Mormonluk
Mormonluk (İngilizce: Mormonism) kavramı, Joseph Smith, Jr. tarafından 1830'da ortaya çıkan İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi (The Church of Jesus Christ of Letter Day Saints) ve Brigham Young ile günümüze kadar da devam eden bir dini yorumun, geleneksel ve kültürel unsurlarını içermektedir. Özellikle, Mormonluk, İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi ile ilgilidir.[1]
Bu terim, genellikle, Joseph'in eşi Emma Smith tarafından kurulan İsa'nın Topluluğunu (Community of Christ) değil, doğrudan İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesini kastetmektedir.
Etimoloji
"Mormonluk" terimi, Mormonların inanç metinlerinden biri olan Mormon Kitabı'ndan türetilmiştir. Bu yüzden kitabın adına dayanarak kurucusu Joseph Smith Jr.'nun ilk takipçilerine Mormon denilmiş ve onların inancı Mormonluk olarak adlandırılmıştır. Bu terimin eskiden küçültücü[2] bir nitelik taşıdığı düşünülmüştür, fakat artık öyle algılanmamaktadır.
Ortaya Çıkışı
Mormonluk, İkinci Büyük Uyanış olarak bilinen dini heyecan dönemde Batı New York'ta 1820'ler de ortaya çıkmıştır.
Dini önderi ve Kilisenin kurucusu ve ilk peygamberi olan Joseph Simith, bir meleğin ona göründüğünü ve eski çağlarda Amerika kıtasında yaşamış kişiler tarafından yazılan daha sonraları ise gömülen bu Altın Levhaların yerini gösterip ona bunları kendi diline çevirmesini söylediğini, Mormon kitabındaki tanıklığında ifade etmiştir.[3]
Joseph Smith, dilini daha önce hiç bilmediği Amerikan yerlilerinin yazıtlarını ''Tanrının sınırsız gücü sayesinde'' İngilizceye üç ayda çevirdiğini söylemiştir. Ayrıca Mormon Kitabı ilk olarak 584 sayfa olarak yazılmıştır.
1830 yılında da ''Tanrının tek ve gerçek kilisesi'' olduğuna inanılan İsa Mesih'in Son Günün Azizleri Kilisesi resmen kurulmuştur.
İnançları
İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi üyeleri, Tanrı’nın insanlığa hala konuştuğuna, havari ve peygamberleri çağırdığına ve vahiylerin eski zamanlarda olduğu gibi günümüzde de gönderildiğine inanmaktadırlar.
Tanrı görüşü
Diğer çoğu Hristiyan gruplar gibi, Mormonlar geleneksel üçlü birlik anlayışı benimsenmemektedir. Diğer Hristiyan topluluklardan farklılık göstermektedir. Onlara göre Baba, Oğul ve Kutsal Ruh'un üç farklı varlık olduğunu ancak eylemde bir bütün olarak yalnızca ''Tek Tanrı'' olduğunu benimsemekle beraber, Baba kavramı da sık sık ''Cennette ki Babamız'' olarak ifade edilmektedir.
Kilisenin görevi
Mormonlar, günümüzde kendilerinin Hristiyan olduklarını ve İsa Mesih inancının yeni ve en doğru karşılığı olduğu fikriyle tanıtmaktadır. Amaçlarının bozulmuş olan Hristiyanlığı İsa Mesih'in Son Günün Azizler Kilisesi altında, yaşayan peygamberler aracılığıyla düzeltmek olduğunu ifade etmektedirler.
Türkiye'de Mormonlar
Son Zaman Azizleri hareketinin, Türkiye'de kiliseye kayıtlı 439 üyesi olmakla birlikte, üç kilisesi, toplam beş dalı (şubesi) ve 12 topluluğu bulunmaktadır.[4] Öte yandan Haziran 2006'da yayınlanan Mormonluk ve Mormon Kilisesi Üzerine Bir Araştırma adlı makalede belirtilen veriye göre Türkiye'de 850 Mormon yaşamaktadır.[5] Hem Mormon olup ibadetlerini gerçekleştirmek isteyenler için ve hemde kiliseyi tanımak isteyenler için İstanbul ve Ankara'da meetinghouse adı verilen toplantı evleri mevcuttur. Aynı zamanda da, Adana'da ki İncirlik Hava Üssünde bulunan bir şapelde de, Mormon inancına sahip Amerikan askerlerine de dini hizmet verilmektedir. Kilisenin İzmir ve Gaziantepte de şubeleri bulunmaktadır.[6]
Mormonlar ile Türkiye arasında tarihi bir bağ vardır. Kilisenin kuruluş yıllarından itibaren Mormonlar, Osmanlıdan beri buralarda kilise tarihi için önemli adımlar atmışlardır. Öyle ki, Kilisenin kurucusu ve ilk peygamberi olan Joseph Smith'in Amerika Birleşik Devletlerinde öldürülmesinden yaklaşık beş altı sene sonra Türkiye'de de çalışmalarını yürütmeye başlamışlardır. Örneğin Kırım Savaşı zamanında İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesine bağlı bir grup askerin Mayıs 1854'te faaliyete geçmesi Türkiye ile Mormonlar arasında ki ilişki için önemlidir. Daha sonralarında kilise, Türkler için resmi olarak 1884 yılında Jacob Spori adında dini bir görevli göndermiştir. Ana dili olan İngilizce'nin yanı sıra Fransızca ve Almanca'da bilen Spori, Anadoluya geldikten tam üç ay sonra, artık Türkçe bir şekilde, Türklere Türkçe kiliseyi ve Sevinçli Haberi anlatmıştır.
Mischa Markow adlı bir Macar, 1887 yılında resmi olarak Türkiye'de ki kiliseye katılarak vaftiz olmuştur. Kendisi daha sonrasında Macaristan'da ki kiliseye öncülük ederken, 1889 yılında da bir grup Ermeni bu kiliseye katılmıştır. Böylelikle topluluk büyüyerek gelişmiştir. Cumhuriyet tarihinde ise, var olan cemaatlerin yanı sıra, 1979 yılında Ankara'da da cemaat oluşturulmuştur. Öbür yandan Kilise, Saddam Hüseyin'in saldırıları yüzünden Kuzey Irak'tan Türkiye'ye kaçan Kürt sığınmacılar için de 13.000 battaniye ve 80.000 pound göndermiştir.[7]
Ayrıca bu topluluğun, İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi İstanbul Derneği adında bir dernekleri de mevcuttur ve bu kurum, 1 Temmuz 2015 tarihinden itibaren kilisenin Orta Avrasya Misyon sorumlusu ve yönetim merkezidir. Aynı zamanda bu kurum başta Türkiye'deki olmak üzere; Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan ve Türkmenistan'daki Mormonlardan da sorumludur.[6]
Kaynakça
- ↑ LDS, style-guide
- ↑ Religious Tolerance
- ↑ http://www.mormonum.org/josephsmith.pdf
- ↑ http://www.mormonhaber.org/olaylar-ve-istatistikler
- ↑ "mormonluk ve mormon kilisesi üzerine bir araştırma". 6 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20131006222504/http://eskidergi.cumhuriyet.edu.tr/makale/1291.pdf. Erişim tarihi: 15 Haziran 2013.
- 1 2 http://www.ldschurchtemples.com/statistics/unit/central-eurasian-mission/
- ↑ http://www.mormonnewsroom.org/facts-and-statistics/country/turkey
Dış bağlantılar
- Lds.org - Resmi Sayfası
- Mormon.org - Resmi Sayfası
- Mormonum.org Türkçe Sayfa