Dorileon Muharebesi (1097)

Başlığın diğer anlamları için Dorileon Muharebesi sayfasına bakınız.

Dorileon Muharebesi
Birinci Haçlı seferi
Birinci Dorileon Muharebesi
Tarih 1 Temmuz 1097 Bölge Dorlion, Eskişehir Sonuç Haçlı zaferi
Taraflar
Anadolu Selçuklu Devleti	Haçlılar Papalık Devleti Bizans İmparatorluğu
Komutanlar ve liderler
I. Kılıçarslan Danişmend Gazi	Bouillon'lu Godfrey Le Puy'lu Adhemar Flandra'lı Robert Boulogne'lu Baldwin Hauteville 'li Tancred Taranto'lu Bohemond Toulouse'lu Raymond IV Vermandois'lu Hugo Blois'li Stefan Taticius
Güçler
5.000-6.000 Okçu Süvari	10.000-15.000 (Bu sayının 2.000-3.000'i zırhlı şövalye idi)
Kayıplar
Bilinmiyor	4.000

Dorileon Muharebesi, 1 Temmuz 1097 tarihinde Birinci Haçlı seferi'nin başlangıcında gerçekleşti. Eskişehir yakınında yapılan bu savaşta Haçlılar I. Kılıçarslan'ın Anadolu Selçuklu ordusunu yenerek Anadolu'da ilerlemelerine devam ettiler.

Muharebe öncesi durum

İznik kuşatmasına katılan ve bu şehri Bizanslılara terkeden ve şehir Bizanslılara terk edildiği için şehri talan edemeyen Haçlı ordusu 26 Haziran'da Bizanslılara karşı bir husmetle Anadolu'ya doğru yürüyüşe başladı. Haçlı ordusu idare ve iaşe toplama kolaylığı sağlamak nedeniyle ikiye bölündü. Bir grup daha zayıftı ve Taranto'lu Boemondo, yeğeni Tancerd, Flandra'lı Robert idaresinde genellikle Norman ve Flandaralılardan oluşuyordu. Bizans birlikleri general Taticius komutasında öncülük yapıyorlardı. Diğer Godfrey, kardeşi Boulogne'lu Baldwin, Touluuse'lu Raymondo IV ve Papa temsilcisi Adhemar idaresinde Fransızlardan oluşmaktaydı. Artcılığı Vermandois'lu Hugo idaresinde Fransızlar yapmaktaydı. İki ordu grubu Eskişehir yakınlarında Dorileon ovasında birleşmek için kararlıydılar.

Beomondo ordusunun Selçuklu keşif müfrezeleri tarafından devamlı gözetlendiğini anlamıştı. 29 Haziran'da Eskişehir ovasına birinci Haçlı ordu grubu geldiklerinde Selçukluların bir baskın yapma tehlikesini sezmişlerdi.

Dorileon Savaşı sırasında Haçlıların saldırısını gösteren resim

Sultan I. Kılıç Arslan İznik'in düşmesinden sonra ordusunu büyütmüştü. Bu ordu Danişmendoğullarından Gazi bin Danişmend'in askerleri, İranlılardan ve Kafkasyalılardan oluşmuştu. Bu ordunun büyüklüğü, özellikle çarpışmayı kazanan Haçlıların başarısını büyük göstermek isteyen kaynaklarda, gayet abartılmakta ve değişik kaynakta değişik olarak verilmektedir.^[1]. İnanılan daha eski tarihî kaynaklara göre bu ordu 25.00-30.000 arasındaydı. Ama yeni yapılan araştırmalara göre Kılıç Arslan komutasındaki ordu mevcudu 6.000-8.000den büyük değildi.^[2][3]

