Britanya Denizaşırı Toprakları

İngiliz Denizaşırı Topraklarının Konumu

Britanya Denizaşırı Toprakları ya da İngiliz Denizaşırı Toprakları Birleşik Krallık'ın bir parçasını oluşturmamakla birlikte Birleşik Krallık hakimiyeti altında bulunan on dört devlettir.^[1]

İngiliz Tabiyeti Kanunu 1981 ile ""İngiltere'ye Bağımlı Topraklar"" olarak adlandırılmış olan "İngiliz deniz aşırı toprakları" bugünkü ismini İngiliz Deniz Aşırı Toprakları Kanunu 2002 ile almıştır. Bunların öncesinde ise bu topraklar Krallık Kolonileri olarak bilinmekteydi. İngiliz deniz aşırı toprakları ayrıca Birleşik Krallık'ın deniz aşırı toprakları^[2], BK deniz aşırı toprakları^[3], veya aşikar durumlarda sadece deniz aşırı topraklar olarak da adlandırılırlar.^[1]

Jersey ve Guernsey (birlikte Kanal Adaları olarak da bilinir) ve Man Adası İngiliz Krallığı hakimiyeti altında olsalar da, Birleşik Krallık ile farklı anayasal ilişkileri mevcuttur ve Krallık Sömürgeleri olarak sınıflandırılmışlardır. İngiliz deniz aşırı toprakları ve Krallık Sömürgeleri; İngiliz İmparatorluğu ile, üye devletlerden Mozambik^[4] haricinde, tarihi bağları bulunan ülkelerin gönüllü olarak kurmuş oldukları İngiliz Milletler Topluluğu'ndan farklıdır.

Tarih

Yeni Dünya'daki ilk İngiliz kolonileri, o zamana kadar Krallık sömürgeleri dışında kalan topraklarda bulunan İngiliz uyruklu kişilere ait ekim alanlarından oluşmaktaydı. Bu şekildeki ilk alanlar, İngiliz balıkçılarının 16. yüzyılda düzenli bir şekilde mevsimsel kamplar kurdukları Newfoundland'da bulunmaktaydı.

"Virjinya"'da (o zamanlar Kuzey Amerika bölgesine verilen genel ad) ilk başarılı daimi koloni olan Jamestown yerleşiminin 1607'de kurulumu ile başlayan kolonileşme sonrasında bölge "Eski İmparatorluk" olarak bilinir. 1776 yılında, Amerika kolonilerinin kaybı ile birlikte, halen mevcut en eski Britanya kolonisi olan Bermuda (Virjinya'nın uzantısı olarak) kasıtsız bir şekilde ikinci bir koloni olarak 1609'da kurulmuştur (İngiltere ve İskoçya'nın Büyük Britanya Krallığı'nı oluşturmak üzere 1707 yılında birleşmesi ile birlikte "İngiliz" kolonileri "Britanya" kolonileri olmuştur).

19. yüzyılda İngiliz İmparatorluğu'nun büyüyerek 1920'lerde en geniş haline ulaşmasıyla Birleşik Krallık, Asya ve Afrika'da sömürge amaçlarından çok ticari ve stratejik nedenlerden dolayı tutulan üstünde büyük yerel halkların yaşadığı topraklar dahil olmak üzere dünya'nın kara kitlesinin dörtte birinden fazlasını kontrol eder olmuştur.^[5] 19. yüzyılın sonlarında — Kanada, Avustralya, Yeni Zelanda ve Güney Afrika'da — daha büyük sömürge kolonileri özerk koloniler olmaya başlamış ve dış politika, savunma ve ticaret haricinde ki tüm konularda bağımsızlıklarını kazanmaya başlamışlardır. Müstakil özerk koloniler 1867'de Kanada ve 1901'de Avustralya Milletler Topluluğu olmak üzere federasyon oluşturmuşlardır. 1920'lerde bu ve diğer büyük özerk koloniler Dominyon olarak bilinmeye başlamıştır. Dominyonlar Westminister Kanunu 1931 ile tam bağımsızlıklarını kazanmışlardır. Bu değişiklikleri yansıtmak üzere İmparatorluk adı Britanya Milletler Topluluğu olarak değiştirilmiş ve 1949'da İngiliz Milletler Topluluğu olarak bilinmeye başlanmıştır. Afrika, Asya ve Karayipler'deki çoğu Britanya kolonisi bağımsılıklarını kazanmışlardır. Bazı koloniler Britanya Kraliçesi'ni devlet başkanı olarak tutarak Krallık Milletler Topluluğu'nu oluşturmuş diğer koloniler ise Kraliçe 2. Elizabeth'i İngiliz Milletler Topluluğu'nun Başkanı olarak kabul ederek cumhuriyet olmuşlardır.

