Abdülaziz el-Suud

Abdülaziz bin Abdül Rahman
1. Suudi Arabistan Kralı
Hüküm süresi 14 Ağustos 1932 - 9 Kasım 1953
Taç giymesi 22 Eylül 1932
Sonra gelen Suud bin Abdül Aziz
Eş(leri) Wadhah
Tarfah
Lulua
I. Jawhara
Lajah
I. Bazza
II. Jawhara
Hassa
Fehda
II. Bazza
Haya
Buşra
Munaiyir
Mudhi
Nouf
Sayda
Hadra
Baraka
Futayma
Mudhi,
Çocukları Prens Türki bin Najd
Kral Suud
Kral Faysal
Prens Muhammad
Kral Halid
Prens Nasser
Prens Saad
Prens Mansour
Kral Fahd
Prens Bandar
Prens Musa'id
Kral Abdullah
Prens Abdül Muhsin
Prens Mişaal
Prens Sultan
Prens Abdül Rahman
Prens Mütaib
Prens Talal
Prens Mişari
Prens Badr
Prens II. Türki Al Sudairi
Prens Navvaf
Prens Nayef
Prens Favvaz
Kral Salman
Prens Majid
Prens Tamir
Prens Abdül illah
Prens Mamdouh
Prens Sattam
Prens Ahmed
Prens Abdül Majeed
Prens Hazloul
Prens Maşhur
Veliaht Prens Mükrin
Prens Hamoud
Prenses Al Bandari
Prenses Sultana
Prenses Luluvah
Prenses Al Javhara
Prenses Haya
Prenses Seeta
Prenses Latifa
Tam ismi
Abdülaziz bin Abdül Rahman bin Faysal bin Türki bin Abdullah bin Muhammed bin Suud
Hanedan Suud Hanedanlığı
Doğum 26 Kasım 1876(1876-11-26)
Riyad, İkinci Suudi Devleti
Ölüm 9 Kasım 1953 (76 yaşında)
Taif, Suudi Arabistan
Dini Vahhabi İslam

Abdülaziz el-Suud veya bilinen adıyla İbni Suud (Arapça: عبدالعزيز آل سعود; 26 Kasım 1876, Riyad - 9 Kasım 1953, Taif), Suudi Arabistan Krallığı'nın kurucusu ve ilk kralı. Abd el-Rahman bin Faysal bin Türki El Suud ve Sare bint Ahmed el-Kebir Sudeyri'nin oğlu olarak Riyad'ın yüksek taraflarındaki Neced bölgesinde doğan İbni Suud 1953'te Taif kentinde hayatını kaybetti.

Yaşamı

1890 yılında, 14 yaşındayken ailesiyle birlikte kalmakta olduğu Riyad kentinden, Reşidi Ailesi tarafından, ailesiyle beraber Kuveyt'e sürgün edildi. Gençliğini Kuveyt'te geçirdi. Yıllar sonra Osmanlı Hükümetinden bölgede toprak satın alarak yurduna geri döndü. Kardeşi Muhammed ve öteki kuzenleriyle birleşerek Reşidilere saldırdı ve Riyad kentinin yönetimini ele geçirdi (1902).

İki yıl sonra Reşidiler yeniden harekete geçerek Neced üzerinde hakimiyet kurdular. Ayrıca Suud Ailesinin bölgedeki gücünden endişe duyan Osmanlı birliklerinin de desteğini sağlamışlardı. İbni Suud, bir savunma savaşı vererek orduyu oyaladı. Bu sırada yeterince adam toplamış olan Suudi Ailesi de ordusunu harekete geçirdi. Suudilerin zafer kazanmalarına karşın, bölge uzun bir süre iki aile arasındaki çatışmalara sahne oldu.

Sonunda İbni Suud, Neced'de kontrolü sağlayarak (1912) bölgede organize bir güç durumuna geldi. Bir Vahhabi dini militan grubu olan İkhvan'ın kurulmasını sağladı. Suudi Hanedanı Vahhabilik adlı dini görüşün savunucusuydular. I. Dünya Savaşı sırasında İngiliz Hükümetiyle anlaşan İbni Suud, Mekke Şerifi Hüseyin bin Ali ile birlik olarak Osmanlı ordusuna savaş ilan etti. Bunun karşılında Suud Ailesinin toprakları İngiliz Hükümetinin güvencesi altına alındı. İngilizlerin desteğini kazanan İbni Suud, Osmanlının ve İbni Reşid'in güçlerine karşı bir toplu saldırı başlattı.

