Özgürlük ve Dayanışma Partisi

Özgürlük ve Dayanışma Partisi
Kısaltma ÖDP
Kurucu Ufuk Uras[1][2][3]
Slogan(ları) Öfkeniz ÖDP'de Umut Olsun!
Söz, Yetki, Karar, İktidar Halka!
Kuruluş tarihi 22 Ocak 1996 (700866165120000000020 yıl, 353 gün önce.)
Bölünme Sosyalist Demokrasi Partisi,
Eşitlik ve Demokrasi Partisi
Öncülü Devrimci Yol, Birleşik Sosyalist Parti
Merkez Çankaya, Ankara[4]
Gazete(leri) Dayanışma
Üyelik  (2015) artış 4.479 [5]
İdeoloji Liberter sosyalizm[6]
Anti-militarizm
Anti-milliyetçilik
Siyasi pozisyon Sol
Ulusal üyelik Birleşik Haziran Hareketi
Uluslararası üyelik Avrupa Solu Partisi, Avrupa Anti-kapitalist Solu
TBMM
0 / 550
Büyükşehir Belediye Başkanlığı
0 / 30
Belediye Başkanlığı
1 / 1.351
Belediye Meclisleri
4 / 20.500
İl Genel Meclisleri
0 / 1.251
İnternet sitesi
www.odp.org.tr

Özgürlük ve Dayanışma Partisi (kısaca ÖDP), 1996 yılında Türkiye'deki değişik politik ve ideolojik geçmişlere sahip sol ve enternasyonalist demokrat grupların birleşmesiyle kurulan siyasi partidir. Partinin amacı, tüzüğünde şöyle açıklanır:[6]

Sınıflı toplumların ortaya çıkışından bu yana, işçi ve emekçi sınıfların pratiğinde kendini yeniden üreten eşit, özgür, sömürüsüz ve sınıfsız bir dünya arayışı insanlığın özlemidir.

Bu evrensel ve tarihsel özlemin taşıyıcısı olan Özgürlük ve Dayanışma Partisi; kapitalizmin ve onun insanlığa dayattığı bütün baskı, sömürü, şiddet ve eşitsizlik biçimlerinin ortadan kalkmasını savunur. Özgürlük ve Dayanışma Partisi, özgürlükçü, özyönetimci, enternasyonalist, demokratik planlamacı, doğa-insan ilişkilerini yeniden tanımlayan, militarizm karşıtı ve cinsiyetçi olmayan bir sosyalizm doğrultusunda, sermaye güçlerinin egemenliğini, emperyalizmin tahakkümünü ortadan kaldırarak, emek güçlerinin siyasi iktidarının kurulmasını amaçlar.

Üretenlerin yönettiği, ezen ve ezilenlerin olmadığı, toplumun üzerindeki askeri, polisiye ve bürokratik baskı ve denetimin ortadan kalktığı, ekonomik karar ve planlama süreçlerinin çalışan ve üreten çoğunluğun iradesine dayandığı bir dünyayı hedefler.

2016 yılında gerçekleştirilen 8. Olağan Kongresi'nde Eş Başkanlık değiştirilerek yerine 5 kişilik Başkanlar Kurulu getirilmiştir. Başkanlar Kurulu sözcüleri Alper Taş, Önder İşleyen, Pelin Bektaş, Çiçek Çatalkaya ve Sema Yazan Özçetin'dir.[7]

Tarihçe

22 Ocak 1996'da kurulan parti, farklı mücadele ve örgütlenme geleneklerine sahip olan grupları kitlesel bir sol parti sloganı altında bir araya getiren bir yapılanma olmaya çalıştı. Kurucu Genel Başkan Ufuk Uras'tı. Ufuk Uras, Sadun Aren, eski BSP, TKP, TİP, TSİP üyeleri, THKP-C kökenli Ertuğrul Kürkçü, Sungur Savran, Metin Çulhaoğlu gibi isimler ve çevreler ÖDP içinde temel prensiplerde anlaşarak özerk bir şekilde siyaset yapmaya çalıştılar.[8]

1997 yılında Susurluk Skandalı'nın teşhir ettiği karanlık ilişkileri protesto etmek için yapılan Sürekli Aydınlık İçin Bir Dakika Karanlık Eylemi'nin öncülerinden biri oldu.

