Bahriye Nezâreti
| Bahriye Nezâreti | |
|---|---|
 | |
| Bahriye Nezâreti binası | |
| Genel bilgiler | |
| Türü | Bakanlık |
| Kuruluş tarihi | 1867 |
| Önceki kurum | Kaptan-ı Deryalık |
| Kapanış tarihi | 4 Kasım 1922 |
| Sonraki kurum | Deniz Kuvvetleri Komutanlığı |
| Bağlılığı | Sadaret |
| Adres | İstanbul, Osmanlı Devleti |
Bahriye Nazırlığı Osmanlı İmparatorluğunda Osmanlı Donanmasından sorumlu bakanlığa verilen isimdir[1].
Osmanlı Devleti'nin kuruluş yıllarından başlayarak 1867 yılına gelinceye kadar Osmanlı Donanması'nın en yüksek derecedeki sorumlusu Kaptan-ı Derya idi. Ancak 1867 yılında yapılan reformlarda Heyet-i Vükela, yani Bakanlar Kurulu oluşturulmasına karar verildi. Bu kurulda Osmanlı Donanmasını temsil etmek üzere de Bahriye Nazırlığı kuruldu. İlk önceleri Kaptan-ı Deryalık görevini de Bahriye Nazırı yürütmekteydi. Ancak daha sonraları tekrar Bahriye Nazırının altında görev yapan bir Kaptan-ı Deryalık kurumu oluşturuldu. Bahriye Nazırı donanmanın mali işlerini, gemilerin satın alınması veya yaptırılması gibi işlerden sorumlu idi. Kaptan-ı Derya ise sadece donanmanın askeri kumandanı görevini yürütüyordu.
Osmanlı Bahriye Nezareti'nin binası İstabul'un Kasımpaşa semtinde günümüzde Kuzey Deniz Saha Komutanlığı olarak kullanılmakta olan binaydı. 1922 yılında Bahriye Nazırlığının işlevi son buldu. Cumhuriyet'in kurulmasından sonra bu görev Deniz Kuvvetleri Komutanlığı tarafından yürütülmektedir.
Nazırlar listesi
Bu listede Osmanlı Bahriye Nazırlarının isimleri, göreve başlama ve görev bitiş tarihleri ve notlar bulunmaktadir:[2][3]
| İsim | Başlama | Bitiş | Notlar |
|---|---|---|---|
| İsmail Hakkı Paşa | Mart 1867 | Mart 1868 | |
| Mahmud Nedim Paşa | Mart 1868 | Eylül 1871 | |
| Abdülhamid Ferid Paşa | Eylül 1871 | Kasım 1871 | |
| Fosfor Mustafa Paşa | Aralık 1871 | Ocak 1872 | 1. kez |
| Hasan Samih Paşa | Şubat 1872 | Mart 1872 | |
| Moralı İbrahim Halil Paşa | Mart 1872 | Ağustos 1872 | 1. kez |
| Sakızlı Ahmed Esad Paşa | Ağustos 1872 | Ekim 1872 | 1. kez |
| Fosfor Mustafa Paşa | Ekim 1872 | Kasım 1872 | 2. kez |
| Mehmed Namık Paşa | Kasım 1872 | Ocak 1873 | 1. kez |
| Hüseyin Avni Paşa | Ocak 1973 | Şubat 1873 | |
| Hasan Rıza Paşa | Şubat 1873 | Haziran 1873 | 1. kez |
| Kayserili Ahmed Paşa | Haziran 1873 | Ocak 1875 | 1. kez |
| Sakızlı Ahmed Esad Paşa | Mart 1875 | Nisan 1875 | 2. kez |
| Mehmed Rauf Paşa | Mayıs 1875 | Ağustos 1875 | 1. kez |
| Hasan Rıza Paşa | Eylül 1875 | Eylül 1875 | 2.kez |
| Mehmed Namık Paşa | Ekim 1875 | Kasım 1875 | 2. kez |
| Hasan Rıza Paşa | Eylul 1875 | Eylül 1875 | 3. kez |
