Mardin

<tr class_"mergedrow">

Mardin
—  İl & Büyükşehir  —

Tarihî Mardin şehri
Mardin'in Türkiye'deki konumu
Ülke Türkiye
Bölge Güneydoğu Anadolu Bölgesi
İdari birimler 10 ilçe
Yönetim
 - Belediye Başkanı Mustafa Yaman [1] (Kayyum)
 - Vali Mustafa Yaman[2]
Yüzölçümü
 - Toplam 8,858 km2 (3,4 mi2)
Rakım [3] 1.083 m (3.553 ft)
Nüfus (2013)
 - Toplam 779,738
 - Yoğunluk 88/km² (227,9/sq mi)
Zaman dilimi DAZD (+2)
 - Yaz (YSU) DAZD (+3)
Posta kodu 47xxx
Alan kodu (+90) 482
Plaka kodu 47
İnternet sitesi: www.mardin.bel.tr
Mardin Valiliği
Mardin sokaklarından bir görünüm

Mardin, (Arapça:ماردين, Kürtçe: Mêrdîn) Türkiye'nin büyükşehir statüsüne giren bir ili ve en kalabalık yirmi altıncı şehri. 2013 itibarıyla 779.738 nüfusa sahiptir. Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin Dicle Bölümü'nde yer alır. Suriye ile sınır komşusudur.

Şehirde uluslararası kuruluşlarca kültür mirası kabul edilmiş, koruma altına alınmış tarihi yapılar mevcuttur. Mardin farklı dini inanışlar paralelinde, sanatsal açıdan da tarihi değeri olan camiler, türbeler, kiliseler, manastır ve benzeri dini eserler barındırmaktadır. Mardin, İpek Yolu güzergâhında olup, ilde beş han ve bir kervansaray mevcuttur.

Köken bilimi

Mardin adı Arapça kaynaklarda Mâridîn, Süryanice kaynaklarda Marde olarak geçmektedir. Kelimenin kökeni hakkında farklı görüşler bulunmaktadır. Bazı görüşlere göre Mardin kelimesi, savaşçı bir kavim olan ve Ardeşir tarafından 3. yüzyılda buraya yerleştirilen Mardeler'den gelmektedir. Bazı görüşlere göre de "Kaleler" anlamına gelen Merdin'den gelmektedir. Günümüzde kullanılan adı, Arapça kaynaklarda geçen Mâridîn'den gelmiştir[4].

Tarihçe

Mardin ilinde tarihin çok eski dönemine uzanan dönemlere ait bulgular yer almaktadır. Artuklu Üniversitesi yerleşkesi içinde yapılan kazılarda ortaya çıkarılan taşlar, Paleolitik Çağ'a tarihlenmiştir[5].

Dargeçit İlçesi Ilısu civarında yer alan Boncuklu Tarla yerleşiminde Cilalı Taş Devrine ait buluntulara rastlanılmıştır. Gene Derik ilçesindeki Kerküşti Höyük’te yapılan kazılar sonucu Kalkolitik Çağ dönemine ait kalıntılar bulunmuştur. Kemaliye höyük ve Tilki tepe Höyüklerinde de Kalkolitik Çağ dönemi seramiklere rastlanmıştır. Nusaybin ilçesindeki Girnavaz Höyük'te Erken Tunç Çağı'na tarihlenen kalıntılara rastlanmıştır. Bunun yanı sıra ildeki 36 höyükte Tunç Çağı' nın çeşitli dönemlerine tarihlenen buluntulara rastlanılmıştır. Mardin-Nusaybin yolu üzerindeki Gırharrin Höyük, Mardin Dağlarının güneyindeki Girnavaz ve Yukarı Dicle havzasındaki Giricano, Kavusan Höyük, Siirt Türbe Höyük, Üçtepe, Ziyarettepe ve Gre Dimse höyüklerinde de bu çağa ait bulgular görülmektedir.

Girnavaz höyük, Dargeçit ilçesindeki Zeviya Tivilki höyük ve Kızıltepe-Viranşehir yolu üzerindeki Kerküşti höyük kazılarında Demir Çağı'na tarihlenen kalıntıları bulunmuştur. Nisibis, Midyat, Savur, İzbırak-Zaz, Baskavak-Ahmedi ve Dereiçi (Killit)'de bulunan eski dönem yerleşimlere tarihi kaynaklarda bahsedilmiştir. M.Ö 2000 yılı dolaylarında Asur egemenliğinde olan Mardin ve çevresi daha sonra Hitit ve Urartu egemenliğine geçmiştir.

