İnce Memed

*İnce Memed I*
Kitap Kapağı
Yazarı	Yaşar Kemal
Kapak tasarımı	Yeşim Balaban
Ülke	Türkiye
Özgün dili	Türkçe
Dili	Türkçe
Seri ismi	İnce Memed
Türü	Roman
Yayınevi	YKY
Yayın ortamı	Kağıt
Sayfa sayısı	436
Anadilinde ISBN	ISBN 9789750807146
Sonraki eser	İnce Memed II

İnce Memed I, Yaşar Kemal'in ilk baskısı 1955 yılında yayımlanan romanıdır.

Yaşar Kemal’in baş yapıtı olarak değerlendirilen eser, Çukurova köylüsünün ağalığa karşı mücadelesini anlatır. Yazarın ilk romanıdır. 1953-1954’te Cumhuriyet gazetesinde tefrika edilmiş; 1955’te Çağlayan Yayınları tarafından iki cilt olarak kitap halinde basılmıştır.^[1] Eser, Varlık dergisinin düzenlediği 1956 yılı Varlık Roman Armağanı ile ödüllendirdi.

İlk olarak 1957’de Bulgarcaya çevrilen romanı 1959’da Nazım Hikmet Rusçaya çevirdi. İnce Memed, 1961’de Edouard Roditi ve Thilda Kemal tarafından İngilizceye, Güzin Dino tarafından Fransızcaya çevrildi; İngiltere, ABD, Fransa ve İtalya’da yayımlandı. Ertesi yıl Almanca ve İspanyolca çevirileri çıkan İnce Memed, günümüze kadar kırktan fazla dile çevrilmiştir.^[1]

Yazar ilerleyen yıllarda kitabın devamı niteliğinde üç roman daha yazarak roman kahramanının öyküsünü 1987’ye kadar getirmiştir. İnce Memed-1 serinin birinci romanıdır, 1923-1933 yılları anlatılmaktadır.

Konusu

İnce Memed'in konusu, Cumhuriyet döneminin ilk yıllarında geçer. Anadolu halkının geri kalmışlığı, cahil bırakılmışlığı, köy hayatının sefaleti ve ağaların tüm yöreye tamamen hakim olması üzerine bu duruma karşı bir isyan öyküsüdür.

Özeti

Toroslar'dan Akdeniz'e köyünden Değirmenoluk köyünün insanları köylerinin dışına çıkmazlar. Onun için buranın kendine has kanun ve töreleriyle yaşamaktadırlar. Abdi Ağa bu kanun ve töreleri koyar ve uygular. Dışarıdan köye kimse gelemez ve karışamaz.

Köyün çocuklarından İnce Memed, günlerdir Abdi Ağa'nın tarlasını sürmektedir, ancak Abdi Ağa sürekli annesini ve kendisini dövmektedir. Memed artık dayanamayacağını anlayınca her şeyi bırakıp Kesme Köyü'ne gider ve orada yaşayan bir köylü olan Süleyman'a sığınır. Memed'in yaptığı bu kaçma eylemi aslında bütün köy ahalisinin hayalidir. Memed kışı Kesme Köyü'nde geçirir. Orada çobanlık yapar. Anasını ve köyünü özlemiş olmasına rağmen dönmemekte kararlıdır. Bir gün köyden bir tanıdık onu görür ve bu haberi Memed'in annesi Döne'ye iletir. Ancak haber, köyde ağızdan ağıza yayılır ve Abdi Ağa durumu öğrenir. Daha sonra Abdi Ağa Süleyman'ın kapısına dikilir ve Memed'i alıp köye götürür. O yaz Memed hasadı yapar ve Abdi Ağa'nın topraklarını sürer. Abdi Ağa ise ceza olarak ona hasadın dörtte birini verir. O kış Memed ve anası çok zorluk çekerler.

Aradan birkaç sene geçtikten sonra Memed, arkadaşı Mustafa ile birlikte ilk defa kasabaya gider. Yolda, iyi ve mert bir eşkıya olan ve hayranlık duydukları Koca Ahmet'le karşılaşırlar. Kasabadaki yaşam Memed'i çok etkiler. Ağaların olmadığı, herkesin hür olduğu bu hayat Memed'i cezbeder. Memed, sevgilisi Hatçe'nin Abdi Ağa'nın yeğeni ile evlendiriliceğini öğrenince, Hatçe'yi kaçırmak için köye döner ve beraber kaçarlar. Hatçe ile Memed'in kaçmalarının ardından Ağa'nın adamları ve yeğeni onları yakalamak için izlerini sürerler ve bulurlar. Aralarında çatışma çıkar. Memed, Abdi Ağa'nın yeğenini öldürür, Abdi Ağa'yı yaralayıp kaçar. Hatçe ise yakalanır. Memed'in sığınacak bir yeri olmadığı için Deli Durdu denilen bir eşkıyanın çetesine katılır. Çetenin yaptığı haksızlıkları gören Memed Deli Durdu'dan nefret eder.

