Vincent van Gogh

Vincent Van Gogh

Otoportre, 1887 baharı[2]
Genel bilgiler
Doğum adı Vincent Willem van Gogh
Doğum 30 Mart 1853(1853-03-30)
Zundert, Hollanda
Ölüm 29 Temmuz 1890 (37 yaşında)
Auvers-sur-Oise, Fransa
Uyruk Hollandalı
Alanı Resim
Sanat eğitimi Anton Mauve
Katıldığı akımlar Art izlenimcilik
Ünlü yapıtları Yıldızlı Gece, Ayçiçekleri, Arles'daki Yatak Odası, Dr. Gachet'nin Portresi, Keder
İmzası
Vincent van Gogh'un imzası.

Vincent Willem van Gogh (telaffuz:  [ˈvɪnsɛnt ˈʋɪləm vɑn ˈɣɔx] ; d. 30 Mart 1853 – ö. 29 Temmuz 1890), Hollandalı art izlenimci ressam. Batı dünyası sanat tarihinin en tanınmış ve en etkili şahsiyetlerinden biridir. On yıldan biraz fazla bir süre içinde aralarında 860 yağlıboya tablonun da olduğu 2.100 kadar resim ve çizim çalışması üretti ve bunların çoğu yaşamının son iki yılında yapıldı. Bunların arasında manzaralar, natürmortlar, portreler ve otoportreler bulunmaktadır ve modern sanatın temelleri sayılan cür'etkâr renkler ile canlı, fevrî ve ifade dolu fırça darbeleriyle ayırt edilirler. 37 yaşında yıllardır süren zihin rahatsızlığı ve yoksulluğun ardından intihar etti.

Üst orta sınıf bir aileye doğan van Gogh çocukken ciddi, sessiz ve saygılıydı ve resim de yapmaktaydı. Gençliğinde sanat simsarı olarak çalıştı ancak Londra'ya gönderildikten sonra bunalıma girdi. Dine döndükten sonra Belçika'nın güneyinde Protestant misyoner olarak çalıştı. Sağlığı bozulup yalnızlık içinde yaşadıktan sonra ebeveynlerinin yanına döndü ve 1881 yılında resim yapmaya başladı. Küçük kardeşi Theo tarafından maddi olarak desteklendi ve ikisi yıllarca mektupla yazıştılar. Çoğunlukla natürmortlar ve çalışan köylülerin tasvirlerinden oluşan ilk çalışmalarında daha sonraki eserlerinin ayırt edici niteliği olan canlı renkler görülmez. 1886 yılında taşındığı Paris'te, izlenimci hassasiyete karşı tepki gösteren ve aralarında Émile Bernard ile Paul Gauguin'in de bulunduğu avangart üyeleriyle tanıştı. Çalışmaları geliştikçe natürmortlara ve yerel manzaralara yeni bir yaklaşım getirdi. Resimlerinde daha parlak renkler kullanmaya başladı ve daha sonra 1888'de Fransa'nın güneyinde kaldığı Arles'da ustalaşacağı kendine özgü bir üslûp geliştirdi. Bu dönemde zeytin ağaçları, selviler, buğday tarlaları ve ayçiçekleri de tuvallerine konu olmaya başladı.

Psikotik epizodlardan ve delüzyonlardan muzdarip olan van Gogh zihin sağlığından endişe duymasına rağmen fiziksel sağlığını ekseriyetle ihmal etmiş düzgün beslenmemiş ve aşırı alkol almıştır. Gauguin ile arkadaşlığı bir ustura ile yolunu kesmesi ve öfke nöbeti sonucu sol kulağının bir kısmını keserek yaralaması sonucu sona ermiştir. Bir dönem Saint-Rémy'de olmak üzere akıl hastanelerinde kalmıştır. Hastaneden kendi isteğiyle ayrıldıktan sonra Paris yakınlarında Auvers-sur-Oise'da Auberge Ravoux'ya taşındı ve homeopati uygulayan doktor Paul Gachet tarafından tedavi edilmeye başladı. Depresyonu devam etti ve 27 Temmuz 1890'da bir altıpatlarla kendini göğsünden vurdu. İki gün sonra yaraları nedeniyle öldü.

Yaşadığı sürede başarısız olan Van Gogh'a deli gözüyle bakılıyordu. İntiharından sonra şöhret kazanan ressam halkın imgeleminde tipik yanlış anlaşılmış dahi, "çılgınlık ve yaratıcılığın bir arada olduğu söylemlerini"[3] gösteren bir ressam olarak yer almıştır. Resim üslûbunun ögeleri fovistler ve Alman dışavurumcuları tarafından kullanılmaya başladıktan sonra 20. yüzyılın başlarında ünü artmaya başlamıştır. Sonraki yıllar boyunca çok yaygın bir eleştirel, ticari ve popüler bir başarı yakalayan van Gogh sorunlu kişiliğinin romantik, azap çeken sanatçı idealini simgelediği önemli ama hüzünlü bir ressam olarak hatırlanmaktadır.

Mektuplar

Ayrıca bakınız: Vincent van Gogh'un mektupları

Sanatçının temiz traşlı genç bir adam iken çekilmiş fotoğrafı. Sık, dağınık ve dalgalı saçları, geniş bir alnı ve ihtiyatlı, uyanık bakan çukur gözleri vardır.
Abisine benzeyen ancak daha zarif, bakımlı ve sakin bir genç adam portresi.
Vincent Van Gogh, 1873'te Lahey'de Goupil & Cie sanat galerisinde çalışırken çekilmiş resmi.[4] Theo (sağda, 1878 yılında çekilmiş fotoğrafı) abisinin yaşamı boyunca destekçisi ve arkadaşı olmuştur.

Van Gogh hakkında en kapsamlı kaynak kardeşi Theo ile olan yazışmalarıdır.[5] Onların yaşam boyu süren dostlukları ve Van Gogh’un sanat ile ilgili bilinen düşünce ve teorilerinin büyük çoğunluğu, iki kardeşin 1872-1890 yılları arasında birbirlerine gönderdikleri yüzlerce mektupta kaydolmuştur.[6] Sanat simsarı olan Theo van Gogh, kardeşine hem finansal hem de duygusal yönden destek sağlamasının yanı sıra kardeşinin dönemin sanat dünyasının nüfuzlu kişilerine erişimine de önayak olmuştur. [7]

Theo, Vincent'ın kendisine yazdığı mektupların hepsini saklarken[8] Vincent aldığı mektupların çok azını saklamıştır. İki kardeş de öldükten sonra, Theo'nun dul eşi Johanna van Gogh-Bonger mektupların bazılarının yayımlanmasını sağlamıştır. Mektupların bir kısmı 1906'da ve 1913'te, kalanların çoğu ise 1914'te yayımlanmıştır.[9][10] Vincent'ın mektupları çok güzel, etkileyici ve dokunaklıdır. "Günlük benzeri samimiyet" içerdiği belirtilmiş[7] bu mektupların bazıları bir otobiyografi gibi okunabilmektedir.[7] Çevirmen Arnold Pomerans "bu mektupların yayımlanması Van Gogh'un sanatsal başarılarını anlama konusuna taze bir boyut getirmiş ve bize hemen hemen başka hiç bir ressam tarafından sağlanmamış bir anlayış kazandırmıştır" diye yazmıştır.[5]

Vincent'dan Theo'ya 600'den fazla, Theo'dan Vincent'a ise 40 civarında mektup vardır. Ayrıca kızkardeşi Wil'e 22, ressam Anthon van Rappard'a 58, Émile Bernard'a 22 ve Paul Signac, Paul Gauguin ile eleştirmen Albert Aurier'e birer mektup vardır.[11] Mektupların bazılarında krokiler ve taslaklar bulunur.[7] Birçoğuna tarih atılmamış olmasına rağmen, sanat tarihçileri mektupları genel olarak kronolojik sıraya koymayı başarmışlardır. Özellikle Arles'ten postalanmış olanlar için olmak üzere transkripsiyon ve tarihleme konusunda belirsizlikler sürmektedir. Arles’te yaşadığı dönemde arkadaşlarına Flemenkçe, Fransızca ve İngilizce 200 mektup yazmıştır.[12] Vincent’ın Paris’te kardeşi ile birlikte yaşadığı ve bu nedenle mektuplaşma ihtiyacı duymadıkları dönem ise tarihçilerin analiz etmekte en çok zorlandıkları dönemdir.[13]

Yaşamı

İlk yıllar (1853-1869)

Vincent Willem van Gogh 30 Mart 1853'te Hollanda'nın güneyinde çoğunluğu Katolik olan Kuzey Brabant'ta Groot-Zundert şehrinde doğmuştur.[14] Hollanda Reform Kilisesi'nde rahip olan Theodorus van Gogh ile Anna Cornelia Carbentus'un yaşayan ilk çocukları olarak protestan bir ailede dünyaya gelmiştir. Van Gogh'a büyükbabası ile doğumundan bir yıl önce ölü doğan abisinin adı verilmiştir.[lower-alpha 1] Vincent, Van Gogh ailesinde yaygın kullanılan bir isimdi: Leiden Üniversitesi'nden 1811 yılında teoloji derecesi alan büyükbabası Vincent'ın (1789-1874) altı oğlundan üçü sanat simsarı olmuştur. Bu Vincent'ın adı da muhtemelen heykeltıraş olan büyük amcası Vincent'dan (1729-1802) gelmektedir.[16]

Van Gogh'un annesi Lahey'de zengin bir aileden gelmekteydi;[17] babası da bir rahibin en genç oğluydu.[18] İkisi, Anna'nın küçük kızkardeşi Cornelia, Theodorus'un abisi Vincent (Cent) ile evlendiği zaman tanıştılar. Van Gogh'un ebeveyni 1851 Mayıs'ında evlendi ve Zundert'e taşındı.[19] Erkek kardeşi Theo 1 Mayıs 1857'de doğdu. Theo'dan başka Cor adında bir erkek kardeşi ve Elisabeth, Anna ile Willemina ("Wil" olarak bilinir) adında üç kız kardeşi vardır. Yaşamının sonraki yıllarında Van Gogh yalnızca Willemina ve Theo ile temasta kaldı.[20] Van Gogh'un annesi ailenin önemini çevresindekileri bunaltacak kadar vurgulayan katı ve dindar bir kadındı.[21] Theodorus'un maaşı mütevazı ölçülerdeydi ama kilise aileye bir ev, bir hizmetçi, iki aşçı, bir bahçıvan, bir at ve at arabası sağlamıştı ve Anna çocuklarına ailelerinin yüksek sosyal konumunu koruma görevini aşılamıştı.[22]

Sanatçının ceket ve kravat ile çocukken çekilmiş fotoğrafı. Sık kıvırcık saçları ve tedbirli ama endişeli bakan çok açık renkli gözleri dikkati çekmektedir.
Vincent 13 yaş civarında (y. 1866)

Van Gogh ciddi ve saygılı bir çocuktu.[23] Evde annesi ve bir mürebbiye tarafından eğitildikten sonra 1860'ta köy okuluna başladı. 1864'te Zevenbergen'de bir yatılı okula gönderildi[24] ama burada kendini terkedilmiş hissettiğinden eve geri dönmeye çalıştı. Bunun yerine ebeveyni 1866'da Van Gogh'u Tilburg'da bir ortaokula gönderdi ancak burada da çok mutsuzdu.[25] Resme olan ilgisi küçük yaşlarda başladı, annesi çocukken resim yapmaya teşvik etti,[26] ilk çizimleri anlamlıdır,[24] ancak sonraki eserlerinin yoğunluğuna sahip değildir.[27] Paris'te başarılı bir ressam olan Constantijn C. Huysmans Tilburg'da öğrencileri eğitiyordu. Huysman'ın felsefesi özellikle doğanın ve yaygın nesnelerin izlenimini yakalamak için teknikten vazgeçmekti. Van Gogh'un derin mutsuzluğu dersleri gölgede bırakmış olmalı ki derslerin çok az etkisi olmuştur;[28] 1868 Mart ayında aniden eve döndü. Sonradan kardeşi Theo'ya yazacağı bir mektupta, çocukluk yıllarını "kasvetli, soğuk ve kısır" olarak betimleyecekti.[29]

Sanat simsarı ve vaiz (1869-1881)

1869 Temmuz ayında, henüz on beş yaşındayken, amcası Cent aracılığıyla Lahey'deki Goupil & Cie adlı sanat simsarlığı firmasında iş buldu, Ocak 1873'te firmanın Brüksel ofisine geçti.[30] Eğitimini tamamladıktan sonra 1873 Mayıs ayında firma Van Gogh'u İngiltere'ye Southampton Caddesi'ndeki şubesine yolladı. Londra'nın güneyinde Stockwell'de 87 Hackford Road adresindeki eve yerleşti.[31] Bu dönem Van Gogh'un mutlu olduğu bir dönemdir; işinde başarılı olmuş ve 20 yaşında babasından çok para kazanmaya başlamıştır. Theo'nun eşi, daha sonra bu yılın Van Gogh'un yaşamının en iyi yılı olduğunu belirtecektir. Ev sahibinin kızı Eugénie Loyer'den hoşlanan Van Gogh ona açıldığında, gizlice başka bir kiracıyla nişanlandığını söyleyen kız tarafından reddedildi.[32] Daha da içine kapanan Van Gogh dindarlığa yöneldi. Babası ve amcasının ayarlamasıyla 1875'te Paris'teki şubeye gönderildi. Burada şirketin sanatı metalaştırması gibi konulara içerlemeye başladı ve bir yıl sonra işten çıkarıldı.[33]

İki katlı tuğla evin sol tarafında ağaçlar ve ön bahçe, sağ tarafında da bir sıra ağaç bulunmaktadır.
Van Gogh'un 1880'de Cuesmes'deki evi; burada yaşarken ressam olmaya karar vermiştir

1876 Nisan ayında İngiltere'ye döndü ve Londra'nın güneydoğusundaki Ramsgate kasabasında bir yatılı okulda gönüllü öğretmenlik yapmaya başladı. Okul Middlesex'te Isleworth'a taşınınca Van Gogh da buraya gitti.[34][35] Daha sonra bu işi de bırakarak Metodist rahip yardımcısı olmaya karar verdi.[36] Bu arada ebeveyni Etten'e taşınmıştı;[37] 1876 Noel'inde eve döndü ve altı ay boyunca Dordrecht'te bir kitapçı dükkânında çalıştı. İşinden memnun değildi ve çalışırken zamanını karalama yaparak ve İncil'den bölümleri İngilizce, Fransızca ve Almancaya çevirerek geçirdi.[38] Giderek daha da dindarlaşarak keşiş hayatı yaşamaya başladı.[39] O zamanlar oda arkadaşı olan Paulus van Görlitz'e göre Van Gogh etten kaçınıyor ve çok az yemek yiyordu.[40]

Dinî inançlarını ve rahip olma isteğini desteklemek amacıyla ailesi 1877'de Van Gogh'u tanınmış bir din bilgini olan amcası Johannes Stricker'le yaşaması için Amsterdam'a gönderdi.[41] Van Gogh Amsterdam Üniversitesi teoloji giriş sınavına hazırlandı;[42] ancak sınavda başarılı olamadı ve 1878 Temmuz'unda amcasının evinden ayrıldı. Brüksel yakınlarında Laken'de bir Protestan misyoner okulunda üç aylık kursa katıldı ama burada da başarılı olamadı.[43]

1879 Ocak ayında Belçika'nın Borinage madenci bölgesinde Petit-Wasmes'ta misyoner olarak görevlendirildi.[44] Yoksul olan cemaatine destek olduğunu göstermek için bir fırıncının yanında kaldığı odasını evsiz birine verdi ve saman üzerinde yatıp uyuduğu küçük bir kulübeye taşındı.[45] Bu kötü yaşam koşulları kilise yetkilileri tarafından değerlendirilerek "rahiplik mesleğinin saygınlığını zedelediği" gerekçesiyle işine son verildi. Daha sonra 75 km.'lik yolu yürüyerek Brüksel'e geldi,[46] kısa süreliğine Borinage'da Cuesmes'e geri döndü ancak ebeveyninin baskılarına dayanamayarak Etten'e döndü. Etten'de 1880 Mart ayına kadar kaldığı[lower-alpha 2] süre içince ebeveyni için hayâl kırıklığı konusu oldu. Özellikle emeklerinin boşa gitmiş olduğunu düşünen babası oğlunun Geel'deki tımarhaneye gitmesini önerdi.[48][49][lower-alpha 3]

Van Gogh 1880 Ağustos ayında Cuesmes'e dönerek Ekim ayına kadar burada bir madenciyle birlikte yaşadı.[51] Burada çevresindeki insanlar ve manzaralarla ilgilenmeye başladı ve Theo'nun resim ile gerçekten ilgilenmeye başlaması önerisi üzerine insanları ve manzaraları çizmeye başladı. Aynı yıl içinde yine Theo'nun önerisi üzerinde Felemenk ressam Willem Roelofs ile çalışmak üzere Brüksel'e gitti. Van Gogh formel resim okullarını sevmemesine rağmen, Roelofs tarafından Académie Royale des Beaux-Arts'a girmeye ikna oldu. 1880 Kasım ayında akademiye kaydoldu ve burada anatomi ile birlikte gölgeleme ve perspektifin standart kurallarını çalıştı.[52]

Etten, Drenthe ve Lahey (1881-1883)

Sağ kucağında bir çocuk tutan oturan genç kadın.
Kee Vos-Stricker oğlu Jan ile birlikte (yak. 1879–80)