1999 Türkiye genel seçimlerinde %0,8 oy aldı (250.000 oy).

2004 Türkiye yerel seçimlerinde Artvin'in Hopa ilçesinde ve Yozgat’ın Bahadın beldesinde belediye başkanlıkları kazandı. ÖDP, bu seçimlere DEHAP ve Sosyaldemokrat Halk Partisi koalisyonu ile girmişti.

2007 Türkiye genel seçimlerinde Bin Umut Adayları ittifakı içinde yer aldı. ÖDP, seçimlerde 0,15 oy alsa da dönemin parti genel başkanı Ufuk Uras bu bağımsız adaylık sayesinde meclise girebilmiştir.

2009 Türkiye yerel seçimlerinde Hatay'ın Samandağ ilçesinin belediye başkanlığını almıştır.

2014 Türkiye yerel seçimlerinde Tunceli'nin Mazgirt ilçesinin belediye başkanlığını almıştır.

Parti içi akımlar

ÖDP'nin kuruluşunda solu birleştirme amacı olduğundan partide birkaç akım mevcuttu. Bunlar;

Dördüncü Enternasyonal taraftarı Yeni Yol, Hareket (EHP'yi kurdu. ), Kurtuluş Hareketi (SDP’ye geçti), Odakçılar (SDP’ye geçti), Ekmek ve Gül (önce Sosyalist Emek Hareketi adıyla faaliyet yürüttü, daha sonra Sosyalist Gelecek Parti Hareketi'ni kurdu).

2007 yılına kadar partideki en etkin fraksiyon Özgürlükçü Sosyalizm Platformu’ydu 2007’de platform Ufuk Uras yandaşları (Özgürlükçü Sol Hareket) ve karşıtları (Devrimci Dayanışma) olarak bölündü.

2009'da Uras ve yandaşları partinin 6. Kongresi öncesi ayrıldılar. Özgürlükçü Sol Hareket daha sonra EDP’yi kurdu, Ufuk Uras ise bazı ÖDP üyeleri ile birlikte BDP’ye geçti.

2009’daki 6. Kongeden sonra partiye Devrimci Yol geleneğini sahiplenme iddiasında olan Devrimci Dayanışma grubu hakim olmuştur. Bu grubun içerisinden Alper Taş Genel Başkanlığa seçilmiştir.

2012'deki 7. olağan konferans/kongresinde Alper Taş'ın "partide bir kadın sesine de ihtiyaç olduğu" şeklinde ifade ettiği, ÖDP’de ilk defa uygulanan eş başkanlık sistemine geçilmiştir. Eş genel başkanlığa Alper Taş ve Bilge Seçkin Çetinkaya seçilmiştir.[9]

2016 Mart ayında gerçekleştirilen 8. Olağan Kongre sonucunda eş başkanlık yerine, 5 kişilik Sözcülük oluşturuldu. Sözcüler Alper Taş, Önder İşleyen, Pelin Bektaş, Çiçek Çatalkaya, Sema Yazan Özçetin olarak tanıtıldı.[7]

İdeoloji

ÖDP'nin istediği yönetim şekli emekçilerin egemenliğindeki yerel meclislere dayanan doğrudan demokrasi modelidir. Parti, özgürlük ve eşitlik mücadelesini birlikte yürütmeyi savunur. Siyasal ve toplumsal alanda devrimci bir değişimin, emekçileri temsil etme iddiasındaki bir partinin herhangi bir biçimde hükümet olmasıyla değil bizzat işçilerin ve emekçilerin kendilerini yönetmesiyle gerçekleşeceğine inanır. Bu nedenle emekçilerin daha bugünden, toplumsal yarar doğrultusundaki faaliyetlerini geliştirecekleri, eşitlikçi, dayanışmacı ve demokratik ilişkileri yaşamın her alanına yayacakları, siyasetin toplumsallaşması yönünde çaba ve girişimlerini sürdürecekleri, yaratıcılıklarını geliştirecekleri bir mücadele hattına ve siyaset tarzına sahip olmayı vazgeçilmez sayar. Devrim yapmaya değil devrim olmaya çalışır. ÖDP aynı nedenlerle kendini SSCB gibi bürokratik ve gerici reel sosyalizm deneyimlerinden ayırmak için özgürlükçü sosyalizm ve özyönetim terimlerini kullanır.

