Balina ve yunuslar listesi

Balinalar
Afalina (Tursiops truncatus)
Bilimsel sınıflandırma
Alem: Animalia (Hayvanlar) Şube: Chordata (Kordalılar) Alt şube: Vertebrata (Omurgalılar) Sınıf: Mammalia (Memeliler) Takım: Cetartiodactyla[lower-alpha 1] Alt takım: Whippomorpha İnfra takım: Cetacea
Alt gruplar
Parvo takım Mysticeti Odontoceti
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Balina ve yunuslar listesi ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur. Wikispecies'te Balina ve yunuslar listesi ile ilgili detaylı taksonomi bilgileri bulunur.

IUCN Kırmızı Liste kategorileri
Korunma durumu
EW	Doğal ortamında tükenmiş
CR	Kritik tehlikede
EN	Tehlikede
VU	Hassas
NT	Neredeyse tehdit altında
CD	Korunmaya bağlı
LC	Asgari endişe
Diğer kategoriler
DD	Yetersiz veri
NE	Değerlendirilmedi

Balinalar ya da Latince adıyla Cetacea infra takımı içinde plasentalı deniz memelileri olan balinalar, yunuslar ve musurları barındırır. Bu infra takımın tüm günümüz üyeleri tamamen su içinde yaşamaya adapte olmuştur. Çoğu açık okyanuslarda yaşarken az sayıda üyesi nehirlerde ve haliçlerde yaşar. Bu hayvanlar üremek için çiftleşmeyi, doğumu, yavrularını emzirmeyi ve beslenmeyi tamamen sualtında gerçekleştirirler. Boyutları 1,4 m. boyunda ve 54 kg. ağırlığındaki körfez muturundan aynı zamanda bugüne kadar yaşamış en büyük hayvan olduğu düşünülen 29,9 m. boyunda ve 190 ton ağırlığında mavi balinaya kadar bir yelpaze içindedir. Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) tarafından bu infra takım için on dört familya, 39 cins ve 90'dan fazla tür tanınmaktadır. IUCN tarafından bu türlerden ikisi kritik tehlikedeki türler, yedisi tehlikedeki türler, altısı hassas türler, beşi neredeyse tehdit altındaki türler arasında listelenirken yirmi ikisi asgari endişe altında görülmekte ve kırk beşi hakkında yeterli veri yoktur, ayrıca üç tür henüz değerlendirilmemiştir.^[9]

Balinalar, ince ve uzun aerodinamik bir gövdeye, kürek şeklinde ön uzuvlara ve evrim sonucu değişmiş arka uzuvlara sahip olan deniz memelileridir. Kuyrukları itmeye yardımcı olacak şekilde yassılaşmıştır. Akciğerleri vardır ve düzenli olarak su yüzüne çıkıp kafataslarının tepesinde yer alan ve bir nevi değişiklik geçirmiş burun deliği sayılabilecek solunum deliklerinden hava solumak zorundadırlar. Balinalar çift toynaklılar (Artiodactyla) ile birlikte Cetartiodactyla takımında sınıflandırılırlar.^{[lower-alpha 2]} Daha önceleri kendi takımları olan ama şimdi infra takım olan Cetacea takımı içinde yer almaktaydılar. Dişli balinalar (Odontoceti) ve dişsiz balinalar (Mysticeti) olarak iki alt gruba ayrılırlar. Bu iki alt grup önceden alt takım iken artık parvo takım olarak sınıflandırmaya alınmıştır. Yaşayan 90 türü vardır (soyu tükendiğine inanılan Çin nehir yunusu da dahil olmak üzere).^[11] Ayrıca çok sayıda soyu tükenmiş balina ve yunus kaydedilmiştir ancak burada listelenmemiştir. Burada yakın zamanlarda keşfedilen yeni türler dahil olmak üzere yalnızca bilinen ve yaşayan türler listelenmiştir.

Balina ve yunuslar Dünya okyanuslarında yaygın olarak bulunmaktadırlar ancak dişsiz balinaların bazıları belirli çevreleri tercih ederler. Dişsiz balinaların çoğu Kuzey ve Güney Yarımkürenin soğuk sularında yaşar ve doğurmak için ekvatorun sıcak sularına göç ederler. Dişli balinaların çoğu balık ve kalamar ile beslenir ancak katil balina gibi az sayıda türü yüzgeçayaklılar gibi memelilerle beslenir. Gri balinalar dipte yaşayan yumuşakçalarla beslenmek üzerine uzmanlaşmıştır. Erkekler her yıl birkaç dişi ile çiftleşir ancak dişiler yalnızca iki ila üç yılda bir çiftleşir. Yavrular genel olarak bahar ve yaz aylarında doğar ve dişiler yavruları büyütmekten tek başına sorumludur. Bazı türlerin anneleri çok uzun süre boyunca beslenmeden yavrularını emzirirler. Bazı balinalar çeşitli sesler çıkarabilirler, en bilineni kambur balinaların şarkılarıdır. Asıl olarak yunuslar olmak üzere bazı türleri çok sosyaldirler ve sürüleri binlerce bireyden oluşabilir.

Bir zamanlar balinalardan elde edilen ürünler için amansızca avlanmaktaydılar ancak artık uluslararası yasalarla korunmaktadırlar. Bazı türlerinin yüksek derecede zekâya sahip olduğu düşünülür. American Association for the Advancement of Science'ın 2012 toplantısında balina ve yunuslar insan olmayan bireyler olarak listelenerek balina ve yunus hakları konusunda destek tekrarlanmıştır.^[12] Buzul balinaları 450'nin altına düşen populasyonlarıyla yirminci yüzyılda neredeyse soyları tükenmiş ve setologlar tarafından işlevsel olarak soyu tükenmiş olarak listelenmiştir.^[13] En son 2004 yılında görülen Çin nehir yunusu da Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) tarafından ilevsel olarak soyu tükenmiş sayılmaktadır.^[11] Balina avcılığının yanısıra balık ağlarına takılma ve deniz kirliliği gibi tehditlerle karşı karşıyadırlar. Balinaların eti, yağı ve balina çubuğu geleneksel olarak Arktiklerde yaşayan yerli halklar tarafından kullanılmıştır. Herman Melville'in Moby Dick adlı büyük beyaz balinası gibi balina ve yunuslar sıklıkla edebiyat ve filmlerde kullanılan bir temadır. Bazı yunus türleri esaret altında tutularak çeşitli oyunlar yapmak üzere eğitilirler ancak esaret altında üremeleri başarısızdır. Balina gözleme dünya çapında bir turizm şekli olmuştur.

Listeleme kuralları

Türkçe adı

Türlerin Türkçe adı Türkçe kaynaklarda geçtiği durumlarda verilmiştir. Türkçe kaynaklarda adı geçmeyen türler için boş bırakılmıştır.

