Gelişmiş ülke

Gelişmiş ülkeler mavi renk ile gösterilmektedir (IMF, 2008).

Gelişmiş ülke, bazı kriterlere göre yüksek düzeyde gelişme göstermiş ülkeler için kullanılan bir terimdir. Hangi kriterlerin kullanılacağı ve hangi ülkelerin gelişmiş olarak tanımlanması gerektiği büyük bir tartışma konusu olmaya devam etmektedir. Ekonomik kriterler genel olarak değerlenirmelerde baskın olmaktadır. Bu kriterlerin en çok kullanılanlarınan biri kişi başına düşen millî gelirdir; yüksek millî gelire sahip ülkeler gelişmiş ülke olarak tanımlanmaktadır. Diğer bir ekonomik kriter sanayileşme düzeyidir; sanayi sektörünün egemen olduğu ekonomiler gelişmiş sayılmaktadır. Günümüzde başka bir kriter, ekonomik ölçümü, millî geliri, eğitim ve sağlık düzeyini kombine eden İnsani Gelişme Endeksi daha egemen olmuştur. Bu kritere göre yüksek insani gelişmişlik endeksine sahip ülkeler daha gelişmiştir. Ama her kriterde olduğu gibi bu kriterde de anomaliler bulunmaktadır.

Bu kriterlere uymayan ülkeler genel olarak gelişmekte olan ülke olarak sınıflandırılmaktadır.

Benzer terimler

Gelişmiş ülkeye benzer terimler olarak ileri ülke, sanayileşmiş ülke veya birinci dünya ülkesi gibi terimlerde kullanılmaktadır. Sanayileşmiş ülke terimi biraz belirsiz olabilir çünkü sanayileşme sürekli devam eden bir süreçtir. Dünyada ilk sanayileşen ülke Britanyadır, sonrasında diğer Batı Avrupa ülkeleri ve ABD takip etmiştir. Fakat Jeffrey Sachs'a göre, şu anda gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler arasındaki fark 20. yüzyıl sırasında oluşmuştur.[1]

Tanım

Birleşmiş Milletler eski genel sekreteri Kofi Annan, gelişmiş ülke terimini şu şekilde tanımlamıştır: "Gelişmiş bir ülke, bütün vatandaşlarına güvenli bir ortamda özgür ve sağlıklı bir hayat yaşamaya olanak sağlayan ülkedir".[2] Ama Birleşmiş Milletler İstatistik Bölümü'ne göre gelişmiş ve gelişmekte olan ülke ayrımını yapmak için belirlenmiş bir kural yoktur.[3] Ayrıca gelişmiş ve gelişmekte terimlerinin istatistiksel kolaylık için olduğunu ve bir ülkenin gelişmişlik aşaması hakkında bir yargı bulundurmadığını da eklemektedir.[4]

İnsani Gelişme Endeksi

İnsani Gelişme Göstergesi (Human Development Index, HDI), Dünya'daki ülkeler için yaşam uzunluğu, okur yazar oranı, eğitim ve yaşam düzeyi doğrultusunda hazırlanan bir ölçüdür.

Son endeksi 2 Kasım 2011 tarihinde yayınlandı ve 2011 dönemini kapsamaktadır. Aşağıdaki listede "Çok yüksek insani gelişme endeksine" sahip 47 ülke sıralanmaktadır.[5]


Sıra Ülke HDI
2011 tahminleri
[5]
2010-2011 arası değişim[5] 2011 tahminleri
[5]
2010-2011 arası değişim
[5]
1 Norveç Norveç 0.943 artış 0.002
2 Avustralya Avustralya 0.929 artış 0.002
3 Hollanda Hollanda 0.910 artış 0.001
4 Amerika Birleşik Devletleri ABD 0.910 artış 0.002
5 Yeni Zelanda Yeni Zelanda 0.908
6 Kanada Kanada 0.908 artış 0.001
7 İrlanda İrlanda 0.908 artış 0.001
8  Lihtenştayn 0.905 artış 0.001
9 Almanya Almanya 0.905 artış 0.002
10 İsveç İsveç 0.904 artış 0.003
11 İsviçre İsviçre 0.903 artış 0.002
12 Japonya Japonya 0.901 artış 0.002
13 artış (1) Hong Kong Hong Kong 0.898 artış 0.004
14 azalış (-1) İzlanda İzlanda 0.898 artış 0.002
15 Güney Kore Güney Kore 0.897 artış 0.003
16 Danimarka Danimarka 0.895 artış 0.002
17 İsrail İsrail 0.888 artış 0.002
18 Belçika Belçika 0.886 artış 0.001
19 Avusturya Avusturya 0.885 artış 0.002
20 Fransa Fransa 0.884 artış 0.001
21 Slovenya Slovenya 0.884 artış 0.002
22 Finlandiya Finlandiya 0.882 artış 0.002
23 İspanya İspanya 0.878 artış 0.002
24 İtalya İtalya 0.874 artış 0.001

Sıra Ülke HDI
2011 tahminleri
[5]
2010-2011 arası değişim[5] 2011 tahminleri
[5]
2010-2011 arası değişim
[5]
25 Lüksemburg Lüksemburg 0.867 artış 0.002
26 Singapur Singapur 0.866 artış 0.002
27 Çek Cumhuriyeti Çek Cumhuriyeti 0.865 artış 0.002
28 Birleşik Krallık Birleşik Krallık 0.863 artış 0.001
29 Yunanistan Yunanistan 0.861 azalış 0.001
30 Birleşik Arap Emirlikleri Birleşik Arap Emirlikleri 0.846 artış0.001
31 Kıbrıs Cumhuriyeti Kıbrıs 0.840 artış 0.001
32 Andorra Andorra 0.838
33 Brunei Brunei Sultanlığı 0.838 artış 0.001
34 Estonya Estonya 0.835 artış 0.003
35 Slovakya Slovakya 0.834 artış 0.002
36 Malta Malta 0.832 artış 0.002
37 Katar Katar 0.831 artış 0.006
38 Macaristan Macaristan 0.816 artış 0.002
39 Polonya Polonya 0.813 artış 0.002
40 artış (1) Litvanya Litvanya 0.810 artış 0.005
41 azalış (-1) Portekiz Portekiz 0.809 artış 0.001
42 Bahreyn Bahreyn 0.806 artış 0.001
43 Letonya Letonya 0.805 artış 0.003
44 Şili Şili 0.805 artış 0.003
45 artış (1) Arjantin Arjantin 0.797 artış 0.003
46 azalış (-1) Hırvatistan Hırvatistan 0.796 artış 0.002
47 Barbados Barbados 0.793 artış 0.005

IMF'ye göre gelişmiş ekonomiler

  IMF, Gelişmiş ekonomiye sahip ülkeler.

IMF'ye göre aşağıdaki listede bulunan 35 ülke gelişmiş ekonomiler sınıfında yer almaktadır.[6]

Kaynakça

Dış bağlantılar

This article is issued from Vikipedi - version of the 3/12/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.