Yeşilova Olayı
| Yeşilova Olayı | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Körfez Savaşı | |||||||||
  Yeşilova Yeşilova (Turkey) | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
 Türkiye |
 Birleşik Krallık | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
|
Yıldırım Akbulut Doğan Güreş | |||||||||
| Güçler | |||||||||
| 30 | |||||||||
| 2 Mayıs 1991 tarihinde Robert Fisk isimli Britanyalı gazeteci sınır dışı edildi | |||||||||
Yeşilova Olayı, Nisan 1991'de, Hakkâri'nin Şemdinli ilçesinin güneyindeki Yeşilova mezraasında, Körfez Savaşı'ndan sonra Türkiye'ye sığınan Iraklı Kürt sığınmacılar için getirilen malzemelere el koymak isteyen Türk askerleri ile Britanya Kraliyet Deniz Piyadeleri arasında yaşanan gerginlik.
Arka plan
1991'de Körfez Savaşı'nda ABD öncülüğündeki koalisyon güçlerine karşı yenilgiye uğrayan ve Ağustos 1990'da işgal ettiği Kuveyt'ten çekilmek zorunda kalan Irak'taki Saddam Hüseyin rejimi 28 Şubat 1991'de ilan edilen ateşkesten sonra ülke içinde başlayan ayaklanmalarla karşı karşıya kalmıştı. Mart ayının başlarında Irak'ın güneyinde başlayan Şii ayaklanmasını kısa süre sonra bu sefer ülkenin kuzeyinde başlayan Kürt ayaklanması takip etti. Kürt isyancılar mart ayının ortalarına gelindiğinde ülkenin kuzeyindeki hemen hemen bütün büyük yerleşim birimlerinin denetimini ele geçirmişlerdi. Körfez Savaşı sırasında ağır darbe alan Irak ordusu ise kısa sürede durumunu düzelterek ayaklanamcılarla savaşmaya başladı. Mart ayının sonlarından itibaren kuzeye yönelen Irak güçleri yerleşim birimlerini isyancıların elinden almayı başardılar. Bu arada 1988 yılında yaşanan Halepçe Katliamı gibi kitlesel silah saldırısından korkan yüzbinlerce Kürt ve Süryani evlerini terk ederken, yine yüzbinlerce sığınmacı Türkiye ve İran'a kaçtı.
Bu durumda büyük bir mülteci sorunuyla karşı karşıya gelen Türkiye Körfez Savaşı'nda Irak'la savaşan koalisyon güçlerinden yardım istedi. 6 Nisan'dan itibaren Türk ve koalisyon askerlerinin oluşturduğu ve yaygın olarak Çekiç Güç olarak bilinen Birleşik Görev Gücü (Combined Task Force) Türkiye-Irak sınırlarının 100 km içine kadar Kürt sığınmacılar için güvenli bölgeler oluştururken, Türkiye sınırları içinde de sığınmacı kampları oluşturulmaya başladı.
Olay
28 Nisan 1991 tarihinde, Türkiye'nin Irak sınırında, Şemdinli'nin güney kesimindeki Yeşilova mezraasında bulunan mültecilere yardım ulaştırılması sırasında Türk askerleriyle Britanya Kraliyet Deniz Piyadeleri arasında gerginlik yaşandı. Olayla ilgili ilk haberi yayınlayan İngiliz The Independent gazetesinin bölgedeki muhabiri Robert Fisk'in imzası ile verilen haberde, Yeşilova'daki Türk askerlerinin sığınmacılara dağıtılmış yardım malzemesini zorla alması sırasında İngiliz askerlerin, silahlarının emniyetlerini açıp ateşe hazır hale getirdikleri belirtildi.[1]
Haberin yayınlanmasından sonra, haberdeki iddiaları incelemek üzere Yeşilova bölgesindeki mülteci kampına giden Şemdinli Kaymakamı Erdoğan Ülker İngiliz askerlerce kampa sokulmayarak tartaklandı. Ülker'e silah çekerek hakaret de eden İngiliz askerler, Türk askerlerinin olaya müdahale etmesinden sonra Ülker'den özür dilediler. Askerler aynı gece Türkiye'nin isteğiyle bölgeden ayrıldılar. İngiltere'nin Ankara Büyükelçiliği Müsteşarı da Dışişleri Bakanlığı'na çağrılarak nota verildi. Müsteşardan 30 kişilik İngiliz birliğinin Türkiye'yi terk etmesi istendi.[2]
Kaymakam Erdoğan Ülker'in tartaklanması Başbakan Yıldırım Akbulut ve muhalefet partileri tarafından tepki görürken, Türk hükümetinin, Britanya hükümetinden bu olay nedeniyle özür dilemesi beklentisine rağmen bu gerçekleşmedi. Haberin yazarı muhabir Robert Fisk 2 Mayıs tarihinde Olağanüstü Hal Bölge Valisi Hayri Kozakçıoğlu'nun talimatı ile gözaltına alındıktan sonra hakkında sınırdışı kararı verildi.[3]
Erdoğan Ülker olayla ilgili anılarını yıllar sonra Şemdinli'den Körfez'e Kriz Notları adıyla kitaplaştırdı.
Kaynakça
- ↑ Türk askerine "ağır" suçlama, Milliyet, 1 Mayıs 1991 .
- ↑ İngilizlerin küstahlığı, Milliyet, 2 Mayıs 1991 .
- ↑ Basın Konseyi'nden İngiliz gazeteciye destek, Milliyet, 6 Mayıs 1991 .