Babil

Babil teriminin Vikipedi'deki kullanımı için Vikipedi:Babil sayfasına bakınız

Babil, Mezopotamya'da adını aldığı Babil kenti etrafında M.Ö. 1894 yılında kurulmuş, Sümer ve Akad topraklarını kapsayan bir imparatorluktur. Babil'in merkezi bugünkü Irak'ın El Hilla kasabası üzerinde yer almaktadır.[1] Kuzey Babil Devleti ise, Şırnak ilinin İdil ilçesi güneyinde Babil köyünde kurulmuştur. Babil halkının büyük bir kısmı Sami asıllıdır

İnanç

Mezopotamya
Fırat · Dicle
Asuroloji · Sümeroloji
İmparatorluklar / Şehirler
Sümer
Eridu · Kiş · Uruk · Ur
Lagaş · Nippur · Girsu
Akad İmparatorluğu
Akad · Mari
Amurrular
İsin · Larsa
Babil İmparatorluğu
Babil · Kalde
Asur İmparatorluğu
Asur · Nemrut
Horsabad · Ninova/Nineveh
Elam İmparatorluğu
Susa
Mezopotamya tarihi
Sümer (kral listesi)
Asur Kralları
Babil Kralları
Hitit Kralları
Dil
Sümerce · Akkad dili
Elam dili · Aramice
Hurrice · Hititçe
Enuma Eliş · Gılgamış
Ziggurat · Nibiru
Marduk · Asur-Babil dinleri

Babilliler, eski halkların çoğu gibi birden fazla tanrıya tapar, tanrıları üzerine kuşaklar boyu anlatılan mitlere inanırlardı. Bunların çoğu Sümer kaynaklıydı.

Evren'in ve insanların yaratılışını konu alan Sümer Destanı'nın kahramanı Gılgamış, efsaneye göre ölümsüzlük otunu bulmak için yola çıkar ve bu arayışı sırasında binbir güçlükle karşılaşır. Serüven dolu yolculuğunun sonunda bulduğu otu suların dibinden sinsice gelen bir yılan, kayığından çalar. Bu hikâyenin sonraki yüzyıllarda Nuh Tufanı ile ilgili ifadelere kaynaklık ettiği ve birçok yönden benzer unsurları taşıdığı ifade edilir.

Tanrıları

Baş tanrıları Marduk idi. Babil efsanelerinde Marduk, ejderha Tiamat ile dövüşüp onu yener. Yeri, göğü ve insanoğlunu yarattığına inanılan Marduk'un yeryüzündeki temsilcisi kraldı. Marduk dışında toprak, su, gökyüzü, Güneş ve Ay tanrıları gibi tanrılara tapılırdı. Asurlular da büyük ölçüde Sümerlerin ve Babillilerin dinleriyle tanrılarını paylaşıyorlardı. Ama en büyük tanrıları, adını imparatorluğun başkentine verdikleri Asur'du. Hem Babilliler, hem de Asurluların baş tanrıçası ise Eski Yunanların aşk tanrıçası Afrodit'e çok benzeyen İştar'dı.

Yazı ve bilim

Sümer yazısı bilinen en eski yazıdır. Sümerler, kil tabletleri üstüne yazı yazdıktan sonra pişirirlerdi. Arkeolojik kazılar sırasında bazıları 5000 yıllık olan binlerce tablet bulunmuştur. İlk yazı karakterlerini resimler oluşturuyordu. Bu resimler, yavaş yavaş Babillilerin ve Asurluların kullandıkları çivi yazısına dönüştü. Bu yazı biçiminde kavramları belirtmek için köşeli simgeler kullanılırdı. Bulunan tabletlerin üzerindeki yazılar din, matematik, yasalar, bilim ve başka konulara ilişkindir. Matematikte açılar konusunda bir tam dönüşü 60 birime bölmüşlerdir.

Sanat ve mimarlık

Babil Kulesi

Babil Kulesi (İbranice: מגדל בבל‎ Migdal Bavel), Tevrat'ta ve Dünya'nın birçok bölgesinde yerel efsanelerde bahsi geçen, tanrıya ulaşmak için inşa edilen kule.

Pieter Briegel'in Babil kulesi resmi

Yahudi ve Hristiyan kaynaklarında

Tanah ve Eski Ahit hemen hemen aynı olduğu için her iki dinde Babil bahsi aynıdır. Babil kulesinden Tevrat'ın Yaratılış (Tekvin) kısmında bahsedilir.

… ve bütün Dünya'nın sözü bir, dili birdi. Şarktan göçtükleri zaman Sinear (Sümer) diyarında bir ova buldular, orada oturdular. Birbirlerine 'gelin, kerpiç yapalım, onları iyice pişirelim. Onların taş yerine kerpiçleri, harç yerine ziftleri vardı. Yeryüzünde dağılmayalım diye kendimize bir şehir, başı göğe erişecek bir kule yapalım' dediler. Ve ademoğullarının yapmakta olduğu şehri ve kuleyi görmek için Rab indi. Onlar bir kavm, hepsinin tek dili var. Gelin inelim, birbirlerinin dilini anlamasınlar diye onların dilini karıştıralım. Rab onları oradan dağıttı ve şehri bina etmeyi bıraktılar. Bundan dolayı onun adına Babil dendi.[3]

Efsaneye göre Tanrı, kendisine ulaşmaya çalışan insanların kendini beğenmişliğine kızar ve o zamana kadar aynı dili konuşmakta olan insanların dillerini karıştırarak birbirlerini anlamalarını engeller. Kulenin yıkılışı Tevrat'ta anlatılmaz, ancak Jubilees veya Leptogenesis olarak bilinen Yahudi belgelerinde anlatılır.