Korunma durumu

Korunma durumu kodları IUCN Nesli Tükenme Tehlikesi Altında Olan Türlerin Kırmızı Listesi'nin 2016-2 versiyonuna göre verilmiştir.^[14]

Tahminî küresel populasyonu

Bulunan tahminî küresel populasyonu listelendiğinde aksi belirtilmediği takdirde IUCN Nesli Tükenme Tehlikesi Altında Olan Türlerin Kırmızı Listesi'nin 2016-2 versiyonundan alınmıştır.^[14]

Mysticeti : Dişsiz balinalar

Dişsiz balinaların özelliği, diş yerine üst çenelerinde iki sıra dizili olan ve suyu süzerek besin toplamaya yarayan balina çubuğu denen boynuzsu yapılara ve iki solunum deliğine sahip olmalarıdır. Bu özellikleri ile balinalar takımının diğer alt takımı dişli balinalardan (Odonteceti) ayrılırlar. Yaşayan dişsiz balinalar türlerinin yalnızca embriyo aşamasında dişleri bulunur ve bu dişler doğumdan önce kaybolur.^[15] Mysticeti takımının fosillerinde balina çubuğunun gelişmesinden önce dişleri olduğu gözlemlenmiştir.

Balaenidae familyası : Gerçek balinagiller

Ayrıca bakınız: Gerçek balinagiller

Gerçek balinagiller (Balaenidae) familyasında iki cins ve dört tür balina bulunur. Tüm gerçek balinagillerin karınları ve çeneleri düzdür, karınlarında oluklar bulunmaz. Belirgin bir kafa yapıları vardır, ağızlarının üstü gaga şeklinde kıvrıktır ve altı eğiktir. Alt dudakları ağızlarının yanlarını ve gagalarını kaplar. Üst çenelerinde diş yerine uzun ve dar, elastik balina çubuğu bulunur.^[16]

Cins Balaena Linnaeus, 1758 - 1 tür
Türkçe adı	Bilimsel adı	Korunma durumu	Tahminî küresel populasyonu	Dağılımı	Boyutu	Resim
Grönland balinası	Balaena mysticetus Linnaeus, 1758	LC^IUCN	10.000'in üzerinde		60 ton
Cins Eubalaena Gray, 1864 - 3 tür
Türkçe adı	Bilimsel adı	Korunma durumu	Tahminî küresel populasyonu	Dağılımı	Boyutu	Resim
Buzul balinası	Eubalaena glacialis Müller, 1776	EN^IUCN	300-350		40-80 ton
Kuzey Pasifik gerçek balinası	Eubalaena japonica Lacépède, 1818	EN^IUCN	404-2,108[17]		60-80 ton
Güney gerçek balinası	Eubalaena australis Desmoulins, 1822	LC^IUCN	7.500		40-80 ton

Balaenopteridae familyası : Oluklu balinagiller

Ayrıca bakınız: Oluklu balinagiller

Oluklu balinagiller, iki cins içinde sınıflandırılan dokuz türüyle dişsiz balinaların en büyük grubunu oluşturur. Bu grubun içinde, yaklaşık 150 tona varan ağırlığıyla yaşayan en büyük hayvan olan mavi balina da bulunur. Diğer iki tür balina kolaylıkla 50 ton ağırlığı geçer ve grubun en küçüğü olan Minke balinası bile 9 tona ulaşır.

Bu balinalar için kullanılan rorqual adı Norveççe "izli balina" anlamına gelen sözcükten gelir: Bu familyada bulunan tüm balinalarda ağzın altından göbek bölümüne kadar giden uzunlamasına deri katları bulunur ancak kuzey balinasında bu yarıklar daha kısadır. Bu deri katlarının beslenme sırasında ağzın muazzam bir şekilde genişlemesine yaradığı anlaşılmıştır.^[18] Tüm rorqualların karın bölgesinde, yalnızca bu familyada görülen oluklar bulunur. Ayrıca sırt yüzgeçleri, geniş ve yumuşak kıvrımlı bir gagaları ve kısa balina çubukları bulunur.^[16]

Alt familya Balaenopterinae - 1 cins, 7 tür
Cins Balaenoptera - 8 tür
Türkçe adı	Bilimsel adı	Korunma durumu	Tahminî küresel populasyonu	Dağılımı	Boyutu	Resim
Antarktika minke balinası	Balaenoptera bonaerensis Burmeister, 1867	DD^IUCN	515.000		6-10 ton
Bayağı minke balinası, Minke balinası	Balaenoptera acutorostrata Lacépède, 1804	LC^IUCN	182.000		6-11 ton
Bryde balinası	Balaenoptera edeni Anderson, 1879	DD^IUCN	90.000–100.000		14-30 ton
Kuzey balinası, Sei balinası	Balaenoptera borealis Lesson, 1828	EN^IUCN	57.000		20-25 ton
Mavi balina, Gök balina	Balaenoptera musculus Linnaeus, 1758	EN^IUCN	10.000-25.000		72-136 ton
Oluklu balina, Fin balinası, Çatal kuyruklu balina	Balaenoptera physalus Linnaeus, 1758	EN^IUCN	100.000		30-80 ton
-	Balaenoptera omurai Wada et al., 2003	DD^IUCN	Bilinmiyor	Bilinmiyor
Alt familya Megapterinae - 1 cins, 1 tür
Cins Megaptera Gray, 1846 - 1 tür
Türkçe adı	Bilimsel adı	Korunma durumu	Tahminî küresel populasyonu	Dağılımı	Boyutu	Resim
Kambur balina	Megaptera novaeangliae Borowski, 1781	LC^IUCN	80.000		25-30 ton

Cetotheriidae familyası: Cüce gerçek balina

Ayrıca bakınız: Cetotheriidae

Cüce gerçek balina, gerçek balinalar ile birçok özelliği paylaşır ancak ayırt edici çene yapıları ve sırt yüzgeçleri ile gerçek balinalardan ayrılır. Cüce gerçek balinanın kafası gövdesinin ¼’ünden daha fazla değildir ama gerçek balinaların kafaları vücutlarının yaklaşık ⅓’üdür.^[16]

Cins Caperea Gray, 1864 - 1 tür
Türkçe adı	Bilimsel adı	Korunma durumu	Tahminî küresel populasyonu	Dağılımı	Boyutu	Resim
Cüce gerçek balina, Pigme gerçek balina, Küçük gerçek balina	Caperea marginata Gray, 1846	DD^IUCN	Bilinmiyor		3-3,5 ton

Eschrichtiidae familyası: Gri balina

Ayrıca bakınız: Eschrichtiidae

Gri balina, gerçek balinalar ve çatal kuyruklu balinalardan yeteri kadar farklı olduğu için yalnızca kendisinin bulunduğu bir familyada sınıflandırılmıştır. Gri balina bentos yiyen tek dişsiz balinadır, sığ denizlerin dip çamurlarından küçük organizmaları süzer. Gebelik dönemleri de dişsiz balinalarda pek görülmeyecek şekilde bir yılın üzerindedir.^[16]

Cins Eschrichtius - 1 tür
Türkçe adı	Bilimsel adı	Korunma durumu	Tahminî küresel populasyonu	Dağılımı	Boyutu	Resim
Gri balina, Boz balina	Eschrichtius robustus Lilljeborg, 1861	LC^IUCN	26.000		15-40 ton

Odontoceti : Dişli balinalar

Dişli balinalar (Odontoceti), balinaların bir parvo takımını oluşturur. Adından anlaşılacağı gibi, balina çubuğu yerine dişleri vardır. Dişli balinalar etkin avcılardır ve balık, kalamar ve bazen deniz memelileri ile beslenirler.

