Asurlular

Mezopotamya
Fırat · Dicle
Asuroloji · Sümeroloji
İmparatorluklar / Şehirler
Sümer
Eridu · Kiş · Uruk · Ur
Lagaş · Nippur · Girsu
Akad İmparatorluğu
Akad · Mari
Amurrular
İsin · Larsa
Babil İmparatorluğu
Babil · Kalde
Asur İmparatorluğu
Asur · Nemrut
Horsabad · Ninova/Nineveh
Elam İmparatorluğu
Susa
Mezopotamya tarihi
Sümer (kral listesi)
Asur Kralları
Babil Kralları
Hitit Kralları
Dil
Sümerce · Akkad dili
Elam dili · Aramice
Hurrice · Hititçe
Enuma Eliş · Gılgamış
Ziggurat · Nibiru
Marduk · Asur-Babil dinleri

Asurlar veya Asurlular ya da Asuriler ܐܵܣܘܿܪܵܝܵܐ, (günümüz Süryani, Keldani ve Nasturi kiliseleri) aslen Kuzey Irak'ta, Dicle kıyısında bulunan Asur (Aššur) Şarkat Kalesi kenti ve çevresinde yaşayan bir Sami toplulukken özellikle MÖ 2000 sonrası Doğu-Batı arası küresel ticaretten faydalanarak gelişmiş ve topraklarını genişleterek ülkelerini bir imparatorluğa dönüştürmüş Antik çağ halkı. Anadolu'daki en büyük ticaret kolonileri Kültepe (Kayseri)'de bulunmaktaydı. Başkentleri Ninova'dır.

Asur (Aššur) İmparatorluğu'nun en geniş devrindeki hudutları.
Asur kanatlı boğa rölyefi.
Anadolu tarihi
Bronz Çağı
Troya I-VIII yak. MÖ 3000 - MÖ 700
Hattiler yak. MÖ 2500 - MÖ 2000/1700
Akadlar yak. MÖ 2400 - MÖ 2150
Luvi Krallığı / Luviler yak. MÖ 2300 - MÖ 1400
Asurlar ticari koloniler yak. MÖ 1950 - MÖ 1750
Akalar Krallığı (münakaşalı) yak. MÖ 1700 - MÖ 1300
Kizzuvatna Krallığı yak. MÖ 1650 - MÖ 1450
Hititler yak. MÖ 1680 - MÖ 1220
  Eski Krallık
  Orta Krallık
  Yeni Hitit Devleti
Likya / Likyalılar yak. MÖ 1450 - MÖ 350
İyonya Gizli Anlaşması yak. MÖ 1300 - MÖ 700
Neo-Hitit Kralları yak. MÖ 1200 - MÖ 800
Frigya / Frigler yak. MÖ 1200 - MÖ 700
Karya / Karyalılar yak. MÖ 1150 - MÖ 547
Urartu yak. MÖ 859 - MÖ 595 / 585
Demir Çağı' dan Klasik Antik dönem'e
Lidya / Lidyalılar yak. MÖ 685 - MÖ 547
Persler'in Ahameniş İmparatorluğu yak. MÖ 559 - MÖ 331
Makedonya İmparatorluğu MÖ 334 - MÖ 301
Seleukos İmparatorluğu MÖ 305 - MÖ 64
Pontus Hükümdarlığı MÖ 302 - MÖ 64
Pergamon Krallığı-Attalos Hanedanı MÖ 283 - MÖ 133
Ermeni Krallığı-Artaksiad Hanedanlığı MÖ 190 - MS 428
Roma Cumhuriyeti MÖ 133 - MÖ 27
Roma İmparatorluğu MÖ 27 - MS 330
Orta çağlar
Bizans İmparatorluğu 330 - 1453
Anadolu Selçuklu Devleti 1077 - 1307
Klikya Ermeni Krallığı 1078 - 1375
Artuklu Beyliği 1101 - 1409
Trabzon İmparatorluğu 1204 - 1461
İznik İmparatorluğu 1204 - 1261
İlhanlılar 1256 - 1355
Osmanlı Devleti ve Türkiye
Osmanlı İmparatorluğu'nun doğuşu 1299 - 1453
Osmanlı Devleti yükselme dönemi 1453 - 1683
Osmanlı Devleti duraklama dönemi 1683 - 1827
Osmanlı Devleti gerileme dönemi 1828 - 1908
Osmanlı Devleti dağılma dönemi 1908 - 1922
Türkiye 1923 - Günümüz

