I. Aleksios Komnenos (Trabzon imparatoru)
I. Aleksios Megas Komnenos ya da Aleksios I Comnenus (Yunanca: Αλέξιος Α΄ Μέγας Κομνηνός, Aleksios I Megas Komnēnos; yaklaşık 1182 – 1 Şubat 1222), 1204 yılından 1222 yılına kadar Trabzon İmparatorluğu'nun ilk imparatoru. Manuel Komnenos ile III. Giorgi'nin kızı Rusudan'ın en büyük oğludur. Böylece Bizans İmparatoru I. Andronikos Komnenos'un torunudur. Andronikos tahtan alınıp, 1185 yılında öldürüldü. Manuel aynı zamanda kör edildi ve sonrasında tarihi kayıtlarda ismi geçmemesine istinaden muhtemelen öldürüldü. Geride iki çocuk bıraktı: Aleksios ve David. Anneleri Rusudan onları Gürcistan ya da Karadeniz'in güney sahillerine kaçırdı.
İmparatorluğun kurulması
Nisan 1204 tarihinde, Dördüncü Haçlı Seferi, Konstantinopolis'i almadan önce, 22 yaşında[1] Aleksios, teyzesi Gürcü Kraliçesi Tamar'ın sağladığı birliklerle Trabzon'u ele geçirdi.
Komnenos Hanedanı, Karadeniz'de eskiye dayalı uzun süreli ilişkiler nedeniyle sevilmekteydi. Büyükbabası Andronikos, Trabzon ile Sinop arasına Oinaion kalesi yaptırmıştı. Erkek kardeşi David, Gürcüler ve yerel tüccarların yardımı ile Kastamonu da dahil olmak üzere Pontus ve Paphlagonia bölgelerinin efendisi ilan edildi. David, Konstantinopolis'e giden yol üzerindeki Herakleia Pontike'yi bile fethetmiştir.
Aleksios, Roma İmparatoru ve Büyük Komnenos (Yunanca: Μέγας Κομνηνός, Megas Komnenos) unvanlarını almıştır fakat bu unvan Georgios Akropolites'in vakayinamelerine kadar görülmemektedir. Yuhannes Bessarion'un Bizans tarihinde yazdığına göre bu unvan ve Trabzon hanedanı en az 257 yıl ve daha uzun sürmüştür. Yeni devlet, Herakleia'dan doğuya Trabzon'un kendisi ve sonrası Gürcü sınırında Soterioupolis'e kadardır. Aleksios Kırım'ın bazı bölgelerini Trabzon'a haraca bağlamıştır. Cherson, Kerç ve onların hinderlandları Deniz ötesi anlamına gelen Perateia ismiyle bir vilayet haline getirilmiştir. Sinop'un Anadolu Selçuklu Devleti'ne kaybedilmesi, İznik İmparatorluğu ile doğrudan bağlantının kaybolmasına neden olmuştur. Trabzon'un dış ilişkileri Gürcistan, Anadolu Selçuklu Devleti, özellikle Cenevizliler olmak üzere İtalyan deniz şehirleri ve Erzurum ve Erzincan bulunan küçük emirliklere odaklanmıştır.
I. Teodor Laskaris, İznik İmparatorluğu'nu kurmuş, Theodore Mangaphas Philadelphia'yı almış, ve Manuel Maurozomes Maeander'da kızını Küçük Asya'nın büyük kısmının hükümdarı Anadolu Selçuklu Sultanı I. Gıyaseddin Keyhüsrev'e vererek kendini güvenlik altına almıştı. Uzaktaki Klikya'da bulunan Ermeni krallığı ve Troad'daki Ermeni ahalisi bir tehdit oluşturmuyordu. Konstantinopolis Latin İmparatorluğu ile yapılan anlaşma ile Paphlagonia, Oinaion, Amisus, ve Sinop Latin İmparatoruna verilmiştir.
Ailesi
Aleksios Trabzon soylusu Teodora Aksuhina ile evlenmiştir. Bu evlilikten:
- I. Yuhannes
- I. Manuel
- Adı günümüze ulaşmamış kızı, I. Andronikos ile evlenmiştir.
Aleksios, 18 yıllık hükümdarlık sonrası 40 yaşında 1 Şubat 1222 tarihinde ölmüştür. En büyük oğlu henüz küçük olduğu için taç damadı Andronikos'a geçmiştir.
Kaynakça
- ↑ Mihail Panaretos, History p. 266 Lambros.
Kaynaklar
- Kazhdan, Alexander, ed. (1991). Oxford Dictionary of Byzantium. New York and Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-504652-6.
- Toumanoff, Cyril, "On the relationship between the founder of the Empire of Trebizond and the Georgian Queen Thamar" in Speculum vol. 15 (1940) pp. 299–312.
- W. Miller, Trebizond: The Last Greek Empire of the Byzantine Era, Chicago 1926.
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Önce gelen yoktur. |
Trabzon İmparatoru 1204-1222 |
Sonra gelen: I. Andronikos |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||