Avrupa Birliği vatandaşlığı

AB vatandaşları, ülkelerine göre ortasındaki simge değişen ortak bir pasaport kullanır.

Avrupa Birliği vatandaşlığı, 7 Şubat 1992 tarihinde imzalanan Maastricht Antlaşması'yla oluşturulmuştur. Avrupa Birliği'ne üye ülkelerin vatandaşlarının ulusal kimliklerine ek olarak verilmiştir ve kişilere bazı özel haklar sağlar.

Geçmişi

1992 Maastricht Antlaşması öncesinde, Avrupa Toplulukları antlaşmaları ekonomik bakımdan etkin kişilere hareket özgürlüğü sağlıyordu ama genellikle diğer kişilere bu hak tanınmıyordu. Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu'nu kuran Paris Antlaşması bu sanayi alanlarında işçilerin ülkelerarası serbest dolaşımına izin veriyordu.^[1] 1957 Roma Antlaşması ise, tüm işçilerin ve hizmet sektörünün üye ülkeler arasında serbest dolaşımını sağladı.^[2] Ancak bu antlaşma hükümleri Avrupa Adalet Divanı tarafından yalnızca ekonomik alanda sınırlı olarak yorumlanmadı ve daha geniş bir toplumsal düzeye yayıldı.^[3] Genel anlamıyla Maastricht Antlaşması'nda oluşturulan Avrupa Birliği vatandaşlığı kavramı Amsterdam Antlaşması'nda daha da geliştirilmiş ve koşulları iyileştirilmiştir. Bu antlaşmada Avrupa Birliği vatandaşı olmanın, ulusal kimliğin yerini almadığı, onu yalnızca tamamladığı belirtilmiştir.

Vatandaşlık hakları

Roma Antlaşması'nda birliğe üye ülkelerin vatandaşı olan kişilere verilen haklar şunlardır:^[4]

• Ulusal kimliği nedeniyle herhangi bir ayrımcılığa uğramama güvencesi
• Güvenlik güçleri gibi bazı istisnalar dışında birliğe üye herhangi bir ülkede çalışabilme ya da istenilen bir ülkede özgürce oturma ve okuma hakkı
• Üye ülkelerde yerel seçimlere katılma ve bunlarda oy kullanabilme hakkı
• Avrupa Birliği üyesi olmayan bir ülkedeyken, kendi ülkesinin büyükelçilik ya da konsolosluğu yoksa herhangi bir üye ülkeninkine sığınabilme
• Kötü yönetim durumunda Avrupa Parlamentosu'na ya da Avrupa Ombudsmanı'na dilekçe yazabilme
• Avrupa Birliği kurumlarına birliğin herhangi bir resmî dilinde dilekçe yazabilme ve aynı dilde yanıt alabilme
• Avrupa Parlamentosu, Avrupa Konseyi ve Avrupa Komisyonu belgelerine özgürce ulaşabilme

Notlar

1. Article 69.
2. Title 3.
3. Craig, P., de Búrca, G. (2003). EU Law: Text, Cases and Materials. Oxford University Press. s. 706-711. ISBN 0-19-925608-X. 
4. http://eur-lex.europa.eu/en/treaties/dat/12002E/htm/C_2002325EN.003301.html

Ayrıca bakınız

Avrupa Birliği Kronolojisi Antlaşmaları ve Genişlemesi

1951/1952	1957/1958	1965/1967	1992/1993	1997/1999	2001/2003	2007/2009 ?
Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu (AKÇT)
	Euratom (Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu)
	Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET)		Avrupa Topluluğu (AT)
		...Avrupa Toplulukları: AKÇT, AET (AT, 1993), Euratom	Adalet ve İç işleri (AİŞ)
				Güvenlik Güçleri ve Adalet Alanında İş Birliği
			Ortak Dışişleri ve Güvenlik Politikası (ODGP)
A V R U P A   B İ R L İ Ğ İ   ( A B )
Paris Antlaşması	Roma Antlaşması	Brüksel Antlaşması	Maastricht Antlaşması	Amsterdam Antlaşması	Nice Antlaşması	Lizbon Antlaşması
			"ÜÇ SÜTUN" - AT (AKÇT, AET/AT, Euratom), AİŞ, PJCC