İoannis Komnenos (şişman)

Başlığın diğer anlamları için İoannis Komnenos sayfasına bakınız.

İoannis Komnenos
Bizans İmparatorluğu gaspçısı
Hüküm süresi	31 Temmuz 1201 (ya da 1200)
Babası	Aleksios Aksuh
Annesi	Maria Komnene
Ölüm	31 Temmuz 1201 (ya da 1200)

İoannis Komnenos (Latince hali Comnenus), lakabı "Şişman" (Yunanca: Ἰωάννης Κομνηνὸς ὁ παχύς), 31 Temmuz 1201 (ya da 1200) tarihinde Konstantinopolis'te bir darbeyle III. Aleksios Angelos'tan imparatorluk tacını gasp etmeye teşebbüs etmiş Bizans soylusu.^[1] Darbeyi, hüküm süren Angelos Hanedanı'nın yabancı düşmanlara karşı başarısızlıklarından memnun olmayan rakip soylu aileler ile sıradan insanlar beraber bu hanedana karşı yapmışlardı. O ana kadar sönük bir kişilik olan, İoannis şöhretli Komnenos Hanedanı'dan (1081–1185 arası hüküm süren) gelen soyu ile imparatorluk kanı taşıması nedeniyle baş role yükseldi fakat gücü gerçekte yöneten hırslı Aleksios Dukas Murzuphlus'du. Başkent nüfusunun desteği ile, komplocular Konstantinopolis'in güneydoğu ucunda bulunan Büyük Saray'ı ele geçirdiler, güruh yağmalamaya devam edip, İoannis Komnenos'a Aya Sofya'da tac giydirdiler. III. Aleksios, bu arada şehrin kuzeybatısında bulunan Blaherne Sarayı'nda hanesini güvence altına alıp, Büyük Saray'ın bir kısmını elinde tutan kendisine bağlı Vareg Muhafızlar'ına denizden karaya kuvvet indirerek destek yolladı. Gece şehirli güruhun büyük kısmı dağıldı, Vareg Muhafızları büyük bir zorlukla karşılaşmadan cuntayı bastırdı. İoannis Komnenos ve birçok taraftarı tutuklanıp idam edildiler.

Aleksios Dukas Murzuphlus, İoannis Komnenos cuntasının muhtemel fikir babası

Bizans Konstantinopolis'i haritası

Aile

Bazı modern soy araştırmacıları İoannis'i, Trabzon İmparatoru I. Aleksios Komnenos'un (1204–1222 arası hükümdar) karısı Teodora Aksuhina'nın muhtemel babası olarak düşünürler, ancak bunun sebebi varsayımsaldır: aile ismi Ahsus annesinde en büyük oğlu Trabzon İmparatoru I. Yuhannes Megas Komnenos Ahsus (1235–1238 arası hükümdar) nedeniyle kullanılmıştır.^[2]

Kaynakça

1. 1201 geleneksel kronolojidir, fakat bazı bilim adamları yılı 1200 olarak yorumlarlar. cf. Brand (1968), p. 348
2. Williams (2007), p. 173

Birincil kaynaklar

İoannis'in bu cuntası geniş şekilde çağdaşı tarihçiler tarafından yazılmıştır: Niketas Honiates, kısaca ve hor görerek anlatırken Nicholas Mesarites olayları tanıklığıyla uzun bir şekilde işlemiştir. Dönemin yazarları Nikephoros Chrysoberges ve Euthymios Tornikes cuntanın başarısızlığı üzerine yapılan kutlama konuşmalarını yazmışlardır.^[1]

Kaynaklar

• Angold, Michael (2005), "Byzantine politics vis-à-vis the Fourth Crusade", Laiou, Angeliki E., Urbs capta: the Fourth Crusade and its consequences, Paris: Lethielleux, ss. 55–68, ISBN 2-283-60464-8, ISSN 1147-4963 
• Brand, Charles M. (1968), Byzantium confronts the West, 1180–1204, Cambridge, Mass.: Harvard University Press, LCCN 67-20872 
• Cheynet, Jean-Claude (1996) (French), Pouvoir et contestations à Byzance (963–1210), Paris: Publications de la Sorbonne, ISBN 978-2-85944-168-5, http://books.google.com/books?id=vicqWvzRLkYC 
• Kazhdan, Alexander, ed. (1991), Oxford Dictionary of Byzantium, London and New York: Oxford University Press, ISBN 978-0-19-504652-6 
• Williams, Kelsey Jackson (2007), "A Genealogy of the Grand Komnenoi of Trebizond", Foundations: Journal of the Foundation for Medieval Genealogy (Chobham: Foundation for Medieval Genealogy) 2 (3), ISSN 1479-5078 

1. Angold (2005), pp. 59–61