Mardin adı ilk defa 4. yüzyıl Roma tarihçilerinden Ammianus Marcellinus tarafından bahsedilmiştir. I. Justinianos dönemi tarihçisi Prokopios, şehirden Margdis adıyla ikinci derece önemde bir kale olarak bahsetmiştir. Kale, 640 yılında İyâz bin Ganm komutasındaki İslam ordularınca ele geçirildi. Bu dönemde bölgeye yoğun bir Arap nüfusu yerleşimi başladı. Emevî ve Abbâsî döneminde El Cezire valiliğinin toprakları içerisinde yer aldı. 750-751 yıllarında Mardin’e hâkim olan Hariciler’in Harûriyye koluna mensup Benî Rebîa kabilesi reisi Büreyke'nin isyanına sahne oldu. Mardin kalesi, Hamdani hanedanlığının kurucusu Hamdân bin Hamdûn tarafından 885 yılında ele geçirildi. Abbasi Halifesi Mutezid tarafından 894 yılında geri alındı. Daha sonra yeniden Hamdani egemenliğine giren bölge, 10. yüzyılın sonundan 11. yüzyıl sonlarına kadar Mervaniler ile Ukayliler arasında sıklıkla el değiştirdi.

1085 yılında Mardin'in de olduğu bölge Selçuklu egemenliğine geçti. Bu tarihten itibaren bölge yoğun bir Türkmen iskanına sahne oldu. 1103 yılında Artuklu Beyliği hakimiyetine giren Mardin, daha sonra İlgazi Bey liderliğinde kurulan ve yaklaşık üç yüzyıl kadar hüküm süren Mardin Artukluları'nın hakimiyetine geçti. Bu dönemde oldukça gelişen şehir en parlak dönemlerini yaşadı. 1183 yılında Selahaddin Eyyubi şehre ilerlediyse de burayı ele geçiremedi. Ancak 1185'de Mardin Artuklu Beyliği, Eyyubi hâkimiyetini tanıdı. 1198 yılında I. Adil şehri yağmalasa da kaleyi ele geçiremedi. 1203 yılındaki Eyyubi saldırılarına da karşı konulabildi. Daha sonra yapılan antlaşma uyarınca Mardin Artukluları Eyyubiler'e tabi oldu. Mardin Artuklular'ı, I. Alâeddin Keykubad zamanında Anadolu Selçukluları'na tâbi oldu.

1260 yılında İlhanlı hükümdarı Hülagû Han'ın oğlu Yaşmut tarafından sekiz ay kuşatılan Mardin, Mardin hâkimi Necmeddin Gazi Saîd'in oğlu tarafından öldürülmesiyle İlhanlılara teslim oldu. Mardin kalesi, 1366 ve 1383 yıllarındaki Karakoyunlu saldırılarına dayandı. 1394 ve 1401 yıllarında şehir Timur'un kuvvetlerince tahrip edildi. 1409 yılında Mardin Artukluları'nın yıkılmasıyla Mardin, Karakoyunlular'ın kontrolüne geçti. 1432 yılında Mardin kalesi Akkoyunlular'a teslim oldu. 1451 yılında Karakoyunlular kaleyi kuşatsa da, şehri tahrip ederek geri çekildiler. 1507 yılında Şah İsmail tarafından Mardin şehri ve kalesi ele geçirildi. 1515 yılında şehir Osmanlı kuvvetlerine teslim olsa da kale ele geçirilemedi. 1516 yılında yeniden kuşatılan kale, 1517 yılında Osmanlı kuvvetlerince ele geçirildi.

Osmanlı döneminde nispeten sakin bir dönem geçiren Mardin, 19. yüzyıldan itibaren karışıklıklara sahne oldu. Osmanlı ile Mısır Hidivliği arasındaki mücadele döneminde Mardin bir süre Milli aşiretine bağlı isyancıların denetiminde kaldı. 1847 ve 1865 yıllarında yaşanan kolera salgınlarında şehirde çokça ölümlere yol açtı. 1891 yılında kapalı çarşısı yandı. 1895 yılında isyancıların saldırısına uğrasa da bu durum kısa sürede bastırıldı. Mondros Mütarekesi'nden sonra İtilaf Devletleri'nin askeri yerleşimi olmadı.