Bu sırada Abdi Ağa Hatçe'yi cezalandırmak için ona bir tuzak kurar. Yeğenini Hatçe'nin öldürdüğüne jandarmaları ikna eder ve Hatçe hapishaneye düşer.

Ant Yayınları'ndan çıkan kitabın kapağı

Eşkıyalığa iyice alışan Memed zulmetmeye dayanamaz. Arkadaşları Recep Çavuş ve Cabbar ile Deli Durdu'nun çetesinden ayrılır. Bir gece köye geldiğinde anasının öldüğünü ve Hatçe'nin başına gelenleri öğrenir. Ardından Abdi Ağa'nın izini sürmeye başlar.

Bu arada Abdi Ağa Memed'i ortadan kaldırmak için bir tuzak kurar. Memed ise kasabada Hatçe'yi bulur ve bir yolunu bulup onu ve arkadaşını hapishaneden kaçırmayı başarır. Köylüleri de Abdi Ağa'ya karşı gelmeleri konusunda yüreklendirir. O kış köylüler Abdi Ağa'ya hasatlarından bir buğday tanesi bile vermezler.

Abdi Ağa Ankara'ya telgraf çeker ve Memed'in gizlendiği yeri ihbar eder. Jandarmalar Memed'i kıstırırlar. Aralarında çatışma çıkar. Tam bu sırada Hatçe doğum yapar. Memed eşi ve çocuğu için teslim olur fakat bu esnada Hatçe vurulur. Memed'in dünyası yıkılır. Aylardır onu kovalayan Asım Çavuş onu böyle bir durumdayken tutuklayamaz ve askerleriyle giderek ona yeni bir şans verir. Doğan çocuğunu Hatçe'nin hapishane arkadaşı Iraz alır ve Gaziantep'in bir köyüne götürür.

Olaylardan Abdi Ağa'yı sorumlu tutan Memed köye gelir ve Abdi Ağa'yı vurur. Bu duruma sevinen köylü bayram eder. Memed ise atını dağlara doğru sürer ve o günden sonra Memed'den haber alınmaz.

O gün bu gündür Dikenlidüzü Köylüleri, çift koşmadan önce çakırdikenleri ateşe verirler. İşte tam o günlerde Alidağ’ın doruğunda bir top ışık patlar, üç gün üç gece yanar durur.

Ana fikri

Zulme sessiz kalan bir gün zulme uğrar, haksızlığa karşı durmak insanın onurudur.

Kitaptaki şahısların karakterleri

İnce Memed: Değirmenoluk köyünden Sefil İbrahim ve Döne'nin tek oğlu. Küçük yaşta yetim kalmıştır ve annesiyle yaşamaktadır. Romana göre İnce Memed’in gerçek adı İnce Ufo’dur. Aslen Kahramanmaraş’ın Helete köyündendir. Gerçek yaşamı daha karışık ve zordur.
Döne: İnce Memed'in annesidir. Birçok cileler çekmiş, ağa tarafından çok işkenceler görmüştür. Ölmeden önce İnce Memed'ini görememiş, güçlü bir köy kadınıdır. İyi kalplidir, masum bir karakteri vardır.
Abdi Ağa: Dikenlidüzü'ndeki 5 köyün sahibidir, zalim bir karakterdir.
Hatçe: İnce Memed'in sevgilisi, daha sonra eşi. İnce Memed'in Abdi Ağa'yı ilk karşılaşmalarında yaralaması sonrasında, iftiraya uğramış ve hapishaneye atılmış, daha sonra İnce Memed tarafından Jandarma'nın elinden kurtarılmıştır. İnce Memed'den bir erkek çocuğu olmuştur. Dağda bir çatışma sırasında ölmüştür.
Cabbar: İnce Memed ile beraber Deli Durdu'nun çetesinde beraber bulunmuş ve İnce Memed bir olay karşısında Deli Durdu'ya karşı çıkınca haklı olan İnce Memed'in yanında yer almıştır. İnce Memed'in çılgınca bir girişiminde İnce Memed'in yanında yer almamış ve yolları ayrılmıştır. Hükümet genel af ilan edince dağdan inmiş, mütevazı bir yaşam sürmüştür.
Kesme Köylü Süleyman: İnce Memed'in köyden ilk kaçısında kaldığı köşkün sahibidir, bir baba gibi İnce Memed'i sahiplenmiş, saklamış ve Deli Durdu'nun çetesine katılmasını sağlamıştır. Roman serisinde okurun karşısına bolca çıkan önemli bir şahsiyettir. İnce Memed'i sahiplenişi, ona karşı yaptığı iyilikler ve onu çeteye sokuşu bu şahsın en önemli davranışlarıdır.
Recep Çavuş: Nerden geldiğini kimsenin bilmediği, ancak çok uzun yıllardır, birçok çetede eşkıyalık yapmış bir kişidir. Cabbar ile beraber İnce Memed'in çetesini oluşturmuş, birlikte birçok maceraya atılmışlardır. Sertliği ile dikkat çeker. Çatışmalar ve kayalıklarda aldığı yaralara daha fazla dayanamayan Recep Çavuş, bir ağacın altına gömülür.
Topal Ali: İzciliği ile ün yapmış bir ayağı topal olan, İnce Memed'in başına türlü dertler açmış, ancak daha sonra İnce Memed'in en güvenilir adamlarından olmuştur. Topal Ali kurnazlığı ve zekâsı ile öne çıkar.

