Altay Cumhuriyeti

Altay Cumhuriyeti
Республика Алтай
Алтай Республика
Bayrak Arma
Milli Marş: Altay Cumhuriyeti ulus marşı
Konum
Altay Cumhuriyeti
Yönetim
Ülke:  Rusya
Federal Bölge: Sibirya
Ekonomik Bölge: Batı Sibirya
Başkent: Gorno-Altaysk
başkan: Aleksandr Berdnikov
Yasama organı: Duma
Genel bilgiler
Yüzölçüm:  93 km² (36 sq mi)
 - Rusya içinde: 35.
Nüfus: 214 (01/2015)nüfus kaynağı
 - Rusya içinde: 81. (Rusya içinde)
 - Yoğunluk: 2 /km² (6 /sq mi)
Diğer bilgiler
Dili: Altay Türkçesi, Rusça
Kuruluş tarihi: 3 Temmuz 1991
(1 Temmuz 1922)
Kodu: 04
Resmi
internet sayfası:

Altay Cumhuriyeti (Rusça: Респу́блика Алта́й / Respublika Altay; Altay Türkçesi: Алтай Республика / Altay Respublika), Rusya Federasyonu'un en güneyinde yer alan, federasyona bağlı bir özerk cumhuriyet.

Orta Asya'da Asya kıtasının coğrafî merkezinin hemen kuzeyinde ve Güney Sibirya'da yer almaktadır. Batı'da Kazakistan, kuzeyde Rusya Federasyonu, doğuda Tuva ve Hakas Cumhuriyetleri, güneyde Moğolistan, Doğu Türkistan ve Kazakistan ile komşudur.

El kurultay başkanı, devlet meclisi başkanı: İvan Belekov

İdari yapılanma

Altay Özerk Cumhuriyeti, Rusya
2006 itibarı ile:
yönetim bölgesi sayısı 10
şehirleri/kasabaları 1
şehir yerleşimleri adedi -
kır yerleşimleri 90

İdari bölgeleri

№ Belediye bölgesi Yönetim merkezi
1 Koş Agaç bölgesi Koş Ağaç
2 Mayma bölgesi Mayma
3 Ondoy bölgesi Ondoy
4 Turaçak bölgesi Turaçak
5 Ulagan bölgesi Ulagan
6 Kan Oozı bölgesi Kan Oozı
7 Köksuu bölgesi Köksuu
8 Çamal bölgesi Çamal
9 Çoya bölgesi Çoya
10 Şebalin bölgesi Şebalin
Altay Cumhuriyeti idari bölgeler haritası

Nüfus

Geleneksel kıyafet giyen erkek.
Geleneksel kıyafet giyen kadın.

Son nüfus istatistiklerine göre Altay Cumhuriyetinin toplam nüfusu 213 703 kişidir (2015).[1]

1939 1959 1970 1979 1989 2002 2010
Altay 39.285 (%24,2) 38.019 (%24,2) 46.750 (%27,8) 50.203 (%29,2) 59.130 (%31) 67.995 (%33,5) 69.963 (%34,5)
Rus 114.209 (%70,4) 109.661 (%69,8) 110.442 (%65,6) 108.795 (%63,2) 115.188 (%60,4) 116.510 (%57,4) 114.802 (%56,6)
Kazak 4.280 (%2,6) 4.745 (%3) 7.170 (%4,3) 8.677 (%5) 10.692 (%5,6) 12.108 (%6) 12.524 (%6,2)
Diğer 4.405 (%2,7) 4.736 (%3) 3.899 (%2,3) 4.365 (%2,5) 5.821 (%3,1) 6.334 (%3,1) 5.447 (%2,7)

Eğitim

Ülkede 193 ortaokul, 3 teknikum ve 1 üniversite bulunmaktadır. Altay Türkçesi ile yılda 37 kitap, 1 gazete ve 2 dergi yayınlanmaktadır. Ortaokullarda 35 bin, teknikumlarda 43 bin, ülkenin tek üniversitesinde ise 2600 öğrenci öğrenim görmektedir.[2]

Coğrafya

Altay Cumhuriyeti coğrafi konumu

Relyef

Beluça dağı - Sibirya'nın en yüksek doruğu

Cumhuriyetin toprakları dağlık bir görünüm arz eder. Çok sayıda akarsu ve göller görülür. En yüksek dağ — (Rusça:Beluha ) olarak söylenen yöre Türk dillerinde ise (Altayca: (Üç-Sümer (3 tepeli), Kadınbajı), (Kazak Türkçesi: (Muztav Şını)[3][4]) — 4506 m, Sibirya coğrafyasının en yüksek noktasıdır.

Akarsu ve gölleri

Tungur köyünden Katun akarsuyu

Altay Cumhuriyeti'ndeki en büyük akarsular Altay Türkçesinde kadın diye söylenen Katun Biy-su (Bey suyu) iken en büyük göl — Teles (Altın-köl) su yüzeyi alanı 230,8 km² ve derinliği 325 metredir.

