Ardahan

Bu sayfa Ardahan ilinin şehir merkezini anlatmaktadır. Başlığın diğer anlamları için Ardahan (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Koordinatlar: 41°06′36″K 42°42′12″D / 41.11°K 42.70333°D

Ardahan
—  İlçe  —
Ardahan ili idari bölümleri
Türkiye'deki konumu
Koordinatlar: 41°06′36″K 42°42′12″D / 41.11°K 42.70333°D
Ülke	Türkiye
İl	Ardahan
Coğrafi bölge	Doğu Anadolu Bölgesi
Yönetim
- Belediye başkanı	Faruk Köksoy (AK Parti)
Rakım [1]	1.800 m (5.906 ft)
Nüfus (2015)[2]
- Toplam	41,422
- Kır	21,645
- Şehir	19,777
Zaman dilimi	UDAZD (+3)
Posta kodu	75000
İl alan kodu	0478
İl plaka kodu	75
İnternet sitesi: Belediye

Ardahan, Türkiye'nin Doğu Anadolu Bölgesi ile Karadeniz sınırında Kafkaslar üzerinde kurulmuş olan Ardahan ilinin merkezidir. 27 Mayıs 1992 tarihinde Kars ilinden ayrılarak Türkiye'nin 75. ili olmuştur. 2012 yılı itibariyle 19.075 olan nüfusuyla Türkiye'deki en küçük il merkezidir.

Tarihçe

MÖ 680 yılarında Kafkaslar kuzeyinden gelen altı göçebe İskitler Ardahan bölgesini Van/Urartu İmparatorluğu'ndan aldılar. Sakaların Gogarlı, Taoklu, Cavaklı boylarının bu bölgede yerleştikleri bilinmektedir.

Sakaların bölgedeki 500 yıllık hakimiyetinden sonra arkasından İran'dan gelen Part/Arsaklı 600 yıl bölgedeki hakimiyetlerini sürdürmüşlerdir. (MÖ 150 - MS 430) Makedonyalı İskender çağında da olmak suretiyle, 1068’de Alparslan’ın Selçuklu bölgesine kattığı bu bölgede uzun yıllar Kuman ve Peçenekler yaşadıkları bilinmektedir.

1124 yılında Kafkaslar kuzeyinden gelen Ortodoks Kıpçakların yerleşme yeri olmuş ve İlhanlılar çağında 1267 yılında Kıpçaklar Ardahan-Ahıska-Artvin kesiminde Atabek adlı bir sülale kurarak, 1479’da İstanbul’a tabi olmuş ve Osmanlı Devleti ordularının 1578 yılında Ahıska'yı almalarına kadar hüküm sürmüşlerdir.

Coğrafya

Doğu Anadolu Bölgesi’nin Karadeniz Bölgesi’ne komşu olduğu kuzeydoğu kesiminde yer alan Ardahan, yüksek ve engebelidir. Sahada 3.000 m ’yi aşan dağlar yer alır. Yalnızçam Dağları Artvin il sınırı boyunca uzanır. İlin kuzeydoğu kesiminde Keldağ (3.033 m), doğu kesiminde Akbaba Dağı (3126 m) yer alır. İl topraklarının güney kesimini de Allahuekber Dağları ve Kısır Dağı (3.197 m) engebeli hale getirir. Allahuekber Dağlarına bağlı Kabak Dağı (3.054 m ) il sınırı içinde kalır. Kısır Dağı 3.197 m ile ilin en yüksek noktasıdır. Ardahan Platosu ilin orta kesiminde yer alır. Yüksekliği 1800-2000 m’ dir. Temelini Neojen volkanizması sonucu ortaya çıkmış lavlar oluşturur.

Plato, Pliyosen sonu ve Pleistosen başlarında ortaya çıkan faylanmalar sonucu çökmüştür. Kenarlarında marnlı ve kumlu çökellerin bulunduğu bu alan, yüksek kesimlerden gelen malzemelerle dolmuştur.

Kura nehri ve kolları tarafından plato yüzeyi parçalanmıştır. Bu akarsuların en önemlisi platoyu baştan başa geçen Kura ırmağıdır. Çıldır Gölü; ilin güneydoğu kesiminde yer alır, yüksekliği 1.959 m’dir. Aktaş Gölü ise ilin doğu kesiminde yer alır. Bu gölün doğu yarısı Gürcistan sınırları içinde kalır. GöӀün yüksekliği 1.798 m’dir.

Nüfus

Ardahan, bölge itibariyle soğuk, elverişsiz iklimi ve işsizliğin de olması nedeniyle dışarıya çok göç vermiştir.

Yıl	Toplam	Şehir	Kır
1886[3]	43.643	14.654	28.989
1897[4]	65.763	veri yok	veri yok
2000[5]	44.794	17.274	27.520
2007[6]	40.828	17.446	23.382
2008[7]	40.875	16.923	23.952
2009[8]	40.455	17.171	23.284
2010[9]	39.676	16.251	23.425
2011[10]	41.287	18.298	22.989
2012[11]	41.770	19.075	22.695
2013[12]	40.874	18.857	22.017
2014[13]	40.960	19.657	21.303
2015[14]	41.422	19.777	21.645

Year Total Ethnic groups 1886[8] 778 Turks 403 (51.8%), Russians 172 (22.1%), Armenians 141 (18.1%), 1897[9] 4,142 Turks 1,764 (61.2%),Kurds 791 (19.1%),Caucasus Greeks 492 (11.9%) Russians 124 (3.0%), Armenians 120 (2.9%)

Kardeş şehirler

Şehir	Ülke
Ahıska	Gürcistan
Batum	Gürcistan
Artvin	Türkiye
Edirne	Türkiye
Bakü	Azerbaycan
Grozni	Çeçenistan
Astrahan	Rusya
Vladikavkaz	Rusya

Ayrıca bakınız

• Kura Nehri
• Şeytan Kalesi
• Ardahan Kalesi
• Ardahan kongre binası

Kaynakça

1. http://ardahan.yerelnet.org.tr/il_belediye_koordinat.php?iladi=ARDAHAN
2. "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6WFDpmqmN. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
3. "АРДАГАНСКИЙ УЧАСТОК (1886 г.)" (Rusça). Ethno-Kavkaz.narod.ru. 18 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. https://web.archive.org/web/20150118143113/http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/ardagan1886.html. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2016. 
4. "КАРССКАЯ ОБЛАСТЬ (1897 г.)" (Rusça). Ethno-Kavkaz.narod.ru. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. https://web.archive.org/web/20160304055117/http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/rnturkey.html. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2016. 
5. "2000 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu1SvCWP. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
6. "2007 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu3ISROg. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
7. "2008 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuCUYeiy. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
8. "2009 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuEVy29U. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
9. "2010 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuGAKOAT. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
10. "2011 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuHMiPa2. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
11. "2012 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6EZyaMa7a. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
12. "2013 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6NPVahWXM. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
13. "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6WFDpmqmN. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
14. "2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.