Bermuda Adaları'nda veya "Somers Adaları'nda" bulunan St. George's kasabası. Koloni Virjinya Şirketi'ne ait amiral gemisinin 1609 yılında kaza geçirmesiyle kurulmuştur. 1612 yılında Şirket'in tüzüğü, o tarihten itibaren bir İngiliz (1707'den beri ise "Britanya") kolonisi olarak kalacak olan Bermuda'yı da içerecek şekilde genişletildi. Virjinya'nın bağımsızlığını kazanmasıyla Bermuda geriye kalan en eski Britanya kolonisidir; St. George's kasabası ise Dünya'da İngiliz yerleşimciler tarafından mütemadiyen mesken edinilmiş olan en eski yerleşim yeridir.

1980'de Afrika'da Güney Rodezya'nın (şimdiki Zimbabve) ve 1981'de Orta Amerika'da bulunan İngiliz Hondurası'nın (şimdiki Belize) bağımsızlığını kazanmasından sonra kalan son başlıca koloni 5 milyondan fazla nüfusu bulunan Hong Kong'tu. Diğer bölgelerden farklı olarak Hong Kong bölgesi iki farklı düzene sahipti:

Hong Kong Adası ve Kowloon Yarımadası Britanya'ya Nanking Anlaşması ve Pekin Konvansiyonu ile daimi olarak devredilmişti.
Hong Kong'un büyüyen nüfusunu barındırmak amacıyla 1898 yılından itibaren 99 yıllığına Britanya'ya kiralanan, daha sonra Yeni Bölgeler olarak bilinen Çin anakarasındaki alan.

1997 yılı yaklaşırken, Birleşik Krallık ve Çin, Hong Kong'un kapitalist ekonomisi ve Britanya yönetimi sırasındaki hayat tarzının devir teslimi takip edecek olan en az 50 yıl süresince muhafazasını sağlamaya yönelik çeşitli koşullar içeren ve tüm Hong Kong'un 1997 yılında Çin'in "özel bir idari bölgesi" olarak tanımlanmasına yönelik Çin-Britanya Ortak Deklarasyonu'nda anlaşmaya vardılar. Bunun sebebi, Hong Kong'un altyapısının Guangdong İli ile bütünleşik olmasından dolayı neredeyse tüm gereksinimlerinin ithal edilmemesi halinde daimi olarak devredilmiş bölgelerin bekasının imkânsız olmasıydı.

Hong Kong'un iadesi ile geriye kalan İngiliz denizaşırı varlıkları çoğunlukla küçük nüfusa sahip olan küçük ada ülkelerinden oluşmaktadır – ciddi alana sahip olan tek bölge olarak üzerinde insan yaşamı bulunmayan Britanya Antarktika Bölgesi kalmıştır. Bu bölgelerin bağımsızlıklarını kazanmama nedenleri farklıdır ve şu faktörleri içerir:

yerel halkın bağımsızlık için destek vermemesi;
düşük nüfusun bağımsız bir ülke olarak başarılı olmayı zorlaştırması;
Birleşik Krallığın ekonomik yardımına bağımlı olmak;
üzerinde insan yaşamı bulunmayan bölgelerin bilimsel ve askeri amaçlarla kullanılması;
hasım komşulara karşı savunma için Britanya askeri mevcudiyetine ihtiyaç duyulması;
bağımsızlık için ekonomik veya politik bir gerekçenin bulunmaması.

