Hill-Robertson etkisi

Hill-Robertson etkisi, popülasyon genetiğinde, ilk kez 1996 yılında Bill Hill ve Alan Robertson tarafından tanımlanmış olan bir olgu olup^[1] genetik rekombinasyonların evrimsel avantajlarını açıklar.

Tanımlama

Doğal seçilime maruz kalan sonlu sayıda bir popülasyonda rastlantısal olarak bağlantı dengesizliği ortaya çıkacaktır. Bu durum, genetik sürüklenme veya mutasyonlara bağlı olarak oluşur ve evrim sürecini yavaşlatma eğilimine girerler.^[2] Bu en kolay bir şekilde, mutasyon sonucu oluşan dengesizlikler durumu göz önüne alındığında görülebilir.

Şöyle ki, genomlarında sadece a ve b gibi, iki genin olduğu bir bireyler popülasyonu varsayalım. Eğer belli bir bireyde mevcut olan bir a geninin avantajlı bir mutantı (A) ortaya çıkarsa, bu kişinin genleri, zaman içinde doğal seçilim yoluyla popülasyon içinde daha yaygın hale gelecektir. Ancak, avantajlı A gen mutasyonu gen havuzunda sabitleşmeden önce, b geninin başka bir avantajlı mutasyonu (B) ortaya çıkarsa ve bu, A genine sahip olmayan bir bireyde görülürse, bu durumda B genini taşıyan bireyler ile A genini taşıyan bireyler arasında bir rekabet oluşacaktır. Eğer rekombinasyonlar mevcutsa, o zaman (AB genotipinin) A ve B genlerini taşıyan bireyler de sonunda ortaya çıkacaktır. Her iki taşıyıcıda olumsuz epistatik (baskılama) etkilerin olmaması şartıyla, AB genotipinin bireyleri, aB veya Ab genotipine sahip bireylerden daha çok seçilim avantajına sahip olacak ve dolayısıyla AB genotipi gen havuzunda sabitleşecektir. Ancak, eğer rekombinasyonlar yoksa, AB bireyleri sadece,(B) mutasyonu bir ab bireyinde oluştuğunda oluşabilirler. Bunun gerçekleşme şansı, yeni mutasyonun frekans sıklığına ve popülasyonun büyüklüğüne bağlıdır, ancak genel olarak, A sabitleşmediği sürece veya hemen hemen sabitleştiği anda bu pek mümkün değildir. Dolayısıyla, A mutasyonun ortaya çıkışı ile popülasyonda AB genotipinin sabitleşmesi arasındaki zamanın rekombinasyonlar olmadığında daha uzun süreceği beklenmelidir. Bu nedenle, rekombinasyonlar, evrimin daha hızlı ilerlemesini sağlarlar.^[2]

Joseph Felsenstein (1974)^[3], bu etkinin Ronald Fisher (1930)^[4] ve Hermann Joseph Muller (1932)^[5] tarafından önerilen Fisher-Muller modeli ile matematiksel olarak aynı olduğunu, sözlü tartışmaların önemli ölçüde farklı olmasına rağmen göstermiştir.

Ayrıca bakınız

• Genetik otostop

Kaynakça

1. Hill, W. G., and A. Robertson, 1966 The effect of linkage on limits to artificial selection. Genetical Research. 8: 269–294.
2. Hartl, D. L. & Clark, A. G. (2007). Principles of Population genetics, 4th ed. Sinauer Associates, Inc. Publishers, Sunderland, Massachusetts, USA.
3. Felsenstein, J. 1974 The Evolutionary Advantage of Recombination. Genetics 78: 737-756.
4. Fisher, R.A. 1930 The Genetical Theory of Natural Selection. Clarendon Press, Oxford.
5. Muller, H.J. 1932 Some Genetic Aspects of Sex. American Naturalist 66: 118-138.