Cumhuriyet dönemi

2012 yılında çıkarılan 6360 sayılı kanun ile Mardin'de sınırları il mülki sınırları olan büyükşehir belediyesi kuruldu ve 2014 Türkiye yerel seçimlerinin ardından büyükşehir belediyesi çalışmalarına başladı.[6]

Coğrafya

Konum

Mardin'den bir görünüm

Mardin ili Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin Dicle Bölümü'nde yer alır. Suriye ile sınır komşusudur. Güneyinde Suriye, batısında Şanlıurfa ili, kuzeyinde Diyarbakır ve Batman illeri, kuzeydoğusunda Siirt ili ve doğusunda Şırnak ili bulunur.

Akarsular

İl genelindeki başlıca akarsular; Buğur çayı, Çağçağ suyu, Savur çayı ve Zerkan deresidir. Derik ilçesinin Buğur köyü yakınlarında doğan Buğur çayı 53,65 km uzunluğunda olup, akarsuyun tamamına yakını il içerisinde akmaktadır. 103 km uzunluğundaki Çağçağ suyunun tamamı il içerisinde akmaktadır. Savur ilçesinden kaynağını alan 92 km uzunluğundaki Savur çayının 60,5 km lik bölümü il içerisinde akmaktadır[7].

Orman ve mera arazileri

2013 yılı verilerine göre il genelinde 126.908 hektar alanda orman arazileri görülmektedir. Orman arazilerinin büyük bölümü bozuk baltalıklardan oluşmaktadır[8]. Mardin ilindeki mera arazileri insan faaliyetleri nedeniyle azalmaktadır. 2011 yılı verilerine göre ilde, çayır ve meraların kapladığı alan 115.447 hektardır[9]. Mera arazileri zayıf vasıflı olup, tarla açmaları nedeniyle azalmaktadır.

İklim

İl genelinde karasal iklim özellikleri görülmektedir. Kış ayları soğuk geçmektedir. Yaz aylarında güneyden gelen çöl iklimi etkisi altında olduğu için kurak geçer. İlde ölçülen en yüksek sıcaklık 42,5 °C'dir (31 Temmuz 2000). İlde ayrıca Türkiye sıcaklık rekoru kırılmıştır (48,8 °C Mardin, Kızıltepe). İlde ölçülen en düşük sıcaklık -14,0 °C'dir (22 Şubat 1985). Ayrıca bölge ilkbahar yaz gibi çöllerden gelen toz taşınımı etkisi altına girer. Derik, Nusaybin ve Savur ilçelerinde Akdeniz iklimi özellikleri de görülür. Ortalama en yüksek sıcaklık 34,9 °C ile temmuz ayında, ortalama en düşük sıcaklık 0.5 °C ile ocak ayında görülür.[10]

 Mardin iklimi 
Aylar Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıl
En yüksek sıcaklık rekoru,  °C 19,4 18,4 27,5 33,6 35,4 40,0 42,5 42,0 38,8 35,6 26,1 24,1 42,5
Ortalama en yüksek sıcaklık, °C 5,8 7,2 11,6 17,3 23,8 30,5 34,9 34,6 30,0 22,7 14,2 8,0 20,0
Ortalama sıcaklık, °C 3,1 4,1 8,0 13,5 19,5 25,6 29,9 29,6 25,1 18,3 10,7 5,2 16,0
Ortalama en düşük sıcaklık, °C 0,5 1,3 4,6 9,7 14,8 20,0 24,4 24,5 20,6 14,5 7,7 2,7 12,1
En düşük sıcaklık rekoru,  °C −13,4 −14 −11,7 −5,3 2,6 5,0 11,8 12,8 8,0 1,0 −9,5 −11,9 −14
Ortalama yağış, mm 114,8 108,8 97,6 80,5 44,6 4,7 1,3 0,3 2,2 32,9 68,9 109,8 666,4
Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlüğü[10]

Nüfus

1960'lı yıllarda şehre göç başlamış ve kır nüfusu oran olarak azalmaya başlamıştır. 1990 yılında dört ilçenin komşu illere bağlanmasıyla nüfus %14,4 oranında azalmıştır. 2000 nüfus sayımında ilk defa kır nüfusu, kent nüfusunun gerisinde kalmıştır. Bunda en önemli etkenler ekonomik kaygılar ve 90'lı yıllarda başlayan terör faaliyetleridir. Güvenlik kaygıları nedeniyle hem ildeki kırsal kesimlerden, hem de diğer illerden Mardin şehrine göç hereketleri başlamıştır.

