Deniz kulağı

Koordinatlar: 41°04′8.40″K 28°33′0″D / 41.069°K 28.55°D Lagün veya deniz kulağı dalgalar tarafından oluşturulan kıyı birikim şekillerindendir. Ancak oluşumunda, kıyı akıntılarının da etkisi vardır. Bunlar, alçak kıyılardaki koy ve deltalardan oluşurlar. Koyun bir ucundan diğer ucuna doğru bir ok gibi uzanan şekillerdir. Bir kıyı okunun koyun ağzının kapatılacak şekilde gelişmesi ve karşı buruna bağlanmasıyla kıyı kordonu meydana gelir. Kıyı kordonunun oluşumuyla eskiden koy olan kısım denizden ayrılarak önce lagün daha sonra göl haline gelir. İstanbul yakınlarındaki Büyükçekmece Gölü ve Küçükçekmece Gölü, bu şekilde oluşmuş birer kıyı gölüdür. Eğer kıyı kordonları koyun önünü tamamen kapatmazsa geride kalan kısma deniz kulağı ya da lagün denir.^[1] Bunlar, dalga lar ve rüzgârların etkileriyle, iç kesimden akarsuların bunlara taşıdığı sedimentlerin yığılması gibi süreçlerle, uzun bir zaman süresi içersinde ortadan kalkabilir.^[2]

Etimoloji

Lagün İtalyanca laguna'dan gelmektedir ve Venedik etrafındaki sulara atıfta bulunmaktadır. Venedik lagünü örnek gösterilmiştir.^[3]

Mercan lagünleri

Resiflerin kuşattığı ada lar yükselirken, yalnızca resifler deniz yüzeyinin üzerinde kalıncaya denk Mercan resifleri şeklinde büyürler.

Saçak resiflerinin kenarları oluşturan lagünlerin aksine mercan lagünleri 20 metre gibi derin kısımları da içerir.

Kıyı lagünleri

Kıyı lagünleri dik ve kayalık boyunca oluşmaz. Ya da gelgit lerin 4 metreden yüksek olduğu yerlerde görülmez. Kıyı lagünleri jeolojik olarak genç, dinamik ve kısa ömürlüdür. Kıyı lagünleri hafif eğimli kıyılarda, engel teşkil eden ada ya da resiflerin, kıyıdan uzakta ortaya çıkabildiği yerlerde meydana gelebilir ve su seviyesi kıyı boyunca karaya nazaran yükselir. Lagünlerin açık okyanuslara karışmaması ya da yüksek buharlaşma oranları Güney Afrika'daki Lake St. Lucia Gölünde olduğu gibi çok tuzlu, suyu okyanusa karışan Worth Lagününde olduğu gibi tamamen tatlı olabilir.^[4]. Kıyı lagünleri, açık okyanuslarda bariyer adaları arasındaki körfezler tarafından birbirine bağlanırlar. Bu körfezlerin sayıları ve büyüklükleri tatlı suyun akışı yağış miktarı ve buharlaşması gibi nedenler lagünün doğasını etkiler.^[5]

Resimler

• 
  Avustralya'daki Glenrock Lagoon
• 
  Brezilya'daki Lagoa dos Patos lagoon
• 
  Nicaragua'daki Apoyo Lagoon Natural Reserve
• 
  Venedik Lagünü as seen by Landsat 1, Veneto (Northeast Italy)
• 
  Szczecin Lagoon as seen by Landsat c. 2000.
• 
  Vistula and Curonian lagoons on the Baltic Sea.
• 
  Nearly half the area of Kiritimati is covered with lagoons, some freshwater and some seawater.
• 
  Blue lagoon, Ölüdeniz, Türkiye
• 
  Yeni Zelanda'daki Washdyke Lagoon

Ayrıca bakınız

• Dış kuvvetler

Kaynakça

1. Doğanay,H.Coğrafya'ya Giriş 6. Baskı Çizgi Kitabevi S: 420
2. Şahin,C. Türkiye Fiziki Coğrafyası, Gündüz Eğitim Ve Yayıncılık S: 58-59
3. Oxford English Dictionary. I A-O (Compact ed.). Oxford, England: Oxford University Press. 1971. p. 1560
4. Nybakken, James W., ed. (2003). Interdisciplinary Encyclopedia of Marine Sciences. 2 G-O. Danbury, Connecticutt: Grolier Academic Reference. pp. 189–90. ISBN 0-7172-5946-3.
5. Zenkovich, V.P. (1967). Processes of coastal development. Interscience Publishers.