Gericilik ve muhafazakarlığa karşı laik ve bilimsel düşünceyi, ırkçılık ve milliyetçiliğe karşı bir arada yaşam kültürünü savunur. Eğitimin ve sağlık hizmetlerinin ücretsiz olmasını, sosyal güvenlik hakkı ve yurttaşlık gelirini, anadilde eğitimi, tarımın desteklenmesi ve geliştirilmesini, katılımcı yerel yönetimleri, kadın haklarını, çocuk haklarını, engelli haklarını savunur. Hem demokratik, hem sosyal hakların özgürce kullanılabileceği bir Türkiye‘yi kurmayı amaçlar.

Anti emperyalisttir. Uluslararası şirketler ve kurumlar aracılığıyla Dünya’ya dayatılan kapitalist küreselleşmeye karşıdır. Bu nedenle IMF, Dünya Bankası, AB, ABD ve İsrail başta olmak üzere birçok kapitalist-emperyalist kurum ve ülke yönetimlerine karşıdır. Kapitalist küreselleşmenin amacının insanlığa fayda sağlamak değil; zengin azınlığın kar amacı güderek daha da zenginleşmesi olarak görür ve bunu Marksist kuramdaki emperyalizm olarak kabul eder. Emperyalizmi önemsemeden kapitalizme karşı olunamayacağını savunduğu gibi ulusal sermayeye de dahil kapitalizme karşı olmadan bağımsızlıktan söz edilemeyeceğini savunur.

İçinde emekçileri, sendikaları, tarım üreticilerini, kadın ve çevre hareketlerini, savaş karşıtlarını, farklı kültür ve kimlik taleplerini, diğer bir deyişle küreselleşme mağdurlarını barındıran alternatif küreselleşme hareketini, 21. yüzyıl başı sistem karşıtı direnişin önemli bir olgusu olarak destekler.

Kürt Sorunu

Türkiye'nin en temel sorunlarından biri olan Kürt sorununun evrensel demokratik ve sosyalist değerler temelinde tartışılarak çözülmesi, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının eşit yurttaşlık anlayışıyla birlikte yaşaması hedeflenmektedir. Kürtçe eğitim imkanı, bölgesel eşitsizliklerin giderilmesi, Kürt emekçilerin de söz sahibi olması, toprak reformu vb. etnik ve sosyal gereksinimlerin karşılanmasını ister. Parti, devletin asimilasyon ve inkar politikasına karşı haklar ve özgürlükler mücadelesi veren Kürt kitlelerine sahip çıkmakta ancak belirli noktalarda da eleştirmektedir.

ÖDP; Kürt meselesinde tarafların karşılıklı şiddet uygulamasına karşıdır. TSK’nın askeri operasyonları durdurmasını ve PKK’nın silah bırakmasını, Kürt hareketinin sivil siyaset yapmasını savunur. Süregelen savaş ve baskı yılları boyunca işlenen savaş suçlarının, hangi cepheden kim tarafından işlenirse işlensin aydınlatılmasını ve faillerin cezalandırılmasını talep eder. Bölge’deki operasyonlar ve şiddet eylemleri etnik düşmanlıkları derinleştirdiğinden, Türk şovenizmi ve Kürt ayrılıkçılığının birbirini pekiştirerek gelişmesine meydan verdiğinden, Yugoslavya’daki gibi bir Bosnalaşma tehlikesine dikkat çeker.[10]

ÖDP, 16 Ekim 2010 tarihinde BDP’lilerin ve çeşitli yazarların da katılımıyla "Kürt Sorununda Çözüm Önerileri" adı altında bir çalıştay düzenledi. Çalıştayda Genel Başkan Alper Taş, DTK’nın ortaya attığı Demokratik Özerklik anlayışı ile ÖDP’nin yerel yönetim hedefinin aynı yere vurgu yaptığını söyledi.

Taş, Kürt sorununun çözümü için, bir arada yaşam için atılmasını gerekli gördüğü önerileri ise şöyle sıraladı:

7. olağan konferans/kongresinde ÖDP eş genel başkanı seçilen Bilge Seçkin Çetinkaya, ÖDP konferans ve kongre sürecini değerlendirirken Kürt sorununu "Türkiye’nin en temel meselelerinden biri Kürt sorunu. ÖDP kongre-konferansının da en temel temalarından biri Kürt sorunu oldu. AKP’nin bu konudaki temel politikasının, Kürt açılımının asıl amacının örgütlü Kürt hareketini tasfiye etmek ve yerine kendi iktidarını bölgede örgütlemek olduğu çok açık bir şekilde anlaşılmıştır. AKP’ye göre en iyi Kürt, örgütsüz olan, birey olan, vatandaş olan Kürt’tür. Dolayısıyla böylece AKP’nin kendi teşkilatlanması içerisine dahil edilebilir. Ama Kürtler mücadelelerinden biliyorlar ki örgütsüz Kürt, ölü Kürt’tür. Kürt siyasal hareketi de AKP’nin siyasal iradelerini dışarı iterek kendi çözümünü dayatma siyasetine siyasetle cevap vermiştir. Ancak AKP şu an KCK operasyonları ile, öğrenci, akademisyen, gazeteci tutuklamaları ile puşi davaları ve siyasetin önünü alarak Kürt siyasal hareketini tasfiye etmeye çalışmakta, sorunun çözümü için Kürtleri savaş ve AKP politikası arasına sıkıştırmayı amaçlamaktadır. Van depremi AKP politikalarının nasıl insafsız, aciz ve insansız politikalar olduğunu adeta gözümüze sokmuştur. ÖDP olarak, kongremizde de defalarca ifade edildiği gibi, var olduğumuz her alanda Kürt kardeşlerimizle eşit ve özgür bir birlik temelinde bir arada yaşamı savunmaya ve Kürt kardeşlerimizin siyasi hakları, dil, kimlik, kültür talepleri ve bunların anayasada güvence altına alınması taleplerinin arkasında durmaya devam edeceğiz." şeklinde değerlendirmiştir.[12]

Bölgesel ve küresel siyaset

Yunanistan ile Türkiye arasında Ege’de barışı sağlamak için ülkelerin karşılıklı askeri bütçeyi, silah alımını azaltması isteniyor. Karşılıklı silahlanmanın hem ülkelerdeki militarist ve şoven güçlerin yararına olacağı hem de ABD ve NATO’ya hizmet edeceği belirtiliyor.

Ermenistan ile sosyal ve kültürel ilişkileri geliştirmeyi ve her türlü ambargonun kaldırılmasını iki ülkenin yoksul halklarının iyiliği için savunur. Açılacak olan sınır kapısına öldürülen Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı Ermeni gazeteci Hrant Dink'in ismini uygun görür.[13]

Kıbrıs Sorunu'nda çözümü "siyasi eşitliğe dayalı iki toplumlu iki bölgeli federatif bir devlet yapısı" olarak görüyor ve Yeni Kıbrıs Partisi'ni destekliyor.[14]

ÖDP, NATO zirvesinde verilen İran'a karşı Türkiye'de füze kalkanı kurma projesine tepki gösterdi. Emperyalizme değil İran halkına, savaşa değil barışa kalkan ol konulu basın açıklaması yayınlamıştı.[15]

ABD'nin Büyük Ortadoğu Projesi'ne ve onu sağlamak için yaptığı Afganistan, Irak işgallerine, İsrail'in Filistin işgaline karşıdır. Yine NATO güçlerinin çeşitli bahanelerle Libya ve Suriye gibi ülkelerin iç işlerine karışmasına, Ortadoğu'daki çatışmaları kendi lehine manipule etmesine karşıdır. Hem neoliberal emperyalistlere hem de eski despotlara karşı sosyalist bir Ortadoğu'dan yanadır.[16] Türkiye'nin Suriye siyaseti ve ÖSO destekçiliği de bu bağlam içinde kınanmakta, Suriye ile savaşa karşı çıkılmaktadır.[17] AKP hükümetinin bölgede ABD emperyalizminin "aktif taşeronluğunu" yaptığı; bölgeyi ABD'nin desteğiyle neoliberalizmin güncel ihtiyaçlarına göre yeniden düzenleme görevini üstlediği söylenmektedir.[18]

Ekonomik krizelerin halk üzerinden aşılmasına tepki olarak Avrupa ülkelerinde çıkan emekçi ve öğrenci isyanlarını destekler.