Muharebe

1 Temmuz'da önde yürüyen Boemondo komutası altında olan Normanlardan oluşan birinci Haçlılar grubu Anadolu Selçuklu Sultanı I. Kılıç Arslan tarafından karşılandı. Kılıç Arslan Selçuklu ordusunun çok hızlı ve hareketli okçu süvarileri Normanlardan oluşan bu Haçlı ordu grubunu sardı. Normanlar hemen askerlerini sıkıca birbirlerine yaklaştırdılar ve bu askerleri asker olmayanlar ve ağırlıklar etrafında topladılar. Boemondo'nun zırhlı ağır süvarileri hemen hazırlığa geçti, ama oynak hafif Selçuk süvarilerine karşı savunma yapılması çok zor oldu. Selçuklu süvariler alışılagelen taktiklerine göre ortada bulunan savasçı olmayanlar ve zırhsız piyade askerleri içine hucumlar yapıp oklarını atıp geri çekilme manevralarına geçtiler. Boemondo savaşçı olmayanları ve zırhsız piyadeyi korumak maksadıyla zırhlı süvari askerlerini atlarında indirttip bir savunma hattı kurdurdu. Haçlı zırhlı askerlerinin de savunmasiyla Selçuklu süvarilerinin hücum, ok atma, geri çekilme manevraları sonuçsuz kalmaya başladı; çünkü okları zırhları kolay delemiyordu. Fakat yine de Haçlı zırhsız piyadelerine ve atlarına büyük telafat verdiler. Boemondo arkadan gelen Fransızlardan oluşan ikinci gruba bu baskın hakkinda haberciler gönderdi ve hemen yardım istedi. Beomondo kendi ordu grubunu yakında bulunan nehir kenarındaki biraz bataklık araziye çekilmesini sağladı. Bu bataklık arazi atların hızını kestiği için Selçuklu süvarisinin hücumlarının şiddeti azalmaya başladı. Zırhlı askerler yaya olarak zırhsız piyadeler ve savaşcı olmayanları korumak için onlar etrafında bir daire şeklinde savunma hatları yapmaya çalıştılar. Fakat yine de süvari hücumları ve okların verdiği zayiat devam etti. Bazı ağır zırhlı Haçlılar ise karşı hücumlara da girişmekteydi. Fakat Selçukluların elinde çok sayıda ok bulunması ve süvarileri çok seri ok atmaları nedeniyle zırhlı Haçlılar bile telef olmaya başladılar.

Arkadaki ikinci gruptan Godfrey hücum altındaki gruba yetişerek kendi Fransız zırhlı ağır süvarileri başında Selçuklu güçlerini yarmaya çalıştı. Öğleye doğru 50 Fransız zırhlı ağır süvariden oluşan bir birlik Beomondo'ya erişti ve daha sonra diğer Fransız zırhlı ağır süvari birlikleri de ilerlemeye başladılar. Fakat Selçuklularin hücumları ve bundan dolayı Haçlı telafati devam etti. Haçlı ordusu bataklık araziden geri itildi ve nehrin sığ kenarlarında savaşmaya mecbur kaldı. Fakat Haçlı savunma hattları 7 saat süren bu çarpışmadan sonra bile çökmedi. Tam bu sırada Raimondo'nun ikinci gruptan zırhlı süvarileri gelip yan taraftan Selçuklu süvarilerine yüklendiler ve onları geri döndürmeyi başardılar. Haçlılar yeniden ağır zırhlılar grubu kurup Boemondo, Tancred, Normandili Robert sol kanatta Raymond ve Flandaralı Robert orta da ve Godfrey ve Hugh sol kanatta olarak bir hucum hatti hazırlayıp ağır süvari hücumuna geçmeyi sağladılar. Fakat bu hücum Selçuklu ordusunu kuşatma yerinden atmayı başaramadı. Ancak geç öğleden sonra Adhemar'ın komutasında bir diğer Haçlı ağır süvari birliği etraftaki tepelerin ağaclıklı yamaçlarından ve tepeler arkasından Selçuklulara görünmeden geçerek Selçuklu süvari birliklerini arkasına doğru geçmeyi başardı ve Selçuklu ordusunun artçılarına ve ağırlıklarına hücuma başladılar.