Delphinidae familyası : Yunusgiller (Okyanus yunusları)

Ayrıca bakınız: Yunusgiller

Okyanus yunusları, balinaların yunusgiller (Delphinidae) familyasındandır. Balina ve liman yunusları ile akrabadır. Adından anlaşılacağı üzere bu yunuslar, nehir yunuslarının aksine açık denizlerde bulunur ancak Irrawaddy yunusu gibi bazı türleri kıyılarda ya da nehirlerde yaşar. Yunusgiller familyasının aralarında katil balinanın da bulunduğu altı büyük türüne yunus yerine balina adı verilir.

Yunusgillerin, musurgillerin aksine gagaları çok belirgindir, iki ya da daha fazla servikal omurları birbirine bütünleşmiştir ve üst çenelerinde 20 çift ya da daha çok sayıda diş bulunur. Hiçbiri 4 metreden uzun değildir.^[16]

Cins Cephalorhynchus Gray, 1846 - 4 tür
Türkçe adı	Bilimsel adı	Korunma durumu	Tahminî küresel populasyonu	Dağılımı	Boyutu	Resim
Alaca yunus, Commerson yunusu	Cephalorhynchus commersonii Lacépède, 1804	DD^IUCN	3.400		35-60 kilogram
Benguela yunusu, Heaviside yunusu	Cephalorhynchus heavisidii Gray, 1828	DD^IUCN	Bilinmiyor		40-75 kilogram
Beyaz başlı yunus, Hector yunusu	Cephalorhynchus hectori Van Beneden, 1881	EN^IUCN (alt türü Cephalorhynchus hectori maui CR^IUCN)	2.000–2.500 (alt türü C. h. maui 2012'de 55 birey)		35-60 kilogram
Kara yunus, Şili yunusu	Cephalorhynchus eutropia Gray, 1846	NT^IUCN	Bilinmiyor		60 kilogram
Cins Steno - 1 tür
Türkçe adı	Bilimsel adı	Korunma durumu	Tahminî küresel populasyonu	Dağılımı	Boyutu	Resim
Pürüzlü dişli yunus	Steno bredanensis G. Cuvier, 1828	LC^IUCN	150.000		100-135 kilogram
Cins Sousa - 4 tür
Türkçe adı	Bilimsel adı	Korunma durumu	Tahminî küresel populasyonu	Dağılımı	Boyutu	Resim
Atlantik kambur yunusu	Sousa teuszii Kükenthal, 1892	VU^IUCN	Bilinmiyor		100-150 kilogram
Hint kambur yunusu	Sousa plumbea Cuvier, 1829	DD	Bilinmiyor		150-200 kilogram
Pasifik kambur yunusu	Sousa chinensis Osbeck, 1765	NT^IUCN	Bilinmiyor		250-280 kilogram
-	Sousa sahulensis Jefferson & Rosenbaum, 2014	NE	Bilinmiyor[lower-alpha 3]
Cins Sotalia - 2 tür
Türkçe adı	Bilimsel adı	Korunma durumu	Tahminî küresel populasyonu	Dağılımı	Boyutu	Resim
Haliç yunusu, Tucuxi	Sotalia fluviatilis Gervais & Deville, 1853	DD^IUCN	Bilinmiyor	Taralı alan	35-45 kilogram
-	Sotalia guianensis Van Bénéden, 1864	DD^IUCN	Bilinmiyor	Renkli alan	35-45 kilogram
Cins Tursiops - 3 tür
Türkçe adı	Bilimsel adı	Korunma durumu	Tahminî küresel populasyonu	Dağılımı	Boyutu	Resim
Afalina Şişe burunlu yunus	Tursiops truncatus Montagu, 1821	LC^IUCN	Bilinmiyor		150-650 kilogram
Hint-Pasifik şişe burunlu yunusu	Tursiops aduncus Ehrenberg, 1833	DD^IUCN	Bilinmiyor		230 kilogram
-	Tursiops australis Charlton-Robb et al., 2011	NE	Bilinmiyor
Cins Stenella Gray, 1866 - 5 tür
Türkçe adı	Bilimsel adı	Korunma durumu	Tahminî küresel populasyonu	Dağılımı	Boyutu	Resim
Atlantik benekli yunusu	Stenella frontalis Cuvier, 1829	DD^IUCN	100.000		100 kilogram
Atlantik dönücü yunusu	Stenella clymene Gray, 1846	DD^IUCN	Bilinmiyor		75-80 kilogram
Çizgili yunus	Stenella coeruleoalba Meyen, 1833	LC^IUCN	2.000.000		100 kilogram
Dönücü yunus	Stenella longirostris Gray, 1828	DD^IUCN	Bilinmiyor		90 kilogram
Pantropik benekli yunusu	Stenella attenuata Gray, 1846	LC^IUCN	3.000.000		100 kilogram
Cins Delphinus - 3 tür
Türkçe adı	Bilimsel adı	Korunma durumu	Tahminî küresel populasyonu	Dağılımı	Boyutu	Resim
Arap bayağı yunusu	Delphinus tropicalis van Bree, 1971	NE	Bilinmiyor		65–105 kilogram
Tırtak Yunus	Delphinus delphis Linnaeus, 1758	LC^IUCN	Bilinmiyor[lower-alpha 4]		70-110 kilogram
Uzun burunlu bayağı yunus	Delphinus capensis Gray, 1828	DD^IUCN	Bilinmiyor[lower-alpha 5]		70-110 kilogram
Cins Lagenodelphis - 1 tür
Türkçe adı	Bilimsel adı	Korunma durumu	Tahminî küresel populasyonu	Dağılımı	Boyutu	Resim
Sarawak yunusu, Fraser yunusu	Lagenodelphis hosei Fraser, 1956	LC^IUCN	Bilinmiyor		209 kilogram
Cins Lagenorhynchus Gray, 1846 - 6 tür
Türkçe adı	Bilimsel adı	Korunma durumu	Tahminî küresel populasyonu	Dağılımı	Boyutu	Resim
Atlantik beyaz yanlı yunusu	Lagenorhynchus acutus Gray, 1828	LC^IUCN	200.000 – 300.000		235 kilogram
Beyaz gagalı yunus	Lagenorhynchus albirostris Gray, 1846	LC^IUCN	100.000[lower-alpha 6]		180 kilogram
Gölgeli yunus	Lagenorhynchus obscurus Gray, 1828	DD^IUCN	Bilinmiyor		100 kilogram
Kum saati yunusu	Lagenorhynchus cruciger Quoy & Gaimard, 1824	LC^IUCN	140.000		90-120 kilogram
Pasifik beyaz yanlı yunusu	Lagenorhynchus obliquidens Gill, 1865	LC^IUCN	1.000.000		85-150 kilogram
Siyah çeneli yunus, Peale yunusu	Lagenorhynchus australis Peale, 1848	DD^IUCN	Bilinmiyor[lower-alpha 7]		115 kilogram
Cins Lissodelphis - 2 tür
Türkçe adı	Bilimsel adı	Korunma durumu	Tahminî küresel populasyonu	Dağılımı	Boyutu	Resim
Güney gerçek balina yunusu	Lissodelphis peronii Lacépède, 1804	DD^IUCN	Bilinmiyor[lower-alpha 8]		60-100 kilogram
Kuzey gerçek balina yunusu	Lissodelphis borealis Peale, 1848	LC^IUCN	400.000[lower-alpha 9]		115 kilogram
Cins Grampus - 1 tür
Türkçe adı	Bilimsel adı	Korunma durumu	Tahminî küresel populasyonu	Dağılımı	Boyutu	Resim
Boz yunus, Risso yunusu	Grampus griseus G. Cuvier, 1812	LC^IUCN	Bilinmiyor[lower-alpha 10]		300 kilogram
Cins Peponocephala - 1 tür
Türkçe adı	Bilimsel adı	Korunma durumu	Tahminî küresel populasyonu	Dağılımı	Boyutu	Resim
Elektra balinası Yuvarlak başlı yunus	Peponocephala electra Gray, 1846	LC^IUCN	Bilinmiyor[lower-alpha 11]		225 kilogram
Cins Feresa - 1 tür
Türkçe adı	Bilimsel adı	Korunma durumu	Tahminî küresel populasyonu	Dağılımı	Boyutu	Resim
Cüce katil balina	Feresa attenuata Gray, 1875	DD^IUCN	Bilinmiyor[lower-alpha 12]		160-350 kilogram
Cins Pseudorca - 1 tür
Türkçe adı	Bilimsel adı	Korunma durumu	Tahminî küresel populasyonu	Dağılımı	Boyutu	Resim
Yalancı katil balina	Pseudorca crassidens Owen, 1846	DD^IUCN	Bilinmiyor[lower-alpha 13]		1,5-2 ton
Cins Orcinus - 1 tür
Türkçe adı	Bilimsel adı	Korunma durumu	Tahminî küresel populasyonu	Dağılımı	Boyutu	Resim
Katil balina	Orcinus orca Linnaeus, 1758	DD^IUCN	100.000[lower-alpha 14]		4.5 ton
Cins Globicephala - 2 tür
Türkçe adı	Bilimsel adı	Korunma durumu	Tahminî küresel populasyonu	Dağılımı	Boyutu	Resim
Kısa yüzgeçli pilot balina	Globicephala macrorhyncus Gray, 1846	DD^IUCN	Bilinmiyor[lower-alpha 15]		1-3 ton
Uzun yüzgeçli pilot balina	Globicephala melas Traill, 1809	DD^IUCN	Bilinmiyor[lower-alpha 16]		3-3,5 ton
Cins Orcaella Gray, 1866 - 2 tür
Türkçe adı	Bilimsel adı	Korunma durumu	Tahminî küresel populasyonu	Dağılımı	Boyutu	Resim
Irrawaddy yunusu	Orcaella brevirostris (Owen in Gray, 1866)	VU^IUCN	Bilinmiyor		130 kilogram
-	Orcaella heinsohni Beasley, Robertson & Arnold, 2005	NT^IUCN	Bilinmiyor		130–145 kilogram

