Ahmed bin el-Keyyâl bin el-Khasibî
 |
Ahmed bin el-Keyyâl bin el-Khasibî İsmâil’îyye mensuplarınca İsmâilîlik hudutları dışına taşmakla ve İsmâilîyye mezhebinin ana yolundan ayrılmakla suçlanan, Hindistan Bâtınîliği'nin yaratıcısı.
Yaşamı ve fikirleri
Fâtımîler tarafından Hindistan'a İsmâil’îyye mezhebini yaymak maksadıyla Dâ’î olarak atandı. İsmâilîyye öğretilerini İmâm Vâfî ʿAhmed (ʿAbd Allâh bin Muhammed)'den öğrendi. "Kelimât-ı İsmîyye" adı da verilen Bâtıni ilimlerde bir hâyli zirveye tırmandı. Ama daha sonraları İmâmet (İsmâ‘ilî i'tikadı)'nın nazârîyyesi hûdutlarının dışına çıkmağa ve kendisine hâs Bâtıni te'villerde bulunmağa başladı.
Keyyâl’îyye fırkası
Cenâb-ı Hakk'ın insanı Ahmed isminin şekline uygun olarak yarattığını ve kendisinin Kâim olduğunu ileri süren "Ahmed bin el-Keyyâl bin el-Khasibî" taraftarlarının oluşturduğu Gâl’îyye mezhebi.
Kuruluşu
Vâfî ʿAhmed onun İsmâil’îyye i'tikadına aykırı yürüttüğü propagandayı öğrendiğinde kendi tâkipçilerine ondan uzak durmalarını sağlık verdi. Buna mukâbil de "Ahmed bin el-Keyyâl" Vâfî ʿAhmed'in hakkında uyguladığı tedbirleri öğrenince, önce kendi bağlarını tamamıyla Vâfî ʿAhmed'ten kopardı, daha sonra da kendisini imâm ve yeryüzünde barışı tesis edecek olan beklenen Mehdî ( Kâ'im ) olarak ilân etti.[1]
Ölümü ve sonrası
Keyyâl’îyye adıyla anılan hizbî oluşturan, İbn el-Keyyâl bir süre sonra Hicrî 207 / M. 822 yılında kendi taraftarları tarafından öldürüldü. Ölümünden sonra kurduğu mezhebin taraftarları tekrar İsmâil’îyye saflarına geri döndüler.
Kaynakça
- ↑ Şehristânî, "Kitab al-milal wa'l-nihal" Sahife 17.