Sinema uyarlaması

Yaşar Kemal'in 1955 tarihli bu ilk romanı, 1984 yılında İngiliz aktör ve yazar Peter Ustinov tarafından Memed My Hawk (Şahinim Memed) adıyla sinemaya uyarlandı. Senaryosunu da yine kendisinin yazdığı filmde yönetmen Ustinov aynı zamanda Abdi Ağa rolünü üstlenmişti. Yunan besteci Manos Hacidakis'in müziklerini yaptığı filmin bir diğer adı da "The Lion and the Hawk" (Aslan ve Şahin)'tur^[2].

Dış bağlantılar

Kaynakça

1 2 İnce Memed 60, romanı ise 50 yaşında! Miliyet gazetesi, 15.02.2007
↑ "Memed My Hawk (1984)" (İngilizce). IMDb. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150924124958/http://www.imdb.com/title/tt0087706/. Erişim tarihi: 12 Ocak 2012.

Yaşar Kemal'in eserleri

Roman	İnce Memed I (1955) • Teneke (1955) • Orta Direk (1960) • Yer Demir Gök Bakır (1963) • Ölmez Otu (1968) • İnce Memed II (1969) • Demirciler Çarşısı Cinayeti (1974) • Yusufçuk Yusuf (1975) • Yılanı Öldürseler (1976) • Al Gözüm Seyreyle Salih (1976) • Filler Sultanı ile Kırmızı Sakallı Topal Karınca (1977) • Kuşlar da Gitti (1978) • Deniz Küstü (1978) • Hüyükteki Nar Ağacı (1982) • Yağmurcuk Kuşu (1980) • İnce Memed III (1984) • Kale Kapısı (1985) • İnce Memed IV (1987) • Kanın Sesi (1991) • Fırat Suyu Kan Akıyor Baksana (1997) • Karıncanın Su İçtiği (2002) • Tanyeri Horozları (2002) • Tek Kanatlı Bir Kuş (2013)

Destansı roman	Üç Anadolu Efsanesi (1967) • Ağrıdağı Efsanesi (1970) • Binboğalar Efsanesi (1971) • Çakırcalı Efe (1972)

Öykü	Sarı Sıcak (1952) • Bütün Hikâyeler (1975)

Röportaj	Yanan Ormanlarda 50 Gün (1955) • Çukurova Yana Yana (1955) • Peribacaları (1957) • Bu Diyar Baştan Başa (1971) • Bir Bulut Kaynıyor (1974) • Allahın Askerleri (1978)

Derleme / Deneme	Ağıtlar (1943) • Taş Çatlasa (1961) • Baldaki Tuz (1974) • Gökyüzü Mavi Kaldı (?) • Ağacın Çürüğü (1980) • Yayımlanmamış 10 Ağıt (1985) • Sarı Defterdekiler (1997) • Ustadır Arı (1995) • Zulmün Artsın (1995)

Çeviri	Ayışığı Kuyumcuları

Senaryo	Bu Vatanın Çocukları (1959) • Murad'ın Türküsü (1965) • Ölüm Tarlası (1966) • Yılanı Öldürseler (1981)

This article is issued from Vikipedi - version of the 8/23/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.