Van Gogh 1881 Nisan ayında Etten'e dönerek ailesi ile birlikte yaşamaya başladı.[53] Sıklıkla komşularını konu olarak kullanarak çizmeye devam etti. 1881 Ağustos'unda annesinin ablası Willemina ile Johannes Stricker'in kızı olan yeni dul olmuş kuzeni Cornelia "Kee" Vos-Stricker Etten'i ziyarete geldi. Bu ziyarette heyecanlanan Van Gogh kuzeni ile uzun yürüyüşlere çıktı. Kee kendinden yedi yaş büyüktü ve sekiz yaşında bir oğlu vardı. Van Gogh, kuzenine aşkını açıklayarak ve ona evlenme teklif ederek herkesi şaşırttı.[54] Kee teklifi "hayır, asla, hiçbir zaman" (niet, nooit, nimmer) sözleriyle reddetti.[55] Kee Amsterdam'a döndükten sonra Van Gogh resimlerini satmak ve ikinci dereceden kuzeni Anton Mauve ile görüşmek üzere Lahey'e gitti. Mauve, Van Gogh'un olmak istediği gibi başarılı bir ressamdı.[56] Mauve onu birkaç ay içerisinde geri gelmesi için davet etti ve bu süre zarfında karakalem ve pastel çalışmasını önerdi; Etten'e geri dönen Van Gogh bu tavsiyeye uydu.[56]

1881 Kasım ayının sonlarına doğru Van Gogh Johannes Stricker'a Theo'ya saldırı olarak tanımladığı bir mektup yazdı.[57] Birkaç gün içinde Amsterdam'a gitti.[58] Kee, Van Gogh ile görüşmek istemedi ve ebeveynleri "inadının cankısıcı olduğunu" yazdılar.[59] Umutsuzluğa kapılan Van Gogh sol elini lamba alevine tutarak "Elimi alevin üstünde tutabileceğim süre boyunca onu görmeme izin verin" dedi.[59][60] Bu olayı çok iyi hatırlayamamaktadır ancak daha sonradan eniştesinin lambayı söndürdüğünü varsaymaktadır. Kee'nin babası asıl olarak Van Gogh'un kendisine bakamaması nedeniyle ikisinin evlenemeyeceğini ve red cevabının dikkate alınması gerektiğini açıkça belirtmiştir.[61]

Mauve, Van Gogh'u öğrenci olarak yanına aldı ve suluboyaya başlattı. Van Gogh, Noel için eve dönene kadar, bir ay boyunca suluboya çalıştı.[62] Etten'de babası ile tartışıp kiliseye gitmeyi reddettikten sonra Lahey'e gitmek için evden ayrıldı.[lower-alpha 4]</ref> 1882 Ocak ayında Mauve Van Gogh'u yağlıboyaya başlattı ve verdiği ödünç parayla stüdyo kurmasına yardımcı oldu.[63][64] Bir ay içinde muhtemelen alçı heykellerden resim çizilebilmesinin geçerliliği üzerine bir tartışma nedeniyle Van Gogh ile Mauve'un arası açıldı.[65] Van Gogh model olarak yalnızca sokaktan toplayabildiği kişileri kullanabilecek kadar para ayırabiliyordu ve bu uygulamasını da Mauve onaylamıyordu.[66] Haziran ayında Van Gogh belsoğukluğu krizi geçirdi ve üç hafta hastanede yattı.[67] Hemen ardından Theo'dan ödünç aldığı parayla yağlıboya ile ilk resimlerini yaptı.[68] Yağlıboyayı sevmişti; boyayı tuvale serbestçe yaydıktan sonra tuvalden kazıyarak ve fırçayla boyayı kaldırarak çalıştı. Sonuçların ne kadar iyi olduğuna şaşırdığını yazmıştır.[69]

Soluk kırmızı renkli çatıların pencereden görünüşü. Mavi gökyüzünde bir kuş uçmaktadır, az uzakta tarlalar görülür ve sağa doğru şehir ile diğer binalar bulunmaktadır. Uzakta ufukta bacalar görülür.
Çatılar, Lahey'deki Atölyeden Görünüş, 1882, özel koleksiyon

1882 Mart ayında Mauve'un Van Gogh'a karşı soğuk davranmaya başladığı ve mektuplarına cevap vermeyi kestiği görülür.[70] Muhtemelen Van Gogh'un alkolik bir fahişe olan Clasina Maria "Sien" Hoornik (1850–1904) ve küçük kızı ile yaşamaya başladığını öğrenmiştir.[71] Van Gogh, Sien ile beş yaşındaki kızı yanında ve hamile iken 1882 Ocak ayının sonuna doğru tanışmıştır. Sien'in daha önce iki çocuğu ölü doğmuştur ancak Van Gogh bunu bilmemektedir;[72] 2 Temmuz'da bu sefer Willem adı verilen bir erkek çocuk doğurur.[73] Van Gogh'un babası ilişkilerinin detaylarını öğrenince oğlun Sien'i ve iki çocuğunu terk etmesi için baskı uygular. Vincent başlangıçta babasına karşı çıkar,[74] ve aileyi şehir dışına çıkarmayı düşünür ancak 1883'ün sonuna doğru Sien'i ve çocuklarını terkeder.[75]

Yoksulluk Sien'i tekrar fahişelik yapmaya itmiş olabilir; ev yaşamı daha az mutluluk getirmeye başlamış ve Van Gogh aile yaşamının sanatsal gelişimi ile bağdaşamayacağını hissetmiş olabilir; Sien kızını annesine ve bebek Willem'i de erkek kardeşine verir.[76] Willem 12 yaşında iken Rotterdam'ı ziyaret ettiğini; kendisini meşrulaştırmak için bir amcasının Sien'i evlenmeye ikna etmeye çalıştığını hatırlamaktadır.[77] Babasının Van Gogh olduğuna inanmıştı ancak doğumunun zamanlaması bunu mümkün kılmamaktadır.[78] Sien 1904 yılında Schelde Nehrine atlayarak intihar etti.[79]

1883 Eylül ayında Van Gogh Hollanda'nın kuzeyinde Drenthe'ye taşındı. Aralık ayında yalnız kalmanın da etkisiyle Kuzey Brabant'ta Nuenen'e taşınmış olan ailesinin yanına yaşamak için gitti.[79]

Nuenen ve Anvers (1883 – 1886)

Beş kişi, tepede bir lamba bulunan karanlık bir oda içinde üzerinde büyük bir yemek tabağı olan küçük bir masanın etrafında toplanmışlar.
Patates Yiyenler, 1885. Van Gogh Müzesi, Amsterdam

Van Gogh Nuenen'de kendini resme ve çizime verdi. Dışarıda hızlıca çalışarak dokumacıların ve kulübelerinin resimleri ve çizimlerini tamamladı.[80] 1884 Ağustos ayından itibaren kendisinden 10 yaş büyük komşu kızı Margot Begemann ile bir ilişki yaşamaya başladı. Evlenmek isteseler de ikisinin de ailesi bunu istemedi. Bu duruma üzülen Margot striknin içerek intihar etmeye teşebbüs etti ama Van Gogh'un onu en yakın hastaneye götürmesiyle kurtuldu.[73] Van Gogh'un babası 26 Mart 1885'te kalp krizinden öldü.[81]

Van Gogh 1885'te çeşitli natürmort resim serilerini tamamladı.[82] Nuenen'de kaldığı iki yıl boyunca sayısız çizim ve suluboya ile yaklaşık 200 yağlıboya resmi tamamladı. Paleti asıl olarak kasvetli toprak tonlarından ve özellikle koyu kahverenginden oluşuyordu ve daha sonraki çalışmalarını ayırt edecek olan canlı renkler bulunmuyordu.[83]

1885'in başlarında Paris'ten bir sanat simsarı Van Gogh'un resimleri ile ilgilendi.[84] Theo Vincent'a sergilemeye hazır resmi olup olmadığını sordu.[85] Mayıs ayında Van Gogh ilk önemli eseri Patates Yiyenler ve birkaç yıllık çalışmanın sonucu olan "köylü karakter çalışmaları" serisi ile karşılık verdi.[86] Kardeşi Theo'ya yeteri kadar resim satamadığı için sitem ettiğinde, Theo Paris'te renkli izlenimci resimlerin çok sattığını, Van Gogh'un resimlerinin ise fazla karanlık bulunduğunu yazdı.[83] Ağustosta çalışmaları ilk defa olmak üzere Lahey'de Leurs galerisinde sergilendi. One of his Genç köylü modellerinden biri 1885 Eylül'ünde hamile kalınca Van Gogh kızı hamile bırakmakla suçlandı ve kasabanın rahibi kasabalıların Van Gogh'a modellik yapmasını yasakladı.[87]

1885 Kasım'ında Anvers'e taşınarak rue des Images'da (Lange Beeldekensstraat) bir boya satıcısının üst katında oda kiraladı.[89] Yoksulluk içinde yaşadı ve çok kötü beslendi; Theo'dan gelen tüm parayı resim malzemelerine ve modellere harcadı. Öğünleri ekmek, kahve ve sigaradan ibaretti. 1886 Şubat'ında Theo'ya geçen mayıstan beri yalnızca altı sıcak yemek yediğini hatırladığını yazdı. Kötü beslenmeden gevşeyen dişleri ıstırap veriyordu.[90] Anvers'de renk teorisi üzerine çalıştı ve özellikle Peter Paul Rubens'in eserleri olmak üzere müzelerde resimler üzerine inceleme yaptı ve paletine karmin, kobalt mavisi ile Paris yeşilini kattı. Van Gogh limandan Japon ukiyo-e tahta oymabaskıları satın aldı; sonradan bu stilin ögelerini bazı resimlerinin arkaplanında kullanmıştır.[91] Akademik eğitime olan antipatisine rağmen Anvers'deki Güzel Sanatlar Akademisi'nin sınavlarına girdi ve 1886 Ocak ayında resim ve çizim bölümüne başladı.[92] Yeniden çok fazla içmeye başlamıştı[93] ve 1886 Şubat ve Mart ayları arasında hastaneye yatırıldı,[94] bu sırada muhtemelen frengi için de tedavi edilmiştir.[95][lower-alpha 5]

Paris (1886 – 1888)

Sağa bakan, elleri masa üzerinde olan bir adamın mavi tonların hâkim olduğu çizimi.
Henri de Toulouse-Lautrec, Vincent van Gogh'un Portresi, 1887, pastel boya, Van Gogh Müzesi, Amsterdam

Van Gogh 1886 Mart ayında Paris'e taşınarak Theo'nun Montmartre'de rue Laval'deki dairesine yerleşti ve Fernand Cormon'un atölyesinde çalışmaya başladı. Haziran ayında kardeşler rue Lepic 54 numarada daha büyük bir daireye taşındılar.[98] Paris'te, Vincent arkadaşlarının ve tanıdıklarının portrelerini, natürmortlar, Le Moulin de la Galette manzaraları, Montmartre'dan sahneler, Asnières'den görünüşler Seine Nehri'nin kıyı manzaralarını resmetmiştir. 1885'te Anvers'de iken ilgilenmeye başladığı Japon ukiyo-e ağaç oymabaskıları atölyesinin duvarlarını dekore etmek için kullanmış ve Paris'te iken bu oymabaskılardan yüzlerce toplamıştır. Japonaiserie denemelerinde bulunmuş, Paris Illustre dergisinin kapağında bulunan Keisai Eisen röprodüksiyonunu kopyalamış ve büyüterek The Courtesan adlı resmi 1887'de yapmıştır.[99]

Galerie Delareybarette'te Adolphe Monticelli'nin portresini gördükten sonra Van Gogh paletinde daha parlak renklere yer vermiş ve özellikle 1888'de yaptığı Saintes-Maries'de deniz manzarası resminde olmak üzere daha cesur fırça darbeleri kullanmaya başlamıştır.[100][101] İki yıl sonra Vincent ve Theo, Monticelli resimleri üzerine bir kitabın basılması için para vermiş ve Vincent koleksiyonuna eklemek için Monticelli'nin bazı eserlerini satın almıştır.[102]

Van Gogh Fernand Cormon'un atölyesini Theo'dan öğrenmiştir.[103] Nisan ve Mayıs aylarında çalıştığı bu stüdyoda[104] Avustralyalı ressam John Peter Russell'ın arkadaş çevresiyle birlikte olmuş,[105] ve aynı atölyede Émile Bernard, Louis Anquetin ile pastel boya ile bir portresini yapan Henri de Toulouse-Lautrec'le tanışmıştır. O zamanlar Paul Cézanne'ın resimlerinin sergilendiği tek yer olan Julien "Père" Tanguy'un boya dükkânında tanışmışlardı.[104] 1886'da burada ilk defa Noktacılık ve Yeni izlenimcilik ekollerinden resimlerin sergilendiği ve Georges Seurat ile Paul Signac'a gözleri çevirttiren iki büyük sergi yapılmıştır. Theo Montmartre bulvarındaki galerisinde İzlenimci tabloları sergiliyordu ancak Van Gogh resimdeki yeni gelişmeleri kabul etmekte biraz yavaş kalıyordu.[106]

İki kardeşin arası biraz açılmıştı. 1886'nın sonlarına doğru Theo artık Vincent ile yaşamayı "hemen hemen dayanılmaz" bulmaya başlamıştı.[104] 1887'nin başlarında ise araları düzelmiş ve Vincent Paris'in kuzeybatı banliyölerinden Asnières'e taşınmıştı. Van Gogh burada Signac ile tanıştı. Tuvale çok sayıda küçük renkli noktanın uygulanması ile uzaktan bakıldığında renklerin birbirine karıştığı optik bir etki bırakan Noktacılık tekniğinin ögelerini kullanmaya başladı. Bu ekolde mavi ve turuncu gibi tamamlayıcı renklerin çarpıcı kontrastlar yaratması özelliği vurgulanır.[85][104]

Van Gogh Asnières'de iken parkları, lokantaları ve aralarında Asnières'de Seine üzerinde köprüler de olmak üzere Seine Nehrini resmetti. 1887 Kasım ayında Theo ve Vincent, Paris'e yeni gelen Paul Gauguin ile arkadaş oldular.[107] Yılın sonuna doğru Van Gogh, Bernard, Anquetin, ve muhtemelen Toulouse-Lautrec, Montmartre'da 43 avenue de Clichy adresindeki Grand-Bouillon Lokantasında bir sergi düzenlediler. Bernard, o zamanlar bu serginin Paris'teki diğer sergilerden çok önde olduğunu yazmıştır.[108] Bu sergide Bernard ve Anquetin ilk resimlerini sattı ve Van Gogh Gauguin ile eserlerini değiş-tokuş yaptı. Sergi sırasında resim, ressamlar ve sosyal durumları hakkında tartışmalar başladı ve sergiyi izlemeye gelen Camille Pissarro ile oğlu Lucien, Signac ve Seurat da tartışmalara katıldı. 1888 Şubat'ında Paris'teki hayattan sıkıldığını hisseden Van Gogh burada kaldığı iki yıl süre içinde 200'den fazla resim yaptıktan sonra şehirden ayrıldı. Ayrılmasından saatler önce Theo'nun eşliğinde Seurat'ın atölyesine ilk ve tek ziyaretini gerçekleştirdi.[109]

Arles (1888 – 1889)

Mavi gökyüzü altında büyük bir ev
Sarı Ev, 1888. Van Gogh Müzesi, Amsterdam

İçkiden hastalanmış ve sigara öksürüğünden muzdarip Van Gogh 1888 Şubat ayında Arles'e yerleşti.[12] Arles'e bir sanat kolonisi kurma düşüncesiyle taşındığı görülmektedir; Danimarkalı ressam Christian Mourier-Petersen Van Gogh'a iki aylığına eşlik etti ve ilk başta Arles egzotik göründü. Bir mektubunda Arles'i yabancı bir ülke gibi anlattı: "Zouavelar, genelevler, ilk komünyonuna giden tapılası kadar güzel küçük Arles'li kız, beyaz keten cübbesi içinde tehlikeli bir gergedan gibi görünen papaz, absint içen insanlar, hepsi bana başka bir dünyadan yaratıklarmış gibi görünüyor."[110]

Arles'de geçirdiği zaman Van Gogh'un en çok eser verdiği zamanlardan biri olmuştur: 200'den fazla resmin yanısıra 100'den fazla karakalem ve suluboya da tamamlamıştır.[111] Bölgenin manzarası ve ışığından büyülenmişti; bu dönem eserlerinde sarı, lacivert ve eflatun bolca görülür. Resimleri hasatları, buğday tarlalarını, ve aralarında buğday tarlalarının kıyısında güzel bir yapı olan Eski Değirmen (1888) de olmak üzere bölgedeki yapıları konu almıştır.[112] Eski Değirmen, 4 Ekim 1888'de Paul Gauguin, Émile Bernard, Charles Laval ve diğer ressamlarla eser değiş-tokuşu için Pont-Aven'e gönderilen yedi tuvalden biridir.[112]

Arles manzaralarında Van Gogh'un Hollanda'da büyümesinin etkileri düz görünen ve perspektif içermeyen tarlalar ile caddelerde görülür ancak renk kullanımında mükemmeldirler.[113] Yeni bulduğu beğenisi eserlerinin kapsamında görülmektedir. 1888 Mart ayında "ızgaralı perspektif çerçevesi" kullanarak manzara resimleri yaptı ve bunların üçü Société des Artistes Indépendants'ın Paris sergisinde gösterildi. Nisan ayında yakınlarda Fontvieille'de yaşayan ABD'li ressam Dodge MacKnight tarafından ziyaret edildi.[114][115] 1 Mayıs 1888'de aylık franga, 2 place Lamartine adresindeki Sarı Ev'in doğu kanadını kiraladı. Odalarda eşya yoktu ve aylardır içinde kimse oturmamıştı.[116]

7 Mayıs'ta Van Gogh Hôtel Carrel'den sahipleri olan Joseph ve Marie Ginoux ile arkadaş olduğu Café de la Gare'a taşındı.[117] Sarı Ev'in taşınmadan önce eşya alınması gerekiyordu ancak atölye olarak kullanabiliyordu.[118] Eserlerini sergilemek için bir galeri istemişti ve bir dizi resim yapmaya başladı ki bunların arasında Van Gogh'un Sandalyesi (1888), Arles'daki Yatak Odası (1888), Gece Kahvesi (1888), Kafe Terasta Gece (Eylül 1888), Rhone Üzerinde Yıldızlı Gece (1888), ve Natürmort: On İki Ayçiçekli Vazo (1888) gibi resimler yer alacaktı. Bu resimlerin hepsi Sarı Ev'in dekorasyonu için yapılmıştır.[119]

