Baskın parti sistemi

Baskın parti sistemi veya Tek baskın parti sistemi (veya "Hakim parti sistemi") bir ülke içinde, bir siyasi partinin diğer tüm partilerden baskın ve geniş yetkiye sahip olmasına verilen isimdir. Bu sistem günümüzde birçok ülkede bulunmaktadır.

Belirleyici özellikler

Hakim Parti sistemi çok partili rejimlere özgü bir uygulamadır. Kesin bir zaman sınırlaması olmasa da bir ülkede bir siyasi parti yaklaşık olarak 10 yıl ve üzeri iktidarda kalırsa o ülkede baskın parti rejimi vardır denilebilmektedir.

Sistemin işleyişi içerisinde birden çok parti yasal olarak vardır ve kısmen de olsa eşit (veya denk) şartlar altında faaliyet gösterirler. Yani gerçekte çok partili ve çoğulcu bir uygulama vardır. Ancak içlerinden birisi, topladığı oy ve parlamentoda sağladığı çoğunluk bakımından diğerlerine oranla çok daha güçlü ve üstündür. Bu durum bir süreklilik gösterdiğinde ortaya bir “hakim (baskın/dominant) parti” çıkar. Küçük partiler de muhalefet görevlerini serbestçe yerine getirirler (hegemonyacı sistemin aksine). Fakat baskın partinin gücü nedeniyle iktidar uzun bir süre boyunca değiştirmez. Örneğin; Hindistan Ulusal Kongre Partisi.

Bazı hakim partiler halkın oylarıyla, zorlama veya şiddet olmadan demokratik yollarla iktidarda kalırlar. (Örneğin: Bazı Asya ülkeleri ve çok nadiren bir kaç Avrupa ülkesi). Ancak diğer taraftan, bazı ülkelerdeki hakim partiler, otoriter bir tutum sergileyerek iktidarda kalırlar. (Örneğin bazı Asya ve pek çok Afrika ülkeleri). Otoriter baskın partiler hakimiyetini devam ettirmek için değişik yöntemler kullanabilirler. Örneğin devlet imkanlarını parti etkinliği için kullanmak, devlet fonlarını partiye aktarmak, muhalifleri dışlamak, muhaliflere yönelik denetimleri artırmak, hatta daha riskli olan seçimlere şaibe karıştırmak gibi. Ancak bu durum her baskın partinin otoriter olacağı anlamına gelmediği gibi ulusal bütünleşme, ulusal bağımsızlık gibi koşullarda veya kalkınma, çağdaşlaşma gibi değerlerle bir araya gelen ve halkın desteğini alan örnekler çok fazladır. En ilginç örneklerden birisi, küçük bir ada devleti olan Samoa'daki 1982'den beri iktidarda olan İnsan Hakları Koruma Partisi'dir.

Uygulanan ülkeler

01/01/2014 tarihi itibariyle güncellenmiştir. (Kıtalara göre düzenlemiştir)

Afrika

Asya

Avrupa

Okyanusya

Kaynakça

Dış bağlantılar

This article is issued from Vikipedi - version of the 7/31/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.