Süryani Katliamı

Süryani Katliamı ya da Süryani Soykırımı (ayrıca Sayfo ya da Seyfo) (Süryanice: ܩܛܠܥܡܐ ܣܘܪܝܝܐ or ܣܝܦܐ),[1] I. Dünya Savaşı sırasında Osmanlı İmparatorluğu'nun Süryani nüfüsuna karşı işlediği katliamdır.

Süryaniler ve Asurlar'a karşı (Süryani) kırım haritası

Katliam tezi

1914-1920 yılları arasında Kuzey Mezopotamya ve kısmen Güneydoğu Anadolu'daki Asuri nüfusu Osmanlı birlikleri tarafından zorla göç ettirildi ve öldürüldüler.[2] Toplam ölü sayısı 270 bin ila 300 bin arasındadır.[2][3]

Ermeni ve (Rum) soykırımlarıyla benzer kontekst ve döneminde gerçekleştirildi.[4] Fakat Asuri Soykırımı hakkındaki modern bilim çevresi nispeten yeni oluşturuldu ve büyük ölçüde Ermeni Soykırımı araştırmalarının gölgesinde kaldı.[2]

2007 yılında Uluslararası Soykırım Alimler Cemiyeti Osmanlı Devleti'nin 1914 - 1923 yılları arasında vuku bulan hristiyan azınlıklarına yönelik harekâtının[2] Ermeniler, Asuriler ve Pontoslular ve Rumlara yönelik soykırım olduğu konusunda fikirbirliğine ulaştı.[5] Genocide Watch'in başkanı ise Türkiye hükûmetinin 1990'lu yıllarda Osmanlı Devleti'nin Asuriler, Rumlar ve Ermenileri dahil olmak üzere hristiyan nüfusuna yönelik soykırımı reddinin dünyanın önde gelen soykırım bilim insanları tarafından tanınmamayışını onayladı.[5]

Demografik Değişiklikler

1915 - 1916 yılında Diyarbakır vilayeti'nde Asur ve Ermeni nüfusu[6]
Mezhep I. Dünya Savaşı öncesi Kaybolan(öldürülen) I. Dünya Savaşı sonrası
Ermeniler Gregoryen (Apostolik) 60.000 58.000 (97%) 2.000
Ermeni Katolik 12.500 11.500 (92%) 1.000
Asurlar Keldani Katolik 11.120 10.010 (90%) 1.110
Süryani Katolik 5.600 3.450 (62%) 2.150
Süryani Yakubi 84.725 60.725 (72%) 24.000
Protestanlar 725 500 (69%) 2,150
Toplam 174,670 144,185 (83%) 30,485
1915 - 1916 yılında Mardin Vilayeti'nde Asur ve Ermeni nüfusu[6]
Sect I. Dünya Savaşı öncesi Kaybolan(öldürülen) I. Dünya Savaşı sonrası
Ermeniler Ermeni Katolik 10.500 10.200 (97.1%) 300
Asurlar Keldani Katolik 7.870 6.800 (86%) 1.070
Süryani Katolik 3.850 700 (18%) 3.150
Süryani Yakubi 51.725 29.725 (58%) 22.000
Protestanlar 525 250 (48%) 275
Toplam 74,470 47,675 (64%) 26,795

Karşıt Tez

Karşıt görüş, temelde kayıpların var olduğunu ama bahsedilen kadar çok olmadığını, yaşananların devletle ilişkili sistematik bir hareket sonucu ortaya çıkmadığını ve ayrıca kayıpların iki taraftanda gerçekleştiği görüşü üzerinde durur.

Balıkesir Üniversitesi Tarih Bölümü öğretim üyesi Prof Bülent Özdemir,[7] Osmanlı döneminde Ermeniler için bir göç ettirme kararı olmasına karşın ilgili dönemde özel olarak Süryanileri içeren hiçbir karar alınmamasının, yaşanan kayıpların devlet temelli sistematik bir yaklaşım sonucu olmadığını gösterdiğini belirtiyor. Ayrıca Nasturiler'nin (Doğu Asurileri) Rusların yanında savaştığını bu yüzden yenilincede İran ve Irak'a göç etmek zorunda kaldıklarını iddia ediyor.