Monodontidae familyası : Beyaz balinagiller (Deniz gergedanı ve Beyaz balina)

Ayrıca bakınız: Beyaz balinagiller

Beyaz balinagiller (Monodontidae) familyasında iki sıradışı balina türü bulunur: Erkeklerinin uzun bir boynuzu bulunan deniz gergedanı ve beyaz balina.

Beyaz balinagillerde sırt yüzgecinin yerine gövdenin orta noktasının hemen ardında sert bir çıkıntı yer alır. Bu büyük bir olasılıkla buzun altında yüzmenin getirdiği bir adaptasyondur. Yan yüzgeçler küçük ve uçları yuvarlaktır. Hemen hemen tüm servikal omurlar birbirine kaynaşmamıştır, dolayısıyla kafanın gövdenden bağımsız dönmesi mümkündür. Hiçbirinde boğaz oyukları yoktur.^[16]

Cins Monodon - 1 tür
Türkçe adı	Bilimsel adı	Korunma durumu	Tahminî küresel populasyonu	Dağılımı	Boyutu	Resim
Deniz gergedanı	Monodon monoceros Linnaeus, 1758	NT^IUCN	25.000[lower-alpha 17]		900-1.500 kilogram
Cins Delphinapterus - 1 tür
Türkçe adı	Bilimsel adı	Korunma durumu	Tahminî küresel populasyonu	Dağılımı	Boyutu	Resim
Beyaz balina, Beluga	Delphinapterus leucas Pallas, 1776	NT^IUCN	100.000[lower-alpha 18]		1,5 ton

Phocoenidae familyası : Musurgiller

Ayrıca bakınız: Musurgiller

Musurgiller familyasında yer alan balina türleri okyanus yunuslarından farklıdır. Liman yunusları dişleri düzleşmiş iken okyanus yunuslarının dişleri koniktir. Liman yunusları, okyanus yunuslarından daha fazla sayıda yavruyu daha kısa zamanda büyütürler. Altı türün tamamının da yan yüzgeçleri küçüktür, gagaları yoktur ve küt burunludurlar. Hepsinin alt ve üst çenesinde en az 11 çift diş bulunur.

Liman yunuslarının yedi türü okyanusta ama kıyı yakınlarında yaşar. En iyi tanınan türü Kuzey Yarımküre’nin tamamında bulunan bayağı musurdur.

