Augustaion

Augustaion meydanını gösteren İstanbul'un törensel ve yönetimsel kalbinin haritası

Augustaion (Yunanca: Αὐγουσταῖον) ya da (Yunanca: Augustaeum,a[›] Antik ve orta çağ Konstantinopolis (Bugün İstanbul, Türkiye) şehrinin tören meydanı, yaklaşık olarak günümüzde Aya Sofya Meydanı olarak adlandırılan alana karşılık gelir. Başlangıçta pazar yeriydi, 6. yüzyılda revaklarla çevrelemiş kapalı bir saray avlusuna dönüştürülmüş ve Bizans İmparatorluğu başkentinin en önemli binalarının bazıları ile ilişkilenmesi sağlanmıştır. Meydan, geç Bizans dönemine kadar yaşamış, ancak harabeleri ve izleri erken 16. yüzyılda bile hala görülebiliyordu.

Tarih

Meydanın tarihi, I. Konstantin tarafından imparatorluk başkenti yapılmadan önce ki antik Byzantium'a kadar gider. Roma İmparatoru Septimius Severus (193–211 arası hükümdar) şehri yeniden inşa ederken, revaklarla çevrili geniş bir meydan yaptı ve ismini Tetrastoon ("dört stoa") verdi. Meydanın merkezinde, tanrı Helios'un heykelinin olduğu bir sütun duruyordu.[1] 320'lerde, Konstantin, seçtiği yeni başkenti yeni gösterişli binalarla süsledi. Onun eylemleri arasında Tetrastoon etrafına yeni yapılar eklemekte vardır. O dönem Augustaion doğu tarafı biçimlendirildi ve bu bölüme, Porphyry sütunu ile desteklenmiş Konstantin'in annesi heykeli nedeniyle Augusta Helena ismi verildi.[1][2] Augustaion, I. Leo (457–474 arası hükümdar) döneminde yeniden inşa edildi ve tekrar 530'larda Nika ayaklanması sırasında tahrip edildikten sonra I. Justinianos (527–565 arası hükümdar) tarafından inşa edildi. Orijinal formunda, meydan halka açık ve şehrin yiyecek pazarı (agora) olarak iş görüyordu, fakat Justinianos'un yeniden inşası sırasından sonra, girişin sınırlı olduğu bir saray avlusu haline geldi. 7. yüzyıldan Bizans yazarları, Aya Sofya'nın açık şekilde avlu ya da ön avlu (αὐλή, αὐλαία, προαύλιον) olarak adlandırırlar.[1][2]

Justinianos'un Augustaion meydanı, devam eden yüzyıllarda bozulmadan muhafaza edildi. Geç 13. yüzyılda, Latin İmparatorluğu sonrası yeniden düzeltme faaliyetlerinde meydan ve birleşik binalar Aya Sofya'nın bir mülkü olduğu düşünülmektedir.[1] Diğer yandan erken 15. yüzyılda İtalyan seyyah Cristoforo Buondelmonti harebe görünümünde olduğunu yazar, Pierre Gilles ise 1540'lardaki ziyaretinde sadece yedi sütunun parçalarının kaldığını bildirir.[1]

Yer ve Tanım

Augustaion, erken ve orta dönem Bizans İmparatorluğu'nun yönetimsel, dinsel ve törensel merkezi olan Konstantinopolis'in doğu bölümünde yer alır. Meydan, etrafında revaklarla dikdörtgen açık bir mekandı,[3] Muhtemelen bu revaklar ilk defa 459 yılında Justinianos'un yaptırdığı renovasyon ve yeniden inşa sırasında eklenmişti.[1] Günümüzde kesin boyutlarını belirlemek mümkün değildir; Rodolphe Guilland, 85 metre uzunluğunda 60-65 metre eninde bir dikdörtgen önermektedir.[1]

6. yüzyıldan sonra meydana hakim olan Justinianos sütünunun rekonstrüksiyonu.