2002 yılında, İngiliz Deniz Aşırı Toprakları Kanunu 2002 Birleşik Krallık Parlamentosu'nda kabul edilmiştir. Böylece Birleşik Krallık'ın bağımlı bölgeleri "denizaşırı topraklar" olarak yeniden sınıflandırılmıştır ve sadece Kıbrıs'ta bulunan Bağımsız Üs Alanları'na bağlı kişiler haricinde bu bölgelerde yaşayanlara tam İngiliz vatandaşlığı verilmiştir.

Bir zamanlar "Üzerinde güneş batmayan İmparatorluk^[6]" olarak adlandırılırdı, halen de Kuzey Amerika'da bulunan Karayip Deniz Aşırı Toprakları, Güney Amerika'da bulunan Falkland Adaları, Afrika'da bulunan Saint Helena ve Bağımlı Bölgeleri, Okyanusya'da bulunan Pitcairn Adaları, Avrupa'da bulunan Cebelitarık, Asya'da bulunan İngiliz Hint Okyanusu Bölgesi, ve Antarktika'da bulunan Güney Georgia ve Güney Sandwich Adaları ve İngiliz Antarktika Bölgesi ile İngiliz Deniz Aşırı Toprakları dünyadaki tüm coğrafik bölgelere yayılmıştır.

Şu andaki deniz aşırı topraklar

N	Ad	Slogan	Nüfus	Bölge	Alan	Başkent
1	Anguilla	Strength and Endurance (İngilizce:Güç ve dayanıklılık)	13.477	Karayipler	102 km²	The Valley
2	Bermuda	Quo Fata Ferunt (Latince:Kaderin(bizi)götürdüğü yere)	67.837	Kuzey Atlantik Okyanusu	53,2 km²	Hamilton
3	Cayman Adaları	He had founded it upon the seas (İngilizce:Onu denizin üzerinde buldu)	51.900	Karayipler	260 km²	George Town
4	Falkland Adaları	Desire the Right (İngilizce:Doğruyu arzula)	3.060	Güney Atlantik Okyanusu	12.173 km²	Stanley
5	Cebelitarık	Nulli Expungabilis Hosti (Latince:Hiçbir düşman bizi fethedemez)	27.921	İber Yarımadası	6,5 km²	Gibraltar
6	Güney Georgia ve Güney Sandwich Adaları	Leo Terram Propriam Protegat (Latince:Bırak aslan ana yurdunu korusun)	Ada turizm amaçlı kullanılır	Güney Atlantik Okyanusu	3.903 km²	King Edward Point
7	İngiliz Antarktika Bölgesi	Research and Discovery (İngilizce:Araştırma ve Keşif)	Nüfus Yoktur	Antarktika	1.709.400 km²	Rothera(ana üs)
8	İngiliz Hint Okyanusu Bölgesi	In tutela nostra Limuria (Latince:Limuria bizim vazifemizdir)	3.500	Hint Okyanusu	60 km²	Diego Garcia(üs)
9	İngiliz Virjin Adaları	Vigilate(Latince:Dikkatli ol)	22.016	Karayipler	153 km²	Road Town
10	Montserrat	Each Endeavouring, All Achieving	4.488	Karayipler	102 km²	Plymouth
11	Pitcairn Adaları	yok	48	Büyük Okyanus	47 km²	Adamstown
12	Saint Helena (Ascension ve Tristan da Cunha dahil)	Loyal and Unshakeable (İngilizce, "Sadık ve Sarsılmaz")(St Helena) Our faith is our strength (İngilizce:İnancımız gücümüz)(Tristan da Cunha)	7.502	Orta Atlantik Okyanusu	413 km²	Jamestown
13	Turks ve Caicos Adaları	One people, one nation, one destiny (İngilizce:Tek halk, tek millet, tek yazgı)	30,600	Karayipler	417 km²	Cockburn Town
14	Ağrotur ve Dikelya	Dieu et mon droit (Fransızca: Tanrı ve Hakkım)	14.500 (7.000 Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşı, 7.500 Britanya Askeri Personeli)	Akdeniz (Kıbrıs)	254 km²	Episkopi Cantonment

Para Birimleri

Devlet	Para Birimi
İngiliz Antarktika Bölgesi Tristan da Cunha Güney Georgia ve Güney Sandwich Adaları	İngiliz Sterlini
Falkland Adaları	Falkland Pound'u
Cebelitarık	Cebelitarık Sterlini
Saint Helena,Ascension	Saint Helena Pound'u
Britanya Hint Okyanusu Toprakları Birleşik Krallık Virgin Adaları Turks ve Caicos Adaları	ABD Doları
Anguilla Montserrat	Doğu Karayip Doları
Bermuda	Bermuda doları
Cayman Adaları	Cayman Adaları doları
Ağrotur ve Dikelya	Avro

Kaynakça

Britanya İmparatorluğu'nun ve Birleşik Krallık'ın bağlı bölgeleri

Günümüzde bağlı bölge

Eski bölge

* Günümüzde İngiliz Milletler Topluluğu bölgesi

Günümüzde İngiliz Milletler Topluluğu üyesi

Avrupa

1708–1757 Minorka 1713'ten beri Cebelitarık 1763–1782 Minorka 1798–1802 Minorka 1800–1813 Malta (protektora) 1813–1964 Malta (sömürge) 1807–1890 Helgoland 1809–1864 İyonya Adaları 1878–1960 Kıbrıs 1921–1937 Özgür İrlanda Devleti

Kuzey Amerika

17. yüzyıl ve öncesi			18. yüzyıl	19. ve 20. yüzyıllar
	1579 New Albion 1583–1907 Newfoundland 1605–1979 *Saint Lucia 1607–1776 Virginia 1619'dan beri Bermuda 1620–1691 Plymouth 1623–1883 Saint Kitts *(Saint Kitts ve Nevis) 1624–1966 *Barbados 1625–1650 Saint Croix 1627–1979 *Saint Vincent ve Grenadinler 1628–1883 Nevis *(Saint Kitts ve Nevis) 1629–1691 Massachusetts Koyu 1632–1776 Maryland 1632'den beri Montserrat 1632–1860 Antigua *(Antigua ve Barbuda) 1636–1776 Connecticut 1636–1776 Rhode Island 1637–1662 New Haven	1643–1860 Bay Islands 1650'den beri Anguilla 1655–1850 Mosquito Kıyısı(protektora) 1655–1962 *Jamaica 1663–1712 Carolina 1664–1776 New York 1665–1674 ve 1702–1776 New Jersey 1666'dan beri Britanya Virjin Adaları 1670'ten beri Cayman Adaları 1670–1973 *Bahamalar 1670–1870 Rupert's Land 1671–1816 Leeward Adaları 1674–1702 Doğu Jersey 1674–1702 Batı Jersey 1680–1776 New Hampshire 1681–1776 Pennsylvania 1686–1689 New England 1691–1776 Massachusetts	1701–1776 Delaware 1712–1776 Kuzey Carolina 1712–1776 Güney Carolina 1713–1867 Yeni İskoçya 1733–1776 Georgia 1754–1820 Cape Breton Adası 1762–1974 *Grenada 1763–1978 Dominika 1763–1873 Prens Edward Adası 1763–1791 Quebec 1763–1783 Doğu Florida 1763–1783 West Florida 1784–1867 New Brunswick 1791–1841 Aşağı Kanada 1791–1841 Yukarı Kanada 1799'dan beri Turks ve Caicos Adaları	1818–1846 Columbia Bölgesi/Oregon Country¹ 1833–1960 Windward Adaları 1833–1960 Leeward Adaları 1841–1867 Kanada Eyaleti 1849–1866 Vancouver Adası 1853–1863 Kraliçe Charlotte Adaları 1858–1866 Britanya Kolumbiyası 1859–1870 Kuzeybatı Toprakları 1860–1981 *Britanya Antigua ve Barbudası 1862–1863 Stickine Bölgesi 1866–1871 Britanya Kolumbiyası 1867–1931 *Kanada Dominyonu² 1871–1964 Britanya Hondurası (*Belize) 1882–1983 *Saint Kitts ve Nevis 1889–1962 Trinidad ve Tobago 1907–1949 Newfoundland³ 1958–1962 Batı Hint Adaları Federasyonu

¹Amerika Birleşik Devletleri ile birlikte hak iddiası mevcut.
²1931'de Kanada ve diğer İngiliz dominyonları, Westminster Statüsü aracılığıyla özyönetim kurdular.
³1934'te özerklik kazansa da 1949'da Kanada'ya katılana kadar hukuken dominyon olarak kaldı.