Cins Neophocaena - 2 tür
Türkçe adı	Bilimsel adı	Korunma durumu	Tahminî küresel populasyonu	Dağılımı	Boyutu	Resim
Sırt yüzgeçsiz liman yunusu	Neophocaena phocaenoides Cuvier, 1829	VU^IUCN[lower-alpha 19]	Bilinmiyor[lower-alpha 20]		30-45 kilogram
-	Neophocaena asiaeorientalis Pilleri & Gihr, 1972	VU^IUCN[lower-alpha 21]	1.000		30-45 kilogram
Cins Phocoena - 4 tür
Türkçe adı	Bilimsel adı	Korunma durumu	Tahminî küresel populasyonu	Dağılımı	Boyutu	Resim
Bayağı musur, Musur	Phocoena phocoena Linnaeus, 1758	LC^IUCN	700,000 [20]		75 kilogram
Vaquita	Phocoena sinus Norris & McFarland, 1958	CR^IUCN	500[lower-alpha 22]		50 kilogram
Gözlüklü liman yunusu	Phocoena dioptrica Lahille, 1912	DD^IUCN	Bilinmiyor[lower-alpha 23]		60-84 kilogram
Kara liman yunusu	Phocoena spinipinnis Burmeister, 1865	DD^IUCN	Bilinmiyor[lower-alpha 24]		50-75 kilogram
Cins Phocoenoides - 1 tür
Türkçe adı	Bilimsel adı	Korunma durumu	Tahminî küresel populasyonu	Dağılımı	Boyutu	Resim
Beyaz yanlı musur	Phocoenoides dalli True, 1885	LC^IUCN	1.100.000[lower-alpha 25]		130-200 kilogram

Physeteridae familyası : İspermeçet balinasıgiller

Ayrıca bakınız: İspermeçet balinasıgiller

İspermeçet balinasının kafası gövdesinin ⅓’i uzunluğunda, geniş ve kare şeklindedir. Solunum deliği sola kayıktır, derisi genelde kırışıktır ve üst çenesinde diş yoktur.

Cins Physeter - 1 tür
Türkçe adı	Bilimsel adı	Korunma durumu	Tahminî küresel populasyonu	Dağılımı	Boyutu	Resim
İspermeçet balinası	Physeter macrocephalus Linnaeus, 1758	VU^IUCN	200.000-2.000.000[lower-alpha 26]		25-50 ton

Kogiidae familyası : Cüce ispermeçet balinasıgiller

Cüce ve pigme ispermeçet balinaları, ispermeçet balinasına benzer ama çok daha küçüktürler. Sırtları koyu gri, karınları ise daha açık renktedir. Küt ve kare şeklinde kafaları vardır ve çeneleri geridedir. Ön yüzgeçleri kafaya yakın, sırt yüzgeçleri ise sırtın gerisindedir.

Cins Kogia - 2 tür
Türkçe adı	Bilimsel adı	Korunma durumu	Tahminî küresel populasyonu	Dağılımı	Boyutu	Resim
Cüce ispermeçet balinası	Kogia sima Owen, 1866	DD^IUCN	Bilinmiyor[lower-alpha 27]		250 kilogram
Pigme ispermeçet balinası	Kogia breviceps Blainville, 1838	DD^IUCN	Bilinmiyor<[lower-alpha 28]		400 kilogram

Ziphiidae familyası : Gagalı balinagiller

Ayrıca bakınız: Gagalı balinagiller

Gagalı balinagiller (Ziphiidae) familyasında 22 tür bulunur. Büyük memelilerin en az bilinen familyalarından biridir. Bazı türleri son yirmi yılda tanımlanmıştır ve başka türlerin henüz keşfedilmemiş olması mümkündür. Altı cins tanımlanmıştır.

Beslenme yöntemleri kendilerine özgüdür ve emme yoluyla beslenirler. Avlarını dişleriyle yakalamak yerine ağız boşluklarına emerek yakalarlar. Dilleri çok serbest olarak hareket edebilir ve dillerini geri çekerken boğazlarının üst kısmının uzanmasıyla ağızlarında düşen basınç avlarının su ile birlikte emilmesini sağlar. Familyadaki türlerin alt çeneleri en azından üst çenelerinin ucuna kadar gelir. Kuyruklarının ortasında belli belirsiz bir ayrım bulunur. Sırt yüzgeçleri sırtlarının çok gerisinde yer alır. Sırt omurlarının üç ya da dördü kaynaşmıştır. Aşırı kafatası asimetrisi ve V şeklinde boğaz yarıkları gözlemlenir.^[16]

Cins Ziphius - 1 tür
Türkçe adı	Bilimsel adı	Korunma durumu	Tahminî küresel populasyonu	Dağılımı	Boyutu	Resim
Cuvier gagalı balinası	Ziphius cavirostris G. Cuvier, 1823	LC^IUCN	Bilinmiyor[lower-alpha 29]		2-3 ton
Cins Berardius - 2 tür
Türkçe adı	Bilimsel adı	Korunma durumu	Tahminî küresel populasyonu	Dağılımı	Boyutu	Resim
Dev şişe burunlu balina	Berardius arnuxii Duvernoy, 1851	DD^IUCN	Bilinmiyor[lower-alpha 30]		8 ton
Dev şişe burunlu balina	Berardius bairdii Stejneger, 1883	DD^IUCN	Bilinmiyor[lower-alpha 31]		12 ton
Cins Tasmacetus - 1 tür
Türkçe adı	Bilimsel adı	Korunma durumu	Tahminî küresel populasyonu	Dağılımı	Boyutu	Resim
Tazmanya gagalı balinası	Tasmacetus shepherdi Oliver, 1937	DD^IUCN	Bilinmiyor[lower-alpha 32]		2-2,5 ton
Alt familya Hyperoodontidae - 3 cins, 18 tür
Cins Indopacetus - 1 tür
Türkçe adı	Bilimsel adı	Korunma durumu	Tahminî küresel populasyonu	Dağılımı	Boyutu	Resim
Pasifik gagalı balinası	Indopacetus pacificus Longman, 1926	DD^IUCN	Bilinmiyor[lower-alpha 33]		3,5-4 ton
Cins Hyperoodon - 2 tür
Türkçe adı	Bilimsel adı	Korunma durumu	Tahminî küresel populasyonu	Dağılımı	Boyutu	Resim
Kuzey şişe burunlu balinası	Hyperoodon ampullatus Forster, 1770	DD^IUCN	10.000[lower-alpha 34]		7 ton
Güney şişe burunlu balinası	Hyperoodon planifrons Flower, 1882	LC^IUCN	500.000[lower-alpha 35]		6 ton
Cins Mesoplodon (İki dişli balina) Gervais, 1850 - 15 tür
Türkçe adı	Bilimsel adı	Korunma durumu	Tahminî küresel populasyonu	Dağılımı	Boyutu	Resim
Hector gagalı balinası	Mesoplodon hectori Gray, 1871	DD^IUCN	Bilinmiyor		1 ton
True gagalı balinası	Mesoplodon mirus True, 1913	DD^IUCN	Bilinmiyor		1,4 ton
Gervais gagalı balinası, Avrupa gagalı balinası	Mesoplodon europaeus Gervais, 1855	DD^IUCN	Bilinmiyor		1,2 ton
Sowerby gagalı balinası	Mesoplodon bidens Sowerby, 1804	VU^IUCN	Bilinmiyor		1-1,3 ton
Gray gagalı balinası	Mesoplodon grayi von Haast, 1876	DD^IUCN	Bilinmiyor		1,5 ton
-	Mesoplodon peruvianus Reyes, Mead, ve Van Waerebeek, 1991	DD^IUCN	Bilinmiyor		800 kilogram
Çıkık dişli gagalı balina, Andrew gagalı balinası	Mesoplodon bowdoini Gervais, 1850	DD^IUCN	Bilinmiyor		1 ton
Kürek dişli gagalı balina	Mesoplodon traversii Gray, 1874	DD^IUCN	Bilinmiyor		1,2 ton
Hubbs gagalı balinası	Mesoplodon carlhubbsi Sowerby, 1963	DD^IUCN	Bilinmiyor		1,4 ton
Japon gagalı balina	Mesoplodon ginkgodens Nishiwaki & Kamiya, 1958	DD^IUCN	Bilinmiyor		1,5 ton
Bering Denizi gagalı balinası, Stejneger gagalı balinası	Mesoplodon stejnegeri True, 1885	DD^IUCN	Bilinmiyor		1,5 ton
Uzun dişli gagalı balina, Layard gagalı balinası	Mesoplodon layardii Gray, 1865	DD^IUCN	Bilinmiyor		2 ton
Sık dişli gagalı balina, Blainville gagalı balinası	Mesoplodon densirostris Blainville, 1817	DD^IUCN	Bilinmiyor		1 ton
-	Mesoplodon perrini Dalebout, Mead, Baker, Baker, & van Helding, 2002	DD^IUCN	Bilinmiyor		1,3–1,5 ton
-	Mesoplodon hotaula P. E. P. Deraniyagala, 1963	NE	Bilinmiyor

