Scott Helvenston Olayı

Scott Helvenston Olayı, Irak’ın işgal edilip Saddam Hüseyin rejiminin devrilmesinin ardından Irak’ın Felluce kentinde görev yapan ABD kökenli Blackwater silahlı güvenlik şirketi mensuplarının 31 Mart 2004 tarihinde Irak Direnişi üyeleri tarafından pusuya düşürülüp öldürülmesi olayıdır. Öldürülen kişilerin cesetlerinin yakılması ve yollarda teşhir edilmesi dünya kamuoyunda büyük yankı yapmış ve olay ABD Silahlı Kuvvetlerinin şehre saldırmasına bahane olarak gösterilmiştir.

Scott Helvenston

21 Haziran 1965 doğumlu olan Stephen "Scott" Helvenston ABD Deniz Kuvvetleri Navy SEALs eski üyesidir. 16 yaşında özel izinle birliğe giren Helvenston 17 yaşında eğitimi bitiren en genç kişi ünvanını alır.^[1] 1994 yılında birlikten ayrılıncaya kadar 12 yıl hizmet eder.^[2] Bir dönem aralarında G.I. Jane filmindeki rolüne hazırlanan Demi Moore dahil olmak üzere Hollywood yıldızlarına kişisel antrenörlük yapmıştır. Düzenli bir iş bulamayan Helvenston yüksek maaşlı güvenlik sektörüne girer ve 2004 yılı Mart ayı itibarıyla Blackwater şirketinde işe başlar. Burada personelin eğitiminden sorumlu olan üstü Justin McQuown ile kişisel bir tartışma yaşar. 18 Mart 2004 günü Kuveyt’e geçer. Burada John ve Kathy Potter yönetiminde işe başlar.

Helvenston’un sözleşmesi

Blackwater şirketi Irak’da yiyecek ve iaşe işleri yapan Eurest Support Services (ESS) firmasının konvoylarının korunması işini alır. Şirket bu işle ilgili olarak görev yapacak olan Helvenston ve diğer korumalara günlük 600 dolar ödemektedir.

Sözleşmeye göre ESS firmasının konvoylarının korunması sırasında her birisinin içinde 3 kişi bulunan en az iki zırhlı araç görev yapacaktır. Ayrıca her görevden önce geçilecek güzergâha gidilip keşif yapılması zorunludur.

Şirket sözleşmede 12 Mart 2004 tarihinde değişiklik yaparak araçların tanımlanmasındaki zırhlı kelimesini çıkartır. Operasyon sorumlusu Potter kendilerine ilk başta zırhlı araç verildiğini ancak sonradan bunların McQuown tarafından zırhlı olmayanlarla değiştirildiğini belirtecektir.

Şirket içi sorunlar

Helvenston’un Irak görevinde iki gün önce 27 Mart günü McQuown, şirketin çok sayıda yetkilisinin itirazlarına rağmen onu daha erken bir göreve atar. Helvenston, McQuown’un kendisinden nefret ettiğini ve bilerek onu bu göreve atadığını düşünmektedir. Şirket içi son e-posta yazışmalarında bu durumu üst yönetime bildirecek ve şikayetçi olacaktır.

30 Mart günü McQuown Helvenston’u 3 farklı güvenlik görevlisiyle; Jerry Zovko, Wesley Batalona ve Michael Teague ile birlikte Bağdat’tan Felluce’deki bir askeri üsse ilerleyen ESS konvoyunu korumakla görevlendirir. Ekip zırhsız araçlardadır ve ellerinde harita bulunmamaktadır.

Pusu

31 Mart günü Felluce’ye giren konvoy şehrin merkezinde yolunu kaybeder. Bu sırada direnişçiler tarafından pusuya düşürülen güvenlik görevlileri el bombaları ve hafif silahlarla öldürülür. Daha sonra cesetleri araçlardan çıkartılan güvenlik görevlileri yakılacak, parçalanacak ve yollarda sürülerek gezdirildikten sonra iki tanesi Fırat Nehri üzerindeki bir köprüye asılacaktır.

Sonrası

Olaydan sonra basına yansıyan görüntüler özellikle ABD’de büyük yankı yapacaktır. Olaylardan sonra ABD Silahlı Kuvvetleri Felluce’ye saldıracak ancak I. Felluce Muharebesi olarak adlandırılan çarpışmalarda Irak Direnişi zafer kazanacaktır. ABD askerleri ancak aylar sonra yapılan II. Felluce Muharebesi sonrasında şehirde denetim kurabilecektir.

Mahkeme süreci

Helvenston’un annesi Katy Helvenston-Wettengel ve Jerry Zovko’nun annesi Donna Zovko öncülüğündeki kurbanların aileleri ve yakınları ölümlerden sorumlu olmak suçlamasıyla Blackwater şirketi aleyhine 5 Ocak 2005 tarihinde dava açarlar.

Davada kurbanların yakınları, Blackwater şirketinin giderleri azaltarak kârını artırmak için aldığı kararların güvenlik görevlilerinin hayatlarını kaybetmelerine yol açtığını iddia etmektedir. İddialar arasında ekibe zırhlı araç sağlanmaması, göreve daha geniş bir ekip gönderilmemesi ve görevden önce keşif yapılmaması yer almaktadır.

Blackwater şirketi ise davacılara 10 milyon dolar değerinde karşı dava açmıştır. Davalar sürmektedir.

Kaynakça

1. 8 Mayıs 2006 tarihli The Nation haberi (İngilizce) 12 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
2. 7 Nisan 2005 tarihli ABC haberi (İngilizce) 12 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir