Ahmed Zewail

أحمد حسن زويل Ahmed Hassan Zewail

Doğum	26 Şubat 1946(1946-02-26) Demenhur, Mısır
Ölüm	2 Ağustos 2016 (70 yaşında)^[1] Pasadena, Kaliforniya, Amerika Birleşik Devletleri
Milliyeti	Mısır, ABD
Dalı	Kimya, fizik
Çalıştığı yerler	Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü
Öğrenim	İskenderiye Üniversitesi, Pennsylvania Üniversitesi
Doktora öğrencileri	Martin Gruebele
Önemli başarıları	Femtokimya
Aldığı ödüller	Nobel Kimya Ödülü (1999) ▪ Franklin Medal (1998) ▪ Wolf Ödülü (1993) ▪ Priestley Medal (2011)

Ahmed Hassan Zewail (Arapça: أحمد حسن زويل; d. 26 Şubat 1946, Demenhur - ö. 2 Ağustos 2016, Pasadena) Mısırlı-ABD'li bilim insanı. 1999 yılında femtokimya üzerine çalışmaları için Nobel Kimya Ödülü'nü kazanmıştır. Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü'nde fizik ve kimya profesörüdür.

Hayatı

26 Şubat 1946 tarihinde Mısır'daki Demenhur şehrinde doğan Ahmed Zewail, Desouk şehrinde büyüdü. Lisans ve yüksek lisans eğitimini İskenderiye Üniversitesi'nde tamamladı. Bunun ardından, doktorasını yapmak üzere ABD'ye taşındı. Pennsylvania Üniversitesi'nde, danışmanlığını Robin Hochstrasser'in yaptığı doktorasını tamamladı. Doktora sonrası fellowship'ini, danışmanlığını Charles B. Harris'in yaptığı Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley'de tamamladı.^[2]

Berkeley Üniversitesi'nda doktora sonrası çalışmasından sonra, 1976'da Caltech'te çalışması için teklif aldı. Zewail, halen burada çalışmaya devam etmektedir. 1982'de ABD vatandaşı oldu. Zewail'in çalışmaları femtokimyanın öncülerindendir.

Enver Sedat (1978'de Barış dalında) ve Necib Mahfuz'dan sonra (1988'de Edebiyat dalında), 1999 yılında Nobel Ödülü alan üçüncü etnik Mısırlı oldu. Muhammed El Baradey 2005 yılında Barış dalında Nobel Ödülü kazanarak dördüncü isim oldu.

Zewail'in diğer uluslararası ödülleri arasında, Wolf Foundation tarafından verilen Kimya dalında Wolf Ödülü (1993), Tolman Medal (1997), Robert A. Welch Award (1997) ve American Chemical Society tarafından verilen Priestley Medal (2011) bulunmaktadır.^[3] 1999'da Mısır'ın en yüksek devlet nişanı olan Grand Collar of the Nile'e nail görüldü.

Mayıs 2003'te İsveç'teki Lund Üniversitesi tarafından fahri doktora ünvanına ve İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi'nin üyeliğine nail görüldü. 2006 yılında Cambridge Üniversitesi fahri bilim doktoru (doctor of science) ünvanı verildi. Mayıs 2008'de, Complutense University of Madrid'ten fahri doktoraya nail görüldü. Şubat 2009'da University of Jordan tarafından kendisine, sanat ve bilim dalında fahri doktora verildi.^[4]

Zewail, evli ve dört çocukludur.

Ölümü

2 Ağustos 2016'da Amerika Birleşik Devletleri'nin Kaliforniya eyaletinin Pasadena şehrinde solunum yetmezliği nedeniyle 70 yaşında hayatını kaybetti. Mısır'ın başkenti Kahire'de düzenlenen askerî cenaze töreni sonrasında aile kabristanına defnedildi.^[1]^[5]

Kaynaklar

1 2 "Nobel ödüllü Mısırlı bilim adamı Ahmed Zuveyl'in vefatı". Anadolu Ajansı. NTV.com.tr. 7 Ağustos 2016. http://www.ntv.com.tr/dunya/nobel-odullu-misirli-bilim-adami-ahmed-zuveylin-vefati,s4qwxRgDZ0iEM7T4-gmLJg. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2016.
↑ Zewail, Ahmed. "Autobiography". Nobelprize.org. 17 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20130417104851/http://www.nobelprize.org:80/nobel_prizes/chemistry/laureates/1999/zewail-autobio.html. Erişim tarihi: 12 Şubat 2011.
↑ "Zewail Wins 2011 Priestley Medal", Chemical & Engineering News, p 5, June 21, 2010.
↑ Kheetan, Thameen (26 Şubat 2009). "Egyptian Nobel laureate calls for ‘scientific renaissance’ in Arab world". Jordan Times. 16 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151016172914/http://www.jordantimes.com/?news=14610&searchFor=zewail. Erişim tarihi: 2009-02-28.
↑ "Egyptian Nobel Laureate Ahmed Zewail passes away". Al Jazeera. 3 Ağustos 2016. http://www.aljazeera.com/news/2016/08/egyptian-nobel-prize-laureate-ahmed-zewail-passes-160803161656906.html. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2016.