Platanistoidea üst familyası : Nehir yunusları

Ayrıca bakınız: Nehir yunusları

Nehir yunusları tatlısu ve haliçlerde yaşayan beş yunus türünü kapsar. Balinaların Platanistoidea üst familyasında sınıflandırılırlar. Dört türü tatlısu ırmaklarında, beşinci türü olan La Plata yunusu tuzlusu haliçlerinde ve okyanusta yaşar ancak bilimsel olarak okyanus yunusları familyasında sınıflandırılmamıştır. Tüm türler balık yakalamayı kolaylaştıracak adaptasyonlar geçirmiştir. Uzun, forseps şeklinde ve birçok küçük diş barındıran gagaları vardır. Keskin dönüşleri kolaylaştıran geniş ön yüzgeçleri, küçük gözleri ve başlarını oynatmalarını sağlayan kaynaşmamış omurları bulunur.

Iniidae familyası

Iniidae familyasında tek bir cins ve iki tür bulunur ancak Amazon nehir yunusu üç alt tür olarak sınıflandırılmıştır:

• Amazon nehir yunusu - Inia geoffrensis
  • Inia geoffrensis geoffrensis - Amazon havzası popülasyonu (Bolivya'da Teotonio Rapids yukarısındaki Madeira Nehri akaçlama alanı dışında)
  • Inia geoffrensis humboldtiana - Orinoco havzası popülasyonu
  • Bolivya nehir yunusu - Inia geoffrensis boliviensis- Madeira Nehri akaçlama alanı içindeki Amazon havzası popülasyonu

Cins Inia - 2 tür
Türkçe adı	Bilimsel adı	Korunma durumu	Tahminî küresel populasyonu	Dağılımı	Boyutu	Resim
Amazon nehir yunusu	Inia geoffrensis Blainville, 1817	DD^IUCN	Bilinmiyor		150 kilogram
Araguaia nehir yunusu	Inia araguaiaensis Hrbek, Da Silva, Dutra, Farias, 2014	NE	Bilinmiyor	Mavi renkli alanda	150 kilogram

Lipotidae familyası

Lipotidae familyasında da tek bir cins ve tür bulunur: Çin nehir yunusu. Fosil kayıtlarına göre bu yunusun ilk olarak 25 milyon yıl önce ortaya çıktığı ve Pasifik Okyanusu’dan Yangtze Nehri’ne 20 milyon yıl önce göç ettiği bilinmektedir.^[21] 2006 yılı sonunda Yangtze nehrinde yapılan yunus araştırması sonucunda bir tane yunus ile bile karşılaşılmayınca soyu kısmen tükenmiş sayılmıştır.

Cins Lipotes - 1 tür
Türkçe adı	Bilimsel adı	Korunma durumu	Tahminî küresel populasyonu	Dağılımı	Boyutu	Resim
Çin nehir yunusu, Beyaz nehir yunusu	Lipotes vexillifer Miller, 1918	CR^IUCN	0-13[lower-alpha 36]		130 kilogram

Platanistidae familyası

Platanistidae familyasının tek bir türü olduğu düşünülmekteydi: Ganj ve İndus nehir yunusu. Ancak kafatası ve omurilik yapısındaki ve lipid içeriğindeki farklılıklar nedeniyle 1970’lerin başında biliminsanları bu iki popülasyonun iki ayrı tür olduğunu ilan ettiler.^[22] 1988 yılında bu çalışmaların sonuçları sorgulandı ve sınıflandırma 1970 öncesine çevrildi. Dolayısıyla, günümüzde Platanista cinsinde iki alt tür bulunmaktadır: Platanista gangetica minor (İndus nehir yunusu) ve Platanista gangetica gangetica (Ganj nehir yunusu).^[23]

Cins Platanista - 1 tür
Türkçe adı	Bilimsel adı	Korunma durumu	Tahminî küresel populasyonu	Dağılımı	Boyutu	Resim
Ganj ve İndus nehir yunusu	Platanista gangetica Roxburgh, 1801	EN^IUCN	1,100[24]		200 kilogram

Pontoporiidae familyası

La Plata yunusu Pontoporiidae familyasında ve Pontoporia cinsindeki tek türdür.

Cins Pontoporia - 1 tür
Adı	Bilimsel adı	Korunma durumu	Popülasyon	Dağılımı	Boyutu	Resim
La Plata yunusu, Franciscana	Pontoporia blainvillei Gervais & d'Orbigny, 1844	VU^IUCN	4,000-4,500		50 kilogram