Şehir nüfusu oranı %60, kırsal nüfus oranı %43'tür. Nüfusu en yüksek ilçeler sırasıyla Kızıltepe, Merkez, Nusaybin ve Midyat'tır. Genç bir nüfus yapısına sahiptir. 2000 yılına göre 15 yaşın altındaki nüfusun oranı %44,8'dir.

Türkiye'deki en farklılaşmış nüfusa sahip illerinden biridir. İlde Kürtler, Hıristiyan Süryaniler, Sünni Araplar, Türkler, Yezidiler ve Ermeniler yaşamaktadır.[11] Zaman içinde Süryani ve Yezidi nüfusu göçler sebebiyle azalmıştır. Lübnan'ın başkenti Beyrut'ta Mardin ve Midyat bölgesinde az sayıda Süryani yaşamaktadır. Bölgede birçok Süryani Manastırı ve Kilisesi vardır: Deyrulzafarân Manastırı, Mor Gabriel, Mor Yakub ve Meryem ana Kilisesi.

Mardin il nüfus bilgileri
Yıl Toplam Sıra Fark Şehir - Kır
1965[12] 397.880 36
  %23     90.093
307.787     %77  
1970[13] 453.092 33 %14
  %26     119.852
333.240     %74  
1975[14] 519.687 30 %15
  %30     155.876
363.811     %70  
1980[15] 564.967 31 %9
  %34     192.004
372.963     %66  
1985[16] 652.069 30 %15
  %37     244.000
408.069     %63  
1990[17] 557.727 37 -%14
  %45     249.032
308.695     %55  
2000[18] 705.098 32 %26
  %55     391.249
313.849     %45  
2007[19] 745.778 25 %6
  %57     428.611
317.167     %43  
2008[20] 750.697 26 %1
  %56     422.537
328.160     %44  
2009[21] 737.852 28 -%2
  %57     422.284
315.568     %43  
2010[22] 744.606 28 %1
  %58     428.899
315.707     %42  
2011[23] 764.033 27 %3
  %58     446.226
317.807     %42  
2012[24] 773.026 27 %1
  %59     458.112
314.914     %41  
2013[25] 779.738 26 %1
  %100     
     %0  
2014[26] 788.996 26 %1
  %100     
     %0  
2015[27] 796.591 26 %1
  %100     
     %0  

Ekonomi

Ekili tarım alanları, Güney Mardin

Ekonomisi tarım, hayvancılık ve ticarete dayalıdır. 2001 yılına göre ildeki iktisadi faaliyetlerin %66,8'i tarım, çiftçilik ve hayvancılık alanlarında gerçekleşmiştir.[28] Suriye sınırındaki organik tarıma elverişli topraklar mayınlı olması nedeniyle Mardin ekonomisine katkı sağlamamaktadır.[29] Tarımdan sonraki en önemli sektörü devlet hizmetleri oluşturmaktadır.[28] 2001 yılına göre ilde kişi başına düşen gayri safi yurtiçi hasıla 983 Dolardır.[30]

İlde "Mardin Serbest Bölgesi" ve "Mardin Organize Sanayi Bölgesi" adlarında üretim ve sanayi bölgeleri bulunmaktadır. Bölgenin en önemli projesi olan Güneydoğu Anadolu Projesi'nin tamamlanamaması nedeniyle tarım ürünlerine dayalı sanayi gelişmemiştir. Sanayinin toplam gelir içindeki payı %5,5'tir.[28]

İlde kültür turizmi, inanç turizmi imkânları olmasına karşın Mardin ekonomisinde önemli bir yere sahip değildir.