Van Gogh Gece Kahvesi ile "kafenin birinin kendini mahvedebileceği, çıldırabileceği ya da suç işleyebileceği bir mekan olduğu düşüncesini göstermek istediğini" yazmıştır.[120] Haziran ayında Saintes-Maries-de-la-Mer'e gittiğinde Zouave asteğmeni Paul-Eugène Milliet'e ders verdi[121]; denizde ve köyde kayıkları resmetti.[122] MacKnight Van Gogh'u, bazen Fontvieille'da kalan Belçikalı ressam Eugène Boch ile tanıştırdı ve ikisi Temmuz ayında karşılıklı olarak birbirlerini ziyaret etti.[121]

Gauguin'in ziyareti (1888)

Kahverengi palto giymiş kızıl sakallı adam, sola doğru bakıyor, sağ elinde resim fırçası var ve büyük ayçiçekleri resmini yapıyor.
Paul Gauguin, Ayçiçeklerinin Ressamı: Vincent van Gogh'un Portresi, 1888. Van Gogh Müzesi, Amsterdam

Gauguin 1888'de Arles'ı ziyaret etmeyi kabul edince Van Gogh arkadaşlık ve sanat kolonisi kurma düşüncesinin gerçekleşeceğini ümit etmişti. Ziyareti beklerken Ağustos ayında Ayçiçeklerini yaptı. Boch tekrar ziyarete gelince Van Gogh hem onun portresini yaptı hem de Yıldızlı Geceye Karşı Şair çalışmasını gerçekleştirdi.[123][lower-alpha 6]

Gauguin'in ziyaretine hazırlık için, portresini yaptığı istasyonun posta müdürü Joseph Roulin'in tavsiyesi üzerine iki yatak satın aldı. 17 Eylül'de içinde hâlâ çok az eşya olan Sarı Ev'de ilk gecesini geçirdi.[125] Gauguin Arles'da onunla birlikte yaşayıp çalışmaya karar verince de muhtemelen en gayretli çaba gösterdiği çalışma olan Sarı Ev İçin Dekorasyon'a başladı.[126] İki sandalye resmini tamamladı: Van Gogh'un Sandalyesi ve Gauguin'in Sandalyesi.[127]

Van Gogh'un ısrarları sonucunda Gauguin 23 Ekim'de Arles'a geldi ve kasım ayında birlikte resim yaptılar. Gauguin Ayçiçeklerinin Ressamı tablosunda Van Gogh'u resmetti; Van Gogh Gauguin'in tavsiyesine uyarak hafızasından resimler yaptı. Bu "hayalî" resimler arasında Etten'deki Bahçenin Anısı tablosu da vardır.[128][lower-alpha 7] Dışarıda yaptıkları ilk ortak çalışma Alyscamps'da olmuştur, burada Les Alyscamps ortak tablolarını yapmışlardır.[129] Gauguin'in Arles'da kaldığında tamamladığı tek tablo iseVan Gogh Ayçiçeklerini Boyarken olmuştur.[130]

Van Gogh ve Gauguin 1888 Aralık ayında gittikleri Montpellier'de Musée Fabre'da Courbet ve Delacroix'nın resimlerini gördüler.[131] İlişkileri kötüleşmeye başladı; Gauguin'e hayranlık duyan Van Gogh ona eşitmiş gibi davranılmasını istiyordu, ancak Gauguin'in küstahlığı ve baskın karakteri Van Gogh'u hayalkırıklığına itiyordu. Sıklıkla tartışıyorlardı; Van Gogh giderek Gauguin'in kendisini terkedeceğinden korkuyordu ve Van Gogh'un "aşırı gerilim"li olarak tarif ettiği durum hızla kriz noktasına doğru ilerledi.[132]

Arles'daki Hastane (Aralık 1888)

Kendini yaralama konusunda 19. yüzyıla ait bir gazete haberinin fotoğrafı
30 Aralık 1888 tarihli, Van Gogh'un kendini yaralamasını konu eden yerel gazete kupürü[133][lower-alpha 8]

Van Gogh'un kulağını keserek kendini yaralamasına giden olaylar silsilesi tam olarak bilinmemektedir. Olaydan on beş yıl sonra Gauguin o gecenin arka arkaya fiziksel olarak tehdit içeren davranışlara sahne olduğunu iddia etmiştir.[134] Karmaşık bir ilişkileri vardı ve Theo'nun Gauguin'e borçlu olması da mümkündür; Gauguin kardeşlerin kendisinden ekonomik olarak yararlandıklarından şüphelenmekteydi.[135] Van Gogh'un, Gauguin'in yanından ayrılacağını farketmiş olması mümkündür.[135] Yoğun yağmur yağışı nedeniyle iki ressam Sarı Ev'de kapalı kalmışlardı.[136] Gauguin, yürümek için evden dışarı çıktığında van Gogh'un kendisini takip ettiğini ve "elinde açık bir ustura ile" üzerine geldiğini söylemiştir.[136] Bu söylemler kanıtlanmamıştır;[137] Gauguin büyük bir kesinlikle o gece Sarı Ev'de değildi ve bir hotelde kalıyordu.[136]

Gauguin ile şiddetli tartışmasından sonra odasına dönen van Gogh, sesler duyar ve ustura ile sol kulağını keser[lower-alpha 9] ve aşırı kan kaybeder.[138] Yarasını sardıktan sonra kulağını bir kağıda sararak, genelevde Gauguin ile birlikte gördükleri bir kadına götürür.[138][141] Van Gogh ertesi sabah yatağında polis tarafından bilincini kaybetmiş olarak bulunmuş ve acilen hastaneye kaldırılmıştır.[142][143] Hastanede hâlâ eğitim gören genç bir doktor olan Félix Rey tarafından tedavi edilmiştir. Kulak hastaneye getirilmiş ancak üzerinden çok zaman geçtiği için Rey kulağı yerine dikmeyi denememiştir.[136]

Van Gogh'un olayı hiç hatırlamaması akut sinir rahatsızlığı yaşadığını düşündürmektedir.[144] Hastanede konulan teşhis "genel deliriyum ile akut mani"dir,[145] ve birkaç gün içinde yerel polis Van Gogh'un hastaneye kaldırılmasını istemiştir.[146][147] Gauguin hemen Theo'ya haber verdi. Theo 24 Aralık'ta arkadaşı Andries Bonger'in kızkardeşi Johanna'ya evlilik teklif etmişti.[148] Haberi alır almaz Theo Arles'a gece treni ile gelmek için harekete geçti ve Noel sabahı geldi. Bilinci yarı açık durumdaki Vincent'ı teskin etti. O akşam Paris'e geri döndü.[149]

Tedavisinin ilk günlerinde Van Gogh tekrar tekrar Gauguin'i istedi. Gauguin ise olaya bakan polis memuruna "lütfen bu adamı uyandırırken nazik olun bayım ve eğer beni sorarsa Paris'e döndüğümü söyleyin; beni görmesi onun için ölümcül olabilir" demişti.[150] Gauguin Arles'dan kaçarak gitti ve bir daha van Gogh'u görmedi. Mektuplaşmaya devam ettiler ve 1890'da Gauguin Anvers'de birlikte bir atölye kurmayı önerdi. Hastaneye gelen diğer ziyaretçiler arasında Marie Ginoux ve Roulin de vardı.[151]

Kötümser bir teşhise rağmen van Gogh tedaviden sonra 7 Ocak 1889'da Sarı Ev'e geri döndü.[152] Sonraki ayı, halüsinasyonlardan ve zehirlenme delüzyonlarından yakınarak hastane ile ev arasında geçirdi.[153] Aralarında Günoux ailesinin de olduğu otuz kasabalının dilekçesiyle "le fou roux" (kızıl saçlı deli) olarak tarif edilen van Gogh'un evi Mart ayında polis tarafından kapatılarak[146] hastaneye döndü. Paul Signac Mart ayında onu iki kere hastanede ziyaret etti;[154] Nisan ayında van Gogh, evinde yağmurlardan tablolarının zarar görmesi nedeniyle Dr Rey'in sahibi olduğu odalara taşındı.[155] İki ay sonra Arles'dan ayrıldı ve kendi rızasıyla Saint-Rémy-de-Provence'da bir akıl hastanesine yattı. Bu sıralarda "Bazen tarif edilemez ıstırap hâlleri, bazen zamanın perdesi ile olayların talihsizliğinin bir anlığına parçalandığı zamanlar" diye yazmıştır.[156]

Van Gogh 1889'da yaptığı Doktor Félix Rey'in Portresi tablosunu Dr. Rey'e vermiştir. Resimden hoşlanmayan doktor önce tavuk kümesini onarmak için resmi kullanmış sonra da birisine tabloyu vermiştir.[157] 2016'da portre Moskova'da Puşkin Müzesi'nde bulunmaktadır ve değerinin 50 milyon ABD$'nın üzerinde olduğu tahmin edilmektedir.[158]

Saint-Rémy (Mayıs 1889 - Mayıs 1890)

Saint-Rémy'deki Hastane, 1889. Musée d'Orsay, Paris

Van Gogh Saint-Paul-de-Mausole akıl hastanesine 8 Mayıs 1889'da bakıcısı Protestan din adamı Frédéric Salles'ın eşliğinde girdi. Saint-Paul, Arles'a 30 km. uzaklıktaki Saint-Rémy'de bulunan eski bir manastırdı ve eski denizci doktor Théophile Peyron tarafından idare ediliyordu. Van Gogh'a biri atölye olarak kullanılmak üzere, pencereleri parmaklıklı iki hücre verildi.[159] Klinik ve bahçesi resimlerinin ana konusu oldu. Akıl Hastanesinin Holü ve Saint-Rémy gibi hastanenin iç mekânları üzerine bazı çalışmalar yaptı. Bu dönem eserlerinin bazıları, Yıldızlı Gece tablosunda olduğu gibi girdapsı şekillerle tanınır. Bakıcı eşliğinde yapmasına izin verilen kısa yürüyüşler sonrasında Alpilles Önünde Zeytin Ağaçları, 'Selviler 1889, Selvili Mısır Tarlası 1889, Gece Provence'da Köy Yolu 1890 gibi resimlerde selvileri ve zeytin ağaçlarını resmetti. 1889 Eylül'ünde Arles'da Yatak Odası tablosunun iki versiyonunu daha yaptı.[160]

Klinik dışındaki yaşama sınırlı erişimi nedeniyle resme aldığı konularda azalma oluşmuştu. Van Gogh, Millet'nin Tohum Serpen Adam, Öğle Dinlenmesi gibi diğer ressamların tablolarının yorumlarıyla ve kendisinin eski tablolarının varyasyonlarıyla çalışıyordu. Van Gogh Jules Breton, Gustave Courbet ve Millet'nin gerçekçiliğini takdir ediyor[161] ve yaptığı kopyaları bir müzisyenin Beethoven'ı yorumlamasına benzetiyordu.[162]

Tutuklular Çemberi (1890) adlı tablosu Gustave Doré'nin (1832–1883) bir oymabaskısından yapılmıştır. Tralbaut resmin ortasında bulunan mahkûmun yüzünün Van Gogh'a benzediğini iddia ederken[163] Jan Hulsker buna karşı çıkmaktadır.[164]

1890 yılının Şubat ve Nisan ayları arasında rahatsızlığı tekrar nüksetti. Depresyonda olan ve yazı yazamayan van Gogh yine de resim ve çizim yapmaya muktedirdi.[165] Sonradan Theo'ya "hafızadan ... Kuzey'in anıları"nı gösteren birkaç küçük tablo yaptığını yazar.[166] Bunların arasında Günbatımında Karla Kaplı Tarlayı Kazan İki Köylü Kadın tablosu da vardır. Hulsker, bu küçük tablo grubunun van Gogh'un o sırada çalıştığı bir çok çizim ve eskizin çekirdeğini oluşturduğuna inanmaktadır. Bu kısa dönemin van Gogh'un hastalığının çalışmaları üzerinde etkisini gösterdiği tek dönem olduğunu söyler.[167] Van Gogh annesine ve kardeşine 1880'lerin başında çalıştığı çizim ve eskizlerini göndermelerini yazdı, böylece eski çizimlerinden yararlanarak yeni tablolar yapmak istiyordu.[168] Bu döneme ait olan renkli Kederli Yaşlı Adam ("Sonsuzluğun Eşiğinde") çalışmasını Hulsker "geçmişin diğer bir anısı" olarak tanımlar.[88][169] Son dönem tabloları sanat eleştirmeni Robert Hughes'a göre "az ile çok anlatmayı ve zarafeti arayan" yeteneklerinin doruğunda bir ressamı gösterir.[110]

Albert Aurier 1890 Ocak ayında Mercure de France dergisinde van Gogh'un eserlerini överek onu "bir dâhi" olarak tanımladı.[170] Şubat ayında van Gogh, Madame Ginoux'nun iki ressam için Kasım 1888'de modellik yaptığında Gauguin tarafında çizilmiş eskizini temel alarak beş ayrı L'Arlésienne (Madame Ginoux) tablosu yaptı.[171][lower-alpha 10] Yine Şubat ayında van Gogh Brüksel'den avangart ressamlar topluluğu olan Les XX[lower-alpha 11] tarafından yıllık sergilerine katılması için davet edilir. Açılış yemeğinde Les XX üyelerinden Henry de Groux van Gogh'un eserlerini aşağıladı. Toulouse-Lautrec buna karşı duracağını söyledi ve Signac da eğer Lautrec geri çekilirse van Gogh'un onurunu savunmak için mücadeleye devam edeceğini belirtti. De Groux kabalığı için özür diledikten sonra yemekten ayrıldı. Daha sonra van Gogh'un eserleri Paris'te Artistes Indépendants ile sergideyken Claude Monet sergideki en iyi eserlerin van Gogh'a ait olduğunu söylemiştir.[172] Yeğeninin doğumunda sonra van Gogh "Hemen onun için, yatak odasına asmak için, bir resim yapmaya başladım, mavi gökyüzüne karşı beyaz çiçek açmış badem dalları" diye yazmıştır.[173]

Auvers-sur-Oise (Mayıs-Temmuz 1890)

Geceleyin Beyaz Ev, 1890. Ermitaj Müzesi, Sankt Peterburg, ressamın ölümünden altı hafta önce yapılmıştır.

1890 Mayıs ayında Saint-Rémy'deki klinikten ayrılarak hem Auvers-sur-Oise'da Dr. Paul Gachet'nin hem de Theo'nun yakınına taşındı. Gachet amatör bir ressamdı ve başka ressamları da tedavi etmişti. Van Gogh'a Gachet'yi Camille Pissarro önermişti. Van Gogh'un Gachet hakkındaki ilk izlenimi "benden daha hasta gibi geldi, ya da en az benim kadar hasta" olmuştur.[174]

Ağaç Kökleri, Temmuz 1890, Van Gogh Müzesi, Amsterdam

Ressam Charles Daubigny Auvers'e 1861 yılında taşındı ve Camille Corot ile Honoré Daumier gibi diğer ressamların da oraya gelmesine önayak oldu. 1890 Temmuz ayında, van Gogh Daubigny'nin Bahçesi adlı iki resmi tamamladı ki bunlardan bir tanesi muhtemelen son tablosudur.[175]

Auvers'deki Kilise, 1890. Musée d'Orsay, Paris

Saint-Rémy'de son haftalarında düşünceleri tekrar "Kuzey'in anıları"nda yoğunlaştı[166] ve Auvers-sur-Oise'da kaldığı 70 günlük süre içinde yaptığı 70 yağlıboya tablonun bazıları kuzey sahnelerini anlatır.[176] 1890 Haziran ayında aralarında Dr. Gachet'nin Portresi de olmak üzere doktorunun birkaç portresini yaptı. Portrelerin her birinde Gachet'nin melankolik tavrına vurgu yapılmıştır.[177] Tepedeki Saz Çatılı Kulübeler gibi muhtemelen tamamlanmamış tabloları da vardır.[175]

Temmuz ayında van Gogh "tepelere uzanan uçsuz bucaksız, deniz gibi sınırsız ve hassas sarı düzlüklere" tamamen kendini verdiğini yazmıştır.[178] Tarlalar ilk defa Mayıs ayında daha buğday taze ve yeşerirken ilgisini çekmiştir. Temmuz ayında Theo'ya tarlaları "karışık gökyüzü altında muazzam buğday tarlaları" olarak anlatmıştır.[179]

Tarlaların kendi "üzüntüsünü ve aşırı yalnızlığı"nı yansıttığını söyleyerek "tuvaller kelimelere dökemediklerimi sana söyleyecek, yani kırsalı ne kadar sağlıklı ve canlandırıcı bulduğumu" diye yazmıştır.[180]; Rosenblum (1975), 100.</ref> Hulsker, 1890 Temmuz ayında yapılan Buğday Tarlası ve Kargalar tablosunun "melankoli ve aşırı yalnızlık" ile bağlantılı olduğunu söyler.[181] Hulsker Auvers'de Buğday Tarlası ve Kargalar tablosundan sonra yapılmış yedi tabloyu daha tanımlamıştır.[182]

Ölümü

L'Écho Pontoisien gazetesinde van Gogh'un ölümü ile ilgili haber, 7 Ağustos 1890.[lower-alpha 12]