Latin Amerika'daki sol hareketleri,Hugo Chavez'in önderliğindeki Venezuela Birleşik Sosyalist Partisi'ni ve Küba'yı destekler.[19]

Diğer parti ve örgütlerle ilişkiler

Halkevleri, TKP, EMEP ve ÖDP sık sık ortak hareket eder. Bazı eylem ve panelleri birlikte organize ederler.[20][21]

BDP ile genelde Kürt sorunu konusunda tartışmalar yapılmakta, kimi noktalarda anlaşmaya varılmaktadır. Genel Başkan Alper Taş, DTK’nın ortaya attığı Demokratik Özerklik anlayışı ile ÖDP’nin yerel yönetim hedefinin aynı yere vurgu yaptığını söylemiştir. Parti, Demokratik Özerklik projesine genel olarak olumlu bakmaktadır.[22] ÖDP,Emek, Demokrasi ve Özgürlük Bloku'nun devamı olan Çatı Partisi'nin programını yetersiz buluyor; Çatı Partisi'yle dayanışmayı bozmadan Birleşik Devrimci Merkez için çağrı yapıyor.[23][24]

Parti, Sosyalist Demokrasi Partisi ve Toplumsal Özgürlük Platformu (TÖP) üyelerinin "Devrimci Karargah Örgütü" ile bağlantılı olduğu iddiasıyla tutuklanmasına karşı çıktı. AKP'nin muhalif kesimleri "terörist" olarak yaftalayıp sindirmeye çalıştığını belirtti.[25]

Uluslararası örgütlülük

Avrupa'da ve Avrupa Birliği'nde sosyalist ve komünist partilerin bir araya gelerek oluşturduğu Avrupa Solu Partisi birliğine üyedir. Ayrıca Avrupa Anti-Kapitalist Solu'nun kurucu üyelerindendir. Yunanistan'daki radikal sol ve çevreci güçlerin koalisyon partisi SYRIZA ve SYRIZA'nın içindeki platformlardan Synaspismos ile dayanışma içindedir.[26]

Sloganlar

Eylemleri

Mücadele Ekseni ve Eylem Planı

Özgürlük ve Dayanışma Partisi, insanın insanı sömürmesine, sermayenin emek, erkeğin kadın, zenginin yoksul üzerindeki hâkimiyetine, cinsiyet ayrımcılığına, baskıya, şiddet ve eşitsizliğe dayalı düzene son verilmesi için mücadele eder. Üretenlerin yönettiği, sınıfların egemenliğinin son bulduğu, ezen ve ezilenin olmadığı, toplumun üzerindeki askeri, polisiye ve bürokratik baskı ve denetimin ortadan kalktığı, ekonomik karar ve planlama süreçlerinin çalışan ve üreten çoğunluğun iradesine dayandığı bir dünyayı amaçlar. Kadınların ekonomik, siyasal ve toplumsal düzeyde ve gündelik hayatta erkeklerle eşit olduğu; insanlar arasında dil, etnik köken ve inanç farklılıklarına dayanan ayrımcılığın son bulduğu; uluslar arasındaki düşmanlıkların sona erdiği; ulusların kendi kaderlerini özgürce tayin edebildiği; insanın kendisiyle ve doğayla barıştığı ve barışın kuşattığı bir toplumu hedefler. Bu hedef doğrultusunda kapitalizmin sınırlarını bugünden aşmaya yönelen bir eylem ve mücadele planına sahiptir.

Liderler

# İsim Görev Başlangıcı Görev Bitişi
Genel Başkanlar (1996-2012)
1 Ufuk Uras 22 Ocak 1996 1 Haziran 2007
– Bekir Kemal Ulusaler (vekil) 1 Haziran 2007 11 Şubat 2008
– Ufuk Uras 11 Şubat 2008 1 Şubat 2009
2 Hayri Kozanoğlu 1 Şubat 2009 20 Haziran 2009
3 Alper Taş 20 Haziran 2009 11 Haziran 2012
Eş Başkanlar (2012-2016)
4 Alper Taş - Bilge Seçkin Çetinkaya 11 Haziran 2012 13 Mart 2016
Başkanlar Kurulu(2016-günümüz)
5 Alper Taş - Önder İşleyen - Pelin Bektaş - Çiçek Çatalkaya - Sema Yazan Özçetin 13 Mart 2016 Görevde

Özgürlük ve Dayanışma Partisi ve seçimler

Genel seçimler

Türkiye Büyük Millet Meclisi
Seçim Oy Oran Sandalye
1999 248,553 %0.80
0 / 550
2002 105,862 %0.47
0 / 550
2007 52,195 %0.15
0 / 550

Yerel seçimler

İl Genel Meclisleri ve Belediye Başkanlıkları
Seçim Oy Oran Belediye
1999 263.814 % 0,84 2
2004 12.406 % 0,04 1
2009 70.027 % 0,17 4
2014 59.842 % 0,13 1

