Türkiye Sosyalist İşçi Partisi
| Türkiye Sosyalist İşçi Partisi | |
|---|---|
 | |
| Kısaltma | TSİP |
| Genel başkan | Turgut Koçak |
| Kurucu | Ahmet Kaçmaz, Yalçın Yusufoğlu, Oya Baydar, Osman Sercan, Aydoğan Gezer, Burhan Şahin, Ali Kar, Hamdi Gülen, Hikmet Karahan, İbrahim Şahin |
| Kuruluş tarihi | 16 Haziran 1974 |
| Öncülü | Türkiye İşçi Partisi |
| Ardılı | Sosyalist Birlik Partisi, Sosyalist Türkiye Partisi |
| Üyelik (2015) | 70 [1] |
| İdeoloji | Sosyalizm |
| Siyasi pozisyon | Aşırı sol |
| Resmî renkleri | Sarı ve kırmızı |
|
| |
Türkiye Sosyalist İşçi Partisi (TSİP), 12 Mart Dönemi'nden sonra kurulan ilk sosyalist parti. Başlıca kurucuları; Ahmet Kaçmaz, Yalçın Yusufoğlu, Oya Baydar, Osman Sercan, Aydoğan Gezer, Burhan Şahin, Ali Kar, Hamdi Gülen, Hikmet Karahan, İbrahim Şahin olan TSİP'in kuruluş tarihi 16 Haziran 1974 olarak kabul edildi.
İlk görev bölümünde Ahmet Kaçmaz Genel Başkanlığa, Yalçın Yusufoğlu Genel Sekreterliğe; Burhan Şahin, Oya Baydar, Çağatay Anadol, İbrahim Seven, Mehmet Şahin, Aydoğan Gezer ve Veli Gürcan Merkez Yürütme Kurulu üyeliklerine getirildi. Merkez Yürütme Kurulu'ndaki görev bölümünde, Genel Saymanlığa Mehmet Şahin, Teşkilatlanma Sekreterliği'ne Çağatay Anadol, Eğitim, Propaganda Sekreterliği'ne Oya Baydar seçildiler. TSİP'in kuruluşundan önce kimi parti kurucularınca yayımlanmaya başlanan aylık İlke, haftalık Kitle dergileri, süreç içinde parti yayın organları durumuna geldi. İlk programında esinlenilen Dr. Hikmet Kıvılcımlı'nın görüşleri, Eylül 1975'de İlke dergisinde eleştirilerek, yeni bir program hazırlanacağı açıklandı. Nitekim Parti'nin I. Kongresi'nde (21-27 Mart 1976) yeni bir parti programı ve çeşitli kararlar kabul edildi. Yeni programda çağımızın kapitalizmden sosyalizme geçiş çağı oplduğu, Türkiye kapitalizminin tekelci bir nitelik kazandığı, halkın demokratik iktidarının kurulması için "Halk Cephesi"nin gerekli olduğu; Türkiye'deki bağımsızlık ve demokrasi mücadelesinin sosyalizm mücadelesiyle birleşipm tamamlansığı kabul edildi. I. Kongre sonunda Merkez Yürütme Kurulu'na Ahmet Kaçmaz, Yalçın Yusuf oğlu, Aydoğan Gezer, Çağatay Anadol, Öner Ciravoğlu, Mehmet Yücel, Mehmet AKöz, Hikmet Karahan ve Veli Gürcan seçildiler. TSİP'in etkinliğe başlamsından bir süre sonra, partinin kuruluşuna katılan kimi gruplar, izlenen siyasal doğrultuya ve kimi ideolojik saptamlara karşı çıkarak partiden ayrıldı. I. Kongre sonrasında da İlke dergisi sahibi Oya Baydar da içinde, kimi parti kurucuları TSİP'den ayrıldı. Parti, 15 ilde tüm ilçelerle örgütlenme koşulunu yerine getirmediği için 1977 genel seçimlerine katılamadı; bunun üzerine CHP'ye oy verilmesi GYK'ca kabul edildi. TSİP 1977 yerel seçimlerine ise katıldı. İl Genel Meclisi 23 ilde 29.249 (%0,2), Belediye Başkanlığı seçiminde 20 belediyede 8.261 (%0,1) oy topladı. Seçimlere katılmadığı yerlerde TİP'e oy verilmesi çağrısında bulundu. Aralık 1978'de toplanan II. Büyük Kongre'den sonra TSİP, 1 Mayıs 1979 ügnü gerçekleşmek üzere TİP'le birleşme grişiminde bulunduysa da, bu birleşme gerçekleşmedi. 1979 üçte bir Senato yenileme ve 5 milletvekilliği için yapılan ara seçimler öncesinde TSİP, bir sol blok kurulmasını önerdi. Blok kurulamayınca kimi devrimci demokrat gruplarla bağlaşan TSİP, Senato seçimlerinde 62.105 (%1,31), 5 milletvekilliği için yapılan seçimde de 6.735 (%0,54) oy topladı. 12 Eylül 1980 hareketinden sonra öteki siyasal partilerle birlikte kapatılan ve üyeleri hakkında değişik davalar açılan TSİP, bir dönem gündelik daha sonra haftalık olarak Gerçek gazetesini yayınladı.
12 Eylülden sonra
12 Eylül 1980 darbesiyle kapatılmış olmasına rağmen o dönemde de varlığın sürdüren tek parti olup, Sosyalist Birlik Partisi'nin kuruluş çalışmaları sırasında kongresini toplayıp, sosyalist solda birliğin sağlanabilmesi amacıyla (bir kısım partililerce) kendisini feshetmiştir. Diğer bir kısım partililer, partinin kapatılma girişimini-ulusal ve uluslararası gelişmeleride dikkate alarak- likitadörlük anlamına geleceğini ve "12 eylül faşist cuntası tarafından kapatılmış bir partiyi açmamak, onları haklı çıkarmak olur" düşüncesinden hareketle partinin devamı yönünde örgütlü varlığını sürdürme kararı almıştır. 12 Eylül tarafından kapatılan siyasi partilerin bir referandumla yeniden açılabilmesi mümkün olunca gerekli girişimler yapılarak 3 Ocak 1993 tarihinde Veli Gürcan ve Gültekin Gazioğlu'nunda katılımıyla Turgut Koçak, Hasan Şahin, Ali Öner, Sermin Öner, Necdet Coşkun, Nuri Geçgili ve arkadaşlarınca genel kurul toplanarak yeniden açık siyasi yaşama geçilmiştir. 3 Ocak 1993 tarihinde Ankarada yapılan kongre Hasan Şahin'nin divan başkanlığı altında gerçekleştirilmiş ve en yaşlı üye sıfatıyla Veli Gürcan açış konuşması yapmıştır. Kongre sonucunda Turgut Koçak genel başkanlığa seçilirken, GYK toplantısı sonucunda Hasan Şahin Genel sekreterliğe, Necdet Coşkun Genel saymanlığa seçilmiştir.
2014 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi'nde Ekmeleddin İhsanoğlu'nu desteklemiştir.
Kaynakça
- ↑ "Türkiye Sosyalist İşçi Partisi". 17 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160617060245/http://www.yargitaycb.gov.tr/sayfa/faaliyette-olan-siyasi-partiler/1180. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2016.
| ||||||||||||||||||||||