Kültür

Etkinlikler

Müzeler

Cami ve medreseler

Mezopotamya vadisi önünde Ulu Camii

Manastırlar ve kiliseler

Deyrulzafarân Manastırı

Kaleler

El sanatları

Gümüş İşciliği, Telkârî

Spor

Yönetim

Mardin'in İlçe Haritası

Mardin, Haziran 2015 Türkiye genel seçimleri'ne göre Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde altı milletvekili ile temsil edildi. Milletvekillerinin ikisi Adalet ve Kalkınma Partisi adayı, dördü Hakların Demokratik Partisi olarak seçildi.

Yerel yönetim

1990 yılında Cizre, Silopi ve İdil ilçeleri Mardin'den ayrılarak yeni il olan Şırnak'a, Gercüş ilçesi ise Batman iline bağlanmıştır. Bu değişiklikler sonucu ilin yüzölçümü %30 daralmış ve Şırnak'a bağlanan ilçeler nedeniyle Mardin'in Irak ile sınırı kalmamıştır.

Mardin'deki ilçe sayısı 9, belediye sayısı 31, köy sayısı 579'dur.

2014 yılında gerçekleşen Mardin Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimlerini bağımsız aday olan Ahmet Türk kazanmıştır. Hakkında "devletin birliğini ve bütünlüğünü bozmak, silahlı terör örgütüne para temin etmek ve üye olmak, görevini kötüye kullanmak, Türk milletini, Türkiye Cumhuriyeti'ni, TBMM'yi alenen aşağılamak" suçlamalarından soruşturma açılan Ahmet Türk, 17 Kasım 2016 tarihinde İçişleri Bakanlığı tarafından görevden alınmış ve büyükşehir belediye başkanlığı görevine kayyum olarak, aynı zamanda Mardin valisi olan Mustafa Yaman vekaleten getirilmiştir[32].

Eğitim

Diyarbakır yolu üzerinde, Mardin şehir merkezinde yer alan Mardin Artuklu Üniversitesi 2007 yılında kurulmuş ve 2007-2008 döneminde eğitim öğretime başlamıştır.

Altyapı

Sağlık

Mardin ilinde Sağlık Bakanlığı'na bağlı 11 hastane bulunmaktadır. Mardin şehir merkezinde Mardin Devlet Hastanesi, Mardin Kadın Doğum ve Çocuk Hastanesi ve Mardin Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi bulunmaktadır. Derik ilçesinde Derik Devlet Hastanesi, Dargeçit ilçesinde Dargeçit Devlet Hastanesi, Kızıltepe ilçesinde Kızıltepe Devlet Hastanesi, Mazıdağı ilçesinde Mazıdağı İlçe Hastanesi, Midyat ilçesinde Midyat Devlet Hastanesi, Nusaybin ilçesinde Nusaybin Devlet Hastanesi, Ömerli ilçesinde Ömerli İlçe Entegre Hastanesi, Savur ilçesinde Savur İlçe Entegre Hastanesi sağlık hizmeti sağlamaktadır.[33] Özel kurum olarak Mardin şehir merkezinde 1 hastane hizmet vermektedir.[34]

