Biat
Kavramlar
İktîsat Siyaset |
Bi'at, (Arapça: بَيْعَة, Bey'ah); Kur’an’da anlatılan bey’at, Peygamber’e bağlılık sözü verme[1], bağlılık yemini[2] yapmak gibi anlamlara gelmektedir. Bey’at kelimesi Arap dilinde satmak ve satın almak manalarında kullanılan bey’ kelimesiyle aynı kökten gelmektedir.[3] Sözlük anlamı itibariyle ‘satış sözleşmesi’ manasına geldiği zikredilir.[4] Bunun yanında bey’at, alışverişte antlaşmanın gerçekleştiğini göstermek için tarafların el ele vurmalarına ifade etmektedir.[5] Bununla birlikte, Cahiliyye döneminde kabileler el sıkışarak bir yöneticiye uyduklarını gösterirler ve yöneticiye uyduklarına dair antlaşmanın içeriğini yazıya dökerlerdi. Bu mezkur gelenekten yola çıkarak İslâm, bey’at kelimesini devlet başkanına itaatı bildirmek için kullanılmasını ilga etmemiştir.[6] Halife seçiminde, seçmen sağ elini halifenin sağ elinin üzerine koymakla, bey’at gerçekleşmiş olmaktadır.[7] Sosyopolitik anlamda ise bey’at, bir devlet başkanının seçilmesi, belirlenmesi ve ona İslâm hukuku kuralları içinde itaat edilmesi gibi mevzuları içinde barındırır.[8]
Kaynakça
- ↑ Mustafa Öztürk, Kur’an’ı Kerim Meali, s. 705
- ↑ Muhammed Hamdiullah, Aziz Kur’an, s. 526. Kur’ân ve Sünnette bey’at hakkında ayrıntılı açıklamalar için bkz. Mehmet Altundere, Hz. Muhammed’in Akabe Bey’atları, s. 5-15.
- ↑ Rağıb el-Isfahani, Müfredat, s. 181; Cengiz Kallek, ‘’Biat’’, .DIA., VI, s.120.
- ↑ Muhammed Hamidullah, İslam Peygamberi, s. 732.
- ↑ Beşir Eryarsoy, Islam'da devlet yapisi, s. 235; Cengiz Kallek, ‘’Biat’’, a.g.e., VI, s. 121.
- ↑ Tuncay Başoğlu, Hilafetin sübut şartı olarak bey’at., s. 82.
- ↑ M. Akif Aydın, Türk Hukuk Tarihi, s. 117.
- ↑ Cengiz Kallek, ‘’Biat’’, a.g.e., VI, s. 121.