İkinci bir ordu grubunun arkada bulunduğundan önceden haberdar olmayan, bu ikinci ordu grubunun bu kadar çabuk bir araya geleceğini ve bu kadar ağır bir darbe indireceğini beklemeyen; askerlerinin oklarının ve kılıç darbelerinin kalın Haçlı şövalye zırhlarına karşı etkili işlemediğini gören ve bu nendenle birleşen Haçlı ordusuna çıkışamayacağını anlayan Sultan Kılıç Arslan Selçuklu ordusunu epeyce ölü vererek ve hatta hazinesini de geri de bırakarak geri çekmek zorunda kaldı.

Muharebe sonucu

Bu muharebeden sonra kısa zaman için Kılıç Arslan'ın hazinesini ele geçiren Haçlı güçleri kendilerini zengin hissettiler. Ama önlerinde sıcak Anadolu'da uzun bir yürüyüş bekliyordu. Selçuklu orduları bu muharebeden sonra doğrudan doğruya Haçlı ordusu ile savaşa girişmekten kaçındılar. Haçlı ordusu ta Antakya'ya varıncaya kadar nerede ise hiç karşıtsız ilerledi. Kılıç Arslan gerilla tipi bir savaşa girdi ve yak-yık-boşalt tipi bir yıldırıcı ve yıpratıcı savaşa girişti. Haçlı ordusu ancak 3 ay sonra Antakya önüne gelebildi.

Dipnotları

1. Bu abratma zamanin birincil kanaklarında da görülmektedir. Birincil Haçlı kaynaklarının verdiği inanılmayacak kadar büyük rakamlar Aguilierli Raymond'dub verdiği 150.000 askerden Chartes'li Fulcher tarafından verilen 300.000e kadar değişkendir.
2. John France, The Crusades And The Expansion Of Catholic Christendom, 1000-1714, say. 71 "[...] Ortaya çıkan durumda 20.000 kadar büyüklükte Boemondo, Normandili Robert ve Blois'li Stephen komutasındaki öncü Haçlı ordu grubu ile 30.000 kişilik ikinci ana grup arasında yaklaşık 5 kilometre kadar boşluk bulunmaktaydı. Haçlılar Kılıç Arslan'ın yakında olduğundan haberdardılar. İznik'teki yenilgisinden sonra Kılıç Arslan yeni müttefikleri Danişmendoglularından takviyeli olarak 6.000-7.000 süvari birliği ile geri dönmüştü ve onları takip etmekteydi."
3. Bennett, The Hutchinson Dictionary of Ancient and Medieval Warfare, say. 103 "1097de İznik'i başarılı olarak kuşatan ve ele geçiren Haçlı ordusu iase ve yem toplamada kolaylik saglamak icin iki buyuk gruba bolundu. Oncu grubun basinda Boemondo Bözüyükte bir hücuma uğradı. Sultan Kılıç Arslan 7.000-8.000 okcu süvari ile pusuda beklemekteydi. Bu pusu ve baskın öncü Haçlılar arasında bir karışıklığa neden oldu.

Ayrıca bakınız

• Birinci Haçlı seferi

Dışsal kaynaklar

Birincil kaynaklar

• Aachen'li Albert of Aix, Historia Hierosolymitana
• Chartres'li Fulcher of Chartres, Historia Hierosolymitana
• Gesta Francorum
• Aguilers'li Raymond, Historia francorum qui ceperunt Jerusalem

İkincil kaynaklar

• Bennett, Matthew (1998) The Hutchinson Dictionary of Ancient & Medieval Warfare, Helicon Publishing Ltd.(İngilizce)
• France, John France (2005), The Crusades And The Expansion Of Catholic Christendom, 1000-1714, Routledge (İngilizce)
• Maalouf, Amin (1998), (çev. Mehmet Ali Kılıçbay) Arapların Gözüyle Haçlı Seferleri, İstanbul:Telos Yayincilik ISBN 975-545-092-0
• Michaud, Joseph-François (1849), Histoire de la première croisade, Editions Furne et Cie, Paris (Fransızca)
• Runciman, Steven (1951) The First Crusaders, 1095-1131. Cambridge University Press. (İngilizce)
• Setton, Kenneth ed. (1969-1989). A History of the Crusades. Madison, (

Online'da bulunur. Erişme tarihi:21.006.2009) (İngilizce)