IV. İoannes Komnenos
İoannes IV Megas Komnenos (Yunanca: Ιωάννης Δ΄ Μέγας Κομνηνός, Iōannēs IV Megas Komnēnos), (yaklaşık 1403 – 1459), 1429 yılından 1459 yılına kadar Trabzon İmparatorluğu'nun imparatoru. Trabzon İmparatoru IV. Aleksios ile Theodora Kantakouzene'nin oğludur.
Hayatı
1426 yılında babasına saldırmış ama saldırı başarısızlığa uğramıştır. Bunun üzerine Gürcistan'a çekilmiştir. Orada Gürcistan Kralı I. Aleksandros'un kızı Bagrationi ile evlenmiştir. Ancak bu evlilik Trabzon için gerekli desteği sağlamamıştır. 1427 yılında Kırım'da bulunan Ceneviz kolonisine gemiyle gitmiş,burada hazirladığı bir kadırga ile 1429 yılında Trabzon'a hareket etmiştir. Babası Aleksios ona karşı yürümüşse de, İoannes bazı asillerin desteğini kazanmayı başarmıştır. Bu asiller, babası çadırında uyurken İoannes'in ajanları tarafından öldürülmesine izin vermişlerdir. İoannes'in kardeşi Aleksandros tahta geçmeyi başaramamış, Ekim 1429 tarihinde İoannes Trabzon İmparatoru olarak ilan edilmiştir.
İoannes, hükümdarlığına babasını öldürenleri cezalandırıp, babasını Metropolitan kilisesine gömerek başlamıştır. Hükümdarlığı, komşu Türkmen ve batıdan gelen Osmanlı akınları ile geçmiştir. 1442 yılında II. Murat, sahilleri yağmalayıp, şehri ele geçirmek üzere bir donanma yollamıştır. Bu saldırı, Trabzon üzerinde çok büyük etki göstermemiş ama ona bağlı Kırım'a saldırılmış ancak Kırım'dan dönerken yaşanan bir fırtına donanmaya hasar vermiştir. Osmanlılar, II. Mehmet'e kadar başka bir saldırıda bulunmamışlardır.
1451 yılında, Bizans İmparatorluğu diplomatı ve tarihçi Georgios Frantzis, Trabzon'a İoannes'in ailesi ya da Gürcü Krallığı ile XI. Konstantin Palaiologos arasında bir evlilik ayarlamak üzere gelmiştir. Ancak başarılı olmamıştır. 1453 yılında İstanbul'un Fethi'nden sonra Trabzon'a ve Venedik Cumhuriyeti'ne boğazları kullanmasına karşılık ağır vergiler koymuştur. İoannes bu konuda iş birliği yapmamıştır. Bunun üzerine Sultan 1456 yılında Amasya valisini hem kara hem de deniz üzerinden Trabzon'a sefere çıkarmıştır. Bu durumda vergi ödemeyi kabul etmiştir. Osmanlıya karşı komşu presliklerle ailesi ile evlikler yaptırmıştır. Bunun yanında Roma Katolik Kilisesi ile birleşmeyi kabul etmek karşılığı destek aramıştır. Daha önceki imparatorların aksine Papa IV. Eugenius'un mektubuna cevap vermiştir. 1430'lu yılların sonunda Trabzon Metropoliti, Basel Konsili'ne Bizans din adamları ile beraber katılmıştır.
Fakat, Papalığa bu yaklaşımlar, diğer en önemli Batı güçleri olan ilişkilerle parallellik taşımamıştır. Ceneviz ve Venedik Cumhuriyetleri ile sorunlar yaşanmıştır.
22 Nisan 1459 tarihinden önce yerine David geçmiştir.
Aile
İoannes, iki kere evlenmiştir: Gürcistan Kralı I. Aleksandr'ın kızı Bagrationi ile ismi günümüze ulaşamamış Dawlat Berdi'nin kızı.[1] İlk evliliğinden:
- Aleksios (1455–1463), Konstantinopolis idam edilmiştir,
- Teodora, Akkoyunlular hükümdarı Uzun Hasan ile evlenmiştir.
- Eudokia-Valenza, İtalyan asıllı Syros Lordu Niccolò Crispo'nun karısı (IV. Aleksios'in kızı olma ihtimali de vardır)
Kaynakça
Kaynaklar
- Kazhdan, Alexander, ed. (1991), Oxford Dictionary of Byzantium, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-504652-6
- W. Miller, Trebizond: The Last Greek Empire of the Byzantine Era, Chicago, 1926.
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Trabzonlu IV. Aleksios Komnenos |
Trabzon İmparatoru 1429-1459 |
Sonra gelen: Trabzonlu David Komnenos |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||