Dış bağlantılar

Nobel Kimya Ödülü sahipleri

1901-1925	Jacobus van 't Hoff (1901) Emil Fischer (1902) Svante Arrhenius (1903) William Ramsay (1904) Adolf von Baeyer (1905) Henri Moissan (1906) Eduard Buchner (1907) Ernest Rutherford (1908) Wilhelm Ostwald (1909) Otto Wallach (1910) Marie Curie (1911) Victor Grignard / Paul Sabatier (1912) Alfred Werner (1913) Theodore Richards (1914) Richard Willstätter (1915) Fritz Haber (1918) Walther Nernst (1920) Frederick Soddy (1921) Francis Aston (1922) Fritz Pregl (1923) Richard Zsigmondy (1925)

1926-1950	Theodor Svedberg (1926) Heinrich Wieland (1927) Adolf Windaus (1928) Arthur Harden / Hans von Euler-Chelpin (1929) Hans Fischer (1930) Carl Bosch / Friedrich Bergius (1931) Irving Langmuir (1932) Harold Urey (1934) Frédéric Joliot-Curie / Irène Joliot-Curie (1935) Peter Debye (1936) Norman Haworth / Paul Karrer (1937) Richard Kuhn (1938) Adolf Butenandt / Leopold Ružička (1939) George de Hevesy (1943) Otto Hahn (1944) Artturi Virtanen (1945) James B. Sumner / John Northrop / Wendell Meredith Stanley (1946) Robert Robinson (1947) Arne Tiselius (1948) William Giauque (1949) Otto Diels / Kurt Alder (1950)

1951-1975	Edwin McMillan / Glenn T. Seaborg (1951) Archer Martin / Richard Synge (1952) Hermann Staudinger (1953) Linus Pauling (1954) Vincent du Vigneaud (1955) Cyril Hinshelwood / Nikolay Semyonov (1956) Alexander Todd (1957) Frederick Sanger (1958) Jaroslav Heyrovský (1959) Willard Libby (1960) Melvin Calvin (1961) Max Perutz / John Kendrew (1962) Karl Ziegler / Giulio Natta (1963) Dorothy Hodgkin (1964) Robert Woodward (1965) Robert S. Mulliken (1966) Manfred Eigen / Ronald Norrish / George Porter (1967) Lars Onsager (1968) Derek Barton / Odd Hassel (1969) Luis Federico Leloir (1970) Gerhard Herzberg (1971) Christian B. Anfinsen / Stanford Moore / William Stein (1972) Ernst Otto Fischer / Geoffrey Wilkinson (1973) Paul Flory (1974) John Cornforth / Vladimir Prelog (1975)

1976-2000	William Lipscomb (1976) Ilya Prigogine (1977) Peter D. Mitchell (1978) Herbert C. Brown / Georg Wittig (1979) Paul Berg / Walter Gilbert / Frederick Sanger (1980) Kenichi Fukui / Roald Hoffmann (1981) Aaron Klug (1982) Henry Taube (1983) Robert Merrifield (1984) Herbert A. Hauptman / Jerome Karle (1985) Dudley R. Herschbach / Yuan T. Lee / John C. Polanyi (1986) Donald J. Cram / Jean-Marie Lehn / Charles J. Pedersen (1987) Johann Deisenhofer / Robert Huber / Hartmut Michel (1988) Sidney Altman / Thomas Cech (1989) Elias Corey (1990) Richard R. Ernst (1991) Rudolph A. Marcus (1992) Kary Mullis / Michael Smith (1993) George Olah (1994) Paul J. Crutzen / Mario J. Molina / Frank Rowland (1995) Robert Curl / Harold Kroto / Richard Smalley (1996) Paul D. Boyer / John E. Walker / Jens Christian Skou (1997) Walter Kohn / John Pople (1998) Ahmed Zewail (1999) Alan J. Heeger / Alan MacDiarmid / Hideki Shirakawa (2000)

2001-	William Knowles / Ryoji Noyori / K. Barry Sharpless (2001) John B. Fenn / Koichi Tanaka / Kurt Wüthrich (2002) Peter Agre / Roderick MacKinnon (2003) Aaron Ciechanover / Avram Hershko / Irwin Rose (2004) Robert H. Grubbs / Richard R. Schrock / Yves Chauvin (2005) Roger D. Kornberg (2006) Gerhard Ertl (2007) Osamu Shimomura / Martin Chalfie / Roger Y. Tsien (2008) Venkatraman Ramakrishnan / Thomas A. Steitz / Ada E. Yonath (2009) Richard F. Heck / Akira Suzuki / Ei-ichi Negishi (2010) Dan Shechtman (2011) Robert Lefkowitz / Brian Kobilka (2012) Martin Karplus / Michael Levitt / Arieh Warshel (2013) Eric Betzig / Stefan Hell / William E. Moerner (2014) Tomas Lindahl / Paul Modrich / Aziz Sancar (2015) Jean-Pierre Sauvage / James Fraser Stoddart / Bernard L. Feringa (2016)

This article is issued from Vikipedi - version of the 8/13/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.