O dönemdeki Asurilerin askeri olarak örgütlendiği ve başka devletler yanında çarpıştığına ilişkin birçok kaynak vardır. Hakkari civarında Ruslarca silâhlandırılmış olan 25.000 Doğu Asuri savaşçı tespiti bunlardan biridir.[8]

Aynı kaynaktan bir diğer bilgide Süryanilerin müslümanlara yönelik yaptığı katliamlardır. İngiliz İstihbarat Servisininde(Secret Intelligence Service) görevli Binbaşı E.W.C. Noel'in 1916 yılında olaylar hakkında yazdığı rapor:

'"1916 yılının ilkbahar ve yazında, Rus ordusunun ve ona eşlik eden Hıristiyan öç ordusunun işgal ederek tahrip ettiği bölgede yapmış olduğum ve 3 ay süren gezi sonunda, Albay Ağa Petros'un mektubunda Türkler aleyhine yapmış olduğu şikâyetler kadar, Türklerin de kendi düşmanlarına karşı güçlü şikâyetleri olduğunu söylemekte zerre kadar kuşkum yoktur. Yerel sakinlerin ve görgü tanıklarının genel ifadelerine göre, Ruslar, kendilerine eşlik den Nesturi ve Ermenilerin önerileri ve kışkırtmalarıyla, ellerine düşen Müslüman sivil halkı, hiç ayrım yapmadan kesip öldürmüşlerdir. Revandız kentinin tahribi ve ora halkının toptan kırıma tabi tutulmuş olması bunun tipik bir örneğini oluşturur. Revandız ve Neri ilçelerinden geçen bir gezginci, orada, Hıristiyanların Müslümanlara karşı genel ve toptan yapmış oldukları vahşetin belirtilerini bulacaktır. Bundan daha korkunç ve daha yaygın bir olay düşlemek güç olacaktır".

2005 yılında, İstanbul da yapılan "Süryani göçü" konulu sempozyumda konuşmacı olan İsveç Upsala Üniversitesi Öğretim Üyesi Sait Yıldız,[9]

"Biz bu olaylar yaşandı derken, ne Türkleri ne de Kürtleri sorumlu tuttuk. Biz Kürt, Türk halkıyla ve diğer halklarla kardeşçe bir arada ortak bir yaşam istiyoruz. Türkler bizim kardeşimizdir; Kürt'ü de, Çerkes'i, Laz'ı, Ermeni'si, Rum'u da öyle. Bu olayı yapanlar o dönemin İttihatçı liderleridir, o dönemin Kürt feodal ağalarıdır. Bazıları bir yandan bizi öldürürken diğerleri savunmuştur. Türk'ü de Kürt'ü de korumuştur. Bunu kimse inkâr edemez."

Kurban sayısı karmaşası bir diğer ilginç noktadır. California'da ölen 250.000 Asuri için anıt dikilirken kimi kaynaklar bu sayıyı 1.000.000 yani 4 katına kadar çıkarır. Bu büyük fark olayın tarihsel olarak tam açığa kavuşturulmadığın simgesidir.

Soykırım olarak tanınması

İsveç parlamentosu 2010 yılında 130'a karşı 131 oyla aldığı bir kararla Asuri Katliamı'nı Ermeni Kırımı ve Rum Kırımı ile birlikte "soykırım" olarak tanımıştır.[10]

Süryani Soykırımı, Avustralya'daki Yeni Güney Galler parlamentosu tarafından soykırım olarak tanınmıştır.[11][12] Ayrıca New York'un son üç valisi tarafından da soykırım olarak adlandırılmıştır.[13][14]

Ermeni Cemaati'nin aksine Süryani Cemaati, Süryani soykırımını dünya çapında tanıtma konusunda güçlük çekmektedir. Bunun nedenlerinden biri, katliamlardan pek fazla sağ kalan olmamasıdır ve sağ kalan lideri Mar Benyamin Şimun XXI 1918'de öldürülmüştür.[3] Ayrıca, zaman zaman Süryani katliamları da Ermeni Soykırımı'na dahil edilmektedir.