Ulaşım

Kızıltepe ve Nusaybin ilçelerinden geçen doğu-batı yönündeki karayolu, ildeki en önemli karayoludur. Şanlıurfa ve Şırnak illerinden bu yolla ulaşılabilir. Şehir merkezine 20 km uzaklıktaki Mardin Havalimanı'na Türkiye içi tarifeli uçak seferleri düzenlenmektedir.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ↑ "Mardin'e Atanan Kayyum İncelemelerde Bulundu". http://www.milliyet.com.tr/.17.11.2016. http://www.milliyet.com.tr/mardin-e-atanan-kayyum-incelemelerde-mardin-yerelhaber-1653142/. Erişim tarihi: 17 Kasım 2016.
  2. ↑ Ntv.com.tr, Valiler Kararnamesi Yayımlandı, Erişim:01 Haziran 2016
  3. ↑ http://www.mecitalbayrak.com/turkiyenin-bolgelere-gore-yukseklik-siralamasi.html
  4. ↑ "MARDİN" İslam Ansiklopedisi, Cilt:28, Sayfa:43-46, Yıl:2003
  5. ↑ "Mardin’de Tarihi Değiştirecek Keşif". http://arkeolojihaber.net/.9.06.2012. http://arkeolojihaber.net/2012/06/09/mardinde-tarihi-degistirecek-kesif/. Erişim tarihi: 4 Haziran 2016.
  6. ↑ "Kanun No. 6360". 15 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150815144927/http://www.resmigazete.gov.tr:80/eskiler/2012/12/20121206-1.htm. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2014.
  7. ↑ Mardin İli 2014 Yılı Çevre Durum Raporu
  8. ↑ "İllere Göre Ormanlarımız-Mardin" Orman Genel Müdürlüğü
  9. ↑ Mardin İli 2011 Yılı Çevre Durum Raporu
  10. 1 2 "Resmî İstatistikler - Mardin". Meteoroloji Genel Müdürlüğü. 9 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151109201243/http://www.mgm.gov.tr:80/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?m=MARDIN. Erişim tarihi: 2 Haziran 2016.
  11. ↑ Günal, Veysi (2006). "Mardin İlinde Kültürel Çekicilikler ve Turzim Amaçlı Kullanım Olanakları". Ankara Üniversitesi. Scientific Commons. http://en.scientificcommons.org/28806183. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2010.
  12. ↑ "1965 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bspw99W0. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  13. ↑ "1970 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtnmS8Xk. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  14. ↑ "1975 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtqX5Im0. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  15. ↑ "1980 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtuqC3iT. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  16. ↑ "1985 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtwuLqGR. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  17. ↑ "1990 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtyZz9sq. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  18. ↑ "2000 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu0kfhnI. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  19. ↑ "2007 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu27y7Gi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  20. ↑ "2008 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu3yOLe9. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  21. ↑ "2009 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuEAWCF4. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  22. ↑ "2010 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuFmcciv. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  23. ↑ "2011 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuH3amvD. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  24. ↑ "2012 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6EZxqYA0Y. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
  25. ↑ "2013 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6NPVA1wG7. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
  26. ↑ "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6WFDKzgrn. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
  27. ↑ "2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
  28. 1 2 3 "İller itibari ile iktisadi faaliyet kollarına göre Gayri Safi Yurtiçi Hasıla". Türkiye İstatistik Kurumu. 2001. http://tuikrapor.tuik.gov.tr/reports/rwservlet?ulusalhesaplardb2=&report=i_tablo3_il.RDF&p_tur=2&p_yil1=2001&p_il1=47&desformat=html&p_kod=9&ENVID=ulusalhesaplardb2Env. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2010.
  29. ↑ Aydın, Abdürrauf. "İktisadi Açıdan Bölgesel Düzensizlik: Mardin İli Örneği". Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. ss. 309. http://www.e-sosder.com/dergi/24304-312.pdf. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2010.
  30. ↑ "İller itibariyle kişi başına gayri safi yurtiçi hasıla". Türkiye İstatistik Kurumu. 2001. http://tuikrapor.tuik.gov.tr/reports/rwservlet?ulusalhesaplardb2=&report=i_tablo2.RDF&p_tur=3&p_yil1=2001&p_il1=47&desformat=html&p_kod=2&ENVID=ulusalhesaplardb2Env. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2010.
  31. 1 2 3 http://www.nusaybinim.com/mor_evgin_manastiri_guneydogunun_sumelasi_olacak_haber4139.html
  32. ↑ "Ahmet Türk görevden alındı! Mardin ve Siirt belediyelerine kayyum atandı". http://www.star.com.tr/.17.11.2016. http://www.star.com.tr/politika/mardin-ve-siirt-belediye-baskanlari-gorevden-uzaklastirildi-haber-1159380/. Erişim tarihi: 17 Kasım 2016.
  33. ↑ "Mardin devlet hastaneleri". Mardin Sağlık Müdürlüğü. http://www.mardinsm.gov.tr/hastaneler.asp. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2010.
  34. ↑ "Mardin özel hastaneler". Mardin Sağlık Müdürlüğü. http://www.mardinsm.gov.tr/ozelhastane.asp. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2010.

Dış bağlantılar

Mardin'in ilçeleri
UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'nde Türkiye
Akdeniz
Doğu Anadolu
Ege
Güneydoğu Anadolu
İç Anadolu
Karadeniz
Marmara
Paylaşılanlar

Koordinatlar: 37°18′51.37″K 40°44′19.30″D / 37.3142694°K 40.738694°D / 37.3142694; 40.738694

This article is issued from Vikipedi - version of the 1/3/2017. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.