Evrimsel gelişim biyolojisi
| Biyoloji alt dalı |
| Evrimsel biyoloji |
|---|
 |
|
Ana Maddeler
|
|
Tarihçe
Genel bakış
Rönesans ve Aydınlanma Darwin Öncesi Darwin • Türlerin Kökeni Sentezden Önce Modern evrimsel sentez Moleküler evrim • Evo-devo Güncel Araştırmalar |
|
Sosyal Çıkarımlar
|
|
Diğer Alanlar
|
|
Evrimsel biyoloji portalı Kategori • İlgili başlıklar • Kitap |
Evrimsel gelişim biyolojisi (gelişim evrimi veya gayri resmi olarak kısaca evo-devo), canlı türlerin ataları aralarındaki ilişkiyi belirlemek ve ve gelişimsel süreçlerin nasıl evrildiğini keşfetmek için farklı organizmaların gelişim süreçlerini karşılaştıran biyolojinin bir alt dalıdır. Bu anlamda evrimsel gelişim biyolojisi embriyonik gelişimin kökeni ve evrimini araştırarak tüylerin evrimi gibi[1] gelişmeleri ve gelişim süreçlerini, yeni özelliklerin kazanılmasında ve ortaya çıkmasında nasıl etki ettikleri, gelişimsel plastisitenin evrimdeki rolü, ekolojik etkenlerin gelişime ve evrimsel değişime nasıl yol açtıkları, yakınsak evrimin ve homolojinin gelişimsel temelleri gibi konuları ele alır.[2]
Ontojeni ve filogeni arasındaki ilişkiye olan bilimsel ilgi ondokuzuncu yüzyıla kadar uzanmasına rağmen, evrimsel gelişim biyolojisinin çağdaş alanı, model organizmalarda embriyonik gelişimi düzenleyen genlerin keşfi ile ivme kazanmıştır. Organizmalar şekil ve form olarak çok farklı oldukları için genel hipotezlerin test edilmesi zordur.[3]
Bununla birlikte, evrimin eski gen parçalarından (moleküler ekonomi) yeni genler oluşturma eğiliminde olduğu gözlemlendiğinden beri evrimsel gelişim biyolojisi, evrimin (örneğin çene kemik yapılarını oselet orta kulak kemikçiklerine dönüştürme gibi) eski gen ağlarından yeni yapılar oluşturmak için gelişim süreçlerini değiştirdiğini veya yumuşakçalar, böcek ve omurgalılarda göz gelişimi ile ilgili olan genlerde bu gelişimlerin planlarını koruduğunu göstermeye çalışmaktadır ve bu konudaki araştırmalar yoğun olarak bu yönde yapılmaktadır.[4] [5] Evrimsel gelişim biyolojisinin başlangıçtaki ana ilgisi, vücut planı ile organ gelişimini düzenleyen hücresel ve moleküler mekanizmaların homolojinin kanıtı olarak görülüp görülmeyeceğine dair olmuştur. Ancak daha modern yaklaşımlar, türleşme ile ilişkili olan gelişimsel değişiklikleri de bu biyoloji dalına dahil etmektedir.[6]
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ↑ Prum, R.O., Brush, A.H. (March 2003). "Which Came First, the Feather or the Bird?". Scientific American 288 (3): 84–93. DOI:10.1038/scientificamerican0303-84. PMID 12616863.
- ↑ Hall, Brian K. (2000). "Evo-devo or devo-evo—does it matter". Evolution & Development 2 (4): 177–178. DOI:10.1046/j.1525-142x.2000.00003e.x. PMID 11252559.
- ↑ Palmer, RA (2004). "Symmetry breaking and the evolution of development". Science 306 (5697): 828–833. Bibcode 2004Sci...306..828P. DOI:10.1126/science.1103707. PMID 15514148.
- ↑ Tomarev, Stanislav I.; Callaerts, Patrick; Kos, Lidia; Zinovieva, Rina; Halder, Georg; Gehring, Walter; Piatigorsky, Joram (1997). "Squid Pax-6 and eye development". Proceedings of the National Academy of Sciences 94 (6): 2421–2426. Bibcode 1997PNAS...94.2421T. DOI:10.1073/pnas.94.6.2421. PMC 20103. PMID 9122210. http://www.pnas.org/content/94/6/2421.full.
- ↑ Pichaud, Franck; Desplan, Claude (August 2002). "Pax genes and eye organogenesis". Current opinion in genetics and development 12 (4): 430–434. DOI:10.1016/S0959-437X(02)00321-0. PMID 12100888.
- ↑ Pennisi, E (2002). "EVOLUTIONARY BIOLOGY:Evo-Devo Enthusiasts Get Down to Details". Science 298 (5595): 953–955.. DOI:10.1126/science.298.5595.953. PMID 12411686.
Dış bağlantılar
- Scott F. Gilbert, Evrimsel Gelişim Biyolojisinin Morfogenezi (İngilizce)
- Bir Evo-Devo Modeli Olarak Su Ayıları (Tardigrada), NPR Science Friday'den kısa bir video tanıtımı (İngilizce)
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||