Galiyye
|
Kutsal kadınlar
|
İslam portali |
Ghulat-i Şîʿa ya da Gâl’îyye, Şii teolojide Ehli beytten bazı kişilere ilahlık atfeden veya ana akım Şiiler tarafından "aşırı" olarak tanımlanan ekstremist grup (fırka)ları tanımlamakta kullanılan bir tâbirdir. Müellihe de denir.[1] Daha sonraki dönemlerde 12 imamcılar, Zeydiler veya bazen de İsmaililer tarafından kabul edilmeyen Şii gruplar için kullanılmıştır.[2] İmâmet i'tikadı konusunda aşırı görüşler besleyerek Şîʿa'ya bağlanan gruplar ve Müslüman görünüp Ali ve onun soyundan gelen imâmlara ilâhlık veya peygamberlik isnâdında bulunanlar için kullanılmıştır.[3]
Kelimenin kökeni
"Gâl’îyye" itidal çizgisini aşanlara verilen isimdir. Haddi aşmak mânasına elen "güluv" kökünden çoğul anlamında bir nisbet ismi olup "İtidal çizgisini aşanlar" anlamına gelmektedir.[4] Bu kökten üretilen "Ghulât, eh’ûl-gulüv, ashâb’ûl-gulüv" terkipleri de aynı anlama gelmektedir.[5]
İnançları
İmamiye extremizm için üç özellik belirlemiştir; Hulul, tenasüh ve ibaha.[6]
Gâl’îyye fırkaları
Kurulan ilk Ghulat mezhep, "ʿAbd Allâh İbn-i Sebe" isimli Yemenli bir Yahudi tarafından inşâ edilen Sebe’îyye'dir.[7]
Siyasal serinin bir parçası |
Siyasal İslam - İslamcılık |
---|
Temelleri |
Kavramlar |
Görünümler |
|
Hareketler |
|
Modern Selefîliğin önderleri |
Siyaset portalı |
Ghulat Şîʿî fırkalar
- Ghulat-i Şîʿa
- Sebe’îyye (ʿAbd Allâh İbn-i Sebe)
- Hattâb’îyye (Ebû’l-Hattâb el-Esedî)
- Bezîg’îyye
- Hattâb’îyyet-ûl Mutlâka
- Keysân’îyye
- Muhtâr’îyye/Keysân’îyyet'ûl-Hullas
- Harb’îyye
- Muâv’îyye/Cennâh’îyye
- Hâris’îyye
- Beyân’îyye
- Râvend’îyye
- Rizâm’îyye
- Bû'Müslim’îyye
- Sinbâd’îyye
- Berkûk’îyye
- Havâl’îyye
- Muhammira
- Mukannaʿîyye
- Hûrremdîn’îyye
- Kûl’îyye
- İshâk et-Türk’îyye
- Bû'Müslim’îyye
- Riyâh’îyye
- Rizâm’îyye
- Kebr’îyye
- Muhtâr’îyye/Keysân’îyyet'ûl-Hullas
- Ghulat İmamiyye
- Mûgır’îyye
- Mansûr’îyye
- Azâfire
- Albâ’îyeyye (Ulyânîyye)
- Zemm’îyye
- Ayn’îyye
- Mim’îyye
- Sîn’îyye
- Muhammise
- Şûray’îyye
- Gurâb’îyye
- Zübâb’îyye
- Nusayr’îyye
- Ghulat Zeydîyye
- Cârûd’îyye
- Nâim’îyye
- Ya'kûb’îyye
- Ghulat Bâtıniyye (Bâtınîler)
Kaynakça
- ↑ Not: Ali Allahilik (Ali Allahiyyun) adı verilen dinin mensupları da bazen Galiyye'den olarak sınıflandırılabilirler.
- ↑ Hodgson, M. G. S. (1965). "GHULĀT". Encyclopaedia of Islam. 2 (2nd bas.). Brill Academic Publishers. ss. 1093–1095.
- ↑ Şehristânî, El-Milel, Cilt 1, Sahife 173
- ↑ Encyclopedia Iranica, "ḠOLĀT"
- ↑ Diyânet İslâm Ansiklopedisi, Cilt 13, Sahife 333, TDV 1996.
- ↑ Halm, Heinz (2004-07-21). Shi'ism. Edinburgh University Press. s. 154. ISBN 978-0-7486-1888-0.
- ↑ Kaynak: Mustafa Öz, Mezhepler Tarihi ve Terimleri Sözlüğü, Ensar, İstanbul, 2011.