İlkçağda, Ortadoğu'nun en büyük imparatorluklarından biri olmuştur. MÖ 2. binyılın başından itibaren özellikle Anadolu'da koloniler kurmuş, Anadolu'ya yazıyı taşımışlardır. Asur ülkesi, önceleri Babil'e, MÖ 2. binyılın büyük bölümü boyunca Mitannilere bağımlı kalsalar da MÖ 14. yüzyılda bağımsızlıklarını kazanmış ve Fırat'a kadar topraklarını genişleterek buralara yerleşmişlerdir. Daha sonra Mezopotamya'da, Anadolu'nun güneydoğusunda, zaman zaman da Suriye'nin kuzeyinde büyük güç kazanmışlardır.

Fakat I. Tukulti-Ninurta'nın ölümünden (MÖ 1208) sonra gerileme dönemine girdi. MÖ 11. yüzyılda I. Tiglat-Pileser zamanında kısa süre yeniden eski gücüne kavuştuysa da, bunu izleyen dönemde hem Asur Krallığı, hem de düşmanları, yarı göçebe Aramiler'in akınlarıyla yıprandı. MÖ 9. yüzyılda Asur kralları sınırlarını yeniden genişletmeye başladılar; MÖ 8. yüzyılın ortasından, MÖ 7. yüzyılın sonuna değin III. Tukultī-Apil-Ešarra (III. Tiglath-Pileser), II. Šarru-Kinu (II. Şarrum-Ken, II. Sargon) ve Sin-Ahhe-Eriba (Sinahherib) gibi güçlü kralların önderliğinde Basra Körfezinden Mısır'a kadar uzanan toprakları egemenlikleri altında birleştirerek günümüzde Yeni Asur İmparatorluğu olarak adlandırılan bir imparatorluk kurdular.

Son büyük Asur kralı, Aššur-Bāni-Apli (Aššurbanipal)'di. Aššur-Bāni-Apli (Aššurbanipal) (Aššurbanapal, Ailein Halefi - Son Büyük Asur Kralı), Elam'ı ele geçerek buranın halkını yok etmiştir.

Bu dönemde sanatta büyük bir gelişme olduğu bilinmekteyse de, hükümdarlığın son yılları ve MÖ 627'deki ölümünü izleyen dönemin olayları karanlıkta kalmıştır. Asur Krallığı MÖ 612-609'da Keldaniler'in saldırılarıyla yıkıldı.

İmparatorluğun çökmesiyle birlikte Asur halkı da tarihi kayıtlardan silinir. Son olarak Harran ve çevresinde yaşadıkları bilinmekle birlikte kayıtlarda yeralmasa da eski imparatorluk topraklarında daha sonraki yüzyıllarda da yaşamlarını sürdürdükleri ve zamanla bölgenin diğer halkları içinde eriyip gittikleri aşikardır.

Zalimlikleri ve savaştaki atılganlıklarıyla tanınan Asurlular, anıtsal yapılar da bıraktılar. Ninova, Asur, Kalah (Nimrud), Dur Şarrukin (Horsâbad) ve başka yerlerde bulunan kalıntılar, Asurların mimarîdeki ustalığını göstermektedir. MÖ 612'de Babil kuvvetleri tarafından Asur Devleti'ne son verilmiştir.

Antik Asur Çağı

Bu çağ, MÖ 2100-1800 yılları arasındadır. Kral İllusuma (MÖ 2000), Asurluları müstakil bir devlete kavuşturdu. Kendinden sonra da İrisum ve İkunum bağımsızlığı sağlamlaştırarak memleketi imar ettiler. Bunlardan sonra Asurlu I. Sargon, devletin sınırlarını doğuya doğru iyice genişletti ve Anadolu ile olan bu büyük ticareti geliştirdi. Bu çağa ait tarihi bilgiler ancak kazılarda bulunan eserlerden öğrenilmektedir.

Asurlular döneminde ticaret

Asur şehri stratejik konumuyla önemli bir ticaret merkezi haline gelmiştir. Asurlular, Anadolu şehir devletlerine kumaş ve kalay gibi çeşitli şeyler satarak karşılığında altın veya gümüş almış ve koloni faaliyetlerinde bulunmuşlardır.[1]

Galeri

Dış bağlantılar

  1. ↑ http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/18/2021/21041.pdf
This article is issued from Vikipedi - version of the 1/1/2017. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.