Notlar

Dipnotlar

1. Moleküler ve morfolojik araştırmalar temelinde balinalar genetik ve morfolojik olarak çift toynaklılar içinde yer alırlar.^[1][2] Cetartiodactyla terimi balinaların toynaklılar içinden evrimleştiği fikrini yansıtmaktadır. Bu terim Cetacea ve Artiodactyla terimlerinin bir araya getirilerek tek sözcük hâline getirilmesiyle oluşturulmuştur. Balina ve yunusların yaşayan en yakın akrabasının su aygırı olduğu düşünülmektedir. Cetartiodactyla takımının kullanılmaya başlamasıyla Cetacea'nın infra takım ve Odontoceti ile Mysticeti'nin de parvo takım olarak sınıflandırılması molekülerveri ile çalışan memeli evrimi uzmanlarının çoğunluğu tarafından kabul görmüş ve tercih edilmeye başlanmıştır.^[3][4][5][6] Ayrıca IUCN Cetacean Uzman Grubu^[7] ile Dünya üzerinde deniz memelileri üzerine çalışan bilim insanlarını biraraya getiren en büyük uluslarası topluluk olan Society for Marine Mammalogy (Deniz Memelileri Derneği) Taksonomi Komitesi^[8] tarafından da kabul edilmiştir. Yine de çok sayıda deniz memeli uzmanı ve paleontolog tutarlı sınıflandırma kaygısıyla Cetacea takımını iki alt takımıyla sınıflandırmaya devam etmektedir.
2. Moleküler ve morfolojik araştırmalar temelinde balinalar genetik ve morfolojik olarak çift toynaklılar içinde yer alırlar.^[1][10] Cetartiodactyla terimi balinaların toynaklılar içinden evrimleştiği fikrini yansıtmaktadır. Bu terim Cetacea ve Artiodactyla terimlerinin bir araya getirilerek tek sözcük hâline getirilmesiyle oluşturulmuştur. Balina ve yunusların yaşayan en yakın akrabasının su aygırı olduğu düşünülmektedir. Cetartiodactyla takımının kullanılmaya başlamasıyla Cetacea'nın infra takım ve Odontoceti ile Mysticeti'nin de parvo takım olarak sınıflandırılması molekülerveri ile çalışan memeli evrimi uzmanlarının çoğunluğu tarafından kabul görmüş ve tercih edilmeye başlanmıştır.^[3][4][5][6] Ayrıca IUCN Cetacean Uzman Grubu^[7] ile Dünya üzerinde deniz memelileri üzerine çalışan bilim insanlarını biraraya getiren en büyük uluslarası topluluk olan Society for Marine Mammalogy (Deniz Memelileri Derneği) Taksonomi Komitesi^[8] tarafından da kabul edilmiştir. Yine de çok sayıda deniz memeli uzmanı ve paleontolog tutarlı sınıflandırma kaygısıyla Cetacea takımını iki alt takımıyla sınıflandırmaya devam etmektedir.
3. Yapılan gözlemlere göre birkaç bin hayvan olduğu sanılmaktadır.^[19]
4. Toplam popülasyon bilinmiyor ancak sayıları yüzbinlerce cıvarındadır.
5. Toplam popülasyon bilinmiyor ancak sayıları yüzbinlerce cıvarındadır.
6. Kuzey Atlantik’te bulunan çeşitli sürülerde yapılan tahminler sayıyı onbinler ile yüzbinler arasında gösterir.
7. Toplam popülasyonu bilinmiyor ancak yerel olarak yaygındır- Falkland Adalarında en yaygın yunus türüdür.
8. Araştırmalar bu yunus türünün Şili sularında en yaygın yunus türü olduğunu gösterir.
9. Kaliforniya ve Kuzey Pasifik’te çeşitli popülasyon tahminleri toplam 400.000’i gösterir.
10. ABD’nin kıta sahanlığında popülasyonun 60.000’in üzerinde olduğu kaydedilmiştir. Pasifik’te yapılan tahminlerde doğu tropik sularda 175.000, batı tropik sularda da 85.000 yunus belirtilmiştir. Dünya çapında popülasyon tahmini yoktur.
11. Doğu Pasifik tropik sularında 45.000 cıvarında olduğu tahmin edilmiştir. Yakın bir araştırmada Sulu Denizinde 1.200 yunus bulunduğu tahmini yapılmıştır. Dünya çapında tahmin yoktur.
12. Tek popülasyon tahmini doğu Pasifik tropik sularında 38.900’dur.
13. Toplam popülasyon bilinmiyor. Doğu Pasifik’te 40.000’i aştıkları tahmin ediliyor.
14. Yerel tahminlere göre Antarktika’da 70-80.000, tropik Pasifik’te 8.000, Japonya açıklarında 2.000 kadar, kuzeydoğu Pasifik’te 1.500 ve Norveç açıklarında 1.500
15. Toplam popülasyon bilinmiyor. Doğu Pasifik’te 150.000 ve batı Pasifik’te Japonya açıklarında 30.000’den fazla olduğu tahmin ediliyor.
16. Toplam popülasyon bilinmiyor. Güney Okyanuslarında 200.000’inden fazla olduğu tahmin ediliyor. Kuzey Atlantik popülasyonu bilinmiyor.
17. Havadan yapılan araştırmalarda 20.000’lik bir popülsyon görülmektedir. Dipte kalan hayvanlar da gözönüne alındığında gerçek rakam 25.000’in üzerine çıkabilir.
18. Beaufort Denizi’nde 40.000, Hudson Körfezi’nde 25.000, Bering Denizi’nde 18.000 ve Kanada’nın yüksek arktik kesimlerinde 28.000 oldukları tahmin edilmektedir. St. Lawrence halicinde populasyonun 1000 cıvarında olduğu sanılmaktadır.
19. Sırt yüzgeçsiz yunusların tüm dünyada tehlikedeki türler alınmasına yetecek kadar veri bulunmamaktadır.
20. Hayvanın sayısı hakkında iyi tahminler bulunmamaktadır. Ancak 1970’lerin sonu ve 1999/2000 yılında yapılan iki araştırmanın karşılaştırmasından hem popülasyonlarının azaldığı hem de yaşam alanlarının daraldığı sonucu çıkmaktadır.
21. Çin’de tehlikedeki türler arasındadır. Kıyıya yakın bulunmalarından dolayı balık avcılığından çok etkilenmektedirler.
22. Vaquita populasyonunun toplam boyutunu ölçmrk için çok az girişimde bulunulmuştur. Çeşitli sayılar bulunduysa da ortalama sayı 500'dür.
23. Bu musurun populasyonu hakkında hiç bilgi yoktur. Bir zamanlar Tierra del Fuego'da yapılmış ilk kıyı araştırmalarında en çok rastlanan türdü.
24. Populasyonu hakkında nicel data yoktur.
25. Kuzey Pasifik ve Bering Denizi için en son tahmin 1.186.000’dir.
26. İspermeçet balinasının dünya üzerindeki toplam sayısı bilinmiyor. Kaba tahminlere göre 200.000 ile 2.000.000 arasında olduğu sanılmaktadır.
27. Dünya üzerinde toplam popülasyon tahmini yoktur. Bir araştırmaya göre doğu Pasifik’te yaklaşık 11.000 kadar bulunmaktadır.
28. Dünya üzerinde toplam popülasyon tahmini yoktur. Bir araştırmaya göre doğu Pasifik’te yaklaşık 11.000 kadar bulunmaktadır.
29. Türü tanımlamanın zorluğu yüzünden toplam dünya popülasyonu bilinmiyor.
30. Yazın Cook Boğazı’nda görece sıklıkla rastlanmaktadır.
31. Hemen hemen popülasyonları hakkında hiçbir bilgi yoktur.
32. Popülasyonu hakkında bilgi yoktur.
33. 2002’yılındaki bir araştırmaya göre Hawaii cıvarında 766 hayvan bulunmaktadır. Diğer bölgeler için tahminler yoktur.
34. Toplam popülasyon bilinmiyor.
35. Toplam popülasyonun 500.000’in üzerinde olduğu düşünülmektedir.
36. Kasım-Aralık 2006 araştırmasında hiçbir yunusa rastlanmadı. 1997 yılı araştırmasında 13 birey bulundu. 1986 yılında 300 cıvarında olduğu sanılmaktadır.