27 Temmuz 1890'da 37 yaşında iken van Gogh 7 mm.lik Lefaucheux à broche marka bir altıpatlar ile kendini göğsünden vurmuştur.[183][184] Bu olaya tanık olan kimse yoktur ve olaydan 30 saat sonra ölmüştür.[157] Kendini resim yaptığı bir buğday tarlasında ya da yöredeki bir ahırda vurmuş olabilir.[185] Kurşun kaburgasına çarparak göğsünden iç organlara görülen bir zarar vermeden geçmiş ve muhtemelen belkemiğinde durmuş. Yürüyerek, Auvers'de kaldığı Auberge Ravoux'ya dönmüş ve burda iki doktor kendisine bakmıştır ancak bir cerrahın olmaması nedeniyle kurşun çıkarılamamıştır. Doktorlar ellerinden geldiğince yarasını tedavi etmeye çalışmış daha sonra onu piposunu içerken odasında bırakmışlardır. Ertesi sabah Theo kardeşinin yanına geldiğinde onu iyi bir ruh hâli içinde bulmuştur. Ancak birkaç saat içinde yaradan kaynaklanan tedavi edilememiş enfeksiyon nedeniyle durumu kötüleşmeye başlamıştır. 29 Temmuz'un ilk saatlerınde ölmüştür. Theo'ya göre, Vincent'in son sözleri "La tristesse durera toujours" ("Keder sonsuza kadar sürecek") olmuştur.[186][187][188][189]

Vincent ve Theo'nun Auvers-sur-Oise'da bulunan mezarları

Van Gogh 30 Temmuz'da Auvers-sur-Oise'da belediye mezarlığına gömüldü. Cenazeye Theo van Gogh, Andries Bonger, Charles Laval, Lucien Pissarro, Émile Bernard, Julien Tanguy ve Paul Gachet ile birlikte yirmiye yakın aile üyesi, dost ve yerel halktan kişiler katıldı. Zaten hasta olan Theo'nun durumu abisinin ölümünden sonra daha da kötüleşti. Gücünü kaybeden ve Vincent'ın yokluğuyla başa çıkamayan Theo 25 Ocak 1891'de Den Dolder'de öldü ve Utrecht'e gömüldü.[190] 1914'te, Johanna van Gogh-Bonger Theo'nun cenazesini mezarından çıkartırarak Auvers-sur-Oise'a getirtti ve Vincent'ın yanına gömdürdü.[191]

Van Gogh'un hastalığı ve eserleri üzerindeki etkisi üzerine çok sayıda tartışma olmuş ve yine çok sayıda retrospektif tanı önerilmiştir. Van Gogh'un düzensiz nöbetlerle seyreden ve normal işlevlerine devam edebildiği dönemleri olan bir durumu olduğu konusunda görüşbirliğine varılmıştır.[192] Bipolar bozukluk teşhisini 1947'de ilk olarak Perry önermiş[193] ve bu teşhis psikiyatrlar Hemphill ve Blumer tarafından da desteklenmiştir.[194][195] Biyokimyacı Wilfred Arnold ise semptomların akut intermitent porfiria ile daha çok örtüştüğünü belirtmiş ve bipolar bozukluk ile yaratıcılık arasında bağ olduğuna yönelik popüler görüşün asılsız olabileceğine dikkati çekmiştir.[192] Depresyon nöbetleri ile görülen temporal lob epilepsisi de önerilen teşhisler arasındadır.[195] Teşhisler ne olursa olsun durumunun kötü beslenme, aşırı çalışma, uykusuzluk ve alkol tüketimi ile kötüleştiği muhtemeldir.[195]

Üslûbu ve eserleri

Sanatsal gelişimi

Rhone Üzerinde Yıldızlı Bir Gece, 1888. Musée d'Orsay, Paris

Van Gogh okuldayken karakalem çizim ile suluboya çalışmıştır ancak günümüze çok az örnek gelebilmiş ve bunların da van Gogh'a ait olup olmadığı tartışmalıdır.[196] Yetişkin iken tekrar resme giriş seviyesinden başladı. 1882'nin başında Amsterdam'da tanınmış bir sanat galerisi sahibi olan amcası Cornelis Marinus van Gogh'tan Lahey konulu çizimler istemiştir. Van Gogh'un bu çalışmaları beklenileni karşılamamıştır. Marinus bu sefer konuyu detaylı olarak tanımlayıp ikinci bir istekte bulunmuş ancak bu da hayalkırıklığı ile sonuçlanmıştır. Van Gogh yılmadan atölyesindeki kepenkleri değişik şekillerde kapatarak ışıklandırma ile ve değişik çizim malzemeleri kullanarak denemeler yaptı. Bir yıldan fazla süre tek figürler üzerine çalıştı ve bu çalışmaları oldukça ayrıntılı siyah-beyaz çizimlerdir[lower-alpha 13] ancak o sırada bu çalışmaları van Gogh'a yalnızca eleştiri getirmiştir. Sonradan ise bu çizimler ilk dönem şaheserler olarak tanınmıştır.[198]

1882 Ağustos ayında Theo, Vincent'ın açık havada çalışabilmesi için malzeme satın almasına yardım etti. Vincent "yeni bir gayretle resim yapmaya devam edeceğini" yazmıştır.[199] 1883'ün başından itibaren çoklu figür kompozisyonları üzerine çalışmaya başladı. Bu çalışmaların bazılarının fotoğrafını da çektirdi ancak Theo bu resimlerin canlılık ve tazelik barındırmadığını söyleyince hepsini yok ederek yağlıboya resme yöneldi. Lahey Ekolünün Weissenbruch ve Blommers gibi tanınmış ressamlarına başvurdu ve Ekolün ikinci jenerasyonundan De Bock ve Van der Weele gibi ressamlardan teknik tavsiyeler aldı.[200] Drenthe'den sonra Nuenen'e taşınınca birkaç büyük tabloya başladı ancak bunların çoğunu yok etti. Patates Yiyenler ve ona eşlik eden resimler o dönemden kalan tek eserlerdir. Amsterdam'da Rijksmuseum'a yaptığı ziyaret sonrasında, van Gogh hatalarının çoğunun deneyim ve teknik bilgi eksikliğinden olduğunun farkına vardı.[200] Dolayısıyla 1885 Kasım ayında önce Anvers sonra da Paris'e öğrenmek ve becerilerini geliştirmek için gitti.[201]

Alpilles Önünde Zeytin Ağaçları, 1889. Museum of Modern Art, New York.

Theo Patates Yiyenleri koyu renkleri yüzünden eleştirdi; bu renklerin modern üslûba uymadığını düşünüyordu.[202] Van Gogh, Paris'te kaldığı 1886 ila 1887 yıllarında daha açık renkler içeren palet ile çalışmaya başladı. Père Tanguy'in Portresi (1887) daha parlak renklerle olan başarısını gösterdiği gibi gelişen kişisel üslûbunun da kanıtıdır.[203] Charles Blanc'ın renk üzerine olan teziyle çok ilgilendi ve bu tez onu yardımcı renklerle çalışmaya itti. Van Gogh renk etkisinin betimleyici olmanın ötesine gittiğine inanmaya başladı; "renk kendi başına bir şeyler anlatır" diye yazmıştır.[204][205] Hughes'a göre, Van Gogh rengi "psikolojik ve ahlâki bir ağırlığa" sahip olarak görüyordu; "insanlığın korkunç tutkularını ifade etmek" istediği Gece Kahvesi'nin göz alıcı kırmızıları ve yeşilleri bu düşüncesinin bir örneğidir.[206] Duygusal gerçekliği sembolize ettiğini düşündüğü sarı rengin onun için önemi çok büyüktü. Sarı rengi günışığı, yaşam ve Tanrı'yı sembolize etmek için kullandı.[207]

Van Gogh kırsal yaşam ile doğanın ressamı olmaya çabaladı,[208] ve Arles'daki ilk yazında manzaralar ile geleneksel kırsal yaşamı resmederken yeni paletini kullandı.[209] Doğal olanın ardında bir gücün olduğuna dair inancı resimlerinde o gücün yarattığı hissi ya da doğanın özünü bazen semboller kullanarak yakalamaya itti.[210] Başlangıçta Jean-François Millet'den kopyaladığı "tohum serpen adam" figürleri van Gogh'un dinsel inanışlarının yansımasıdır: tohum eken adam sıcak güneşin altında yaşam eken İsa'yı sembolize eder.[211] Bu konu ve motifleri tekrar tekrar tablolarında kullanmıştır.[212] Çiçek resimleri de sembolizm ile doludur ancak geleneksel Hristiyan ikonografisini kullanmak yerine yaşamın güneş altında sürdüğü ve çalışmanın yaşamın bir alegorisi olduğu kendi sembollerini yaratmıştır.[213] Arles'da bahar tomurcuklarını boyadıktan ve parlak günışığını yakalamayı öğrendikten sonra güveni artmış ve Tohum Serpen Adam tablosunu yapmaya hazır hâle gelmiştir.[204]

Kanagawa Oki Nami Ura ("Kanagawa açıklarında dalga arkası"), Hokusai, 1829-1832 arası
Yıldızlı Gece, Haziran 1889. Museum of Modern Art, New York

Van Gogh "gerçeklik kisvesi" diye adlandırdığı üslûbun içinde kalmış[214] ve aşırı kalıplaşmış geleneksel resimlere eleştirel gözle bakmıştır.[215] Sonradan Yıldızlı Gece tablosundaki soyutlamanın çok ileriye gittiğini ve gerçekliğin "arkaplanda çok geride kaldığını" yazmıştır.[215] Hughes bu tabloyu olağanüstü düşsel bir coşkunluk anı olarak tanımlar: Yıldızlar Hokusai'nin Kanagawa Oki Nami Ura ("Kanagawa açıklarında dalga arkası") tahtabaskısını andıran büyük bir girdabın içindedir, gökyüzündeki hareket yeryüzündeki selvilerin hareketinde yansımasını bulur ve ressamın imgelemi "yoğun, vurgulu bir boya plazmasına dönüşmüştür."[216]

1885 ila 1890 yılları arasında van Gogh kişisel imgelemini yansıtacak ve ticari olarak da başarılı olabilecek bir eser koleksiyonu üretiyor gibi görünmektedir.[217] Blanc'ın gerçek bir resim için ressamın optimal renk, perspektif ve fırça darbeleri kullanması olan üslûp tanımından etkilenmiştir. Van Gogh hakkından geldiğini düşündüğü tabloları için "manidar" kelimesini kullanırken diğerlerini etüd olarak değerlendirmiştir.[218] Çok sayıda etüd serisi yapmıştır;[214] bunların çoğu natürmorttur ve renk denemeleri için kullanmış ya da arkadaşlarına hediye etmiştir.[219] Arles'daki çalışmaları ulaşmak istediği eser koleksiyonuna çok yardımcı olmuştur: Van Gogh'un o dönem yaptığı resimler arasında en önemli olduklarını düşündükleri Tohum Serpen Adam, Gece Kahvesi, Etten'deki Bahçenin Anısı ve Yıldızlı Gece tablolarıdır. Geniş fırça darbeleri, yaratıcı perspektifleri, renkleri, konturları ve tasarımları ile bu tablolar aradığı üslûbu temsil etmektedir.[215]

Önemli serileri

L'Arlésienne: Madame Ginoux Kitaplarla, Kasım 1888. Metropolitan Museum of Art, New York

Van Gogh'un üslûbunun gelişmesi sıklıkla Avrupa'nın değişik yerlerinde yaşadığı dönemlerde ilişkilendirilir. Bulunduğu yerdeki kültüre ve ışık koşullarına kendini vermeye meyilliydi ancak yine de oldukça belirgin kişisel bir imgeleme sahipti. Ressam olarak gelişimi yavaş olmuştu ve kendi sınırlarının farkındaydı. Çok sık yer değiştirmesi muhtemelen yeni görsel uyarıcılara maruz kalarak teknik becerilerini geliştirmek içindi.[220] Sanat tarihçisi Melissa McQuillan bu yer değiştirmelerin aynı zamanda üslûp değişikliklerini da yansıttığına, Van Gogh'un yer değiştirerek uyuşmazlıklardan kaçındığına ve idealist olan ressamın içinde bulunduğu koşulların gerçekliğiyle yüzyüze kaldığında bununla başa çıkma mekanizması olarak kullandığına inanmaktadır.[221]

Portreler

Portreler van Gogh'a tanınmak için en iyi fırsatı sağlamıştır. Van Gogh portrelerin resimde kendisini "derinden etkileyen ve sonsuzluk hissi uyandıran tek şey" olduğunu yazmıştır.[219][222] Kızkardeşine yazdığı mektupta kalıcı olacak portreler yapmak istediğini ve fotoğrafik gerçekçilikten çok rengi kullanarak duyguları ve karakteri yakalamaya çalışmak istediğini yazmıştır.[223] Van Gogh kendine en yakın olanların portrelerini çok sık yapmamıştır; nadiren Theo, Van Rappard ya da Bernard'ı tablolarında görebiliriz. Annesinin portrelerini ise fotoğraflardan yapmıştır.[224]

1888 Aralık ayında, ayçiçekleri kadar iyi bir figür olduğunu düşündüğü La Berceuse tablosunu yaptı. Tablo sınırlı renklere, değişken fırça darbelerine ve basit konturlara sahipti.[215] Bu tablo Kasım ile Aralık ayları arasında Arles'da tamamladığı Roulin ailesine ait portrelerin doruk noktası olarak görülmektedir. Portreler Postacının Portresi tablosundaki akıcı, sınırlı fırça darbeleri ve eşit yüzeylerden Madam Rouline ve Bebeği tablosundaki coşkulu tarza, kaba yüzeylere, geniş fırçalara ve palet bıçağının kullanımına kadar farklı üslûplar gösterir.[225]

Otoportreler

Otoportre ve fotoğrafı, 1885 cıvarı

Van Gogh 1885 ila 1889 yılları arasında 43'ten fazla otoportre yapmıştır.[226][lower-alpha 14] Paris'te 1887 ortalarında yaptığı gibi otoportreleri genellikle seri hâlde yapmıştır ve ölümünden çok az bir süre önceye kadar devam etmiştir.[227] Genellikle otoportreleri, başkaları ile görüşmek istemediği içine dönük dönemlerinde yaptığı ya da model bulamadığı için kendi resmini yaptığı etüdlerdir.[219][228]

Otoportreleri sıradışı bir kendini gözlemleme düzeyini yansıtır.[229] Sıklıkla yaşamındaki önemli dönemlere not düşmek için yapılmıştır. Örneğin Paris'te 1887'nin ortalarında yaptığı otoportre serisi Claude Monet, Paul Cezanne ve Signac'dan haberdar olduğu dönemde yapılmıştır.[230] Gri Fötr Şapkalı Otoportre'de, kalın fırça darbeleri tuvalin dışına doğru yayılır. O dönemin en tanınmış otoportrelerinden biri olan bu tablo "son derece organize ritmik fırça darbeleriyle ve yeni izlenimcilik repertuvarından türetilmiş alıılmadık hâle ile van Gogh'un 'manidar' diye adlandırdığı tuvallerden biridir."[231]

Otoportrelerde çok geniş fizyonomik tasvirler görülür.[226] Van Gogh'un ruhsal ve fiziksel durumu ekseriyetle barizdir; saçları dağınık, traşsız ya da bakımsız sakallı olarak, gözleri çökmüş, zayıf çeneli ya da dişlerini kaybetmiş olarak görünebilir. Bazılarında dolgun dudaklı, uzun suratlı ve çıkık alınlı ya da keskin ve tetikte bakışlar görülür. Saçları alışılmış kızıllıkta ya da bazen kül rengindedir.[226]

Van Gogh'un bakışları nadiren izleyiciye dönüktür. Otoportreler yoğunluk ve renk açısından farklılıklar gösterir ve özellikle 1888 Aralık ayından sonra yapılanların canlı tonları derisinin bitkin solgunluğunu öne çıkarır.[228] Bazılarında sakllı bazılarında sakalsızdır. Kulağını yaralamasının ardından yapılanlarda sargılar görülür. Yalnızca çok azında kendini bir ressam olarak tasvir etmiştir.[226] Saint-Rémy'de yapılanlar başını sağdan, kesik kulağının aksi istikametinden gösterir; kendisini aynadaki aksine bakarak resmetmiştir.[232][233]

Çiçekler

Natürmort: Ondört Ayçiçekli Vazo, Ağustos 1888. National Gallery, Londra

Van Gogh aralarında güller, leylaklar, irisler ve ayçiçekleri de dahil olmak üzere çeşitli çiçekli manzara resimleri yapmıştır. Bazıları renk dili üzerine olan ilgisini, bazıları da Japon ukiyo-e tarzına olan ilgisini yansıtır.[236] Kuruyan ayçiçeklerinin tasvir edildiği iki serisi vardır. İlk seri 1887'de Paris'te yapılmıştır ve yerde duran çiçekleri gösterir. İkinci seri bir yıl sonra Arles'da tamamlanmıştır ve sabahın erken saatlerindeki ışık altında vazoda tanzim edilmiş buketi gösterir.[237] Her iki seri de kalın boya katmanları ile yapılmıştır ve Londra National Gallery'e göre bu teknik "ayçiçeklerinin tohumlarının dokusunu" andırır.[238]

Bu seride Van Gogh alışıldığı gibi resimlerine öznellik ve duygu katmakla uğraşmamış daha çok gelmekte olan Gauguin'e teknik becerilerini ve çalışma yöntemlerini göstermek için bu iki seriyi yapmıştır.[130] 1888 tarihli tablolar ressamın nadir iyimserlik döneminde yapılmıştır. Vincent Ağustos 1888'de Theo'ya "Bouillabasse yiyen bir Marsilyalının hazzıyla resim yapıyorum, büyük ayçiçeklerini boyama konusunda bu şaşırtıcı olmaz ... Eğer bu planı gerçekleştirirsem bir düzine kadar tuval olacak. Tamamı dolayısıyla mavi ve sarıdan ibaret bir senfoni olacak. Hepsini sabahları, gündoğumundan itibaren yapıyorum. Çiçekler çok çabuk solduğu için tamamını bir kerede yapmak gerekiyor."[239]

Ayçiçekleri, Gauguin'in ziyaretine hazırlık olsun diye duvarları dekore etmek amacıyla yapılmıştır ve Van Gogh bu tabloları Arles'daki Sarı Ev'in konuk odasının duvarlarına asmıştır. Oldukça etkilenen Gauguin sonradan Paris versiyonlarının ikisini yanında götürmüştür.[130] Gauguin'in ayrılmasından sonra Van Gogh ayçiçeklerinin iki önemli versiyonunu Berceuse Triptiği'nin kanatları olarak düşünmüş ve Brüksel'deki Les XX sergisine dahil etmiştir. Günümüzde serinin ana tabloları ressamın en çok tanınmış tabloları arasında yer alır. Ayçiçekleri tabloları sarı rengin hastalıklı çağrışımları, Sarı Ev ile bağlantıları, fırça darbelerinin abartılı dışavurumculuğu ve koyu arkaplanlarla yaptığı kontrast ile bilinirler.[240]

Selviler

Selvili ve Yıldızlı Yol, Mayıs 1890, Kröller-Müller Müzesi, Otterlo.

