Diyarbekir Vilayeti

ولايت ديار بكر‎ Vilâyet-i Diyâr-ı Bekr Osmanlı İmparatorluğu Vilayeti ← 1864–1922 → Diyâr-ı Bekr Vilayeti (1900) Merkez Diyarbekir Tarih  - Kuruluş 1864  - Kaldırılış 1922 Nüfus  - Müslüman, 1914[1] 492.101   - Rum, 1914[1] 1.935   - Ermeni, 1914[1] 65.850   - Yahudi, 1914[1] 2.085

Diyâr-ı Bekr Vilayeti 1864 yılında kurulan Osmanlı Devleti vilayeti. Vilayetin merkezi Amid (Diyarbakır)'dir.

Tarihi

1847 Bedirhan bey isyanının bastıran Osmanlı Devletince kurulan eyaletinin başkentidir^[2]. 1864 yılında kabul edilen Teşkil-i Vilâyet Nizamnâmesi ile Diyâr-ı Bekr Eyaleti ismi kaldırılmış yerine Diyâr-ı Bekr Vilayeti kurulmuştur. Eyalete 20 sancağa ayrılmıştı. Bunlar; Diyâr-ı Bekr Sancağı, Harput Sancağı (Merkezi Mamuret-ül Aziz), Ergani Sancağı, Siverek Sancağı, Nusaybin Sancağı, Hısn-ı Keyfâ Sancağı, Alçakala Sancağı, Habur Sancağı, Sincar Sancağı, Meyyafarikıyn Sancağı (veya Silvan Sancağı), Siird Sancağı, Çemişgezek Sancağı ve 13 küçük sancak daha. 1867'de vilayetteki sancaklar şöyleydi:

• Diyar-ı Bekr
• Mamuret-ül Aziz (Elazığ)
• Mardin
• Siirt
• Siverek
• Erganimadeni (Merkezi: Maden)

1877'de Mamuret-ül Aziz sancağına bağlı olan Malatya kazası Akçadağ, Besni, Hısn-ı Mansur (Adıyaman) ve Kahta kazalarını içine alan bir sancağa dönüştü ve Mamuret-ül Aziz sancağının geri kalanı Erzurum Vilayeti'ne bağlı Dersim sancağıyla birlikte Mamuret-ül Aziz Vilayetine dönüştü.

1892'de Siirt Sancağı Bitlis Vilayeti'ne^[3], Malatya sancağı da Mamuret-ül Aziz Vilayeti'ne bağlandı^[4].

Nüfus

Nüfus
Diyâr-ı Bekr
Yıl	Nüfus
1864	708.300
1884	305.300
1890	471.500
1891	475.200
1900	468.500
1910	425.000
1920	554.600
Y & G

Diyarbekir Vilayeti 1914 nüfusu[5]
Kaza	Müslüman	Ermeni	Katolik Ermeni	Protestan	Süryani	Keldani	Toplam
Diyarbekir	52,285	13,970	1,269	1,228	4,116	1,245	75,089
Lice	23,595	4,151	207	-	468	-	28.722
Silvan	26,330	12,756	-	327	932	891	41.743
Derik	21,189	415	436	-	269	-	22.668
Beşiri	11,015	3,369	58	-	1,393	-	16.068
Diyarbekir Sancağı	134,414	34,661	1,970	1,555	7,178	2,136	184,290
Mardin	51,116	4	6,974	917	12,085	861	71.969
Cizre	17,022	268	-	90	3,149	2,753	24.538
Midyat	42,607	67	-	1.385	13,921	73	58.777
Savur	39,928	5	96	931	1,396	-	42.356
Nusaybin	12.842	-	-	2,766	-	75	17.006
Mardin Sancağı	163,515	344	7,070	6,089	30,551	3,762	214,646
Siverek	50,435	2,455	126	-	638	-	54.062
Çermik	19.226	784	-	37	-	-	20.231
Viranşehir	15.477	521	53	-	722	96	17.655
Siverek Sancağı	85,138	3,760	179	37	1,360	96	91,948
Maden	71.493	8,901	473	-	-	-	83.010
Palu	37,541	8,224	-	166	-	-	45.931
Erganimadeni Sancağı	109,034	17,125	473	166	-	-	128,941
Diyarbekir Vilayeti	492,101	55,890	9,960	7,376	42,109	5,994	619.825

Kaynakça

1. "1914 Census Statistics". Turkish General Staff. ss. 605–606. 7 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151007105845/http://www.tsk.tr/8_TARIHTEN_KESITLER/8_1_Ermeni_Sorunu/konular/ermeni_faaliyetleri_pdf/Arsiv_Belgeleriyle_Ermeni_Faaliyetleri_Cilt_1.pdf. Erişim tarihi: 29 January 2011. 
2. Emir Bedirhan Lütfi Ahmad Ramiz bgst 2007 p.113 (translation of Takvim-i Vekayi
3. http://www.kaliteliresimler.com/img3195.htm
4. http://www.yunusemreml.k12.tr/malatya_tarihi_osmanli.htm
5. Karpat, Kemal (1985). Ottoman Population, 1830-1914: Demographic and Social Characteristics. University of Wisconsin Press. s. 176-177. ISBN 9780299091606. http://m.friendfeed-media.com/1d4fdaf358c69c4c02100b94370454097403f76a.