Aralık 2007'de, Uluslararası Soykırım Araştırmaları Birliği, Rum Soykırımı ile birlikte Süryani Soykırımını da tanımıştır.[15] Parlamentolararası Ortodoks Meclisi Haziran 2011'de Süryani Soykırımı'nı tanıyan bir karar almıştır.[16]

Görüntüler

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ↑ Gabriele Yonan, Çev. Erol Sever, Asur soykırımı: Unutulan bir holocaust, Pencele Yay., İstanbul, 1999.
  2. 1 2 3 4 Khosoreva, Anahit. "The Assyrian/Syriac Genocide in the Ottoman Empire and Adjacent Territories" in The Armenian Genocide: Cultural and Ethical Legacies. Ed. Richard G. Hovannisian. New Brunswick, NJ: Transaction Publishers, 2007, s. 267-274. ISBN 1-4128-0619-4.
  3. 1 2 Travis, Hannibal. "Native Christians Massacred: The Ottoman Genocide of the Assyrians During World War I." Genocide Studies and Prevention, Vol. 1, No. 3, December 2006. Retrieved 2010-02-02.
  4. ↑ Schaller, Dominik J. and Zimmerer, Jürgen (2008) "Late Ottoman Genocides: The Dissolution of the Ottoman Empire and Young Turkish population and extermination policies." Journal of Genocide Research, 10:1, s. 7-14.
  5. 1 2 "Genocide Scholars Association Officially Recognizes Assyrian Greek Genocides." 16 December 2007. Retrieved 2010-02-02.
  6. 1 2 De Courtois, Sébastien. The Forgotten Genocide: Eastern Christians, the Last Arameans. Piscataway, N.J.: Gorgias Press, s. 194-195.
  7. ↑ Prof. Bülent Özdemire ait radyo söyleşisi
  8. ↑ Salahi R. Sonyel, Gizli Belgelerde Osmanlı Devleti'nin Son Dönemi ve Türkiye'yi Bölme Çabaları, İstanbul
  9. ↑ suryaniler.com-haberler
  10. ↑ "İsveç de Ermeni tasarısını kabul etti, elçi çağrıldı". Zaman. 12 Mart 2010. 19 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160619141106/http://www.zaman.com.tr/haber.do?haberno=960686. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2010.
  11. ↑ "NSW Parliament formally recognises Assyrian genocide as Smithfield MP Andrew Rohan shares tale of parents' survival". The Daily Telegraph. 14 May 2013. 25 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150425120220/http://www.dailytelegraph.com.au/newslocal/south-west/nsw-parliament-formally-recognises-assyrian-genocide-as-smithfield-mp-andrew-rohan-shares-tale-of-parent8217s-survival/story-fngr8hxh-1226642271408. Erişim tarihi: 17 March 2015.
  12. ↑ "Consultation Paper for Proposed Memorial Dedicated to the Victims of the Assyrian Genocide." Fairfield City Council.
  13. ↑ State of New York, Gov. David Paterson, Proclamation, 24 April 2008. Retrieved 2010-02-02.
  14. ↑ Governor Pataki Commemorates Armenian Genocide; Wayback Machine (archived Ekim 25, 2007), Proclamation, 05 May, 2004. Retrieved 2010-02-02.
  15. ↑ Jones, Adam (2007-12-15). "International Genocide Scholars Association Officially Recognizes Assyrian, Greek Genocides". AINA. http://www.aina.org/news/20071215131949.htm. Erişim tarihi: 2008-08-19.
  16. ↑ "Seyfocenter". Seyfocenter. 10 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150510044406/http://www.seyfocenter.com/index.php?sid=2&aID=340.
This article is issued from Vikipedi - version of the 12/26/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.