Onbeş tuvalde, Arles'da cazibesine kapıldığı selvileri resmetmiştir.[242] Geleneksel olarak ölüm ile ilişkilendirilen bu ağaçlara yaşam getirmiştir.[210] Arles'da başladığı selvi serilerinde ağaçlarda uzakta rüzgâr kesici olarak resmedilmişken Saint-Rémy'de selvileri tablolarında ön plana almıştır.[243] Vincent Mayıs 1889'da Theo'ya şöyle yazmıştır: "Selviler hâlâ zihnimi meşgul ediyor, ayçiçekleri tablolarım gibi onlarla da bir şeyler yapmak istiyorum. Çizgi ve oran olarak Mısır dikilitaşları gibi güzeller."[244]

1889'un ortalarında kızkardeşi Wil'in isteğiyle Van Gogh Selvili Buğday Tarlası tablosunun bir kaç küçük versiyonunu yapmıştır.[245] Bu eserler girdapları ve yoğun impasto tekniği ile tanınırlar ve içlerinde ön planına selvilerin hakim olduğu Yıldızlı Gece tablosu da yer alır.[242]

Bu dönemdeki diğer eserleri arasında Alpilles Önünde Zeytin Ağaçları (1889, bir mektubunda bu tablo hakkında Theo'ya şöyle yazmıştır: "Sonunda zeytin ağaçları ile bir manzaraam var."[246]), Selviler (1889), İki Figürlü Selvi (1889–90), ve Selvili ve Yıldızlı Yol (1890).[246] Saint-Rémy'de iken Van Gogh zamanını dışarıda zeytin bahçelerinde ağaçları resmederek geçirmiştir. Bu eserlerde doğal yaşam, doğal dünyanın kişileştirilmesi gibi eğri büğrü ve çarpık çurpuk resmedilmiştir ve bu tablolar Hughes'a göre "doğanın bir tezahürü olduğu sürekli bir enerji alanı" ile doludurlar.[210]

Meyve Bahçeleri

Çiçeklenen Pembe Şeftali Ağacı (Mauve'un Anısı), suluboya, Mart 1888. Kröller-Müller Müzesi.

Çiçekli Meyve Bahçeleri Van Gogh'un Şubat 1888'de Arles'a geldikten sonra tamamladığı ilk tablo gruplarından biridir. Bu grupta bulunan 14 tablo iyimser, neşeli ve tomurcuklanan baharın görsel dışavurumudur. Zarif bir hassalığa sahiptirler ve insan figürü içermezler. Hızlıca boyadığı bu tabloları izlenimciliğin bir versiyonu ile yorumladıysa da bu dönemde belirmeye başlayan kişisel üslûbu güçlü bir şekilde hissedilmektedir. Tomurcuklanan ağaçların geçiciliği ile mevsimin geçip gitmesi kendi süreksizlik hissi ile Arles'da yeni bir başlangıca inanmasıyla uyum göstermiş gibidir. O bahar mevsiminde ağaçların tomurcuklanmasında "bundan daha Japon olamayacak bir motifler dünyası" bulmuştur.[247] Vincent 21 Nisan 1888'de Theo'ya "10 meyve ağacı ile bozduğum büyük bir kiraz ağacım [resmim] var" diye yazmıştır.[248]

Bu dönemde Van Gogh gölgelere hükmederek ışık kullanımında ustalaşmış ve hemen hemen kutsal bir tarzda ağaçları ışık kaynağı gibi resmetmiştir.[247] Ertesi yılın başında aralarında Arles'dan Manzara, Çiçekli Meyve Bahçeleri de olan daha küçük bir grup resim yapmıştır.[249] Fransa'nın güneyindeki manzara ve bitki örtüsünden büyülenen Van Gogh sıklıkla Arles yakınlarında çiftlik bahçelerini gezmiştir. Akdeniz ikliminin canlı ışığında paletinde kullandığı renkler de önemli ölçüde parlaklaşmıştır.[250]

Buğday Tarlaları

Fırtına Bulutları Altında Buğday Tarlası, 1890, Van Gogh Müzesi, Amsterdam, Hollanda

Van Gogh Arles çevresinde yaptığı gezilerde çeşitli tablolar yapmıştır. Hasatların, buğday tarlalarının ve aralarında buğday tarlalarının sınırında pitoresk bir yapı olan Eski Değirmen (1890) de dahil olmak üzere bölgedeki önemli kırsal yapıları resmetmiştir.[112] Bazen, Lahey'de, Anvers'de ve Paris'te manzaraları penceresinden bakarak tuvale geçirmiştir. Bu eserler Saint-Rémy'deki akıl hastanesinin hücresinden bakarak yaptığı Buğday Tarlası serisi ile taçlanmıştır.[251]

Son tablolarının çoğu kasvetli ama özünde iyimserdir ve Van Gogh'un ölümüne kadar makul bir zihin sağlığına dönme arzusunu yansıtır. Yine de son eserlerinin bazıları derinleşen endişelerinin bir yansımasıdır.[252][253] 1890'nın Temmuz ayında van Gogh Auvers'den yazarak "tepelere uzanan uçsuz bucaksız, deniz gibi sınırsız ve hassas sarı düzlüklere" tamamen kendini verdiğini söylemiştir.[178]

Tarlalar ilk defa Mayıs ayında daha buğday taze ve yeşerirken ilgisini çekmiştir. Auvers'de Buğday Tarlaları ve Beyaz Ev tablosunda pastoral bir harmoni hissi uyandıran daha itaatkâr sarılar ve maviler görülür.[254]

10 Temmuz 1890'da Theo'ya yazdığı mektupta "karışık gökyüzü altında muazzam buğday tarlaları"ndan bahsetmiştir.[179] Buğday Tarlası ve Kargalar tablosu ressamın son günlerindeki ruh hâlini gösterir; Hulsker tabloyu "tehditkâr gökyüzü ve kötü alâmet içeren kargalarla kötü kaderle dolu bir resim" olarak tanımlar.[181] Koyu renkleri ve ağır fırça darbeleri bir tehdit hissi uyandırır.[255]

Görsel sanat akımları ve van Gogh

Van Gogh resimlerinde çok sayıda tarzı denemiştir. Sonunda kendine özgü bir üslûp geliştirmiştir. Van Gogh ressamların duyguları ifade edebileceğine ve bunların gerçekliğin bir taklidi olmadığına inanmaktaydı.[256]

Van Gogh izlenimcilik ile Paris'te tanışmıştır. Figürlerinden vazgeçmeden duru ve anlaşılır resim tarzını heyecanla kendine uyarladı.[257] Bir ara izlenimcilikten etkilenmiş olan van Gogh[258], Gauguin ve Cézanne art izlenimcilik akımının başlıca ressamlarıdır. Van Gogh özellikle Alman dışavurumculuğu ile fovizm gibi kendinden sonra gelen daha modern görsel sanat akımlarını da etkilemiştir.[259] Ayrıca, Fransa'da dışavurumculuğu bildiren bir duyguyla resim yapmıştır. Aynı zamanda sanatı ile bir duyguyu anlatabilme amacı taşıdığı için sembolizmin hazırlanmasına da katkıda bulunmuştur.

İzlenimcilik

İzlenimcilik akımına adını verecek olan, Claude Monet'nin 1872 tarihli İzlenim: Gün Doğumu (Impression soleil levant) isimli tablosu. Musée Marmottan Monet, Paris.

İzlenimcilik, 19. yüzyılın ikinci yarısında ortaya çıkmış olan bir Fransız görsel sanatlar akımıdır. O zamana kadar ressamların yeğledği geçmişin büyük savaşları ya da İncil'den sahneler yerini artık kişisel bir bakış açısıyla resmedilmiş gündelik hayatın sahnelerine yerini bırakır. Aynı zamanda gerçekçi de olmak isteyen bu akımın ressamları canlı renklere ve ışık oyunlarına önem verirler. Açık hava ressamlığına önem veren bu ressamların resimlerinin vazgeçilmez ögesi ışıktır.

Monet, Manet, Renoir ve Degas gibi ressamlar tarafından öncülük edilen izlenimcilik, Seurat ve Signac gibi noktacılık ustası ressamların yeni izlenimciliği, Gauguin ve Pont-Aven Ekolü, Bernard ve cloisonnizm için, Toulouse-Lautrec, van Gogh ve sayısız "art izlenimci" ressam için başlangıç noktası olmuştur. Örneğin van Gogh'un Çiçekli Meyve Bahçeleri serisi doğa motifleri yoluyla ışık ve rengin arayışı ile izlenimciliğin tüm özelliklerinin değişik bir arayışını içeren versiyonlarıdır.[260] Bu ressamlar açık havada çalışmayı tercih etmişlerdir. Mümkün olduğunca gri ve siyahı kullanmaktan kaçınmışlar ve önden bakış ile derinlik yanılsamasını kullanmamışlardır. Van Gogh'un "izlenimciliği" resmettiği anın ışık şiddetini ifade eden yansımaları, ışığın etkilerini kullanmasıyla gerçekleşmiştir.[261] Tablolarında renkler tamamlayıcı renklerinin kontrastıyla birlikte algılanır, yani kırmızı ile yeşil "tam" bir imge oluşturur. Van Gogh'un bazı resimleri diğer izlenimci ressamların tablolarıyla birlikte bağımsız ressamların sergilerinde sergilenmiştir.[262] Van Gogh aynı sergideki ressamların tablolarının Hollanda'da da tanınmasını istemiş[263] ve değerlerinin zamanla tanınacağına inanmıştır.[264]

Art izlenimcilik

Büyük Çınarlar (Saint-Rémy Yolunda İşçiler), 1889. Phillips Koleksiyonu, Washington DC.

1880'lerin genç ressamları o döneme damgasını vurmuş olan izlenimcilik ile karşı karşıya kalmışlardır. Yüzyılın sonuna kadar çok sayıda yenilikçi akım bir arada bulunmuştur. Art izlenimcilik sanat akımı, yeni izlenimcilik, sembolizm, Nabiler ve bunun gibi çok sayıda sanat akımının tamamına verilen addır. Sanat tarihinde art izlenimcilik kısa bir dönemde var olmuştur. Bu akım içinde resim sanatında bir devrim yaratmak isteyen Paul Cézanne, Vincent van Gogh, Paul Gauguin, Henri de Toulouse-Lautrec ya da Georges Seurat gibi ressamlar bulunmaktadır. Bu ressamların ortak noktası natüralizmi reddetmeleridir. Van Gogh gerçekliğin tasvirinin ötesine geçme isteğine hayrandır ve Theo'ya Cézanne hakkında "bir bölgenin tümlüğünü hissetmek gerekir"[265] diye yazmıştır. Resimleriyle gerçekçilikten daha da fazlasını aktarmanın yolunu aramaktaydılar.

Van Gogh resimleri yoluyla bir imgeden daha fazlasını, duygularını ifade etmeyi ummaktadır. Auvers-sur-Oise'da kardeşine ve eşine "keder ve en uçtaki yalnızlığı ifade etmeyi aramaktan çekinmedim. […] Bu tuvallerin sözlerle ifade edemediklerimi size anlatacaklarına, taşrada neyin sağlık getirdiğini ve neyin güçlendirdiğini anlatacağına hemen hemen inanmaktayım. diye yazmıştır.[179]

Dışavurumculuk

Çığlık, 1893. National Gallery, Norveç. Edvard Munch'un varoluşçu bir endişe krizine kapılmış modern insanı sembolize eden tablosu dışavurumculuğun en belirgin örneklerindendir.

Dışavurumculuğun ilk örneklerine 19. yüzyılının son yirmi yılından itibaren, 1887'nin sonundan itibaren van Gogh'un eserleri[266] ile birlikte Edvard Munch (özellikle Çığlık) ve James Ensor'un tablolarında rastlanır.[267] Bununla birlikte "dışavurumculuk" terimi ilk olarak 1911 yılının Ağustos ayında sanat eleştirmeni Wilhelm Worringer tarafından kullanılmıştır.[268] Van Gogh 1888'de Arles'a geldikten sonra, Akdeniz ikliminin verdiği coşkuyla renkleri fethetmeyi aradığı resimlerde bu akımın özellikleri daha da vurgulanmıştır : Yıldızlı Gece ya da Zeytin Ağaçları. Resimlerinde sahnelerin abartılması, basitleştirilmesi ve hatta karikatürize edilmesi, ressamların utanmadan fiziksel ve ruhsal sefaleti açığa çıkarmaya çalıştıkları dışavurumculuğun ilanıdır.[269]

Ernst Ludwig Kirchner, Erich Heckel ve Oskar Kokoschka gibi dışavurumcu ressamlar van Gogh'un kalın ve tanecikli izler bırakan kaba fırça darbelerinden esinlenmişlerdir.[259] Van Gogh'un ilk hayranlarından biri olan Octave Mirbeau'ya göre "Bu şekiller gökyüzünün hayran olunası çılgınlığına […], çıldırmış kuşlara benzeyen bu fantastik çiçeklerin ortaya çıkışına kadar çoğalır, karışır, bükülür, Van Gogh her zaman hayran olunası ressam özelliklerini korur."

Aynı zamanda van Gogh konuyu ifade edebilmek için doğal renkleri değiştirme serbestliğini kullanır: "Büyük hülyâlar gören bir ressam dostumun portresini yapmak istiyorum […] Bitirmek için renkleri gelişigüzel kullanacağım. Saçların sarısını abartıyorum, turuncu, krom rengi, soluk limon sarısına ulaşıyorum. Kafasının arkasında evin adi duvarlarını boyamak yerine basit, en zengin maviden bir arkaplan yapıyorum […] açık sarı saçlara sahip kafası bu zengin mavi fonun önünde, koyu lacivert içindeki yıldız gibi gizemli bir hava veriyor."[270][271]

Fovizm

Fovizm 1905 ile 1907 yılları arasında belirginleşmiş bir Fransız görsel sanat akımıdır.[259] Bu akımda ressamlar nesne ile rengi ayırmayı ve önceliği renklerin ifadesine vrmeyi arzulamışlardır. Van Gogh bu akımın öncüllerinden biridir.[272] Özellikle Arles'da yaptığı tablolarda kullandığı gözalıcı renk paleti ile fovist ressamları etkilemiştir.[273] Bu dönemde van Gogh özellikle yardımcı renkler ile alışılmışın dışında renk tonlarını yanyana getirerek canlı renkler kullanmaktan çekinmemiştir. Van Gogh'un kullandığı bu parıltılı ve ışıltılı renkler Vlaminck ve Derain gibi fovist ressamların esin kaynağı olmuştur. Dolayısıyla fovist tablolarda van Gogh'un kullandığı renk düzenlemelerinin aynılarına rastlanır. Örneğin, de Vlaminck'in Partie de campagne ya da La Seine à Chatou tablolarında kırmızı ve yeşilin yakınlığı van Gogh'un Gece Kahvesi resmindeki gibi vurgulanmıştır.[274]

Sembolizm

Sembolizm ya da simgecilik, 1886 ila 1900 yılları arasında ortaya çıkmış, çeşitli alanlarda etkisini göstermiş bir sanat akımıdır. Gustave Moreau, Eugène Carrière, Edward Burne-Jones ve Martiros Sergeyeviç Saryan resim alanında bu akımı etkileyen ressamlardır. Sembolizm doğal gerçekçiliğe karşı bir tepkidir. Simgeciler, doğal gerçekçilerin aksine nesneyi olduğu gibi resmetmez aksine ideal bir dünyayı canlandıran bir izlenim, bir duyum arar ve ruh hâlinin ifadesine önem verirler. Simgeler duyarlılığın "üstün gerçekliğine" ulaşmaya yardımcı olurlar.

Mektuplarından birinde van Gogh sembolizm hakkında görüşlerini şöyle belirtir: "... her bir gerçeklik aynı zamanda bir simgedir."[275] Aynı mektupta Millet ve Lhermitte gibi ressamları da sembolizm ile ilişkilendirir. Bu düşünceleri sembolizme olumlu bakışını gösterir ve kendi niyetini ve esin kaynaklarını gösterir. Kendini gerçekliğe adamıştır ancak bu gerçeklik fotoğrafla yakalanan gerçeklik değil sembolik bir gerçekliktir.[276]

Sembolizm eylemin gücünde "şiirin özünü, yani saf şiirin, evrenin ideal yapısını ortaya çıkararak düşüncenin ve dünyanın nasıl meydana geldiğini söyleyen şiirin" özünü arar, "sembolizm şiiri gizeme katılmaya davet eder."[277] Benzer arayışlar içinde olan van Gogh, kardeşi Theo'ya şöyle yazmıştır: "Ve bir resimde müzik gibi avunduran bir şeyler söylemek istiyorum. Bir zamanlar hâlenin sembolü olduğu ve ışıltılığın kendisiyle, renklendirmenin titreşimiyle ulaşmayı aradığım sonsuzluğun bilinmez tavrını taşıyan erkek ve kadınları resmetmek istiyorum."[278] Van Gogh böylece, izlenimcilikten dışavurumculuğa modern resim sanatının gideceği yolu hazırlamaktadır.