Yayın organları

Resim galerisi

Kaynakça

  1. ↑ "ÖDP Olağanüstü Konferans/Kongre'ye gidiyor". memurlar.net. 5 Ocak 2009. http://www.memurlar.net/haber/128394/. Erişim tarihi: 12 Ocak 2015. ""Türkiye Solu uzun süredir tarihinin en ciddi krizlerinden birini yaşıyor. Kurucu Genel Başkanı olduğum ÖDP de bu krizden payına düşeni alıyor."" (Türkçe)
  2. ↑ "Uras: AKP’ye karşı adres ÖDP’dir". NTV. 12 Şubat 2007. http://arsiv.ntv.com.tr/news/399740.asp. Erişim tarihi: 12 Ocak 2015. ""Partinin kurucu genel başkanı olan Ufuk Uras, tek aday olarak katıldığı kongrede, kullanılan 352 oyun 328’ini alarak, yeniden partinin genel başkanlığına getirildi."" (Türkçe)
  3. ↑ "Uras yeniden ÖDP genel başkanı". haber 7. 11 Şubat 2007. http://www.haber7.com/siyaset/haber/218847-uras-yeniden-odp-genel-baskani. Erişim tarihi: 12 Ocak 2015. ""Özgürlük ve Dayanışma Partisi (ÖDP) Genel Başkanlığına Partinin kurucu genel başkanı olan Ufuk Uras, tek aday olarak katıldığı kongrede seçildi."" (Türkçe)
  4. ↑ http://odp.birfikrimizvar.org/?page_id=2526
  5. ↑ "Özgürlük ve Dayanışma Partisi". 17 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160617102535/http://www.yargitaycb.gov.tr/sayfa/faaliyette-olan-siyasi-partiler/1165. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2016.
  6. 1 2 http://www.odp.org.tr/genel/tuzuk.php
  7. 1 2 http://odp.org.tr/8-kongremiz-gerceklestirildi/
  8. ↑ http://sosyalistdevrim.blogcu.com/devrimci-partiler/2362496
  9. ↑ http://www.odatv.com/n.php?n=devrimciler-cumhuriyeti-ileri-bir-hamle-olarak-gorur-1106121200
  10. ↑ http://www.yenidendevrim.org/genel/bizden_detay.php?kod=1148&tipi=23
  11. ↑ http://www.birgun.net/politics_index.php?news_code=1287649530&year=2010&month=10&day=21
  12. ↑ http://www.birgun.net/politics_index.php?news_code=1339835830&year=2012&month=06&day=16
  13. ↑ http://www.odp.org.tr/genel/bizden_detay.php?kod=1992&tipi=3&sube=0
  14. ↑ http://www.odp.org.tr/genel/bizden_detay.php?kod=2024&tipi=3&sube=0
  15. ↑ http://www.odp.org.tr/genel/bizden_detay.php?kod=2404
  16. ↑ http://www.yenidendevrim.org/genel/bizden_detay.php?kod=2804&tipi=23
  17. ↑ http://www4.odp.org.tr/genel/bizden_detay.php?kod=3036
  18. ↑ http://www.birgun.net/politics_index.php?news_code=1340528303&year=2012&month=06&day=24
  19. ↑ http://www4.odp.org.tr/genel/bizden_detay.php?kod=3037&tipi=3&sube=0
  20. ↑ http://haber.sol.org.tr/sol-partilerden/odp-emep-ve-tkp-den-eylem-haberi-18882
  21. ↑ http://www.odp.org.tr/genel/bizden_detay.php?kod=2480&tipi=2&sube=0
  22. ↑ "ÖDP demokratik özerkliğe nasıl bakıyor?". 17 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20111217011934/http://www.birgun.net/politics_index.php?news_code=1287649530&year=2010&month=10&day=21. Erişim tarihi: 21 Ekim 2010.
  23. ↑ http://www.yenidendevrim.org/genel/bizden_detay.php?kod=2801&tipi=23
  24. ↑ http://www.yenidendevrim.org/genel/bizden_detay.php?kod=2802&tipi=23
  25. ↑ http://www.odp.org.tr/genel/bizden_detay.php?kod=2348&tipi=3&sube=0
  26. ↑ http://www.odp.org.tr/genel/bizden_detay.php?kod=2037&tipi=3&sube=0

Dış bağlantılar

This article is issued from Vikipedi - version of the 12/31/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.