Güney Amerika

1631–1641 Providence Adası 1651–1667 Willoughbyland (Surinam) 1670–1688 Saint Andrew ve Providence Adaları⁴ 1831–1966 Britanya Guyanası (Guyana) 1833'ten beri Falkland Adaları⁵ 1908'den beri Güney Georgia ve Güney Sandwich Adaları⁵

⁴Günümüzde Kolombiya'nın departmanlarından biri. ⁵Nisan-Haziran 1982'deki Falkland Savaşı sırasında Arjantin tarafından işgal edildi.

Afrika

17. ve 18. yüzyıllar		19. yüzyıl		20. yüzyıl
	1658'den beri Saint Helena¹⁴ 1792–1961 Sierra Leone 1795–1803 Cape	1815'den beri Ascension Adası¹⁴ 1816'dan beri Tristan da Cunha¹⁴ 1806–1910 Cape 1807–1808 Madeira 1810–1968 Mauritius 1816–1965 Gambiya 1856–1910 Natal 1862–1906 Lagos 1868–1966 Basutoland (Lesotho) 1874–1957 Altın Sahili (Gana) 1882–1922 Mısır	1884–1900 Petrol Nehri/Nijer Koyu 1884–1966 Bechuanaland (Botsvana) 1884–1960 Britanya Somalisi 1887–1897 Zululand 1890–1962 Uganda 1890–1963 Zanzibar (Tanzanya) 1891–1964 Nyasaland (Malavi) 1891–1907 Orta Afrika 1893–1968 Svaziland 1895–1920 Doğu Afrika 1899–1956 İngiliz-Mısır Sudanı	1900–1914 Kuzey Nijerya 1900–1914 Güney Nijerya 1900–1910 Oranj Nehri Kolonisi 1900–1910 Transvaal Kolonisi 1903–1976 Seyşeller 1910–1931 Güney Afrika 1914–1960 Nijerya Kolonisi ve Protektorası (Nijerya) 1915–1931 Güneybatı Afrika (Namibya) 1919–1961 Britanya Kamerunu (Kamerun)⁶ 1920–1963 Kenya 1922–1961 Tanganika (Tanzanya)⁶ 1923–1965 Güney Rodezya (Zimbabve)⁷ 1924–1964 Kuzey Rodezya (Zambiya) 1979–1980 Güney Rodezya (Zimbabve)⁷

⁶Manda.
⁷Güney Rodezya 1965 yılında tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan etti (Rodezya olarak) ve 1979'daki Lancaster House Anlaşmasına dek tanınmadı. Zimbabve, 1980'deki bağımsızlık ilanından 2003'teki ayrılışına dek İngiliz Milletler Topluluğu üyesiydi.