Şöhreti

Johanna van Gogh-Bonger, 1889

Van Gogh'un 1880'lerin sonundaki ilk sergilerinden sonra ünü ressamlar, eleştirmenler, simsarlar ve koleksiyoncular arasında düzenli olarak büyüdü.[279] 1887'de André Antoine Paris'te Théâtre Libre'de Van Gogh'un eserlerini Georges Seurat ve Paul Signac'ın tablolarının yanına astı; bunların bazıları Julien Tanguy tarafından edinilmiştir.[280] 1889'da resimleri Le Moderniste Illustré dergisinde Albert Aurier tarafından "ateş, yoğunluk, günışığı" ile nitelenir diye tarif edilmiştir.[281] On tablosu 1890 yılının Ocak ayında Société des Artistes Indépendants tarafından Brüksel'de sergilenmiştir.[282]

Van Gogh'un ölümünen sonra anısına Brüksel, Paris, Lahey ve Anvers'de sergiler düzenlenmiştir. Aralarında 1891'de Brüksel'de retrospektif bir sergi olarak düzenlenen Les XX sergisindeki altı tablosu da dahil olmak üzere eserleri çeşitli üst düzey sergilerde yer almıştır.[282] 1892'de Octave Mirbeau Van Gogh'un intiharı üzerine "sanat için sonsuz derecede üzücü bir kayıp ... her ne kadar insanlar muhteşem bir cenazeye gelmemiş olsa da ve bu dünyadan gidişi güzel bir deha alevinin sönüşü anlamına gelen zavallı Vincent van Gogh ölümüne uğurlanırken de yaşadığı gibi gözlerden uzakta ve ihmâl edilmişti" diye yazmıştır.[280]

Theo 1891 Ocak ayında ölünce de Vincent'ın sesi çıkan ve bağlantıları iyi olan tanıtıcısı da yok olmuş oldu.[283] Theo'nun dul eşi yirmilerinde bir Hollandalı olan Johanna van Gogh-Bonger ne eşini ne de kayınbiraderini çok uzun süredir tanımıyordu ve birden bire kendini yüzlerce tablo, mektup ve çizimle buldu ve ayrıca küçük çocuğu Vincent Willem van Gogh'a da bakmak zorundaydı.[279][lower-alpha 15]</ref> Gauguin Van Gogh'u tanıtmak için yardımcı olmaya yanaşmadığı gibi Johanna'nın abisi Andries Bonger'da tablolara pek sıcak bakmıyordu.[279] Eleştirmenler arasında Van Gogh'u ilk destekleyenlerden biri olan Aurier'de 1892'de 27 yaşında tifodan öldü.[284]

Tarascon Yolunda Ressam, Ağustos 1888 (İkinci DünyaSavaşı sırasında çıkan bir yangın sırasında yok olmuştur.

1892'de Émile Bernard Paris'te yalnızca van Gogh'un resimlerinden oluşan küçük bir gösteri düzenledi ve Julien Tanguy bazıları Johanna van Gogh-Bonger'den satılmak üzere alınmış van Gogh tablolarını sergiledi. 1894 Nisan ayında Paris'te Durand-Ruel Galerisi 10 tabloyu satılmak üzere aldı.[284] 1896'da, o zamanlar henüz tanınmamış bir güzel sanatlar öğrencisi olan Fovist ressam Henri Matisse, Bretanya açıklarında Belle Île'de John Peter Russell'ı ziyaret etti.[285][286] Russell van Gogh'un yakın arkadaşıydı ve Matisse'i Hollandalının eserleriyle tanıştırdı ve van Gogh'un bir çizimini verdi. Van Gogh'dan etkilenen Matisse toprak renklerinden oluşan paletini bırakarak daha parlak renkler kullanmaya başladı.[286][287]

Paris'te 1901'de Bernheim-Jeune Galerisi'nde büyük bir van Gogh sergisi verildi ve bundan etkilenen André Derain ile Maurice de Vlaminck Fovizm'in çıkışına katkıda bulundu.[284] Sonderbund ressamları ile Köln'de 1912'de, New York'ta Armory Show'da 1913'te ve Berlin'de 1914'te olmak üzere önemli grup sergileri yapıldı.[288] Henk Bremmer van Gogh hakkında konuşmak ve öğretmek konularında etkili olmuştur[289] ve sonradan arzulu bir van Gogh koleksiyoncusu olacak olan Helene Kröller-Müller'i ressamın eserleriyle tanıştırmıştır.[290] Alman Dışavurumculuğunun ilklerinden Emil Nolde van Gogh'un eserlerine borçlu olduğunu söylemiştir.[291] Bremmer'in yardımıyla Jacob Baart de la Faille'in catalogue raisonné'si L'Oeuvre de Vincent van Gogh (Vincent Van Gogh'un Eserleri) 1928'de yayımlanmıştır.[292][lower-alpha 16]

Van Gogh'un ünü ilk doruk noktasına, Avusturya ve Almanya'da I. Dünya Savaşı'ndan önce [295] 1914'te üç cilt hâlinde mektuplarının yayımlanmasıyla ulaştı.[296] Mektupları içten ve sarihti ve kendi alanında 19. yüzyılın en önde gelenleri arasında olduğu tanımlanmıştır.[7] Bu mektuplar sanatı için cefa çekmiş ve genç yaşında ölmüş, büyük ve kendini adamış bir ressam olarak çok kuvvetli bir van Gogh mitolojisinin başlamasına neden oldu.[297] 1934'te romancı Irving Stone Yaşama Tutkusu adı ile van Gogh hakkında Theo'ya yazdığı mektupları temel alan biyografik bir roman yayımladı. Bu kitap ve aynı adı taşıyan 1956 yapımı film van Gogh'un ününü daha da artırdı.[298]

1957'de Francis Bacon, van Gogh'un II. Dünya Savaşı sırasında yok olmuş olan Tarascon Yolunda Ressam adlı tablosunun kopyalarını temel alan bir dizi resim yaptı. Bacon "zihnine musallat olmuş" olarak tanımladığı bir imgeden esinlenmişti ve kendisinde yankısını bulduğu van Gogh'a toplumdan yabancılaşmış bir birey olarak bakıyordu. Bacon kendini van Gogh'un resim teorileriyle özdeşleştirdi ve Theo'ya yazılan şu satırlara atıfta bulundu: "[G]erçek ressamlar nesneleri olduğu gibi resmetmezler ... [O]nları kendilerinin nasıl olması gerektiğini hissettikleri gibi resmederler."[299]

Van Gogh'un eserleri dünyanın en pahalı resimleri arasında yer alır. 100 milyon US$ (günümüzdeki eşdeğeri) üzerinde satılan tabloları arasında Dr Gachet'nin Portresi,[300]Joseph Roulin'in Portresi ve İrisler bulunmaktadır. New York'ta bulunan Metropolitan Museum of Art'ın Selvili Buğday Tarlası versiyonu 1993 yılında 57 milyon US$'na koleksiyona katılmştır.[301] 2015 yıında L'Allée des Alyscamps New York'ta Sotheby's müzayede salonunda 66,3 milyon US$'na satılmıştır.[302]

Van Gogh Müzesi

Van Gogh Müzesi dünyanın en büyük Van Gogh resimleri koleksiyonuna sahiptir.

Van Gogh'un aynı adı taşıyan yeğeni Vincent Willem van Gogh (1890–1978)[303] annesinin 1925'te ölümünden sonra van Gogh'un tüm eserlerini miras yoluyla devraldı. 1950'lerin başında van Gogh'un mektuplarının tamamının dört cilt hâlinde ve farklı dillerde basılmasını ayarladı. Daha sonra Hollanda hükûmeti ile koleksiyonun tamamının satın alınması ve sergilenmesi için bir vakıf kurulması konusunda anlaştı.[304] Theo'nun oğlu resimlerin mümkün olan en iyi şartlar altında sergilenebilmesi için projenin planlamasına katıldı. Proje 1963'te başladı ve binanın tasarımı mimar Gerrit Rietveld'e verildi ve onun 1964 yılında ölmesinin ardından Kisho Kurokawa görevi üstlendi.[305] Açılışı için 1972 yılı hedeflenen proje 1960'lar boyunca devam etti.[303]

Van Gogh Müzesi 1973'te Amsterdam'da Museumplein meydanında açıldı.[11] Düzenli olarak yıllık 1,5 milyondan fazla ziyaretçisiyle Rijksmuseum'dan sonra Hollanda'nın en popüler ikinci müzesi olmuştur. 2015 yılında ulaştığı 1,9 milyon ziyaretçinin[306] %85'i başka ülkelerden gelmiştir.[307]

Popüler kültürde van Gogh

Sinema ve televizyon filmleri

Otoportre, 1887 yazı, Paris
Van Gogh Müzesi, Amsterdam (F77v)

Van Gogh'un yaşamı, eserleri ve kişiliği çok sayıda filme esin kaynağı olmuştur:

Müzik

'Pipolu Otoportre, Eylül-Kasım 1886. Van Gogh Müzesi, Amsterdam.

Müzelerde Van Gogh

Van Gogh Müzesi'nden sonra en büyük ikinci van Gogh koleksiyonuna sahip olan Otterlo'da bulunan Kröller-Müller Müzesi'nin girişi.

Vincent van Gogh'un eserleri aşağıdaki müzelerde sergilenmektedir.

Kaynakça

Notlar

  1. ↑ Ölü abisinin adının verilmiş olmasının genç sanatçı üzerinde derin bir psikolojik etki bıraktığı ve erkek figür çiftlerinin resimlendirilmesi gibi sanatının bazı ögelerinin bundan kaynaklandığı öne sürülmüştür.[15]
  2. ↑ Hulsker bu dönemde Van Gogh'un Borinage'a döndükten sonra Etten'e geldiğini ileri sürer.[47]
  3. ↑ Bakınız Jan Hulsker'in konuşması The Borinage Episode and the Misrepresentation of Vincent van Gogh, Van Gogh Sempozyumu, 10–11 Mayıs 1990.[50]
  4. ↑ "Noel'de babamla oldukça şiddetli bir tartışma oldu ve duygular o kadar kızıştı ki babam en iyisinin evi terketmem olduğunu söyledi. Öyle kararlı söylenmişti ki ben de hakikaten aynı gün evi terkettim."<ref name='FOOTNOTEVan Gogh2009[http://vangoghletters.org/vg/letters/let194/letter.html Letter 194]'>Van Gogh 2009, s. Letter 194. Vincent to Theo van Gogh, The Hague, Thursday 29 December 1881
  5. ↑ Bu konu hakkındaki tek kanıt tedaviyi yapan doktorun torunu ile olan röportajdır.[96] Genel bir gözden geçirme için bakınız: Naifeh ve Smith.[97]
  6. ↑ Boch'un ressam olan kızkardeşi Anna (1848–1936), 1890'da Kırmızı Üzüm Bağı resmini satın aldı.[124]
  7. ↑ Van Gogh (2009), Letter 719 Vincent to Theo van Gogh. Arles, Sunday, 11 or Monday, 12 November 1888:İki tuval üstünde çalışıyorum ... Lahanaları, selvileri, dahliaları ve figürleri ile Etten'deki bahçemizin bir anısı ... Gauguin bana hayâl etmem için cesaret veriyor ve hayaller gerçekten de gizemli bir karakter alıyor.
  8. ↑ Gazete metninin Türkçesi: "Geçen Pazar günü akşam saat 11:12'de Vincent Vangogh adlı şahıs, ressam, Hollanda kökenli, 1 nolu geneleve gelmiş, Rachel isimli şahısı çağırmış, ve ona kulağını vererek şöyle demiş: "Bu nesneyi özenle saklayın" Sonra ortadan kaybolmuş. Zavallı bir akıl hastasından başkasının işi olamayacak bu olaydan haberi olan polis ertesi gün sabah bu şahsın evine gittiğinde, şahsı yatağında yatarken baygın olarak bulmuştur. Bu bahtsız acil olarak hastaneye kaldırılmıştır."
  9. ↑ Kulağını tamamen mi kısmen mi kestiği olayları anlatan farklı kaynaklara göre değişiklik göstermektedir. Van Gogh'un bandajları açıldıktan sonra onu gören Theo ve eşi, Gachet ve oğlu ile Signac yalnızca kulak memesinin kesildiğini söylerler.[138] Doiteau ve Leroy'a göre ise çapraz kesinin, kulak memesinin yanısıra kulağın bir kısmını daha götürdüğünü söyler.[139] Polis ve Rey ise van Gogh'un sol kulağının tamamen kesildiğini iddia eder;[138] Rey bu konuyu 1930'da yazar Irving Stone'a yazdığı bir notta tekrarlamış ve kesiğin şemasını da göndermiştir.[140]
  10. ↑ Ginoux için yapılmış olan versiyon kayıptır. Bu resmi Arles'da Günoux'ya vermek için yapıtığı girişim hastalığının Şubat ayında yeniden nüksetmesine neden olmuştur.[165]
  11. ↑ Fransızca Les Vingt diye okunur ve Yirmiler demektir.
  12. ↑ Türkçesi:"Auvers-sur Oise. Pazar 27 Temmuz. Van Gogh isimli bir şahıs, 37 yaşında, Hollanda tebaasından, ressam, Auvers'de geçici olarak kalan, tarlalarda kendini bir revolver ile vurdu, yalnızca yaralandıktan sonra odasına girdi ve ertesi günden sonra öldü.
  13. ↑ The Graphic ya da The Illustrated London News gibi resimli gazeteler için siyah-beyaz resim yapan ressamlar van Gogh'un favorileri arasındaydı.[197]
  14. ↑ 50'den fazla otoportre yapan Rembrandt van Gogh'tan fazla otoportre yapan az sayıdaki önemli ressamlardan biridir ancak Rembrandt otoprortrelerini kırk yıllık bir dönem içinde yapmıştır.[226]
  15. ↑ Johanna'nın kocası ailenin tek geçim kaynağıydı ve miras olarak yalnızca Paris'te bir apartman dairesi, bir kaç mobilya ile o zamanlar "değersiz olarak görülen" kayınbiraderinin resimleri kalmıştı.<ref name='FOOTNOTEVan Gogh2009[http://www.webexhibits.org/vangogh/memoir/nephew/1.html Memoirs of V.W. Van Gogh]'>Van Gogh 2009, s. Memoirs of V.W. Van Gogh.
  16. ↑ De la Faille'ın 1928 katalogunda Van Gogh'un eserlerinin her birine bir sayı verilmiştir. Bu sayıların başında "F" harfi vardı ve belli bir tablo ya da çizimden söz edilirken bu sayılara atıfta bulunulur.[293] Orijinal katalogta listelenen eserlerin tamamının van Gogh'un resimleri olduğuna günümüzde inanılmamaktadır.[294]

