Kizzuvatna
Kizzuvatna Krallığı Çukurova bölgesinde hüküm sürmüş dinsel bir krallık olarak tarihteki yerini almıştır.
Tarih
Kizzuvatna döneminin başlarında
Amarna mektuplarını esas alarak hazırlanmış olan M.Ö. XIV. yüzyılın ilk yarısında
Ortadoğu'daki siyasî durumun haritası.
Anadolu’daki
Hitit yerleşkeleri arasında kalan
Kizzuvatna bölgesinin konumu
(M.Ö. İkinci Bin yılında Anadolu’daki çeşitli yerleşim bölgeleri ve siyasi güçleri gösteren harita.)M.Ö. 1400'lü yıllarda Hitit krallığı egemenliğine girmiş iç işlerinde bağımsız dini bu krallıktan kızlar Hitit krallarınca eş olarak alınmıştır. Hitit krallarının bu tercihinin sebebi bu dini gücü arkasına almaktır. M.Ö. II. bin yılında nüfus ağırlıklı olarak Luvi ve Hurrilerden oluşmaktaydı.
Antik Hitit kaynaklarında öğrenildiği kadarıyla Kilikya bölgesinde bilinen ilk siyasi varlık başkenti Kummani etrafında oluşan ülke Kizzuvatna (Adanya) idi. önce ". Hitit Eski Krallık döneminde, görünüşe göre ikinci bir vasal devlet iken, M.Ö. 1500 yılında Hititlerin düşüşe geçtiği dönemde bağımsızlığını kazandı. İlk kralları Pariyauvatri'nin oğlu İşputahşu (c. M.Ö. 1530-1500) döneminde tam bağımsızlığına kavuştu. Bu dönemde komşuları olan Mitanni-Hurri, ve Hitit kralları ile yayılmacılık ile başa çıkmak için karşıklı bir antlaşma imzaladı (Telepinus, M.Ö. 1525 - 1500). Halefi olan Paddatishu devletin bağımsızlığını sürdürmeye devam etti. Ancak daha sonra Mitanni - Hurri koalisyon ile başa çıkamadıklarından Kral Pilliya döneminde Mitanni bölgesine ilhâk edilmeyi kabullenerek Mitanni krallığının himayesi altında yaşamaya başladılar. M.Ö. 1460'de kralları olan Pilliya, İdrima ve Alalaḫ antik kentleri ile ittifak oluşturarak Mitanni kralı Barattarna himayesine girdiler.
Başkenti Kummanni, Comana ya da Komona olarak geçmektedir. Kizzuvatna önceleri kendi başına bir krallıkken M.Ö. 1400 yıllarında tamamen Hitit İmparatorluğu’na bağlanmıştır.
Bibliyografya ve kaynaklar
- G. M. Beckman, Hittite Diplomatic Texts, GM Beckman, (Hitit Diplomatik Metinleri) , Atlanta, 1996 ( içinde );
- A. Götze, Kizzuwatna and the problem of Hittite geography (Kizzuvatna ve Hitit coğrafya Sorunu) , New Haven, 1940;
- V. Haas, Hurritische und aus luwische Riten Kizzuwatna , Kevelaer, 1974 ( içinde );
- E. John S. ve AM Dinçol Durugönül (ed.), La Cilicie : espaces et pouvoirs locaux (2ème millénaire av. J. -C. - IVe siècle ap. J. -C.), Actes de la Table ronde internationale d’Istanbul, (Kilikia: Yerel alanlarda ve (2 nd binyıl J.-C. -. IV inci yy J.-C..) İstanbul, 2-5 Uluslararası Yuvarlak Masa Bildirileri), 2-5 Kasım 1999, Paris, 2001;
- J. Freu, Histoire du Mitanni, (Mitanni tarihçesi) , Paris, 2003;
- JL Miller, Studies in the Origins, Development and Interpretation of the Kizzuwatna Rituals, (Kizzuvatna Ritüellerinin başlangıç, gelişme ve yorumlanması alanında yapılan çalışmalar) , Wiesbaden, 2004. ( içinde )
M.Ö. 1460 yılında Kizzuatna kralı Pilliya ile
Alalaḫ kralı İdrima arasında yapılmış olan kaçak-köle antlaşmasının orijinal kil tableti.
(Oda No: 54, British Müzesi, Londra) Ayrıca bakınız
