Trabzon Vilayeti

Trabzon Vilayeti Vilayet-i Trabzon Osmanlı İmparatorluğu Vilayeti ← 1864–1922 → Trabzon Vilayeti (1900) Merkez Trabzon[1] Tarih  - Kuruluş 1864  - Kaldırılış 1922 Nüfus  - Müslüman, 1914[2] 921.128   - Yunan, 1914[2] 161.524   - Ermeni, 1914[2] 38.899

Trabzon Vilayeti, Osmanlı Devleti vilayetidir. 1841 yılında Trabzon Eyaleti'nin kaldırılmasıyla Trabzon'da kurulmuştur.

Tarihi

Trabzon Eyaleti 1864 yılında kabul edilen Teşkil-i Vilâyet Nizamnâmesi ile kaldırılmıştır. Yerine Trabzon Vilayeti kurulmuştur. Vilayete bağlı sancaklar Trabzon Sancağı, Canik Sancağı, Lazistan Sancağı ve Gümüşhane Sancağı'dır.

Sancakları

• Trabzon Sancağı, Trabzon Vilayeti'ne bağlı merkez sancak. Sancağa bağlı kazalar Ordu, Giresun, Tirebolu, Görele, Vakfıkebir, Sürmene, Akçabat (Akçaabat) ve Of kazalarıdır.^[3]
• Canik Sancağı, Trabzon Vilayeti'ne bağlı sancak. Sancağa bağlı kazalar Samsun ( sancak merkez kazası ), Bafra, Ünye, Fatsa, Çarşanba (Çarşamba) ve Terme kazalarıdır.^[3]
• Lazistan Sancağı, Trabzon Vilayeti'ne bağlı sancak. Sancağa bağlı kazalar Rize (sancak merkez kazası), Atina (Pazar) , Hopa ve Artvin kazalarıdır.^[3].Bu sancağın merkez kazası 1841-1878 arasında Batum'du.
• Gümüşhane Sancağı, Trabzon Vilayeti'ne bağlı sancak. Sancağa bağlı kazalar Gümüşhane (sancak merkez kazası), Kelkit, Şiran ve Torul kazalarıdır.^[3]

1920'de Trabzon sancağına bağlı kaza olan Giresun, Ordu, Tirebolu ve Görele kazalarıyla birleştirilip Giresun sancağına dönüşmüş, 1921'de Giresun sancağına bağlı Ordu kazası Trabzon Vilayeti'nin Canik Sancağı'na bağlı Fatsa ve Ünye kazalarıyla birleşip Ordu Sancağı'nı oluşturmuştur.

Nüfus

Eyalete bağlı sancak sınırlarını gösteren harita.

Nüfus
Trabzon
Yıl	Nüfus
1864	938.100
1884	1.003.300
1890	1.047.700
1891	1.051.800
1900	948.500
1910	1.444.100
1920	1.073.900
Y & G

1861 yılında Trabzon Vilayeti'nin sancakları: Trabzon, Lazistan, Canik, Gümüşhane

1914 nüfusu.

Trabzon Vilayeti 1914 Nüfusu [4]
Sancak/Kaza	Müslüman	Rum	Ermeni	Yahudi	Diğer	Toplam
Trabzon	64.726	23.806	14,846	8	127	104.858
Ordu	111.421	18,505	12,349	-	1.211	143.491
Of	75.050	1.819	-	-	-	76,869
Akçaabat	56.401	6,561	3,517	-	-	66,479
Tirebolu	48,999	10.530	868	-	-	60,397
Sürmene	57,698	9.762	323	-	-	67.783
Giresun	92,301	24.138	2,275	-	-	118.714
Görele	42,823	1,648	312	-	-	44.783
Vakfıkebir	28.484	13	51	-	-	28,548
Maçka	17,950	19,575	258	-	-	37.783
Trabzon sancağı	595,853	116,357	36,149	8	1,338	749,705
Lazistan (Rize)	122.055	1,507	5	-	-	123.567
Atina	50,297	171	28	-	-	50.496
Hopa	38,156	44	2	-	-	38,202
Lazistan sancağı	210,508	1,722	35	-	-	212,265
Gümüşhane	29,639	9.179	1,817	-	-	40,635
Şiran	29.686	30.547	24	-	-	60,257
Torul	22,312	3.155	392	-	-	25,859
Kelkit	33.130	614	482	-	-	34.226
Gümüşhane sancağı	114,767	43,495	2,715	-	-	160,977
Canik (Samsun)	44,992	54,709	4,791	18	533	105,044
Ünye	58.351	5,251	5.861	9	-	69,472
Bafra	48,944	30.838	1,735		-	81,517
Fatsa	35,678	3,026	1,250	-	385	40,339
Çarşamba	54,353	3,948	10,820	-	609	69,730
Terme	23,632	967	2,601	-	-	27,200
Canik sancağı	265,950	98,739	27,319	27	1,267	393,302
Toplam	1,187,078	260,313	66,218	35	2,605	1,516,249
Not: Ermenilerden 64,607 Gregoryen, 1,611 Katolik Ermeni.

Kaynakça

1. Google Kitaplar'da Geographical Dictionary of the World
2. "1914 Census Statistics". Turkish General Staff. ss. 605–606. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160303231624/http://www.tsk.tr/8_TARIHTEN_KESITLER/8_1_Ermeni_Sorunu/konular/ermeni_faaliyetleri_pdf/Arsiv_Belgeleriyle_Ermeni_Faaliyetleri_Cilt_1.pdf. Erişim tarihi: 29 January 2011. 
3. Devlet-i Aliyye-i Osmaniyye’nin Bin Üçyüz Onüç Senesine Mahsus İstatistik-i Umumîsi, İstanbul, Alem Matbaası, 1316/1900.
4. Karpat, Kemal (1985). Ottoman Population, 1830-1914: Demographic and Social Characteristics. University of Wisconsin Press. s. 180-184. ISBN 9780299091606. http://m.friendfeed-media.com/1d4fdaf358c69c4c02100b94370454097403f76a.