Asya

17. ve 18. yüzyıllar		19. yüzyıl		20. yüzyıl
	1685–1824 Bencoolen 1702–1705 Pulo Condore 1757–1947 Bengal (Batı Bengal [Hindistan] ve Bangladeş) 1762–1764 Manila ve Cavite 1781-1784 Padang (Endonezya) 1786–1946 Penang (Malezya) 1795–1948 Seylan (Sri Lanka) 1795-1819 Padang (Endonezya) 1796–1965 Maldivler	1812–1824 Banka (Sumatra) ve Billiton (Sumatra) 1819–1826 Britanya Malezyası (Batı Malezya ve Singapur) 1826–1946 Boğazlar Yerleşimleri (Malezya ve Singapur) 1839–1967 Aden Kolonisi 1839–1842 Afganistan 1841–1997 Hong Kong 1841–1946 Saravak Krallığı (Malezya) 1848–1946 Labuan (Malezya) 1858–1947 Britanya Hindistanı (Hindistan, Pakistan ve Bangladeş, Burma) 1874–1963 Britanya Borneosu (Doğu Malezya ve Brunei)	1879–1919 Afganistan (protektora) 1882–1963 Britanya Kuzey Borneosu (Malezya) 1885–1946 Federasyonlaşamamış Malay Devletleri 1888–1984 Brunei Sultanlığı 1891–1971 Maskat ve Umman 1892–1971 Ateşkes Devletleri 1895–1946 Malay Federe Devletleri 1898–1930 Veihai Garnizonu 1878–1960 Kıbrıs	1907–1949 Bhutan (protektora) 1918–1961 Kuveyt 1920–1932 Irak⁸ 1921–1946 Mavera-i Ürdün⁸ 1923–1948 Filistin⁸ 1945–1946 Güney Vietnam 1946–1963 Kuzey Borneo (Malezya) 1946–1963 Saravak (Malezya) 1946–1963 Singapur 1946–1948 Malay Birliği 1948–1957 Malay Federasyonu (Malezya) 1960'tan beri Ağrotur ve Dikelya (öncesinde Kıbrıs'ın parçasıydı) 1965'ten beri Britanya Hint Okyanusu Toprakları (öncesinde Mauritius ve Seyşellerin parçasıydı)

⁸Manda. Irak için kararlaştırılan manda yönetimi kurulmadı, İngiltere-Irak Antlaşması yürürlüğe girdi.

Okyanusya

18. ve 19. yüzyıllar			20. yüzyıl
	1788–1901 Yeni Güney Galler 1803–1901 Van Diemen's Land/Tazmanya 1807–1863 Auckland Adaları⁹ 1824–1980 Yeni Hebridler (Vanuatu) 1824–1901 Queensland 1829–1901 Swan River Kolonisi/Batı Avustralya 1836–1901 Güney Avustralya 1838'den beri Pitcairn Adaları	1841–1907 Yeni Zelanda Kolonisi 1851–1901 Victoria 1874–1970 Fiji¹⁰ 1877–1976 Britanya Batı Pasifik Bölgeleri 1884–1949 Papua Bölgesi 1888–1901 Rarotonga Krallığı/Cook Adaları Federasyonu⁹ 1889–1948 Birlik Adaları (Tokelau)⁹ 1892–1979 Gilbert ve Ellice Adaları¹¹ 1893–1978 Britanya Solomon Adaları¹²	1900–1970 Tonga (korunan devlet) 1900–1974 Niue⁹ 1901–1942 *İngiliz Milletler Topluluğu üyesi Avustralya 1907–1953 *Yeni Zelanda Dominyonu 1919–1942 ve 1945–1968 Nauru 1919–1949 Yeni Gine Bölgesi 1949–1975 Papua Yeni Gine Bölgesi¹³

⁹Günümüzde *Yeni Zelanda Bölgesi'nin bir parçası.
¹⁰Üyeliği askıya alındı.
¹¹Günümüzde Kiribati ve *Tuvalu.
¹²Günümüzde *Solomon Adaları.
¹³Günümüzde *Papua Yeni Gine.

Antarktika ve Güney Atlantik

1658'den beri Saint Helena¹⁴ 1815'ten beri Ascension Adası¹⁴ 1816'dan beri Tristan da Cunha¹⁴ 1908'den beri Britanya Antarktik Bölgesi 1841–1933 Avustralya Antarktik Bölgesi (Avustralya'ya bağlandı) 1841–1947 Ross Bölgesi (Yeni Zelanda Bölgesi'ne bağlandı)

¹⁴2009'dan bu yana Saint Helena, Ascension ve Tristan da Cunha bölgesinin bir parçası olan Ascension Adası (1922-) ve Tristan da Cunha (1938-) daha öncesinde Saint Helena bölgesine bağlı birer sömürgeydiler.

This article is issued from Vikipedi - version of the 12/12/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.