Bu sırada harekete geçen İbni Reşid, bölgedeki gücünü arttırarak egemenlik alanını İbni Suud aleyhine genişletti. Buna rağmen, 1920'de Reşidi kuvvetlerini yenen İbni Suud, İbni Reşid'i 1922 yılında tamamen yenilgiye uğrattı. 1924 yılında, tüm Reşidi topraklarının hakimiyetini ele geçirdi.

1925'te Suudi orduları kutsal şehir Mekke'yi ele geçirerek, Mekke Şerifi Hüseyin bin Ali ve 700 yıllık Haşimi iktidarını yenilgiye uğrattılar. 10 Ocak 1926'da kente gelen İbni Suud, Hicaz Kralı olarak taç giydi.

1927'de rakibi Hüseyin'in taraftarlarını yenilgiye uğrattı. İngiliz Hükümeti bu yüzden Suud Ailesinin egemenliğini kabul etti. 20 Mayıs'taki Cidde görüşmelerinde Necid Sultanı ve Necid Kralı ilan edildi.

1927-1932 yılları arasında Arabistan yarımadasının kontrolünü ele geçirmek için birçok harekat düzenledi. Mart 1929'da emrindeki İhvan birlikleri Irak'ın bir kısmını işgal ettiler. 1932 yılında Arabistan yarımadasının neredeyse tamamını idaresi altına aldıktan sonra, Necid ve Hicaz ülkelerini birleştirerek günümüzdeki Suudi Arabistan Krallığı'nı kurdu. Aynı yıl, kendisini ilk Suudi Arabistan Kralı ilan etti.

İbni Suud Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Franklin Roosevelt ile birlikte

Tahta oturan İbni Suud, ülkede karışıklık çıkarmak isteyen gruplar ve azınlıklarla mücadeleye başladı. 1938'de ülkesinde petrol bulunması sonucunda büyük bir servetin sahibi haline geldi. Amerikan petrol şirketleriyle yakın ilişkilere girerek onları ülkesine davet etti.

Ayrıca, ülkesindeki kutsal kentler Mekke ve Medine'nin korunması ve bakımını üstlenerek İslam dünyasında büyük bir üne ve güce kavuştu.

Onun çocuklarının tamamı, "bin (erkek) ya da bint (kız) Abdül Aziz El Saud" soyadını aldılar. İbni Suud, 1953 yılında, Taif kentinde hayatını kaybetti. Onun ölümünden sonra en büyük oğlu Suud, ikinci Suudi Arabistan Kralı olarak tahta çıktı.

Özel hayatı

Kral Abdülaziz el-Suud yıl 1934
Kral Abdülaziz el-Suud ve Kral Faysal bin Hüseyin yıl 1922.

Kral Abdülaziz ilk kez 15 yaşında evlendi. İlk eşi kısa bir süre sonra öldü. 18 Yaşında 2. kez evlendi ve ilk oğlu Türki doğdu.[1] Kral Abdülaziz'in 45 Oğlu oldu. 36 oğlu yaşadı ve bu çocuklarından torunları oldu.[2] Ayrıca birçok kızları olan Kral Abdülaziz'in 22 eşi oldu.[3]