Özel

  1. ↑ Vincent van Gogh Gallery
  2. ↑ Vincent van Gogh Gallery
  3. ↑ McQuillan 1989, s. 9.
  4. ↑ Pickvance (1986), 129; Tralbaut (1981), 39.
  5. 1 2 Pomerans 1997, s. ix.
  6. ↑ Van Gogh 2009, s. "Van Gogh: The Letters".
  7. 1 2 3 4 5 McQuillan 1989, s. 19.
  8. ↑ Pomerans 1997, s. xv.
  9. ↑ Rewald 1986, s. 248.
  10. ↑ Pomerans 1997, s. ix, xv.
  11. 1 2 Pomerans 1997, s. xiii.
  12. 1 2 Hughes 1990, s. 143.
  13. ↑ Pomerans 1997, s. i–xxvi.
  14. ↑ Pomerans 1997, s. 1.
  15. ↑ Lubin 1972, s. 82–84.
  16. ↑ Erickson 1998, s. 9.
  17. ↑ Naifeh & Smith 2011, s. 14–16.
  18. ↑ Naifeh & Smith 2011, s. 59.
  19. ↑ Naifeh & Smith 2011, s. 18.
  20. ↑ Walther & Metzger 1994, s. 16.
  21. ↑ Naifeh & Smith 2011, s. 23–25.
  22. ↑ Naifeh & Smith 2011, s. 31–32.
  23. ↑ Sweetman 1990, s. 13.
  24. 1 2 Tralbaut 1981, s. 25–35.
  25. ↑ Naifeh & Smith 2011, s. 45–49.
  26. ↑ Naifeh & Smith 2011, s. 36–50.
  27. ↑ Hulsker 1980, s. 8–9.
  28. ↑ Naifeh & Smith 2011, s. 48.
  29. ↑ Van Gogh 2009, s. Letter 403. Vincent to Theo van Gogh, Nieuw-Amsterdam, on or about Monday, 5 November 1883.
  30. ↑ Walther & Metzger 1994, s. 20.
  31. ↑ Van Gogh 2009, s. Letter 007. Vincent to Theo van Gogh, The Hague, Monday, 5 May 1873.
  32. ↑ Wilkie 1978, s. 38–52.
  33. ↑ Tralbaut 1981, s. 35–47.
  34. ↑ Pomerans 1997, s. xxvii.
  35. ↑ Van Gogh 2009, Letter 088. Vincent to Theo van Gogh. Isleworth, Friday, 18 August 1876.
  36. ↑ Tralbaut 1981, s. 47–56.
  37. ↑ Naifeh & Smith 2011, s. 113.
  38. ↑ Callow 1990, s. 54.
  39. ↑ Naifeh & Smith 2011, s. 146–147.
  40. ↑ Sweetman 1990, s. 175.
  41. ↑ McQuillan (1989), 26; Erickson (1998), 23.
  42. ↑ Grant 2014, s. 9.
  43. ↑ Hulsker 1990, s. 60–62, 73.
  44. ↑ Sweetman 1990, s. 101.
  45. ↑ Fell 2015, s. 17.
  46. ↑ Callow 1990, s. 72.
  47. ↑ Geskó 2006, s. 48.
  48. ↑ Naifeh & Smith 2011, s. 209–210, 488–489.
  49. ↑ Van Gogh 2009, s. Letter 186. Vincent to Theo van Gogh. Etten, Friday, 18 November 1881.
  50. ↑ Erickson 1998, s. 67–68.
  51. ↑ Van Gogh 2009, s. Letter 156. Vincent to Theo van Gogh. Cuesmes, Friday, 20 August 1880.
  52. ↑ Tralbaut 1981, s. 67–71.
  53. ↑ Pomerans 1997, s. 83.
  54. ↑ Sweetman 1990, s. 145.
  55. ↑ Van Gogh 2009, s. Letter 179. Vincent to Theo van Gogh. Etten, Thursday, 3 November 1881.
  56. 1 2 Naifeh & Smith 2011, s. 239–240.
  57. ↑ Van Gogh 2009, s. Letter 189. Vincent to Theo van Gogh. Etten, Wednesday, 23 November 1881.
  58. ↑ Van Gogh 2009, s. Letter 193. Vincent to Theo van Gogh, Etten, on or about Friday, 23 December 1881, describing the visit in more detail.
  59. 1 2 Van Gogh 2009, s. Letter 228. Vincent to Theo van Gogh, The Hague, on or about Tuesday, 16 May 1882.
  60. ↑ Sweetman 1990, s. 147.
  61. ↑ Gayford 2006, s. 125.
  62. ↑ Naifeh & Smith 2011, s. 250–252.
  63. ↑ Van Gogh 2009, s. Letter 196. Vincent to Theo van Gogh. The Hague, on or about Tuesday, 3 January 1882.
  64. ↑ Walther & Metzger 1994, s. 64.
  65. ↑ Van Gogh 2009, s. Letter 219.
  66. ↑ Naifeh & Smith 2011, s. 258.
  67. ↑ Van Gogh 2009, s. Letter 237. Vincent to Theo van Gogh. The Hague, on or about Thursday, 8 June 1882.
  68. ↑ Tralbaut 1981, s. 110.
  69. ↑ Naifeh & Smith 2011, s. 306.
  70. ↑ Tralbaut 1981, s. 96–103.
  71. ↑ Callow (1990), 116; Hulsker'in eserine atıfta bulunur; Callow (1990), 123–124; Van Gogh (2009), Letter 224. Vincent to Theo van Gogh. The Hague, on or about Sunday, 7 May 1882
  72. ↑ Callow (1990), 116–117, Jan Hulsker'in araştırmasına atıfta bulunur; iki çocuk 1874 ve 1879'da ölü olarak doğmuştur.
  73. 1 2 Tralbaut 1981, s. 107.
  74. ↑ Callow (1990), 132; Tralbaut (1981), 102–104, 112.
  75. ↑ Arnold 1992, s. 38.
  76. ↑ Tralbaut 1981, s. 113.
  77. ↑ Wilkie 2004, s. 185.
  78. ↑ Tralbaut 1981, s. 101–107.
  79. 1 2 Tralbaut 1981, s. 111–122.
  80. ↑ Sweetman 1990, s. 174.
  81. ↑ Tralbaut 1981, s. 154.
  82. ↑ Hulsker 1980, s. 196–205.
  83. 1 2 Tralbaut 1981, s. 123–160.
  84. ↑ Naifeh & Smith 2011, s. 436.
  85. 1 2 van Uitert, van Tilborgh & van Heugten 1990, s. 29.
  86. ↑ McQuillan 1989, s. 127.
  87. ↑ Walther & Metzger 1994, s. 709.
  88. 1 2 3 Naifeh & Smith 2011, s. 820.
  89. ↑ Callow 1990, s. 181.
  90. ↑ Callow 1990, s. 184.
  91. ↑ Hammacher 1985, s. 84.
  92. ↑ Tralbaut 1981, s. 173.
  93. ↑ Callow 1990, s. 253.
  94. ↑ Naifeh & Smith 2011, s. 477.
  95. ↑ Arnold 1992, s. 77.
  96. ↑ Tralbaut 1981, s. 177–178.
  97. ↑ Naifeh & Smith 2011, s. 477 n. 199.
  98. ↑ Tralbaut 1981, s. 187–192.
  99. ↑ Pickvance 1984, s. 38–39.
  100. ↑ Sweetman 1990, s. 135.
  101. ↑ Van Gogh 2009, s. Letter 853. Vincent to Albert Aurier. Saint-Rémy-de-Provence, Sunday, 9 or Monday, 10 February 1890.
  102. ↑ Naifeh & Smith 2011, s. 520–522.
  103. ↑ Naifeh & Smith 2011, s. 702.
  104. 1 2 3 4 Walther & Metzger 1994, s. 710.
  105. ↑ Pickvance 1986, s. 62–63.
  106. ↑ Tralbaut 1981, s. 212–213.
  107. ↑ Druick & Zegers (2001), 81; Gayford (2006), 50.
  108. ↑ Hulsker 1990, 256.
  109. ↑ Van Gogh 2009, s. Letter 640. Vincent to Theo van Gogh, Arles, Sunday, 15 July 1888. Letter 695. Vincent to Paul Gauguin, Arles, Wednesday, 3 October 1888.
  110. 1 2 Hughes 1990, s. 144.
  111. ↑ Pickvance 1984, s. 11.
  112. 1 2 3 Pickvance 1984, s. 177.
  113. ↑ Hughes 1990, s. 143–144.
  114. ↑ Pickvance 1986, s. 129.
  115. ↑ Pomerans 1997, s. 348.
  116. ↑ Nemeczek 1999, s. 59–61.
  117. ↑ Gayford 2006, s. 16.
  118. ↑ Callow 1990, s. 219.
  119. ↑ Pickvance 1984, s. 175–176.
  120. ↑ Tralbaut 1981, s. 266.
  121. 1 2 Pomerans 1997, s. 356, 360.
  122. ↑ ""Fishing Boats on the Beach at Saintes-Maries-de-la-Mer, 1888"". Permanent Collection. Van Gogh Muzesi. http://www.vangoghmuseum.nl/en/collection/s0028V1962. Erişim tarihi: 23 Şubat 2016.
  123. ↑ Hulsker (1980), 356; Pickvance (1984), 168–169, 206.
  124. ↑ Hulsker (1980), 356; Pickvance (1984), 168–169, 206.
  125. ↑ Van Gogh (2009), Letter 677. Vincent to Theo van Gogh. Arles, Sunday, 9 September 1888; Letter 681 Vincent to Theo van Gogh. Arles, Sunday, 16 September 1888; Gayford (2006), 18; Nemeczek (1999), 61.
  126. ↑ Dorn 1990.
  127. ↑ Pickvance 1984, s. 234–235.
  128. ↑ Hulsker 1980, s. 374–376.
  129. ↑ Gayford 2006, s. 61.
  130. 1 2 3 Walther & Metzger 1994, s. 411.
  131. ↑ Pickvance 1984, s. 195.
  132. ↑ Gayford 2006, s. 274–277.
  133. ↑ Hulsker 1980, s. 380–382.
  134. ↑ McQuillan 1989, s. 66.
  135. 1 2 Druick & Zegers 2001, s. 266.
  136. 1 2 3 4 Sweetman 1990, s. 290.
  137. ↑ Sweetman 1990, s. 1.
  138. 1 2 3 4 Rewald 1978, s. 243–248.
  139. ↑ Doiteau & Leroy 1928.
  140. ↑ Bailey, Martin (20 Temmuz 2016). "Name of mystery woman who received Van Gogh's ear revealed for first time". The Art Newspaper. http://theartnewspaper.com/news/news/name-of-mystery-woman-who-recieved-van-gogh-s-ear-revealed-for-first-time/. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2016.
  141. ↑ Bailey, Martin (Eylül 2005). "Drama at Arles new light on Van Gogh's self-mutilation". Apollo. http://findarticles.com/p/articles/mi_m0PAL/is_523_162/ai_n15880259/.
  142. ↑ Sund 2002, s. 235.
  143. ↑ Gayford 2006, s. 277.
  144. ↑ Naifeh & Smith 2011, s. 707–708.
  145. ↑ Naifeh & Smith 2011, s. 249.
  146. 1 2 Van Gogh 2009, s. Concordance, lists, bibliography: Documentation.
  147. ↑ Sund 2002, s. 237.
  148. ↑ Rewald 1986, s. 37.
  149. ↑ Naifeh & Smith 2011, s. 704–705.
  150. ↑ Gayford 2006, s. 284.
  151. ↑ Pickvance 1986, s. 62.
  152. ↑ Naifeh & Smith 2011, s. 713.
  153. ↑ Sweetman 1990, s. 298–300.
  154. ↑ Sweetman 1990, s. 300.
  155. ↑ Pickvance (1986), 239–242; Tralbaut (1981), 265–273.
  156. ↑ Hughes 1990, s. 145.
  157. 1 2 Cluskey, Peter (12 Temmuz 2016). "Gun used by Vincent van Gogh to kill himself goes on display". Gun used by Vincent van Gogh to kill himself goes on display. http://www.irishtimes.com/news/world/europe/gun-used-by-vincent-van-gogh-to-kill-himself-goes-on-display-1.2719415. Erişim tarihi: 2016-10-22.
  158. ↑ "Portrait of Doctor Felix Rey Oil Painting Reproduction, 1889". http://www.vangoghstudio.com/portrait-of-doctor-felix-rey/.(Felemenkçe)
  159. ↑ Callow 1990, s. 246.
  160. ↑ Pickvance 1984, s. 102–103.
  161. ↑ van Uitert, van Tilborgh & van Heugten 1990, s. 23.
  162. ↑ Pickvance 1986, s. 154–157.
  163. ↑ Tralbaut 1981, s. 286.
  164. ↑ Hulsker 1990, s. 434.
  165. 1 2 Hulsker 1990, s. 440.
  166. 1 2 Van Gogh 2009, s. letter 863. Theo van Gogh to Vincent, Saint-Rémy-de-Provence, Tuesday, 29 April 1890.
  167. ↑ Hulsker 1990, s. 390, 404.
  168. ↑ Rewald 1978, s. 326–329.
  169. ↑ Hulsker (1990), 390, 404; Tralbaut (1981), 287.
  170. ↑ Pickvance 1986, s. Appendix III, 310–315. Aurier'nin orijinal 1890 yazısı
  171. ↑ Pickvance 1986, s. 175–177.
  172. ↑ Rewald 1978, s. 346–347, 348–350.
  173. ↑ Tralbaut 1981, s. 293.
  174. ↑ Van Gogh 2009, s. Letter RM20. Vincent to Theo and Jo van Gogh-Bonger. Auvers-sur-Oise, Saturday, 24 May 1890.
  175. 1 2 Pickvance 1986, s. 270–271.
  176. ↑ Rosenblum 1975, s. 98–100.
  177. ↑ Walther & Metzger 1994, s. 640.
  178. 1 2 Edwards 1989, s. 115.
  179. 1 2 3 Van Gogh 2009, s. Letter 898. Vincent to Theo van Gogh and Jo van Gogh-Bonger. Auvers-sur-Oise, on or about Thursday, 10 July 1890.
  180. ↑ <ref name='FOOTNOTEVan Gogh2009[http://vangoghletters.org/vg/letters/let898/letter.html Letter 898]'>Van Gogh 2009, s. Letter 898. Vincent to Theo van Gogh and Jo van Gogh-Bonger. Auvers-sur-Oise, on or about Thursday, 10 July 1890.
  181. 1 2 Hulsker 1990, s. 478–479.
  182. ↑ Hulsker 1990, s. 472–480.
  183. ↑ Sweetman 1990, s. 342–343.
  184. ↑ Jones, Jonathan (2016-07-12). "The whole truth about Van Gogh's ear, and why his 'mad genius' is a myth". The Guardian. ISSN 0261-3077. https://www.theguardian.com/artanddesign/jonathanjonesblog/2016/jul/12/vincent-van-gogh-truth-about-ear-exhibition-on-verge-of-insanity-amsterdam. Erişim tarihi: 2016-10-22.(İngilizce)
  185. ↑ Walther & Metzger 1994, s. 669.
  186. ↑ Sweetman (1990), 342–343; Hulsker (1980), 480–483.
  187. ↑ "La misère ne finira jamais", Études, 1947, p. 9, Bibliothèque nationale de France, département Philosophie, histoire, sciences de l'homme, D-33939
  188. ↑ "La tristesse durera toujours", François-Bernard Michel, La face humaine de Vincent Van Gogh, Grasset, 3 Nov. 1999, ISBN 2-246-58959-2
  189. ↑ van Gogh, Theodorus. "Letter from Theo van Gogh to Elisabeth van Gogh Paris, 5 August 1890". Webexhibits.org. http://www.webexhibits.org/vangogh/letter/21/etc-Theo-Lies.htm. Erişim tarihi: 28 Nisan 2015. "he said, "La tristesse durera toujours" [The sadness will last forever]"
  190. ↑ Hayden (2003), 152; Van der Veen & Knapp (2010), 260–264.
  191. ↑ Sweetman 1990, s. 367.
  192. 1 2 Arnold 2004.
  193. ↑ Perry 1947.
  194. ↑ Hemphill 1961.
  195. 1 2 3 Blumer 2002.
  196. ↑ Van Heugten 1996, s. 246–251.
  197. ↑ Pickvance 1974.
  198. ↑ Dorn & Keyes 2000.
  199. ↑ Van Gogh 2009, s. Letter 253. Vincent to Theo van Gogh. The Hague, Saturday, 5 August 1882.
  200. 1 2 Dorn, Schröder & Sillevis 1996.
  201. ↑ Walther & Metzger 1994, s. 708.
  202. ↑ van Uitert, van Tilborgh & van Heugten 1990, s. 18.
  203. ↑ van Uitert, van Tilborgh & van Heugten 1990, s. 18–19.
  204. 1 2 Sund 1988, s. 666.
  205. ↑ Van Gogh 2009, s. Letter 537. Vincent to Theo, Nuenen, on or about Wednesday, 28 October 1885.
  206. ↑ Hughes 2002, s. 7.
  207. ↑ Hughes 2002, s. 11.
  208. ↑ van Uitert 1981, s. 232.
  209. ↑ van Uitert, van Tilborgh & van Heugten 1990, s. 20.
  210. 1 2 3 Hughes 2002, s. 8–9.
  211. ↑ Sund 1988, s. 668.
  212. ↑ van Uitert 1981, s. 236.
  213. ↑ Hughes 2002, s. 12.
  214. 1 2 van Uitert 1981, s. 223.
  215. 1 2 3 4 van Uitert, van Tilborgh & van Heugten 1990, s. 21.
  216. ↑ Hughes 2002, s. 8.
  217. ↑ van Uitert 1981, s. 224.
  218. ↑ van Uitert, van Tilborgh & van Heugten 1990, s. 16–17.
  219. 1 2 3 van Uitert 1981, s. 242.
  220. ↑ McQuillan 1989, s. 138.
  221. ↑ McQuillan 1989, s. 193.
  222. ↑ Van Gogh 2009, s. Letter 652. Vincent to Theo van Gogh. Arles, Tuesday, 31 July 1888.
  223. ↑ Channing & Bradley (2007), 67; Van Gogh (2009), Letter 879. Vincent to Willemien van Gogh. Auvers-sur-Oise, Thursday, 5 June 1890.
  224. ↑ McQuillan 1989, s. 198.
  225. ↑ Pickvance 1986, s. 224–228.
  226. 1 2 3 4 5 McQuillan 1989, s. 15.
  227. ↑ Walther & Metzger 1994, s. 263–269, 653.
  228. 1 2 Sund 2002, s. 261.
  229. ↑ Hughes 2002, 10.
  230. ↑ Walther & Metzger 1994, s. 265–269.
  231. ↑ van Uitert, van Tilborgh & van Heugten 1990, s. 83.
  232. ↑ Walther & Metzger 1994, s. 535–537.
  233. ↑ Cohen 2003, s. 305–306.
  234. ↑ Pickvance 1986, s. 131.
  235. ↑ Van Gogh 2009, s. Letter 806, note 16. Vincent to Theo van Gogh. Saint-Rémy-de-Provence, Saturday, 28 September 1889.
  236. ↑ Pickvance 1986, s. 80–81, 184–187.
  237. ↑ Walther & Metzger 1994, s. 413.
  238. ↑ "Vincent van Gogh; Sunflowers; NG3863". National Gallery, Lonra. https://www.nationalgallery.org.uk/paintings/vincent-van-gogh-sunflowers. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2016.
  239. ↑ Van Gogh 2009, s. Letter 666. Vincent to Theo van Gogh. Arles, Tuesday, 21 or Wednesday, 22 August 1888.
  240. ↑ Walther & Metzger 1994, s. 417.
  241. 1 2 Naifeh & Smith 2011, s. 819–820.
  242. 1 2 Pickvance 1986, s. 101, 189–191.
  243. ↑ Pickvance 1986, s. 110.
  244. ↑ Rewald 1978, s. 311.
  245. ↑ Pickvance 1986, s. 132–133.
  246. 1 2 Pickvance 1986, s. 101.
  247. 1 2 Walther & Metzger 1994, s. 331–333.
  248. ↑ Pickvance 1984, s. 45–53.
  249. ↑ Hulsker 1980, s. 385.
  250. ↑ Fell 1997, s. 32.
  251. ↑ Hulsker 1980, s. 390–394.
  252. ↑ van Uitert, van Tilborgh & van Heugten 1990, s. 283.
  253. ↑ Walther & Metzger 1994, s. 680–686.
  254. ↑ Walther & Metzger 1994, s. 654.
  255. ↑ Walther & Metzger 1994, s. 680.
  256. ↑ Crispino 2008.
  257. ↑ Adda 1995.
  258. ↑ Eitner 2007, s. 591.
  259. 1 2 3 Fride-Carrassat & Marcadé 2010.
  260. ↑ Walther Metzger, s. 333.
  261. ↑ Walther Metzger, s. 340.
  262. ↑ Van Gogh 2009, s. Letter 589. Vincent to Theo van Gogh. Arles, Sunday, 25 March 1888.
  263. ↑ Van Gogh 2009, s. Letter 590. Vincent to Theo van Gogh. Arles, Friday, 30 March 1888.
  264. ↑ Van Gogh 2009, s. Letter 602. Vincent to Theo van Gogh. Arles, Tuesday, 1 May 1888.
  265. ↑ Van Gogh 2009, s. Letter 816. Vincent to Theo van Gogh. Saint-Rémy-de-Provence, Sunday, 3 November 1889.
  266. ↑ Denizeau 2004, s. 10,57.
  267. ↑ Histoire de l'art. Paris: Larousse. 1990. s. 502-503. ISBN 2035093066.(Fransızca)
  268. ↑ Monneret 1991, s. 258.
  269. ↑ Denizeau 2004, s. 59.
  270. ↑ Denizeau 2004, s. 42.
  271. ↑ Van Gogh 2009, s. Letter 663. Vincent to Theo van Gogh. Arles, Saturday, 18 August 1888.
  272. ↑ Zurcher 1985, s. 182.
  273. ↑ Zurcher 1985, s. 155.
  274. ↑ "André Derain et le fauvisme". http://www.african-paris.com/index,no_page,95,code_ISO_langue,fr.html.(Fransızca)
  275. ↑ Van Gogh 2009, s. Letter 533. Vincent to Theo van Gogh. Nuenen, Sunday, 4 October 1885.
  276. ↑ Edwards 1989.
  277. ↑ Michaud 1947.
  278. ↑ Van Gogh 2009, s. Letter 673. Vincent to Theo van Gogh. Arles, Monday, 3 Septembre 1888.
  279. 1 2 3 Rewald 1986, s. 244–254.
  280. 1 2 Sund 2002, s. 305.
  281. ↑ Sund 2002, s. 307.
  282. 1 2 McQuillan 1989, s. 72.
  283. ↑ Sund 2002, s. 310.
  284. 1 2 3 Rewald 1986, s. 245.
  285. ↑ Spurling 1998, s. 119–138.
  286. 1 2 Hilary Spurling ile röportaj (8 Haziran 2005). "The Unknown Matisse ... – Book Talk". ABC Online. http://www.abc.net.au/rn/arts/booktalk/stories/s1430343.htm. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2016.
  287. ↑ Spurling 1998, s. 138.
  288. ↑ Dorn & Leeman 1990.
  289. ↑ Rovers 2007, s. 262.
  290. ↑ Rovers 2007, s. 258.
  291. ↑ Selz 1968, s. 82.
  292. ↑ Faille (1928); "Faille, J-B de la". Dictionary of Art Historians. https://dictionaryofarthistorians.org/faillej.htm. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2016.
  293. ↑ Walther & Metzger 1994, s. 721.
  294. ↑ Feilchenfeldt 2013, s. 278–279.
  295. ↑ Weikop 2007, s. 208.
  296. ↑ Naifeh & Smith 2011, s. 867.
  297. ↑ Pomerans 1997, s. x.
  298. ↑ Pomerans 1997, s. xii.
  299. ↑ Farr, Peppiatt & Yard 1999, s. 112.
  300. ↑ Decker, Andrew (5 Kasım 1998). "The Silent Boom". http://www.artnet.com/magazine_pre2000/features/decker/decker11-4-98.asp. Erişim tarihi: 14 Eylül 2011.
  301. ↑ Kimmelman, Michael (25 Mayıs 1993). "Annenberg Donates A van Gogh to the Met". The New York Times. http://www.nytimes.com/1993/05/25/arts/annenberg-donates-a-van-gogh-to-the-met.html.
  302. ↑ Boucher, Brian (5 Mayıs 2015). "Mysterious Asian Buyer Causes Sensation at Sotheby's $368 Million Impressionist Sale". Artnet. https://news.artnet.com/market/led-66m-van-gogh-sothebys-impressionist-modern-sale-robustly-kicks-off-season-294831. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2016.
  303. 1 2 Rewald 1986, s. 253.
  304. ↑ Rewald 1986, s. 252.
  305. ↑ "Van Gogh's Van Goghs: The Van Gogh Museum". National Gallery of Art. http://www.nga.gov/exhibitions/vgmsm.shtm. Erişim tarihi: 23 Nisan 2011.
  306. ↑ "Bezoekersrecords voor Van Gogh Museum en NEMO". AT5. 15 Aralık 2015. http://www.at5.nl/artikelen/150751/bezoekersrecords_voor_van_gogh_museum_en_nemo. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2016.(Felemenkçe)
  307. ↑ Caines, Matthew (1 Eylül 2015). "Van Gogh Museum chief: it's critical to diversify our income streams". The Guardian. https://www.theguardian.com/culture-professionals-network/2015/sep/01/van-gogh-museum-chief-axel-ruger-interview. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2016.
  308. ↑ Whitney, Craig R. (5 Ağustos 1997). "Jeanne Calment, World's Elder, Dies at 122". New York Times. http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9C01E7D7113DF936A3575BC0A961958260. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2008.
  309. ↑ "Oldest Person". Guinness World Records. http://www.guinnessworldrecords.com/records-5000/oldest-person/. Erişim tarihi: 24 Şubat 2014.
  310. ↑ "Borinage: devenez les acteurs du documentaire sur la vie de Van Gogh". La Province. 21 Mart 2014. http://www.laprovince.be/966469/article/regions/mons/actualite/2014-03-21/borinage-devenez-les-acteurs-du-documentaire-sur-la-vie-de-van-gogh.
  311. ↑ Brown, Helen (24 Şubat 2010). "Don McLean interview: why I had to write 'Vincent’". The UK Telegraph. http://www.telegraph.co.uk/culture/music/rockandpopfeatures/7264618/Don-McLean-interview-Why-I-had-to-write-Vincent.html. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2011.
  312. ↑ "Acht Fragmente aus Briefen von Vincent van Gogh für Bariton und Streichquartett, op. 84 (1985)". http://www.bertoldhummel.de/werkverzeichnis/werkverzeichnis.html. (Almanca)
  313. ↑ Arni E. Vincent. The New Grove Dictionary of Opera içinde. Macmillan, London and New York, 1997.
  314. ↑ "Vincent, ou la Haute note jaune". http://www.michelereverdy.com/oeuvres_detail.php?id=57.
  315. ↑ "Notice de la partition à la Bibliothèque nationale de France". http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb42311145z.