Dinî bir bakış açısıyla bu hikâye, sıklıkla insanın kusurluluğunu Tanrı'nın kusursuzluğu ile kıyaslamak ve Dünya'daki yüzlerce dilin kökenini açıklamak amacıyla kullanılır.

İslami kaynaklarda

İsmi verilmemekle beraber Kur'an'da Babil Kulesi'ne benzer bir kuleden bahsedilir. Hikâye Tevrat'taki ile benzer olmasına rağmen Babil'de değil, Musa'nın yaşadığı dönemde Mısır'da geçer. Firavun, Haman'a kendisine kilden bir kule inşa etmesini, çıkıp Musa'nın tanrısına bakacağını söyler.[4]

Kur'an'da Babil şehrinden Bakara Suresi, 102. ayette bahsedilir. Harut ve Marut isimli iki melek, insanları imtihan etmek için Allah tarafından Babil'e gönderilirler. Burada insanlara sihir öğretirler. Melekler, sihrin küfür olduğunu söyledikleri hâlde insanlar öğrenmekte ısrar edip karı-kocayı ayırmaya yarayan sihirler öğrenirler.[5]

Babil'den Yakut el-Hamavi'nin yazmalarında ve Lisan el-Arab'da bahsedilir. Hikâyeye göre bütün insanlar rüzgârın önüne katılarak bir yerde toplanırlar. Buraya sonradan Babil denir. Babil'de insanlara Allah tarafından değişik lisanlar tahsis edilir ve yeniden rüzgârla geldikleri yerlere dağıtılırlar.

9. yüzyılda İslam tarihçilerinden el-Tâberî'nin "Peygamberler ve Krallar Tarihi" adlı eserinde daha detaylı bilgi verilir. Hikâyeye göre Nimrod, Babil'de bir kule inşa ettirir. Süleyman peygamber bu kuleyi yıkar ve o zamana kadar aynı dili konuşan insanların dilini 72'ye ayırır. 13. yüzyılda İslam tarihçilerinden Ebu el-Fida da aynı hikâyeden bahseder ve İbrahim'in atası Hud'un kendi dilini (İbranice) muhafaza etmesine izin verildiğini ekler. Zira Hud, kulenin inşasına katılmamıştır.

Dünyanın harikalarından Babil'in Asma Bahçeleri'nin temsili bir resmi

Babil'in Asma Bahçeleri

Babil'in Asma Bahçeleri, Dünyanın Yedi Harikası'ndan biridir. MÖ 7. yüzyılda Babil kralı Nebukadnezar tarafından yaptırılmıştır. Babil'in çorak Mezopotamya çölünün ortasında; ağaçlar, akan sular ve egzotik bitkilerin bulunduğu çok katlı bir bahçedir. Coğrafyacı Strabon'un 1. yüzyıldaki tanımına göre:

"Bahçeler birbiri üzerinde yükselen kübik direklerden oluşuyordu. Bunların içleri çukurdu ve büyük bitkilerin ve ağaçların yetişebilmesi için toprakla doldurulmuştu. Kubbeler, sütunlar ve taraçalar pişmiş tuğla ve asfalttan yapılmıştı. Yüksekteki bahçeleri sulamak için Fırat Nehri'nden zincir pompalarla su yukarılara çıkarılıyordu. Bu şekilde üst seviyelere taşınan su, bahçeleri sulayarak teraslardan aşağıya doğru akıyordu"

Söylenceye göre, Nebukadnezar bu yapıyı sıla hasreti çeken karısı Semiramis için yaptırmıştır. Semiramis, Medes kralının kızıdır. Mezopotamya'nın düz ve sıcak ortamı onu bunalıma itmiş, kral da karısının hasretini sona erdirmek için yapay dağların olduğu, suların aktığı yemyeşil bir bahçe yaptırmıştır. Bu yüzden bazen Semiramis'in asma bahçeleri olarak da anılır.

Babil steli, Louvre Müzesi

Kaynaklar

  1. ↑ Babil kentinin koordinatları: 32°32′11″K 44°25′15″D / 32.53639°K 44.42083°D
  2. ↑ Al-Gailani Werr, L., 1988. Studies in the chronology and regional style of Old Babylonian Cylinder Seals. Bibliotheca Mesopotamica, Volume 23.
  3. ↑ Tevrat, Yaratılış (Tekvin); 11:1-9
  4. ↑ Kasas Suresi, 38. Ayet (Diyanet Meali)
  5. ↑ Bakara Suresi, 102. Ayet (Diyanet Meali)

Ayrıca bakınız

Ahameniş İmparatorluğu vilayetleri
(Behistun, Persepolis, Nakş-ı Rüstem, Susa, Daeva yazıtlarına göre)
  • Akaufaka
  • Arabistan
  • Arakosya
  • Aria
  • Asur
  • Babil
  • Baktriya
  • Dahae
  • Drangiana
  • Eber-Nari
  • Elam
  • Ermenistan
  • Gandhara
  • Gedrosya
  • Harezm
  • Hinduş
  • Hyrkania
  • İyonya
  • Kapadokya
  • Karya
  • Libya
  • Maka
  • Medya
  • 1. Mısır Satraplığı / 2. Mısır Satraplığı
  • Partya
  • Persya
  • Quadia
  • Saka
  • Sardis
  • Sattagidya
  • Skudra
  • Soğdiana
  • Yehud
Daha fazla bilgi için Herodot'a göre Ahameniş İmparatorluğu bölgelerine bakınız
This article is issued from Vikipedi - version of the 12/26/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.