Bayuda Çölü
Bayuda Çölü Sudan'da modern Hartum şehrinin kuzeyinde; Kadabas'in batısında; Nubya Çölü'nun güneyinde bulunmaktadır. Sahra Çölü'nün bir parçasıdır ve bu çölün doğu kısmını oluşturmaktadır. Çöl Nil Nehrinin 4'uncu ve 6'inci Kataraktları (çataract) arasında yaptığı gayet büyük kavisin içinde bulunmaktadır.
Volkanik faaliyet
Bayuda Çölü içinde bulunan Cebel Ebu Nahl'in jeolojik fotoğraflarının incelenmesi bu arazinin eski volkanların püskürttüğü siyah bazalt kayalardan Kambriyen dönem öncesi jeolojik dönemde oluştuğu sonucunu ortaya çıkartmıştır. Bu volkanık arazide 5 isimlendirilmiş volkanık krater, 90'dan daha fazla sayıda püskürme deliği ve 15 tane kül konisi bulunmaktadır. Sudan da en büyük volkanık faaliyete sahne olmuş olan bu arazilere "Bayuda Volkanık Sahaları" adının verilmesine neden olmuştur. [1]
Tarihçe
Elimize geçen antik Mısır belgelerine göre Nil Nehri'nin 2. Katarktının güneyinde MÖ 2500 - MÖ 1500 döneminde gittikçe gelişen "Karima" mevkii merkezli bir zengin devlet bulunmakta idi. Bu devletin güney sınırları hakkında ne belge ne de bilgi bulunmakta idi. Son yıllarada yapılan arkeolojik araştırmalara göre bu güney sınırın Cebel Barkal veya olasılıkla (sonraki devirlerde Firavun Tutmosis'in güney sınırı olacak) Kurgus olabilecği anlaşılmıştır. Bu devletin içinden geçen ve üzerinde önemli miktar ve değerlerde ticaret malları taşınan yolun Afika içlerine gittiği bilinmektetir. Bu yolun Arapça "Darb el-Erbain (40 Günlük Yol)" adını taşıdığı bildirilmektedir.
Gebel Barkal dağında bulunan tanrı Amon tapınağında bulunan bir kitabede Meroitik Kral Nastaseen'in (saltanat dönemi MO. 320- MO. 310) Karima yakındaki krallık merkezi "Sendi Bagraviya" şehrinden bu tapınağa taç giymek için gelmiş olduğu belirtilmektedir. Onun kullandığı yolun bu Afrika transit yolu olması gayet muhtemeldir. Bu yol Kızıl Deniz kıyısı limanını Sudan'ın içlerine bağlamakta olan en eski yoldur. Afrika içlerinde deniz sahilindeki limanlara ticaret malları taşımak için tarih öncesinden beri kullanıldığı sanılmaktadır. Bu yol eski Firavunların kullandıkları yol olmakla beraber daha sonra gelen Meroitik ve Hristiyanlık dönemlerinde gayet iyi bilinmekteydi.
Günümüzde durum
Günümüzde de Bayuda Çölü ıssız bucaksız olma niteliĝini korumaktadır. Bu çölde bir muhtamel gezintide hayvanlar olarak birkaç Dorcas gazeli ve göçebe "Bişerin" aşiretinin sahip olduğu deve ve eşek sürüleri görülebilmek olasıdır.
2003 yılında Sudan hükümeti, Çin'in finansman ve teknik yardımı ile, Nil Nehri üzerindeki 4'üncü Katrakt üzerinde "Merowe Barajı" adlı büyük bir baraj inşa etmeye başlamıştır. Bu barajın gölünün barajdan güneye Bayuda Çölü'ne doğru su toplamaya başlamasi planlanmıştı. Ayrıca Nil Nehri kenarında tarım yapmakta olan 70,000 köylünün evleri ve arazilerinin su altında kalması dolayısıyla günümüzde Bayuda Çölü'nün parçaları olup baraj gölü sahilinde bulunacak yeni arazilere yerleştirmeleri ön görülmekte idi. Fakat bu yerleştirilecek halk büyük protestolar yapmışlardır. Bu protestolarda barajın yapılması ve yeni yerleşimlerin kurulması ile yetkili olan devlet memurları ve politikacıların köylülerin arazilerini dış ülkelerde yaşayan Arap yatırımcılara sattıklarını gündeme getirmişlerdir.
Kaynakça
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Bayuda Çölü ile ilgili çoklu ortam kategorisi bulunur.
| ||||||||||||||||||||||||||