Genel

  • Adda, Noemi (1995). Histoire de l'Art. Peinture, sculpture, architecture. Paris: De Boeck. ISBN 2-01-135001-8. (Fransızca)
  • Arnold, Wilfred Niels (1992). Vincent van Gogh: Chemicals, Crises, and Creativity. Birkhäuser. ISBN 978-3-7643-3616-5. 
  • Arnold, Wilfred Niels (2004). "The illness of Vincent van Gogh". Journal of the History of the Neurosciences 13 (1): 22–43. DOI:10.1080/09647040490885475. PMID 15370335. https://www.researchgate.net/profile/Wilfred_Arnold/publication/8345093_The_Illness_of_Vincent_van_Gogh/links/00b4952869cc0ec876000000.pdf. 
  • Bailey, Martin (2013). The Sunflowers are Mine: The Story of Van Gogh's Masterpiece. Frances Lincoln. ISBN 978-0-7112-3298-3. 
  • Blumer, Dietrich (2002). "The Illness of Vincent van Gogh". American Journal of Psychiatry 159 (4): 519–526. DOI:10.1176/appi.ajp.159.4.519. 
  • Callow, Philip (1990). Vincent van Gogh: A Life. Ivan R. Dee. ISBN 978-1-56663-134-1. 
  • Channing, Laurence; Bradley, Barbara J. (2007). Monet to Dalí: Impressionist and Modern Masterworks from the Cleveland Museum of Art. Cleveland Museum of Art. ISBN 978-0-940717-90-9. 
  • Cohen, Ben (2003). "A Tale of Two Ears". Journal of the Royal Society of Medicine 96 (6). http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC539517. 
  • Crispino, Enrica (2008). Van Gogh. ABD: The Oliver Press. 
  • Davies, Christopher (2007). Divided by a Common Language: A Guide to British and American English. Houghton Mifflin Harcourt. ISBN 978-0-547-35028-8. https://books.google.com/books?id=HTSWCwAAQBAJ. 
  • Denizeau, Gérard (2004). Vocabulaire des arts visuel du XIXe. Paris: Minerve. s. 239. ISBN 2-86931-108-7. 
  • Doiteau, Victor; Leroy, Edgard (1928) ((Fransızca)). La Folie de Vincent Van Gogh. Éditions Aesculape. OCLC 458125921. 
  • Dorn, Roland (1990) (de). Décoration: Vincent van Gogh's Werkreihe für das Gelbe Haus in Arles. Olms Verlag. ISBN 978-3-487-09098-6. 
  • Dorn, Roland; Leeman, Fred (1990). "Vincent van Gogh and the Modern Movement, 1890–1914". Költzsch, Georg-Wilhelm. Vincent van Gogh and the Modern Movement, 1890–1914. ISBN 978-3-923641-33-8.  Diğer baskılar: ISBN 978-3-923641-31-4 (Almanca); ISBN 978-90-6630-247-1 (Felemenkçe)
  • Dorn, Roland; Keyes, George (2000). "Van Gogh Face to Face: The Portraits". Van Gogh Face to Face: The Portraits. Thames & Hudson. ISBN 978-0-89558-153-2. 
  • Dorn, Roland; Schröder, Albrecht; Sillevis, John, ed. (1996). Van Gogh und die Haager Schule. Bank Austria Kunstforum. ISBN 978-88-8118-072-1. 
  • Druick, Douglas; Zegers, Pieter (2001). "Van Gogh and Gauguin: The Studio of the South". Van Gogh and Gauguin: The Studio of the South. Thames & Hudson. ISBN 978-0-500-51054-4. 
  • Edwards, Cliff (1989). Van Gogh and God: A Creative Spiritual Quest. Loyola University Press. ISBN 978-0-8294-0621-4. 
  • Eitner, Lorenz (2007). La Peinture du XIXe siècle en Europe. « Bibliothèque des arts ». Hazan. ISBN 978-2-7541-0195-0. (Fransızca)
  • Erickson, Kathleen Powers (1998). At Eternity's Gate: The Spiritual Vision of Vincent van Gogh. Eerdmans. ISBN 978-0-8028-4978-6. 
  • Faille, Jacob-Baart de la (1928) ((Fransızca)). L'Oeuvre de Vincent van Gogh: Catalogue Raisonnée (4 volumes). G. van Oest. OCLC 3312853. 
  • Farr, Dennis; Peppiatt, Michael; Yard, Sally (1999). Francis Bacon: A Retrospective. Harry N. Abrams. ISBN 978-0-8109-2925-8. 
  • Feilchenfeldt, Walter (2013). Vincent Van Gogh: The Years in France: Complete Paintings 1886–1890. Philip Wilson. ISBN 978-1-78130-019-0. 
  • Fell, Derek (1997). The Impressionist Garden. Frances Lincoln. ISBN 978-0-7112-1148-3. 
  • Fell, Derek (2015). Van Gogh's Women: His Love Affairs and Journey into Madness. Pavilion Books. ISBN 978-1-910232-42-2. 
  • Fride-Carrassat, Patricia; Marcadé, Isabelle (2010). Les Mouvements dans la peinture (2 bas.). Larousse. s. 240. ISBN 978-2-03-585639-5. (Fransızca)
  • Gayford, Martin (2006). The Yellow House: Van Gogh, Gauguin, and Nine Turbulent Weeks in Arles. Penguin. ISBN 978-0-670-91497-5. 
  • Geskó, Judit, ed. (2006). Van Gogh in Budapest. Vince Books. ISBN 978-963-7063-34-3. ; ISBN 963-7063-33-1 (Macarca)
  • Grant, Patrick (2014). The Letters of Vincent van Gogh: A Critical Study. Athabasca University Press. ISBN 978-1-927356-74-6. https://books.google.com/books?id=c2L7AwAAQBAJ&pg=PA9. 
  • Hammacher, Abraham M. (1985). Vincent van Gogh: Genius and Disaster. Harry N. Abrams. ISBN 978-0-8109-8067-9. 
  • Hayden, Deborah (2003). Pox: Genius, Madness and the Mysteries of Syphilis. Basic Books. ISBN 978-0-465-02881-8. 
  • Hemphill, R.E. (1961). The illness of Vincent van Gogh. 54. s. 1083–1088. 
  • Hughes, Robert (1990). Nothing If Not Critical. The Harvill Press. ISBN 978-0-14-016524-1. 
  • Hughes, Robert (2002). The Portable Van Gogh. Universe. ISBN 978-0-7893-0803-0. 
  • Hulsker, Jan (1980). The Complete Van Gogh. Phaidon. ISBN 978-0-7148-2028-6. 
  • Hulsker, Jan (1990). Vincent and Theo Van Gogh: A Dual Biography. Fuller Publications. ISBN 978-0-940537-05-7. 
  • Lubin, Albert J. (1972). Stranger on the Earth: A Psychological Biography of Vincent van Gogh. Holt, Rinehart and Winston. ISBN 978-0-03-091352-5. 
  • McQuillan, Melissa (1989). Van Gogh. Thames and Hudson. ISBN 978-0-500-20232-6. 
  • Michaud, G. (1947). Message poétique du symbolisme. Nizet. (Fransızca)
  • Monneret, Sophie (1991). L'Impressionnisme et son époque. Bouquins. 2. Paris: Robert Laffont. ISBN 2221052226. (Fransızca)
  • Naifeh, Steven W.; Smith, Gregory White (2011). Van Gogh: The Life. Random House. ISBN 978-0-375-50748-9. 
  • Nemeczek, Alfred (1999). Van Gogh in Arles. Prestel Verlag. ISBN 978-3-7913-2230-8. 
  • Perry, Isabella H. (1947). "Vincent van Gogh's illness: a case record". Bulletin of the History of Medicine 21: 146–172. 
  • Pickvance, Ronald (1974). "English Influences on Vincent van Gogh". English Influences on Vincent van Gogh. Arts Council. University of Nottingham, 1974/75. 
  • Pickvance, Ronald (1984). "Van Gogh in Arles". Van Gogh in Arles. Abrams. ISBN 978-0-87099-375-6. Metropolitan Museum of Art. 
  • Pickvance, Ronald (1986). "Van Gogh in Saint-Rémy and Auvers". Van Gogh in Saint-Rémy and Auvers. Abrams. ISBN 978-0-87099-477-7. Metropolitan Museum of Art. 
  • Pomerans, Arnold (1997). The Letters of Vincent van Gogh. Penguin Classics. ISBN 978-0-14-044674-6. 
  • Rewald, John (1978). Post-Impressionism: From van Gogh to Gauguin. Secker & Warburg. ISBN 978-0-436-41151-9. 
  • Rewald, John (1986). Studies in Post-Impressionism. Abrams. ISBN 978-0-8109-1632-6. 
  • Rosenblum, Robert (1975). Modern Painting and the Northern Romantic Tradition: Friedrich to Rothko. Harper & Row. ISBN 978-0-06-430057-5. 
  • Rovers, Eva (2007). "'He Is the Key and the Antithesis of so Much': Helene Kröller-Müller's Fascination with Vincent van Gogh". Simiolus: Netherlands Quarterly for the History of Art 33 (4): 258–272. JSTOR 25608496. 
  • Selz, Peter Howard (1968). German Expressionist Painting. University of California Press. ISBN 978-0-520-02515-8. https://books.google.com/books?id=UimQfCpawyUC&pg=PA82. 
  • Sund, Judy (1988). "The Sower and the Sheaf: Biblical Metaphor in the Art of Vincent van Gogh". The Art Bulletin 70 (4): 660–676. JSTOR 3051107. 
  • Spurling, Hilary (1998). The Unknown Matisse: A Life of Henri Matisse, Vol. 1, 1869–1908. Hamish Hamilton. ISBN 978-0-679-43428-3. 
  • Sund, Judy (2002). Van Gogh. Phaidon. ISBN 978-0-7148-4084-0. 
  • Sweetman, David (1990). Van Gogh: His Life and His Art. Touchstone. ISBN 978-0-671-74338-3. 
  • Tralbaut, Marc Edo (1981) [1969] ((Fransızca)). Vincent van Gogh, le mal aimé. Alpine Fine Arts. ISBN 0-933516-31-2. 
  • Van der Veen, Wouter; Knapp, Peter (2010). Van Gogh in Auvers: His Last Days. ISBN 978-1-58093-301-8. 
  • Van der Wolk, Johannes (1987) ((Felemenkçe)). De schetsboeken van Vincent van Gogh. Meulenhoff/Landshoff. ISBN 978-90-290-8154-2. 
  • Van Gogh, Vincent (2009). Leo Jansen; Hans Luijten; Nienke Bakker. ed. Vincent van Gogh – The Letters. Van Gogh Museum & Huygens ING. http://www.vangoghletters.org. 
  • Van Heugten, Sjraar (1996) ((Felemenkçe)). Vincent van Gogh: tekeningen 1: Vroege jaren 1880–1883. V+K. ISBN 978-90-6611-501-9. 
  • Van Uitert, Evert (1981). "Van Gogh's Concept of His Oeuvre". Simiolus: Netherlands Quarterly for the History of Art 12 (4): 223–244. JSTOR 3780499. 
  • van Uitert, Evert; van Tilborgh, Louis; van Heugten, Sjraar, ed. (1990). "(sergi katalogu)". Vincent van Gogh. Arnoldo Mondadori Arte de Luca. ISBN 88-242-0022-2. 
  • Walther, Ingo; Metzger, Rainer (1994). Van Gogh: the Complete Paintings. Taschen. ISBN 978-3-8228-0291-5. 
  • Weikop, Christian (2007). Exhibition Reviews: Van Gogh and Expressionism. Amsterdam and New York. 149. s. 208–209. JSTOR 20074786. 
  • Wilkie, Kenneth (1978). The Van Gogh Assignment. Paddington Press. 
  • Wilkie, Kenneth (2004). The Van Gogh File: The Myth and the Man. Souvenir Press. ISBN 978-0-285-63691-0. 
  • Zurcher, Bernard (1985). Vincent van Gogh. Vie et œuvre. Fribourg: Office du livre. ISBN 2092847325. (Fransızca)

Dış bağlantılar

This article is issued from Vikipedi - version of the 1/8/2017. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.