Abdurrahman Nureddin Paşa

Abdurrahman Nûreddin Paşa
Osmanlı Sadrazamı
Görev süresi
2 Mayıs 1882 - 12 Temmuz 1882
Hükümdar II. Abdülhamid
Yerine geldiği Mehmed Said Paşa
Yerine gelen Mehmed Said Paşa
Kişisel bilgiler
Doğum 1836
Kütahya, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm 1912 (75-76 yaşlarında)
İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu

Abdurrahman Nûreddin Paşa (Osmanlıca: عبدالرحمن نور الدين پاشا‎; (d. 28 Mart 1836, Kütahya - ö. 7 Ağustos 1912[1], İstanbul), II. Abdülhamit saltanatında 2 Mayıs 1882 - 12 Temmuz 1882 tarihleri arasında iki ay on bir gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

Sadrazamlıktan sonra dokuz yıl boyunca yaptığı Kastamonu valiliği sırasında bu şehirde önemli eserler bırakmış; 1895’ten sonra 12 yıl Adliye Nazırı olarak görev yapmış ve dürüstlüğü ile tanınımış bir kişidir.

Tanınmış Türk müzikoloğu Hüseyin Sadeddin Arel’in kayınpederi; Türk Sanat Müziği üstadı Münir Nurettin Selçuk'un dayısıdır .

Yaşamı

28 Mart 1836'da[2] dünyaya geldi. Ailesi, köken olarak Germiyanoğulları Beyliği'ni kuran Germiyanoğulları ailesine mensuptu. Babası Vezir Hacı Ali Paşa idi. Hacı Ali Paşa, oğlunun iyi bir eğitim almasını sağlamış; daha sonra da idari işlerin inceliklerini öğretmiş, Kastamonu’ya vali olarak atanmış ve orada hayatını kaybetmiştir[3].

Abdurrahman Nureddin Paşa, bazı küçük memurluklardan sonra Şumnu, Varna ve Niş (altı seneden fazla) mutasarrıflıkları yaptı. Vezirlik rütbesiyle Prizren valiliğine tayin edildi (Ağustos 1872). Tuna (Nisan 1873), Ankara, Bağdat (1875), Diyarbakır (1877) tekrar Bağdat (iki sene) Valiliklerinde bulundu.

Abdurrahman Nûreddin Paşa 2 Mayıs 1882'de Sadrazam Küçük Mehmet Sait Paşa'nın yerine kısa bir süre Başvekil oldu. Mısır Meselesi'ne ilişkin görüşleri II. Abdülhamit tarafından paylaşılmadığı için sadaretten azledildi.[4]

1882-1891 yılları arasında dokuz yıl boyunca Kastamonu valiliği yaptı; görev süresi boyunca günümüze kadar gelen eserler bıraktı. Bunlar arasında bir liman şehri ve ticaret merkezi olarak İnebolu ve Kastamonu Lisesi başta gelir.

Daha sonra İstanbul'a gelen Abdurrahman Paşa önce Aydın (Kasım 1891-Mayıs 1893) ve daha sonra Edirne valiliklerine tayin edildi. II. Abdülhamid, Abdurrahman Paşa'nın saffet, iffet ve iyi ahlâkından iyice emin olduktan sonra onu 1895'den II. Meşrutiyet'in ilanına kadar 12 yıl Adliye Nazırlığı'ndan ayırmadı. Adliye Nazırlığı'ndaki selefi Hasan Rıza Paşa idi. Hatta Sadrazam Halil Rıfat Paşa'nın hastalığı zamanında sadaret kaymakamı olan Abdurrahman Paşa'ya, Halil Rıfat Paşa'nın vefatı üzerine sadâret teklif edilmiş ve bu husus için iki defa Başkâtip Tahsin Paşa Kuruçeşme'deki yalısına gönderilmişti (1901). Birinci teklifi reddeden Abdurrahman Paşa, ikinci defaki sadaret teklifinde ısrar edilmesi üzerine Bâb-ı Âli'nin işlemlerine sarayın müdahale etmemesini cesaretle şart koyarak bu suretle sadâreti kabul edeceğini arz etmiş ise de bu sırada Sultan II. Abdülhamid güvenilir adamlarından İsmet Bey'i meşhur şapur Sait Paşa'ya göndererek bir teklifte sadâreti kabul ettirmiş olduğundan Abdurrahman Paşa büyük bir yük altına girmekten kurtulmuştur.[5] Abdurrahman Nûreddin Paşa, 1908’de II. Meşrutiyet’in ilanından sonra emekli oldu. 7 Ağustos 1912 yılında hayatını kaybeden Abdurrahman Paşa, Fatih Sultan Mehmet türbesi avlusu içinde bir mezara defnedilmiştir.