Kaynakça

1. Geisler, Jonathan H.; Uden, Mark D. (2005). "Phylogenetic Relationships of Extinct Cetartiodactyls: Results of Simultaneous Analyses of Molecular, Morphological, and Stratigraphic Data". Journal of Mammalian Evolution 12 (1–2): 145–160. DOI:10.1007/s10914-005-4963-8. 
2. Graur, D.; Higgins, G. (1994). "Molecular evidence for the inclusion of cetaceans within the order Artiodactyla" (PDF). Molecular Biology and Evolution 11 (3): 357–364. PMID 8015431. http://nsmn1.uh.edu/dgraur/ArticlesPDFs/MBE_Artiodactyla.pdf. 
3. Agnarsson, I.; May-Collado, LJ. (2008). "The phylogeny of Cetartiodactyla: the importance of dense taxon sampling, missing data, and the remarkable promise of cytochrome b to provide reliable species-level phylogenies". Mol Phylogenet Evol. 48 (3): 964–985. DOI:10.1016/j.ympev.2008.05.046. PMID 18590827. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18590827. 
4. Price, SA.; Bininda-Emonds, OR.; Gittleman, JL. (2005). "A complete phylogeny of the whales, dolphins and even-toed hoofed mammals – Cetartiodactyla". Biol Rev Camb Philos Soc. 80 (3): 445–473. DOI:10.1017/s1464793105006743. PMID 16094808. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16094808. 
5. Montgelard, C.; Catzeflis, FM.; Douzery, E. (1997). "Phylogenetic relationships of artiodactyls and cetaceans as deduced from the comparison of cytochrome b and 12S RNA mitochondrial sequences". Molecular Biology and Evolution 14 (5): 550–559. DOI:10.1093/oxfordjournals.molbev.a025792. PMID 9159933. http://mbe.oxfordjournals.org/content/14/5/550.short. 
6. Spaulding, M.; O'Leary, MA.; Gatesy, J. (2009). "Relationships of Cetacea -Artiodactyla- Among Mammals: Increased Taxon Sampling Alters Interpretations of Key Fossils and Character Evolution". PLoS ONE 4 (9): e7062. Bibcode 2009PLoSO...4.7062S. DOI:10.1371/journal.pone.0007062. PMC 2740860. PMID 19774069. http://www.plosone.org/article/info%3Adoi%2F10.1371%2Fjournal.pone.0007062. 
7. "Cetacean Species and Taxonomy". IUCN-SSC: Cetacean Specialist Group. 21 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160821023658/http://www.iucn-csg.org/index.php/taxonomy/. Erişim tarihi: 8 Ekim 2016. 
8. "List of Marine Mammal Species and Subspecies". Society for Marine Mammalogy. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160304043336/https://www.marinemammalscience.org/species-information/list-of-marine-mammal-species-subspecies/. Erişim tarihi: 8 Ekim 2016. 
9. IUCN. "Status of the World's Cetaceans". IUCN–SSC: Cetacean Specialist Group. 4 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160604072726/http://www.iucn-csg.org/index.php/status-of-the-worlds-cetaceans/. Erişim tarihi: 07 Ekim 2016. 
10. Graur, D.; Higgins, G. (1994). "Molecular evidence for the inclusion of cetaceans within the order Artiodactyla" (PDF). Molecular Biology and Evolution 11 (3): 357–364. PMID 8015431. http://nsmn1.uh.edu/dgraur/ArticlesPDFs/MBE_Artiodactyla.pdf. 
11. Samuel T Turvey; Robert L Pitman; Barbara L Taylor; Jay Barlow; Tomonari Akamatsu; Leigh A Barrett; Xiujiang Zhao; Randall R Reeves ve diğ. (2007). "First human-caused extinction of a cetacean species?". Biology Letters 3 (5): 537–540. DOI:10.1098/rsbl.2007.0292. PMC 2391192. PMID 17686754. http://rsbl.royalsocietypublishing.org/content/3/5/537. 
12. "Dolphins deserve same rights as humans, say scientists". BBC News Online. 21 Şubat 2012. 29 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160729202600/http://www.bbc.co.uk/news/world-17116882. Erişim tarihi: 8 Ekim 2016. 
13. D. Kraus, Scott; W. Brown, Moira; Caswell, Hal; W. Clark, Christopher; Fujiwara, Masami; K. Hamilton, Philip; D. Kenney, Robert; R. Knowlton, Amy ve diğ. (2005). "North Atlantic Right Whales in Crisis". Science 309 (5734): 561–562. DOI:10.1126/science.1111200. 
14. "The IUCN Red List of Threatened Species". International Union for Conservation of Nature and Natural Resources. 6 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20161006024956/http://www.iucnredlist.org/. Erişim tarihi: 8 Ekim 2016. 
15. Karlsen, K. (1962). "Development of tooth germs and adjacent structures in the whalebone whale (Balaenoptera physalus)". Hvalrådets Skrifter: Scientific Results of Marine Biological Research 45: 1–56. 
16. Martin, Dr. Anthony R. (1991). Whales and Dolphins. London: Salamander Books.  (İngilizce)
17. Miyashita, T; Kato, H (1998). "Recent data on the status of right whales in the NW Pacific Ocean". International Whaling Commission. Cambridge, UK. 
18. Goldbogen, Jeremy A. (2010). "The Ultimate Mouthful: Lunge Feeding in Rorqual Whales". American Scientist 98 (2): 124–131. DOI:10.1511/2010.83.124. http://www.americanscientist.org/issues/pub/the-ultimate-mouthful-lunge-feeding-in-rorqual-whales. 
19. "Scientists name new species of cetacean: The Australian humpback dolphin". EurekAlert!. 1 Ağustos 2014. http://www.eurekalert.org/pub_releases/2014-08/wcs-snn080114.php. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2014. 
20. Bjorge, Arne; A Tolley, Krystal (2008). "Harbor porpoise Phocoena phocoena". William F. Perrin; Bernd Wursig; J. G.M. Thewissen. Encyclopedia of Marine Mammals. s. 530–532. 
21. Wang, Yongchen (2007-01-10). "Farewell to the Baiji". China Dialogue. 21 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150721011101/https://www.chinadialogue.net/article/show/single/en/673-Farewell-to-the-baiji. Erişim tarihi: 2007-05-29. 
22. Pilleri, G., Marcuzzi, G. and Pilleri, O., 1982. Speciation in the Platanistoidea, systematic, zoogeographical and ecological observations on recent species. Investigations on Cetacea, 14: 15-46.
23. Rice, DW (1998). Marine mammals of the world: Systematics and distribution. Society for Marine Mammalogy. ISBN 978-1891276033. 
24. Tahminlere göre 1,100 İndus nehir yunusu ve belki 20 kadar Ganj nehir yunusu vardır.

Dış bağlantılar

• ARKive - Images and movies of Whales, Dolphins and Porpoises
• American Cetacean Society
• CMS Small Cetaceans
• IUCN Redlist