Sırasıyla Şehrin ana caddesi Mesē tarafından Melete ve Pinsos kapıları ile tüm tarafları kapalı Augustaion meydanına güney ve batı taraflarından girilirdi.[1] Meydanın dışında İmparatorluğun tüm mesafelerinde başlangıç olarak kullanılan Milyon taşı bulunurdu. Kuzeye doğru, Augustaion, Konstantinopolis Patrik Sarayı (Patriarcheion) ve Katedral Aya Sofya ile sınırlanırdı, doğuya doğru Konstantin ya da Julianus (360–363 arası hükümdar) tarafından yaptırılan ve Justinianos tarafından önünde altı sütünla desteklenmiş revak ile yeniden inşa edilen iki Senato binasından biri olan Magnaura bulunurdu.[1][2][4] Senato'nun yanında, güneydoğu köşesinde Büyük Saray'ın girişi abidesel Halki Kapısı bulunuyordu,[3] güneybatıda ise Zeuksippos Banyoları, güneyde ise Hipodrom vardı. 7. yüzyılda, muhtemelen Patrik I. Thomas (607–610 arası patrik) döneminde, Thōmaitēs (Θωμαΐτης) isimli büyük üç koridorlu bazilika, meydanın güneydoğu tarafına inşa edilmiştir. Patrik rezidansının kabül binası ve kütüphane olarak kullanılmıştır, 16. yüzyıla kadar ayakta kalmıştır.[1][5]

Yapılan kazılardan anlaşıldığı kadarı ile, meydan mermer ve daha önce bahsedilen Augusta Helena başta olmak üzere heykeller ile döşenmişti.[1] 8. ve 9. yüzyıl Parastaseis syntomoi chronikai ("kısa tarihsel not"), Konstantin'in kendi heykelininde bir sütun üzerinde olduğunu kaydeder. Onun yanında üç oğlunun (II. Konstantin (337–340 arası hükümdar), Konstans (337–340 arası hükümdar) ve II. Konstantius (337–361 arası hükümdar)) ve sonradan eklenen Licinius ile Julian'ın heykelleri mevcuttu.[6] I. Theodosius (379–395 arası hükümdar) döneminde, bu heykeller kendisinin ve iki oğlu Arcadius (395–408 arası hükümdar) ve Honorius'un (395–423 arası hükümdar) sütün üstünde ata binen gümüş heykelleri ile yer değiştirilmiştir.[6] Arcadius'un eşi Aelia Eudoksia'nın bir sütun üzerinde ayakta duran bir bronz heykelide meydandaydı. Bu heykelin açılışında yaşanan pagan ritüeller Patrik Yannis Khrysostomos tarafından eleştirilmiştir, bu imparatoriçe'nin öfkesine neden olmuş ve patriğin sürgüne gönderilmesine neden olmuştur. Heykelin kaidesi 1848'te keşfedilmiştir, şu anda Aya Sofya'nın bahçesindedir.[7][8] Justinian'in yeniden inşasından sonra, Justinian sütunu 543 yılında onun kazandığı zaferleri anısınna meydanın batı ucuna dikilmiştir. Theodosius'un heykelinin bazı kısımları kullanılmış ve Justinian ata binerken, önünde dizleri üstünde ona hürmet sunan üç barbar kral ile tasfir tamamlanıyordu. 16. yüzyıla kadar ayakta kalan sütun, Osmanlı İmparatorluğu tarafından kaldırıldı.[2][9]

Dipnotlar

^  a:  Also found in the sources as: Αὐγουστέων or Αὐγουστεών, Augousteōn; Αὐγουστίον, Augoustion; Αὐγουστεῖον, Augousteion, ve sonuçta bozulmuş formu. Γουστεῖον, Gousteion. İsim ilk yaklaşı 425 yılına ait latince Notitia Urbis Constantinopolitanae de görülmüştür.[1]

Kaynakça

  1. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Katsaveli (2007)
  2. 1 2 3 4 Kazhdan (1991), p. 232
  3. 1 2 Prokopius, Justinian'ın binaları (Yunanca: Περί Κτισμάτων, Latince: De Aedificiis, "Binalar Üzerine"), I.10.5
  4. ↑ Prokopius, Justinian'ın binaları (Yunanca: Περί Κτισμάτων, Latince: De Aedificiis, "Binalar Üzerine"), I.10.6
  5. ↑ Paspates (2004), p. 83
  6. 1 2 Cameron & Herrin (1984), p. 149
  7. ↑ Cameron & Herrin (1984), pp. 93, 206–207
  8. ↑ Paspates (2004), pp. 101–103
  9. ↑ Cameron & Herrin (1984), pp. 251, 262–263

Kaynaklar

Dış bağlantılar

Konstantinopolis'in kamu alanları ve yapıları
Yollar ve Meydanlar
Saraylar ve Köşkler
Limanlar
Kamu Binaları
Heykeller ve Sütunlar
This article is issued from Vikipedi - version of the 7/16/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.