderunlu Fazıl · Esrar Dede · Mütercim Asım

19. Yüzyıl	Enderunlu Vasıf · Yenişehirli Avni · Koca Ragıp Paşa · Sümbülzade Vehbi · Keçecizade İzzet Molla · Akif Paşa · Leskofçalı Galip · Leyla Hanım · Adile Sultan

Önemli Kavramlar	Divan· Divan edebiyatı · Divan şairi · Aruz ölçüsü · Nazım biçimleri · Münşeat · Kaside · Gazel · Tasavvuf edebiyatı · Türk edebiyatı

This article is issued from Vikipedi - version of the 12/30/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.