Galiyye


İSLÂM MEZHEPLERİ

Ghulat-i Şîʿa ya da Gâl’îyye, Şii teolojide Ehli beytten bazı kişilere ilahlık atfeden veya ana akım Şiiler tarafından "aşırı" olarak tanımlanan ekstremist grup (fırka)ları tanımlamakta kullanılan bir tâbirdir. Müellihe de denir.[1] Daha sonraki dönemlerde 12 imamcılar, Zeydiler veya bazen de İsmaililer tarafından kabul edilmeyen Şii gruplar için kullanılmıştır.[2] İmâmet i'tikadı konusunda aşırı görüşler besleyerek Şîʿa'ya bağlanan gruplar ve Müslüman görünüp Ali ve onun soyundan gelen imâmlara ilâhlık veya peygamberlik isnâdında bulunanlar için kullanılmıştır.[3]

Kelimenin kökeni

"Gâl’îyye" itidal çizgisini aşanlara verilen isimdir. Haddi aşmak mânasına elen "güluv" kökünden çoğul anlamında bir nisbet ismi olup "İtidal çizgisini aşanlar" anlamına gelmektedir.[4] Bu kökten üretilen "Ghulât, eh’ûl-gulüv, ashâb’ûl-gulüv" terkipleri de aynı anlama gelmektedir.[5]

İnançları

İmamiye extremizm için üç özellik belirlemiştir; Hulul, tenasüh ve ibaha.[6]

Gâl’îyye fırkaları

Kurulan ilk Ghulat mezhep, "ʿAbd Allâh İbn-i Sebe" isimli Yemenli bir Yahudi tarafından inşâ edilen Sebe’îyye'dir.[7]

Ghulat Şîʿî fırkalar

Kaynakça

  1. Not: Ali Allahilik (Ali Allahiyyun) adı verilen dinin mensupları da bazen Galiyye'den olarak sınıflandırılabilirler.
  2. Hodgson, M. G. S. (1965). "GHULĀT". Encyclopaedia of Islam. 2 (2nd bas.). Brill Academic Publishers. ss. 1093–1095.
  3. Şehristânî, El-Milel, Cilt 1, Sahife 173
  4. Encyclopedia Iranica, "ḠOLĀT"
  5. Diyânet İslâm Ansiklopedisi, Cilt 13, Sahife 333, TDV 1996.
  6. Halm, Heinz (2004-07-21). Shi'ism. Edinburgh University Press. s. 154. ISBN 978-0-7486-1888-0.
  7. Kaynak: Mustafa Öz, Mezhepler Tarihi ve Terimleri Sözlüğü, Ensar, İstanbul, 2011.
This article is issued from Vikipedi - version of the 4/27/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.