| Lofçalı İbrahim Derviş Paşa | Ocak1 1876 | Nisan 1876 | |
| Abdülkerim Nadir Paşa | Nisan 1876 | Mayıs 1876 | |
| Kayserili Ahmed Paşa | Mayıs 1876 | Ocak 1877 | 2. kez |
| Mehmed Rauf Paşa | Ocak 1877 | Aralık 1877 | 2. kez |
| İngiliz (Eğinli, Büyük) Said Paşa | Aralık 1877 | Nisan 1878 | |
| Moralı İbrahim Halil Paşa | Nisan1878 | Mayıs 1878 | 2. kez |
| Ahmed Vesim Paşa | Mayıs 1878 | Ocak 1879 | |
| Rasim Paşa | Ocak 1879 | Ocak 1881 | |
| Bozcaadalı Hasan Hüsnü Paşa | Ocak 1881 | Kasım 1882 | 1. kez |
| Ahmed Ratip Paşa | 30 Kasım 1882 | 2 Aralık 1882 | |
| Bozcaadalı Hasan Hüsnü Paşa | Aralık 1882 | Temmuz 1903 | 2. kez |
| Mehmed Celaleddin Paşa | Ağustos 1903 | Aralık 1907 | |
| Hasan Rami Paşa | Aralık 1907 | Temmuz 1908 | |
| Alizoti İbrahim Halil Paşa | 28 Temmuz | 5 Ağustos 1908 | 1. kez |
| Arif Hikmet Paşa | Ağustos 1908 | Şubat 1909 | 1.kez |
| Hüseyin Hüsnü Paşa | 11 Şubat 1909 | 17 Şubat 1909 | |
| Ali Rıza Paşa | Şubat 1909 | Nisan 1909 | |
| Emin Paşa | 14 Nisan 1909 | 5 Mayıs 1909 | |
| Arif Hikmet Paşa | Mayıs 1909 | Ocak 1910 | 2. kez |
| Alizoti İbrahim Halil Paşa | Ocak 1910 | 13 Haziran 1910 | 2. kez |
| Hulusi Salih Paşa | 13 Haziran 1910 | 24 Ekim 1910 | 1. kez |
| Mahmud Muhtar Paşa | 14 Kasım 1910 | 30 Eylül 1911 | 1. kez |
| Hurşid Paşa | Ekim 1911 | Temmuz 1912 | |
| Mahmud Muhtar Paşa | 22 Temmuz 1912 | 30 Ekim 1912 | 2. kez |
| Çürüksulu Mahmud Paşa | 24 Ocak 1913 | 9 Mart 1914 | |
| Ahmed Cemal Paşa | 10 Mart 1914 | 14 Ekim 1918 | |
| Enver Paşa | (Cemal Paşa'nın Suriye'de bulunduğu sırada vekil ) | ||
| Rauf Bey | Ekim 1918 | Kasım 1918 | |
| Ali Rıza Paşa | 11 Kasım 1918 | 4 Mart 1919 | 2. kez |
| Mehmed Şakir Paşa | 4 Mart 1919 | 2 Nisan 1919 | |
| Ahmed Avni Paşa | Nisan 1919 | Temmuz 1919 | |
| Hulusi Salih Paşa | 21 Temmuz 1919 | 8 Mart 1920 | 2. kez |
| Mehmet Esat Paşa | 14 Mart 1920 | 5 Nisan 1920 | |
| Kara Mehmed Said Paşa | Nisan 1920 | Temmuz 1920 | |
| Çakacı Ahmed Hamdi Paşa | Temmuz 1920 | Ekim 1920 | |
| Hulusi Salih Paşa | 21 Ekim 1920 | 23 Nisan 1921 | 3. kez |
| Çürüksulu Ziya Paşa | Nisan 1921 | Haziran 1921 | (Vekil) |
| Hulusi Salih Paşa | 12 Haziran 1921 | 4 Kasım 1922 | 4. kez |
Ayrıca bakınız
- Osmanlı İmparatorluğu Kaptan-ı Deryalar listesi
- Osmanlı Donanması donanma komutanları listesi
- Dilâver Paşa Nizamnamesi
Galeri
Ferik Cemal (Büyük) (P. 1309).
Hurşid Paşa
Kaynakça
- ↑ Bahriye Nezareti, e-tarih.org
- ↑ Sicil-i Osmani, Mehmet Süreyya Bey
- ↑ Son Dönem Osmanlı Erkan ve Ricali (1839 - 1922) Prosopografik Rehber, Sinan Kuneralp, ISIS Press, İstanbul, ISBN 9784281181, 1999
| |||||||||||||||||||||||||