  1. Wadhah bint Muhammad bin 'Aqab[4]
    1. Turki (I) (d. 1900 – ö. 1919)
    2. Saud (d. 12 Ocak 1902 – ö. 23 Şubat 1969); (Hüküm süresi: 1953–1964)
    3. Nura
    4. Munira
  2. Tarfah bint Abdullah Al AlSheikh
    1. Khalid (I) (d. 1903, bebekten öldü.)
    2. Faysal (d. Nisan 1906 – ö. 25 Mart 1975); (Hüküm süresi: 1964–1975)
    3. Saad (I) (d. 1914 – ö. 1919)
    4. Anud (d. 1917, ölüm tarihi bilinmiyor)
    5. Nura
  3. Lulua bint Salih Al Dakhil (Evlilik yılı 1906)[5]
    1. Fahd (I) (d. 1906 – ö. 1919)
  4. Al Jawhara bint Musaed Al Jiluwi (ö. 1919)
    1. Muhammad (1910–1988)
    2. Halid (II) (d. 13 Şubat 1913 – ö. 13 Haziran 1982); (Hüküm süresi: 1975–1982)
    3. Al Anoud
  5. Lajah bint Khalid bin Hithlayn
    1. Sara (d. 1916 – ö. Haziran 2000)
  6. Bazza I
    1. Nasser (d. 1911 – ö. 1984)[6]
  7. Jawhara bint Saad bin Abdul Muhsin al Sudairi
    1. Saad (II) (d. 1915 – ö. 1993)
    2. Musa'id (d. 1923 – ö. 2013)[7]
    3. Abdul Mohsin (d. 1925 – ö. 1985)
    4. Al Bandari (d. 1928 – ö. 2008)[8]
  8. Hassa Al Sudairi (1900–1969)
    (Oğulları "Yedi Sudairi olarak bilinir")
    1. Fehd (II) (d. 1921 – ö. 1 Ağustos 2005); (Hüküm süresi: 1982–2005)
    2. Sultan (d. 1928 – ö. 2011); (Veliaht Prens 2005 – 2011)
    3. Luluwah (d. 1928 – ö. 2008)[9]
    4. Abdul Rahman (d. 1931)
    5. Nayef (d. 1933 – ö. 2012) ; (Veliaht Prens 27 Kasım 2011 – 16 Haziran 2012)
    6. Turki (II) (d. 1934)
    7. Salman (d. 31 Aralık 1935); (Hüküm süresi: 2015- )
    8. Ahmed (d. 1942)
    9. Jawaher
    10. Latifa
    11. Al Jawhara
    12. Moudhi (Genç yaşta öldü.)
    13. Felwa (Genç yaşta öldü.)
  9. Shahida
    1. Mansour (d. 1921 – ö. 2 Mayıs 1951)
    2. Mishaal (d. 1926)
    3. Qumash (1927– Eylül 2011)[10]
    4. Mutaib (d. 1931)
  10. Fehda bint Asi Surayim
    1. Abdullah (d. 1 Ağustos 1924 – ö. 23 Ocak 2015); (Hüküm süresi: 2005–2015)
    2. Nuf
    3. Seeta (d. 1930 – ö. 13 Nisan 2011)
  11. Bazza II. (6. eşi Bazza'la aynı adı taşıyan 11. eşi)
    1. Bandar (d. 1923)
    2. Fawwaz (d. 1934 – ö. 2008)
  12. Haya bint Sa'ad Al Sudairi (d. 1913 – ö. 18 Nisan 2003)[11]
    1. Badr (I) (d. 1931 – ö. 1932)
    2. Badr (II) (d. 1933 – ö. 1 Nisan 2013)
    3. Huzza (d. 1951 – ö. Temmuz 2000)
    4. Abdul Ilah (d. 1935)
    5. Abdul Majeed (d. 1943 – ö. 2007)
    6. Nura (d. 1930)
    7. Mishail
  13. Bushra
    1. Mishari (d. 1932 – ö. 23 Mayıs 2000)[12]
  14. Munaiyir (d. 1909 – ö. Aralık 1991)
    1. Talal (I) (d. 1924 – ö.1927)
    2. Talal (II) (d. 1931)
    3. Nawwaf (d. 1932 - ö.2015)
    4. Madawi[12]
  15. Mudhi
    1. Sultana (d. 1928 – ö. 7 Temmuz 2008)[13]
    2. Haya (d. 1929 – ö. 2 Kasım 2009)[14]
    3. Majid (II) (d. 9 Ekim 1938 – ö. 12 Nisan 2003)
    4. Sattam (d. 21 Ocak 1941 – ö. 12 Şubat 2013)
  16. Nouf bint Al Shalan
    1. Thamir (d. 1937 – ö. 27 Haziran 1959)
    2. Mamdouh (d. 1941)
    3. Mashhur (d. 1942)
  17. Saida al Yamaniyah
    1. Hazloul (d. 1942 – ö.29 Eylül 2012)
  18. Khadra
  19. Baraka al Yamaniyah
    1. Mükrin (d. 15 Eylül 1945); (23 Ocak 2015 tarihinden itibaren Veliaht Prens)
  20. Futayma
    1. Hamoud (d. 1947 – ö. Şubay 1994)[12]
  21. Mudhi bint Abdullah Almandeel Al Khalidi
    1. Shaikha (d. 1922)
  22. Adı kesin olarak bilinmeyen eşi
    1. Majid (I) (d. 1934 – ö. 1940)
    2. Abdul Saleem (d. 1941 – ö. 1942)
    3. Jiluwi (I) (d. 1942 – ö. 1944)
    4. Jiluwi (II) (d. 1952 – ö. 1952) (1952'de dünyaya geldi ve aynı yıl vefat etti).

