Kalın kıskaçlı akrep
 | ||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Scorpio maurus fuscus (üstte)
Scorpio maurus palmatus (altta)
| ||||||||||||||||||||||||||
| Bilimsel sınıflandırma | ||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||
| | ||||||||||||||||||||||||||
| Scorpio maurus Linnaeus, 1758 | ||||||||||||||||||||||||||
| Diğer adları | ||||||||||||||||||||||||||
| Kalın makaslı akrep, Geniş pençeli akrep, Siyah akrep, Kara akrep, İsrail altın akrebi | ||||||||||||||||||||||||||
| Dış bağlantılar | ||||||||||||||||||||||||||
|
Odontobuthus doriae (sağdaki)
Kalın kıskaçlı akrep (soldaki)
Kalın kıskaçlı akrep (Scorpio maurus), Scorpionidae familyasından insan sağlığı açısından fazla tehlikeli olmayan bir akrep türü.
Familyanın Türkiye'deki tek türü budur. Aynı zamanda, dünyada taksonomik olarak tanımlanan ilk akreptir.
Morfoloji
Çoğunlukla sarı ve koyu kırmızı kahverengi olup 60–80 mm büyüklüğündedir. Sternum genellikle beş köşeli, yan kenarları birbirine paralel ve boyu en az eninin yarısı kadardır. Pedipalplerin patella kısmının ventral yüzeyinde bir ya da birden fazla duyu tüyü (trichobotrium) bulunur. Pedipalp femuru 1’i dorsalde olmak üzere 3-4 trichobothrium vardır. Tibianın ventralindeki trichobothriumlar ventro-eksternal karina boyunca yerleşmiştir. Pedipalplerin kıskaç (chela) bölümündeki el (manus) kısmı çok güçlü ve geniş olup oldukça yuvarlak, parmaklar çok kısa ve küttür. Yan gözleri üç çifttir. Kuyruklarının en son halkasındaki iğne (telson) subterminaldedir. İğne altı tüberkülü yoktur.
Biyolojisi
Kazıcı (fossorial) olup; yuvası, fasulye şeklinde çamurla düzgünce sıvanmış bir ağız kısmından sonra 20–30 cm kadar (bazen 70 cm kadar) meyilli bir galerinin ucundadır. Bir defada 40-45 kadar yavru dünyaya gelir.
Habitat
Daha çok açık alanlarda, özellikle çöllerde, steplerde, yerleşim bölgelerinde, kuru orman içlerinde yaşar. Mecburi kazıcı olması yüzünden binalara sokulmaz.
Tehlikesi
Tıbbi önemi olmayan bir türdür. Az zehirli akrepler grubundan olup halk sağlığını tehdit etmez.
Yayılımı
Kuzey Afrika, Ortadoğu ve Türkiye'de yayılım gösterir.
Türkiye'de Adana, Elazığ, Diyarbakır, Hatay, Iğdır yörelerinde bulunurlar.
Alt türleri
- Scorpio maurus arabicus (Pocock, 1900) (Sin: Heterometrus arabicus Pocock, 1900; Scorpio maurus yemenensis Werner, 1936) : Arabistan Yarımadası
- Scorpio maurus fuliginosus (Pallary, 1928) : kızılca kahverengi; Fas
- Scorpio maurus fuscus (Ehrenberg, 1828) : siyah; Türkiye, Suriye, Lübnan, Ürdün, İsrail, Suudi Arabistan, Yemen, Katar, Kuveyt, Irak, İran
- Scorpio maurus maurus Linné, 1758 (Sin: Scorpio maurus typique Vachon, 1951; Scorpio maurus trarasensis Bouisset & Larrouy, 1962) : Fas, Tunus, Cezayir
- Scorpio maurus palmatus (Ehrenberg, 1828) : sarımsı zeytuni kahverengi; Cezayir, Libya, Mısır, Sudan, Ürdün, İsrail
- Scorpio maurus tunetanus (Birula, 1910) (Sin. : Scorpio maurus punicus) : Libya, Tunus, Cezayir, Fas, Moritanya, Senegal
Kaynakça
- Özcan Özkan ve K. Zafer Karaer (2003), Türkiye Akrepleri
- František Kovařík, Illustrated catalog of scorpions, Part I
- Scorpion Venoms