Gelişmiş ülke
Gelişmiş ülke, bazı kriterlere göre yüksek düzeyde gelişme göstermiş ülkeler için kullanılan bir terimdir. Hangi kriterlerin kullanılacağı ve hangi ülkelerin gelişmiş olarak tanımlanması gerektiği büyük bir tartışma konusu olmaya devam etmektedir. Ekonomik kriterler genel olarak değerlenirmelerde baskın olmaktadır. Bu kriterlerin en çok kullanılanlarınan biri kişi başına düşen millî gelirdir; yüksek millî gelire sahip ülkeler gelişmiş ülke olarak tanımlanmaktadır. Diğer bir ekonomik kriter sanayileşme düzeyidir; sanayi sektörünün egemen olduğu ekonomiler gelişmiş sayılmaktadır. Günümüzde başka bir kriter, ekonomik ölçümü, millî geliri, eğitim ve sağlık düzeyini kombine eden İnsani Gelişme Endeksi daha egemen olmuştur. Bu kritere göre yüksek insani gelişmişlik endeksine sahip ülkeler daha gelişmiştir. Ama her kriterde olduğu gibi bu kriterde de anomaliler bulunmaktadır.
Bu kriterlere uymayan ülkeler genel olarak gelişmekte olan ülke olarak sınıflandırılmaktadır.
Benzer terimler
Gelişmiş ülkeye benzer terimler olarak ileri ülke, sanayileşmiş ülke veya birinci dünya ülkesi gibi terimlerde kullanılmaktadır. Sanayileşmiş ülke terimi biraz belirsiz olabilir çünkü sanayileşme sürekli devam eden bir süreçtir. Dünyada ilk sanayileşen ülke Britanyadır, sonrasında diğer Batı Avrupa ülkeleri ve ABD takip etmiştir. Fakat Jeffrey Sachs'a göre, şu anda gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler arasındaki fark 20. yüzyıl sırasında oluşmuştur.[1]
Tanım
Birleşmiş Milletler eski genel sekreteri Kofi Annan, gelişmiş ülke terimini şu şekilde tanımlamıştır: "Gelişmiş bir ülke, bütün vatandaşlarına güvenli bir ortamda özgür ve sağlıklı bir hayat yaşamaya olanak sağlayan ülkedir".[2] Ama Birleşmiş Milletler İstatistik Bölümü'ne göre gelişmiş ve gelişmekte olan ülke ayrımını yapmak için belirlenmiş bir kural yoktur.[3] Ayrıca gelişmiş ve gelişmekte terimlerinin istatistiksel kolaylık için olduğunu ve bir ülkenin gelişmişlik aşaması hakkında bir yargı bulundurmadığını da eklemektedir.[4]
İnsani Gelişme Endeksi
İnsani Gelişme Göstergesi (Human Development Index, HDI), Dünya'daki ülkeler için yaşam uzunluğu, okur yazar oranı, eğitim ve yaşam düzeyi doğrultusunda hazırlanan bir ölçüdür.
Son endeksi 2 Kasım 2011 tarihinde yayınlandı ve 2011 dönemini kapsamaktadır. Aşağıdaki listede "Çok yüksek insani gelişme endeksine" sahip 47 ülke sıralanmaktadır.[5]
|
|
IMF'ye göre gelişmiş ekonomiler
IMF'ye göre aşağıdaki listede bulunan 35 ülke gelişmiş ekonomiler sınıfında yer almaktadır.[6]
Kaynakça
- ↑ Sachs, Jeffrey (2005). The End of Poverty. The Penguin Press. ISBN 1-59420-045-9.
- ↑ http://www.unescap.org/unis/press/G_05_00.htm
- ↑ "Composition of macro geographical (continental) regions, geographical sub-regions, and selected economic and other groupings (footnote C)". United Nations Statistics Division. revised 17 October 2008. 6 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151106102450/http://unstats.un.org/unsd/methods/m49/m49regin.htm. Erişim tarihi: 2008-12-30.
- ↑ http://unstats.un.org/unsd/methods/m49/m49.htm
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9
- ↑ IMF Advanced Economies List. World Economic Outlook, September 2011, p. 168
- ↑ [http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/02/pdf/text.pdf World Economic Outlook, International Monetary Fund, September 2011, p. 165.
Dış bağlantılar
- IMF (ileri ekonomiler)
- The Economist (quality of life survey)
- The World Factbook (gelişmiş ülkeler)
- United Nations Statistics Division (definition)
- United Nations Statistics Division (developed regions)
- World Bank (high-income economies)