Abdurrahman Nûreddin Paşa'nın oğlu Arif Hikmet Paşa, çeşitli bakanlıklarda bulunmuştu. Diğer oğulları Feyzi Dâim ve Asım Beyler'dir.[6]

Değerlendirme

Kariyeri boyunca dürüstlüğüyle tanındı. Baş vekil iken yediği darbeden tecrübe eden paşa, adliye nazırlığı süresince sarayı şüpheye düşürmeyerek uzun müddet adliyede kalmıştır. Afif, nezih ve hayırsever idi. Zamanı gelince sözünü sakınmazdı. Kendisine Halil Rıfat Paşa'nın vefatı üzerine sadâret teklifinde bulunmak için yalısına giden Tahsin ve Ragıp Paşalar'ın; padişahın kendisine itimadının tam olduğunu söylemeleri üzerine: "Siz ki zati şahânenin en yakininde bulunuyorsunuz. Siz kendi hakkınızda emniyet olduğunu zan eder misiniz? Zati Şahâne kimseden emin değildir, bunu eyi bilin" demiştir.[7]

Abdurrahman Nurettin Paşa kabri, Fatih Camii'de

Kaynakça

  1. ↑ “HU Küllü men aleyhâ fân /Germiyan Hanedanından/ve Hacı Emirzade/Kütahya’lı Hacı Ali/Paşa’nın mahdumu/Seyyid Hacı/Abdurrahman Nureddin/Paşa’nın ruhuna/El Fatiha Tarih-i veladeti 10 Zilhicce sene 1251/Tarih-i irtihali 23 Şa’ban sene 1330 Ketebehu Aziz (Fatih Camii haziresindeki kabir taşının ön yüzünde yazar)
  2. ↑ kabir taşında 10 Zilhicce 1251 yazar.
  3. ↑ 'Kastamonu Valisi Abdurrahman Nureddin Paşa, Abdurrahmanpaşa Lisesi web sitesi, Erişim tarihi:16.04.2011
  4. ↑ Eski dahiliye nâzırı Mehmed Memduh Paşa merhum Esvatı sudûr ismindeki eserinde Abdurrahman Paşa'nın baş vekilliği zamanında Mısır'daki Ârâbi Paşa meselesi dolayısıyle baş vekilin bu isyanı asker kuvvetiyle bastırılmasını arzeylediğini ve bunun asker toplamaktan maksadı padişahı tahttan indirmektir, şeklindeki tefsir edilip padişahının infisal eylediğini yazar
  5. ↑ Tahsin Paşa'nın hâtıratı: Muallim Ahmet Halit Kütüphanesi 1931'de basılı
  6. ↑ Uzunçarşılı, İ.H. Kütahya Şehri, İstanbul Devlet Matbaası, 1932, s, 210, 211
  7. ↑ Tahsin Paşa'nın hatıratı: Muallim Ahmet Halit Kütüphanesi 1931'de basılı

Dış bağlantılar

Siyasi görevi
Önce gelen:
Mehmed Said Paşa		 Osmanlı Sadrazamı
2 Mayıs 1882 - 12 Temmuz 1882		 Sonra gelen:
Mehmed Said Paşa
This article is issued from Vikipedi - version of the 9/29/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.