"Manas" destanında Altay hakkında

Altay (al — ruh, mukaddes; tay — dağ)— Kutsal dağ ya da Altındağ denilen bir manada söylenilmiştir. Dünyanın en uzun destanı olan«Manas» destanının bütün varyantlarında geleneğe göre korunan ve özlenen bir yerin adıdır. Destanın metinlerinde «Ertış, Orkun — iki akarsudur. Gerek tarihi kaynaklarda gerek destan metinlerinden anlaşıldığı kadarıyla Altay bölgesinde belirli bir süre Moğol soylu Kalmak (Kalmık) topluluğu hakim olmuştur. Kırgızlar, Altaylar, Hakaslar başta olmak üzere Türk soylu halklara çok eziyet yapmışlardır. Metinlerde düşman veya zarar veren ulus diye bahseder. Destanda bazı toponomler boyunca bilgiler verir. Manas'n doğum yeri hakkında:

Adamdın cetpes dabaası,
Altaydın Salkın-suunda
Anda tuulgan neme deyt,
Kırgızdın kıraan Manası.
Ertıştın suun cerdegen,
eregişken adamdar
Egerde anı cenbegen[5] (Сагымбай Орозбаков, Кол жазмалар фондусу, 1790-инв., 360-б.).
Özü Altayda tuuldu,
Bilsen Kadır tün keldi.
Bul Altaydın tüzünö[6]

— diye yazılmaktadır.[7]

Turizm ve Nasıl gidilir

park-otel yapılarından biri «Manjerok»
Edigan akarsuyu vadisinde at üstünde gezi
Patmos adasına giden asma köprü -2011 yılı
Teletskoye (Altın) gölü

Turizm, Altay Cumhuriyeti'nin kilit sektörlerinden biridir. Önemli bir ekonomik gelirdir. Zengin doğası turizmin en önemli çekiciliğidir. Yılda bir milyondan fazla turistin uğrak yeridir[8]. Türk Hava Yolları'nın Rusya Federasyonu'nda Novosibirsk şehrine İstanbul ve Ankara şehirlerimizden doğrudan uçuşları bulunmaktadır[9]. Novosibirsk'ten Gorno-Altaysk şehrine haftanın belirli günleri (haftalık 3 kez) Rusya havayolu şirketleri tarafından uçuşlar yapılmaktadır. Novosibirsk şehrinden Altay Cumhuriyetine karayolu ile gidilebilir. Altay Cumhuriyetinde demiryolu yoktur. Kazakistan ve Tuva Cumhuriyeti'ni bağlayıcı rol oynayan Altay Cumhuriyeti demiryolları ve havayolları yönünden keşfedilmemiştir. Sibirya demiryolu hattı kuzeyde Altay Cumhuriyetinin sınırları dışında Biysk'ten geçer. P-256 feodal Çuy otoyolu ülke topraklarından geçer.

Altay Cumhuriyeti'nden ünlüler

Altay Cumhuriyeti'nden görünümler

Kaynakça

  1. ↑ http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/Popul2015.xls
  2. ↑ http://ipkrora.ru/
  3. ↑ http://www.stat.kz/publishing/20111/Ежегодник_2011.pdf
  4. ↑ Горная страна Алтай | В Походе
  5. ↑ (Sagımbay Orozbakov, Kol Cazmalar fondusu, 1790-inv., 360-s.).
  6. ↑ Sayakbay Karalayev, 1. 155
  7. ↑ http://ky.wikipedia.org/wiki/Алтай_Республикасы
  8. ↑ https://culttourism.ru/altay/
  9. ↑ https://www.turkishairlines.com

Dış bağlantılar

Rusya'nın en üst düzey idari birimleri
Rusya'nın federal yapılanması
Cumhuriyetler
Kraylar
Oblastlar
Amur · Arhangelsk · Astrahan · Belgorod · Bryansk · Çelyabinsk · İrkutsk · İvanovo · Kaliningrad · Kaluga · Kemerovo · Kirov · Kostroma · Kurgan · Kursk · Leningrad · Lipetsk · Magadan · Moskova · Murmansk · Nijniy Novgorod · Novgorod · Novosibirsk · Omsk · Orenburg · Oryol · Penza · Pskov · Rostov · Ryazan · Sahalin · Samara · Saratov · Smolensk · Sverdlovsk · Tambov · Tomsk · Tula · Tver · Tümen · Ulyanovsk · Vladimir · Volgograd · Vologda · Voronej · Yaroslavl
Federe kentler
Özerk oblast
Özerk okrug
1Tümen Oblastı'na bağlıdır. 2Arhangelsk Oblastı'na bağlıdır.

Federal bölgeler: Merkez · Güney · Kuzeybatı · Uzak Doğu · Sibirya · Ural · Volga · Kuzey Kafkasya

This article is issued from Vikipedi - version of the 8/19/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.