Kaynakça

  1. Reich, Bernard (1990). Political Leaders of the Contemporary Middle East and North Africa. Westport: Greenwood Press. http://books.google.com.tr/books?hl=en&lr=&id=3D5FulN2WqQC&oi=fnd&pg=PR11&dq=ibn+saud&ots=S9IsK13jbj&sig=eNL0MUAkqpXpPPbELhFEKAI2D8s&redir_esc=y#v=onepage&q=ibn%20saud&f=false.
  2. "The Al-Saud Family". Geocities.ws. 8 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150508160948/http://www.geocities.ws:80/saudhouse_p/alsaudf.htm. Erişim tarihi: 23 August 2013.
  3. Henderson, Simon (25 October 2006). "New Saudi Rules on Succession:". The Washington Institute. 25 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150925224940/http://www.washingtoninstitute.org/policy-analysis/view/new-saudi-rules-on-succession-will-they-fix-the-problem. Erişim tarihi: 10 January 2013.
  4. Yamani, Mai (January–March 2009). "From fragility to stability: a survival strategy for the Saudi monarchy". Contemporary Arab Affairs 2 (1): 90–105. DOI:10.1080/17550910802576114. http://www.maiyamani.com/pdf/From%20Fragility%20to%20stability.pdf. Erişim tarihi: 5 April 2012.
  5. "Lulua bint Salih Al Dakhil". Datarabia. http://www.datarabia.com/royals/viewBio.do?id=187558. Erişim tarihi: 10 August 2012.
  6. "Princes of Riyadh". Ministry of Interior. 9 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150909132910/http://www.riyadh.gov.sa/en/Pages/Princes/Princes.aspx?ItemId=2. Erişim tarihi: 9 June 2012.
  7. "Prince Musaed bin Abdulaziz passes away". Arab News (Jeddah). 20 August 2013. http://www.arabnews.com/news/461793. Erişim tarihi: 20 August 2013.
  8. "Saudi Princess Al Bandari passes away". Independent Bangladesh (UNB). 11 March 2008. http://www.independent-bangladesh.com/200803112995/international/saudi-princess-al-bandari-passes-away.html. Erişim tarihi: April 2008.
  9. "Princess Luluwah bint Abdulaziz passed away". SPA. http://www.spa.gov.sa/English/details.php?id=591029. Erişim tarihi: 2008.
  10. "Princess Qumash passes away". Arab News. 27 September 2011. http://www.lifeinriyadh.com/princess-qumash-passes-away. Erişim tarihi: 4 May 2012.
  11. "Saudi princess dies at age 90". Beaver County Times. 4 May 2003. http://news.google.com/newspapers?id=sBovAAAAIBAJ&sjid=ZtsFAAAAIBAJ&pg=4054,581438&dq=prince+abdul+majeed+bin+abdulaziz&hl=en. Erişim tarihi: 4 August 2012.
  12. 1 2 3 Sabri, Sharaf (2001). The House of Saud in commerce: A study of royal entrepreneurship in Saudi Arabia. New Delhi: I.S. Publications. ISBN 81-901254-0-0. http://books.google.com.tr/books?id=51Bb8Ix7xw8C&pg=PA105&lpg=PA105&dq=prince+turki+bin+sultan+royal+in+commerce&source=bl&ots=W2TyZe-5Yp&sig=Gu8Zw5Tp7MidEMAyQzOdzGhV17k&.
  13. "Death of Princess Sultanah". http://www.spa.gov.sa/English/details.php?id=571861. Erişim tarihi: 18 July 2008.
  14. "News". http://www.spa.gov.sa/English/details.php?id=715354. Erişim tarihi: 8 November 2009.
Kraliyet Unvanları
Önce gelen:
Abdülaziz İbni Mithab
Necd Emiri
1902 - 1921
Sonra gelen:
Necd Sultanı olarak Abdülaziz El Suud
Önce gelen:
Necd Emiri olarak Abdülaziz El Suud
Necd Sultanı
1921 - 1927
Sonra gelen:
Necd Kralı olarak Abdülaziz El Suud
Önce gelen:
Ali bin Hüseyin
Hicaz Kralı
1925 - 1932
Sonra gelen:
Suudi Arabistan Kralı olarak Abdülaziz El Suud
Önce gelen:
Necd Sultanı olarak Abdülaziz El Suud
Necd Kralı
1927 - 1932
Sonra gelen:
Suudi Arabistan Kralı olarak Abdülaziz El Suud
Önce gelen:
Necd Kralı ve Hicaz Kralı olarak Abdülaziz El Suud
Suudi Arabistan Kralı
1932 - 1953
Sonra gelen:
Suud bin Abdülaziz
This article is issued from Vikipedi - version of the 10/11/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.